nej choroby psychicznej (kan. 1041 nr 1).
2. O d nieprawidłowości z powodu przestępstw a apostazji, herezji
lub schizmy, jeśli nie nabrały ch arakteru publicznego. Znaczy to, że przestępstwo pozostaje tajne (kan. 1041 nr 2).
3. O d rozmyślnego, poważnego okaleczenia siebie lub kogo in
nego, względnie próby popełnienia sam obójstw a (kan. 1041 nr 5).
4. O d wykonywania aktu święceń zarezerwow anego biskupowi
lub prezbiterow i przez tych, którzy nie m ają takich święceń albo mają święcenia, ale nie mogą ich wykonywać z racji zakazu wynika
jącego z jakiejś kary kanonicznej zadeklarow anej lub wymierzonej (kan. 1041 nr 6).
Są też dwie przeszkody zwykłe, od których ordynariusz m oże dys pensować, żeby dotknięty nimi mógł przyjąć święcenia. Są to:
1. przeszkoda z racji sprawowania urzędu lub zarządu zakazane
go duchownym na mocy kan. 285 i kan. 286 do czasu zwolnienia się z urzędu lub zarządu i rozliczenia się z tych zajęć (kan. 1042 nr 2).
2. K andydat do święceń jest neofitą do czasu, aż zostanie um oc
niony w wierze (kan. 1042 nr 3).
Już nie do przyjęcia święceń, ale do wykonywania przyjętych świę
ceń ordynariusz m oże dyspensować:
1. od nieprawidłowości tego, kto przyjął święcenia m imo związa
nia nieprawidłowością (kan. 1044 § 1 nr 1).
2. O d nieprawidłowości za przestępstw o poważnego zranienia
siebie lub kogoś innego, względnie za próbę popełnienia sam obój stwa (kan. 1 0 4 4 n r3 ).
O d nieprawidłowości za przestępstw o uzurpow ania sobie władzy święceń w przypadkach określonych w kan. 1041 nr 6m.
KKKW, kan. 767 § 1. Biskup eparchialny lub hierarcha instytutu życia konsekrow anego m oże dyspensować swoich podwładnych od przeszkód do.przyjęcia i wykonywania święceń, z następującym i wyjątkami.
1. jeśli fakt, na którym opiera się przeszkoda został w prow adzo ny na drogę sądową:
[97] N IEPRAW ID ŁO W O ŚCI I PR ZESZKO D Y 213
80 Sztafrowski E., Podręcznik prawa kanonicznego, W arszawa 1986, t. 3, s. 324. A utor, ja k się zdaje, przez pom yłkę po d aje n a str. 322, 1), n r 1, że Stolica A po sto lsk a udziela dyspensy od publicznego p rzestępstw a apostazji, herezji lub schizmy, i n a str. 324, 2), nr 1 pisze, iż ordynariusz m oże udzielić dyspensy naw et wtedy, jeśli przybrało charakter p u
bliczny. Oczywiście zakłada się nawrócenie petenta. Tak nie m oże być, by Stolica A p o sto l
ska i ordynariusz udzielali dyspensy o d tej sam ej niepraw idłow ości. W edług kan. 1047 §
2 n r 1 Stolica A postolska sobie rezerw uje dyspensę od apostazji, herezji i schizmy, jeśli
są publiczne. D latego ordynariusz nie m oże udzielić dyspensy o d takiego przypadku. Poza tym, ordynariusz nie m oże dyspensow ać od niepraw idłow ości zaciągniętej na sku tek zaw arcia m ałżeństw a chociażby tylko cywilnego, niezależnie o d tego, czy p rzestę p stwo jes t tajne, czy nie tajn e (str. 323 n r 2: str. 324, n r 2). Podobnie pisze G. Ciccola, Po
radnik spowiednika. Cenzury, nieregulam ości i przeszkody w K odeksie Prawa K anoniczne go, K raków 1999, s. 52: niepubliczne przestępstwo usiłowania zawarcia małżeństwa (kan. 1041 n. 3: 1044 § 1 n. 3.). Przeciw ko tym au to ro m pow ołam y się na kan. 1078 § 2 nr 1
(zob. też kan. 1079 § 1) który rezerw uje tak ą dyspensę Stolicy Ap. Gdyby ci autorzy mieli rację, to duchow ny m ógłby zachowywać celibat i rów nocześnie żyć sekretnie w m ałżeństw ie, co jes t absurdem .
2. od przeszkód, o których jest mowa w kan. 762 § 1 nr nr 2-4 (num ery te zostały podane wyżej).
9.3. Pozwolenie na wykonywanie władzy święceń w tajnym przypadku naglącym (kan. 1048)
Kongregację św. Oficjum zapytano, czy m ożna bezpiecznie utrzymywać, że biskup albo jakikolwiek spowiednik uprawniony do udzielania rozgrzeszenia i uwolnienia od cenzur, może udzielić roz grzeszenia także od cenzur zastrzeżonych specjalnie Stolicy A po stolskiej, jeśli p enitent znajduje się w stanie niemożliwości udania się osobiście do Stolicy Apostolskiej. Jeśli na to pierwsze pytanie odpowiedź będzie negatywna, to czy w takim przypadku należy o d nieść się do kardynała - penitencjarza upoważnionego do rozgrze szania od przypadków zarezerwowanych papieżowi, chyba że bi skup posiada specjalny indult, albo też chodzi o peniten ta zagrożo nego niebezpieczeństw em śmierci. Na pierwsze pytanie K ongrega cja św. Oficjum odpow iedziała negatywnie, m ając na uwadze prak tykę Penitencjarii Apostolskiej, co jest aktualne po wydaniu w dniu 12 października 1869 r przez pap. bł. Piusa IX konst. Apostolicae
Sedis. Jeśli zaś chodzi o drugie pytanie, to odpowiedź w dniu 23
czerwca 1886 r. padła twierdząca (affirmative), ale ograniczono ją do przypadków naglących, kiedy rozgrzeszenia nie m ożna odłożyć ze względu na zagrożenie wielkim zgorszeniem i niesławą. Warunki te niech obciążają sum ienie spowiednika, który daje rozgrzeszenie, ale też nakłada na p en iten ta obowiązek odniesienia się do Stolicy Apostolskiej w przypadkach rozgrzeszenia od cenzur specjalnie za rezerwowanych papieżowi. To odniesienie m a być dokonane w cią gu miesiąca, listownie, za pośrednictw em spowiednika, a wszystko pod karą popadnięcia w taką samą cenzurę (sub poena reinciden-
tiae). Ojciec św. zatwierdził tę odpowiedź81.
N a swoją odpowiedź z 23 czerwca 1886 r. pow ołała się K ongre gacja św. Oficjum, gdy rozpatryw ała przypadek udzielenia rozgrze szenia udzielonego przez spowiednika od cenzur specjalnie za strzeżonych papieżowi, w przypadku naglącym, gdy nie m ożna było odłożyć rozgrzeszenia bez niebezpieczeństwa wielkiej szkody dla penitenta albo jego niesławy, co obciąża sum ienie spowiednika,
pod karą popadnięcia w taką sam ą cenzurę, jeśli w ciągu miesiąca nie odwoła się do Stolicy Apostolskiej. Jednak tym razem K ongre gacji św. Oficjum chodziło nie o uwolnienie od grzechów i cenzur, ale o dyspensę od nieprawidłowości, która jest powiązana z cenzurą. Pytano, czy spowiednik m oże takiej dyspensy udzielić? Zdecydow a no, by poprosić Ojca św. o takie upraw nienie. Rzeczywiście taką prośbę Ojcu św. przedłożono. W dniu 29 m arca 1909 r. Ojciec św. wyraził zgodę. W dniu 9 września 1909 r. Kongregacja św. Oficjum ten przypadek opublikow ała82.
Kodeks Prawa Kanonicznego z 1917 r. w kan. 990 § 2 postanow ił,
że tę samą władzę posiada w przypadkach naglących każdy spowied
nik, jeśli nie m ożna zwrócić się do ordynariusza, a zagraża niebezpie czeństwo wielkiej szkody czy niesławy, ale tylko w tym celu, żeby peni tent mógł godziwie wykonywać przyjęte ju ż święcenie.
Kan. 990 § 2 mówi o tej sam ej władzy, o której była m owa w §
1, to jest o władzy ordynariusza co do udzielania dyspensy od nie
prawidłowości lub przeszkód do święceń. Je d n ak w § 2 tego k an o nu ( = 990) są określone w arunki, w których spow iednik może skorzystać z tej władzy. M ianowicie spow iednik m oże udzielić dyspensy 1. w przypadkach naglących, gdy nie m ożna odnieść się do ordynariusza i 2. zagraża niebezpieczeństw o wielkiej szkody lub niesławy. 3. D yspensa jest p otrzebna, by p e n ite n t m ógł wyko nywać przyjęte święcenia.