także wielofunkcyjność urządzeń grzewczych.
Przykładem takich rozwiązań mogą być kotły gazowe c.o. dwufunkcyjne, które są stosowane w systemach cen-tralnego ogrzewania i równocześnie mogą być wykorzystywane do pod-grzewania wody użytkowej.
Nowe rozwiązania techniczne domowych urządzeń grzewczych spowodowały konieczność wpro-wadzenia zmian konstrukcyjnych w technice odprowadzania spa-lin z tych urządzeń. W wyniku tego powstały nowe rozwiązania dla sys-temów odprowadzania spalin z urzą-dzeń grzewczych z zamkniętą komorą spalania oraz systemy odprowadzania spalin z kotłów kondensujących.
Zmieniła się również funkcja systemów spalinowych, które dotychczas były przeznaczone wyłącznie do odprowa-dzania spalin do atmosfery.
Obecnie systemy te służą równocześ-nie do odzysku ciepła spalin i pod-grzewania powietrza dostarczanego do spalania. Dzięki temu uzyskuje się znaczącą poprawę efektywności ener-getycznej urządzenia, a także, co jest najważniejsze, poprawę bezpieczeń-stwa eksploatacji przez wyeliminowa-nie ewentualnej możliwości zatrucia produktami spalania (tlenkiem węgla).
Urządzenia tego typu mają zamknię-te komory spalania oddzieloną od pomieszczenia, w którym są zamon-towane, powietrze do spalania pobie-rane jest z zewnątrz, a spaliny odpro-wadzane są także na zewnątrz. Jest to szczególnie ważne w nowoczesnym budownictwie, charakteryzującym się szczelnością stolarki budowlanej oraz nową techniką izolacji termicznej budynków.
Wymagania konstrukcyjne dla systemów kominowych
Systemy kominowe są wyrobami bu-dowlanymi i w związku z tym powinny spełniać wymagania zawarte w usta-wie – Prawo budowlane z dnia 7 lipca 1994 r. oraz w dyrektywie Unii Euro-pejskiej 89/106/EWG Wyroby budow-lane. W związku z powyższym każdy system kominowy powinien spełniać podstawowe wymagania dla wyro-bów budowlanych, takie jak:
■ bezpieczeństwo konstrukcji,
■ bezpieczeństwo pożarowe,
■ bezpieczeństwo użytkowania,
■ odpowiednie warunki higieniczne i zdrowotne oraz ochrona środo-wiska,
■ ochrona przed hałasem i drganiami,
■ oszczędność energii i odpowiednia izolacyjność cieplna przegród.
Materiały techniczno-informacyjne firmy Schiedel Opole
t e c h n o l o g i e
Szczegółowe wymagania dla komi-nów i systemów kominowych określa rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powin-ny odpowiadać budynki i ich usytuo-wanie (Dz.U. Nr 75, poz. 690 z późn.
zm.), w którym określono następujące wymagania dla kominów:
■ Kominy powinny być wykonane z ma-teriałów niepalnych i posiadać odpor-ność ogniową co najmniej 60 min.
■ Kominy spalinowe powinny mieć wewnętrzną powierzchnię gładką i odporną na destrukcyjne działanie spalin.
■ Systemy kominowe powinny za-pewniać odpowiednią szczelność w zależności od rodzaju pracy ko-mina (kominy pracujące w podciś-nieniu – klasa N, kominy pracujące w nadciśnieniu – klasa P).
■ Wszystkie materiały powinny być dopuszczone do stosowania w bu-downictwie w zakresie sanitarnym, a także parametrów ciśnienia, tem-peratury, wilgotności i odporności ogniowej występujących w warun-kach eksploatacji.
■ Rozwiązania konstrukcyjne komi-nów powinny przeciwdziałać zawil-goceniu na całej ich długości.
■ Przekrój przewodów dymowych i spalinowych powinien być dosto-sowany do obciążenia cieplnego pochodzącego od urządzeń grzew-czych. Na całej długości przewo-dów nie powinno występować zmniejszenie ich przekroju.
■ Stosowanie zbiorczych przewodów kominowych, wentylacyjnych, spa-linowych i dymowych z przykanali-kami jest zabronione.
Dopuszcza się stosowanie zbiorczych systemów powietrzno-spalinowych przystosowanych do pracy z urzą-dzeniami z zamkniętą komorą spala-nia, wyposażonych w zabezpieczenie przed zanikiem ciągu kominowego.
■ Kominy powinny być skonstruowa-ne w taki sposób, aby istniał dostęp
do okresowego czyszczenia i kon-troli w trakcie eksploatacji.
■ W przypadku zmiany funkcji komina (np. z wentylacyjnego na spalinowy) należy dostosować przekrój komina do nowych warunków i zabezpieczyć przed oddziaływaniem kondensatu.
■ Wnętrze komina powinno być gład-kie, tak by straty oporu przepływu powodowane tarciem i osadzaniem się nagaru były jak najmniejsze.
■ Kominy używane sezonowo po-winny mieć wyloty zabezpieczone łatwo demontowaną siatką odpor-ną na korozję, niedopuszczającą do osadzania się zanieczyszczeń oraz do zakładania gniazd przez ptaki.
Dla uzyskania odpowiedniej efektywno-ści energetycznej urządzeń grzewczych, należy dobrać odpowiedni rodzaj systemu kominowego w zależności od: rodzaju paliwa (węgiel, olej opało-wy, gaz), rodzaju urządzenia grzewcze-go, mocy cieplnej urządzenia.
Dobór systemu kominowego zależny jest od:
■ obliczenia oporów przepływu,
■ obliczeń cieplnych,
■ temperatury spalin,
■ rodzaju materiałów systemu komi-nowego,
■ geometrycznych ograniczeń wyso-kości kominów.
Urządzenia grzewcze stosowane w budownictwie komunalnym Po przystąpieniu Polski do Unii Europej-skiej przyjęto nową klasyfi kację urzą-dzeń grzewczych. Stosuje się podział urządzeń na trzy podstawowe rodzaje (w normach nazywane jako typy, czasem jako grupy) oznaczane „A”, „B” lub „C”, znacznie zróżnicowane pod względem doprowadzenia powietrza do spala-nia i odprowadzespala-nia spalin. W każdym z tych trzech rodzajów jest jeszcze dalszy dokładniejszy podział, w zależności od budowy urządzenia, rodzaju wyposaże-nia i zasad funkcjonowawyposaże-nia.
Urządzenia typu A
Urządzenia te pobierają powietrze do spalania z otoczenia lub atmosfery (je-żeli są użytkowane na wolnej przestrze-ni) albo z pomieszczenia, w którym są użytkowane, i wydzielają spaliny wprost do otoczenia lub do pomieszczenia, w którym są użytkowane. Są to urzą-dzenia sklasyfi kowane jako urząurzą-dzenia z otwartym paleniskiem. Stosowanie ich w pomieszczeniu jest możliwe, pod wa-runkiem że dopuszczają to wymagania sanitarne oraz ochrony środowiska dla tego typu pomieszczenia. Pomieszcze-nie musi mieć właściwy układ wentylacji o wydajności zapewniającej dostarczenie odpowiedniej ilości powietrza, określo-nych przepisami dopuszczalokreślo-nych stężeń
Doprowadzenie spalin do pomieszczenia
Rys. 1 | Urządzenia grzewcze typu A
t e c h n o l o g i e
styczeń 12 [91]
czynników szkodliwych pochodzących ze składników spalin.
Pomieszczenie musi być wyposażone w system wentylacji grawitacyjnej lub odpowiednią wentylację mechaniczną.
Takie urządzenia są nazywane urządze-niami otwartego spalania i są oznaczo-ne jako urządzenia rodzaju A (rys. 1).
Urządzenia typu B
Urządzenia pobierają powietrze z po-mieszczenia, w którym są użytkowane, i odprowadzają spaliny przewodem kominowym na zewnątrz pomieszcze-nia, w którym są użytkowane. Urzą-dzenia te mają komorę spalania z wy-miennikiem ciepła; za nim; na wyjściu spalin z urządzenia jest przerywacz ciągu i rurowy przewód spalinowy od króćca spalinowego na urządzeniu do wlotu do przewodu kominowego.
Przy prawidłowej pracy urządzenia jest niedopuszczalne, aby spaliny z układu spalinowego wydostawały się do po-mieszczenia, choćby w niewielkiej ilo-ści. W takich urządzeniach stosuje się zabezpieczenia przeciw cofaniu spalin do pomieszczenia. Urządzenia tego typu nazywane są urządzeniami z od-prowadzeniem spalin i oznaczone są jako urządzenia rodzaju B (rys. 2).
Urządzenia typu C
Urządzenia pobierają powietrze do spalania z zewnątrz pomieszczenia, w którym są użytkowane, i wydzielają spaliny na zewnątrz pomieszczenia.
Te urządzenia mają komorę spalania i układ przewodów doprowadzających powietrze i odprowadzających spaliny szczelnie odizolowany od pomieszcze-nia, w którym są użytkowane. Szczelne zamknięcie układu
powietrzno-spali-Doprowadzenie powietrza z pomieszczenia
Doprowadzenie powietrza do komory
spalania
Rura wewnętrzna odprowadzenie spalin
min 0,40 m
Rura zewnętrzna
Otwór rewizyjny
Odprowadzenie spalin
Komin
Rys. 2 | Urządzenia grzewcze typu B
Rys. 3 | Urządzenia typu C
nowego wewnątrz takiego urządzenia względem pomieszczenia całkowicie wyklucza możliwość wydostawania się spalin do pomieszczenia. Takie urzą-dzenia są nazywane urząurzą-dzeniami za-mkniętego spalania lub urządzeniami z zamkniętą komorą spalania i są ozna-czone jako urządzenia typu C (rys. 3).
Rozwój techniki w gazownictwie wska-zuje, że przyszłość urządzeń gazo-wych będzie należeć do urządzeń typu C, gdyż tylko takie mogą skutecznie uchronić od przedostawania się spalin do pomieszczenia i w pełni zapewnić bezpieczeństwo użytkowników przed możliwością zatrucia tlenkiem węgla.
Budownictwo, przede wszystkim miesz-kaniowe, będzie musiało iść z postępem i stosować zamknięte układy powietrz-no-spalinowe. Należy również pamię-tać, że niezależnie od tego musi istnieć dla każdego mieszkania właściwy układ wentylacyjny służący do prawidłowej wymiany powietrza.
Zbigniew A. Tałach
Stowarzyszenie „Kominy Polskie”
Literatura
1. A. Strugała, G. Czerski, Z.A. Tałach, The chimney as a technological challenge of modern times, “The concentric chim-ney and air supply ducts – directions of chimney systems development in housing
t e c h n o l o g i e
perspective”, Scientifi c editor Rudolf Kania, Opole-Vienna 2011.
2. Z.A. Tałach, Materiały konstrukcyjne sys-temów kominowych jako element po-prawy efektywności energetycznej insta-lacji grzewczych, materiały konferencyjne V Kongres Instalexpo, Warszawa 2007.
3. Z. Tałach, J. Budzanowski, Odprowadza-nie spalin z urządzeń gazowych i ukła-dów kogeneracyjnych – Przegląd współ-czesnych technik, „Rynek Instalacyjny”
nr 7/8/2002, Warszawa.
4. Z.A. Tałach, P. Cembala, Przepisy prawne i le-gislacyjne w UE i Polsce w świetle wymagań