§ . 1. 0 kościelnem zaw arciu zw iązku m ałżeńskiego.
6 2 . Na czem polega istota zaw arcia m ał
żeństw a w edług n a u k i Kościoła?
I s t o t a zaw arcia m ałżeństw a polega n a dobrow olnem, w zajem nem oświadczeniu n a rzeczonych, iż m a ją zam iar zaw rzeć ze sobą zw iązek małżeński, a to o b u s tro n n e w zaje
m ne woli oświadczenie jest znakiem wido
m ym niewidomej łaski s a k r a m e n tu m ałżeń
stwa.
6 3 . Czy się w y m ag a od ochrzczonych jeszcze coś więcej do w ażnego zaw arcia zw ią
zku m ałżeńskiego?
T a k jest; do w ażnego zaw arcia zw iązku m ałżeńskiego w y m a g a się jeszcze według p r a w a kościelnego w tych okolicach, gdzie m a ją znaczenie p rzep isy świętego kościelnego
— 32
S o b o ru Trydenckiego, a b y o ś w i a d c z e n i e w o l i n o w o ż e ń c ó w o d b y ł o s i ę w o b e c n o ś c i w ł a ś c i w e g o p r o b o s z c z a , a l b o w o b e c u p o w a ż n i o n e g o o d n i e g o k a p ł a n a i d w ó c h ś w i a d k ó w ; w innych okolicach zaw arcie m ałżeństw a bez p ro b o sz
cza i świadków jest w praw dzie ważne, ale niedozwolone i b a rd z o grzeszne.
6 4 . Czy w ystarcza p ro ste oświadczenie woli nowożeńców wobec proboszcza i dwóch św iadków ?
W p raw d zie w ystarcza ono do w a ż n o ś c i m a ł ż e ń s t w a , ale ponieważ m ałżeń
stwo jest świętym sakram entem , dlatego w y- m a g a K o ś c i ó ł d o p o z w o l o n e g o , g o d n e g o i b ł o g o s ł a w i o n e g o z a w a r c i a j e g o p r z e s t r z e g a n i a i z a c h o w y w a n i a p e w n y c h o b r z ę d ó w , a l b o t a k z w a n y c h ś w i ę t y c h z w y c z a j ó w .
6 5 . K tóre to są te o b rzęd y albo święte zw yczaje?
One są n astępujące:
1) zawarcie m ałżeństw a n aśw ięte m miejscu;
2) owe pełne znaczenia o b rzęd y ta k zw a
nego ślubu p rzed Mszą św.;
3) ta k zw ane uroczyste pobłogosławienie nowożeńców podczas Mszy św. czyli b ł o g o sławienie k a n o n iczn e».
6 6 . N a czem p o le g ają o b rz ę d y ślu b n e?
— 83 —
— 34 —
4) że k a p ła n p rzed błogosławieństw em ca
łego lu d u b ła g a dla nich o d o brodziejstw o licznego potom stwa, o długie życie i o wieczną szczęśliwość.
6 8 . Czy pozw ala się n a ślub i błogosła
wienie kan oniczne także po za Mszą św.?
T a k jest; pozw ala się n a ślub i poza Mszą św.; błogosławienia kanonicznego zaś u dziela się li tylko podczas Mszy św.; k ażd e bowiem błogosław ieństw o i k a ż d a ła sk a p o chodzi i w y p ły w a z ofiary C h ry stu sa P an a.
W niektórych je d n a k dyecezyach udziela się błogosław ienia k an onicznego i p o za Mszą św.
6 9 . Czy wszystkim chrześcijańskim n o w o żeńcom p rz y s łu g u je p ra w o ślubu i błogosła
wienia k an onicznego?
Nie; ale tylko p ew nym nowożeńcom i to p od p ew nym i warunkam i.
7 0 . K tórym nowożeńcom nie p rz y n ależy kościelne błogosławienie kan o n iczn e?
Kościelne błogosławienie kanoniczne n i e p rzy słu g u je:
1) wdowom, k tó re je już raz otrzy m ały ; 2) tym, k tó rz y w ta k zw anym czasie z a k a z a n y m albo poza Mszą św. związali się węzłem m ałżeńskim ; ci je d n a k m o g ą , a n a wet p o w in n i o trzy m ać owe w swej dyecezyi zw ykłe b łogosław ieństw a ślubne, a potem
— 35
-p rz y Mszy św. tak że i właściwe błogosław ie
nie kanoniczne.
71. K tórym nowożeńcom ma się jeszcze zaprzeczyć błogosław ienia kanoniczn ego ?
Owym nowożeńcom, k tó rz y z a w ie rają tak
nić obok błogosław ieństw a kanonicznego także i ślu b u w k a ż d y m w y p a d k u ?
— 36 —
d z i a ł a n i a p r z y s ł u c h a ł s i ę tylko o b u stro n n em u w zajem n em u oświadczeniu i wy
pow iedzeniu woli nowożeńców.
§ . 2. 0 zakazie za w ie ra n ia m ałżeństw poza Kościołem.
7 4 . W jaki sposób usiłu ją zaw ierać m ał
żeństw a p o za Kościołem?
Nowożeńcy usiłują zaw rzeć p o d o b n e m ał
żeństwo p o za Kościołem w ten sposób, że w y p o w iad ają swą wolę, albo
1) p rz e d d u c h o w n y m n i e k a t o l i c k i m , albo
2) p rzed w ł a d z ą ś w i e c k ą .
7 5 . Czy dozw ala się zaw ieran ia m ał
żeństw m ieszanych p rzed duchow nym n ie k a tolickim ?
N i e ! n i g d y — p r z e n i g d y ! zaw arcie bowiem małżeństw a, inaczej ja k tylko p rzed w łasnym proboszczem , w zbronione katoli
kowi z a w s z e . N ad to było by to form ałnem współudziałem w kacerskiej służbie Bożej;
dlateg o g rzeszy p o d o b n y katolik nietylko ciężko, ale p o d p a d a t a k ż e k a r z e k l ą t w y k o ś c i e l n e j .
7 6 . Czyż jest pod o b n e m ałżeństw o za
w arte p rz e d niekatolickim duchow nym p r z y najm niej w ażne?
— 37 —
Nie! ono je st niew ażne i w rzeczywistości n i c z e m n i e j e s t i n n e m , j a k t y l k o p r a w d z i w y m k o n k u b i n a t e m z w y
jątkiem tylko tych okolic — w których, ja k to już pow iedziano — nie w y m ag a się do ważności m ałżeństw a obecności proboszcza.
7 7 . Co m a czynić katolicka strona, k tó ra z aw arła niedozwolone a n a w e t niew ażne m a ł
żeństwo mieszane, jeżeli p ra g n ie p o je dn ać się z Kościołem?
Jeżeli katolicka s tro n a z Kościołem p r a gnie się p o je dn ać — ma spełnić n astęp u jące rzeczy:
1) p o w in n a się zapytać o r a d ę d u s z p a sterza albo spow iedn ik a z pełnem zau fa
niem;
2) ma się oświadczyć gotow ą n a p raw ić 0 ile możności zgorszenie d an e swem z a w a r ciem m ałżeństw a i wynikłe z niego złe skutki;
3) musi być zd ecy d o w an ą iść za w y ro kiem swego biskupa.
7 8 . Czy dozw ala się ochrzczonym, aby zaw arli tak zw ane małżeństw o cywilne, to znaczy, dali się złączyć w ładzy świeckiej?
R ów nież nie! m ałżeństw o bowiem p o m ię
dzy ochrzczonym i jest i będzie p raw d ziw y m 1 wielkim s a k r a m e n t e m w C h r y s t u s i e
— 38 —
P a n u i w K o ś c i e l e i nie po d leg a żad n ą m iarą w ładzy świeckiej.
TO. Czy śm ią zaś ochrzczeni w pew nych przecież w y p ad k ach u k a z a ć się p rzed w ła
dzą świecką, w celu wzięcia ślu bu cywil
n ego ?
T ak jest. O chrzczeni m ogą u k a z a ć s i ę p rzed w ładzą świecką, dla wzięcia ślubu cy
wilnego wtenczas, jeżeli z jednej stro n y p a ń stwo surow o w y m a g a cywilnego ślubu, z p o w odu p r z y z n a n ia cywilnych, p r a w n y c h s k u t
ków małżeństw a, a z drugiej stro n y udzielił Kościół n a to zezwolenia.
8 0 . Czy śmią w p o do b n y m w y p ad ku n o wożeńcy żywić zam iar zaw arcia rzeczyw i
stego zw iązku m ałżeńskiego p rzed władzą św iecką?
N i e ! n i e ś m i ą ż y w i ć z a m i a r u z a w a r c i a m a ł ż e ń s t w a , ale w p o d o b n ym w y p a d k u m ogą now ożeńcy mieć zam iar speł
nienia li tylko c z y s t e j z e w n ę t r z n e j f o r m a l n o ś c i , b y w ten sposób zadość
uczynić ustaw om p ań stw a, i b y ich m ałżeń
stw u udzielono tak że p a ń s t w o w e g o u z n a n i a , raze m z cywilnymi i p ra w n y m i s k u t
k am i małżeństwa.
81. Czy ci katolicy, k tó rz y tylko p rzed świecką zwierzchnością swe m ałżeństw o —
— 39 —
a więc cywilne m ałżeństw o zaw arli — p r z y n ajm niej ważnie się po ślu b ili?
N i e ! W ow ych okolicach, gdzie Kościół obecności proboszcza i dwóch św iadków w y
maga, są p o ś l u b i e n i n i e w a ż n i e , a ich połączenie p o zostanie potem ja k i przed tem p r a w d z i w y m k o n k u b i n a t e m .
8 2 . Czy ci ważnie się poślubili, k tó rzy w innych okolicach li tylko przed zw ierzchno
ścią świecką oświadczyli i wypowiedzieli swą wolę zaw arcia rzeczyw istego zw iązku mał
żeńskiego?
T ak jest! Ci są w p raw d zie w a ż n i e p o ś l u b i e n i , ale z g r z e s z y l i p rzy te m c i ę ż- k o i obow iązani są potem zadośćuczynić Kościołowi dodatkowo.
8 3 . K tóre są p rzeto okolice lub k raje, gdzie p rz y zaw ie ran iu i m ieszanych mał
żeństw w y m ag a się koniecznie proboszcza, albo dwóch św iad kó w ?
Te k r a je są następ u jące:
W iększa część B a w a r y i — n a d r e ń s k a pro- wincya kościelna — Belgia, L u k s e m b u rg — cała p rzed lita w sk a A u stry a, a zatem i Gali- cya, w yjąw szy części Polski, z a b ra n y c h pod P r u s a m i i Rosyą!!
8 4 . Co m ają ted y now ożeńcy do czynie
nia b ezp o śred nio p rz e d lub po cywilnym ślubie?
— 40 —
Nowożeńcy m ają w k a ż d y m w y p a d k u b ezpo śred n io p r z e d lub po cywilnym ślubie zaw rzeć w sposób p r a w n y m ałżeństw o r z e czywiste p r z e d s w y m p r o b o s z c z e m i d w o m a ś w i a d k a m i .