Z informacji uzyskanych od dyrektora i pracowników niepedagogicznych wynika, iż nauczyciele umożliwiają dzieciom inicjowanie i realizację działań . Nauczyciele wybierają temat tygodniowy, a dzieci uczestniczą w każdy poniedziałek w tworzeniu "siatki przyrostu kompetencji" na dany tydzień dla każdej grupy, tzn.
formułują pytania, na które chciałyby znać odpowiedź i ustalają z nauczycielem sposoby poszukiwania odpowiedzi. Przedszkolaki inicjują organizację ośrodków zainteresowań, a także realizują własne pomysły podczas zajęć w klubach zainteresowań. Wybierają wyprawy terenowe, wycieczki i przygotowują się do nich, np. wymyślają pytania, które będą zadawać ekspertom, dzielą się zadaniami. Wybierają tematy i sposoby wykonania projektów domowych, wspólnie z rodzicami. Realizują własne pomysły twórcze: plastyczne, muzyczne, ruchowe podczas zajęć edukacyjnych. Wybierają rodzaj aktywności w czasie wolnym od zajęć.
Śpiewają na festiwalach i przeglądach wybrane przez siebie, najbardziej lubiane piosenki. Wybierają dla grupy nagrodę za dobre zachowanie (tabela 1, 2).
Podczas zajęć edukacyjnych, zaobserwowane inicjatywy dzieci dotyczyły wykonania zadań według własnego pomysłu, np. opowiadania własnymi słowami, techniki wykonania pracy plastycznej, czy też wyboru ulubionej zabawy muzyczno - ruchowej (tabela 3). Wszyscy nauczyciele w toku proponowanych zabaw umożliwili dzieciom realizację pomysłów, wykorzystując inicjatywy dzieci do ich rozwoju (tabela 4). Ponadto w przedszkolu zaobserwowano inne, realizowane przez dzieci inicjatywy, np. wypożyczanie książek z przedszkolnej biblioteki, spontaniczne zabawy tematyczne, ruchowe i konstrukcyjne w ośrodkach zainteresowań.
W przedszkolu widoczne są prace dzieci i dostępne są informacje dotyczące działań zainicjowanych przez dzieci (tabela 5).
Typ pytania: Pytanie otwarte
Treść pytania: Jakie działania dzieci podejmują z własnej inicjatywy? [WD] (8293) Tab.1
Numer Analiza Cytaty
1 1. Dzieci w każdy poniedziałek biorą udział w tworzeniu siatki przyrostu kompetencji na dany tydzień. 2. Inicjują organizację ośrodków zainteresowań. 3. Realizują własne inicjatywy w klubach zainteresowań. 4. Planują wyprawy terenowe. 5. Według własnych pomysłów wykonują projekty domowe. 6. Wybierają rodzaj aktywności w czasie zabaw swobodnych. 7. Wykonują zadania artystyczne (prace plastyczne, tańce, zabawy ruchowe).
8. Wybierają piosenki na przeglądy. 9. Wybierają nagrodę dla grupy.
Podczas realizacji projektu: nauczyciel ustala temat, dzieci na początku tygodnia mówią czego chcą się nauczyć, ustalają pytania, czego chcą się dowiedzieć na początku tygodnia nauczyciel w każdym oddziale określa wspólnie z dziećmi, nauczyciel planując prace z dziećmi tak organizuje pracę, aby dzieci uzyskały odpowiedź, wyjściem, bazą jest wiedza dziecka przed omówieniem tematu, na kolor czarny to co dziecko wie na ten temat, czerwony - czego chcą się dowiedzieć, kolor zielony - to czego się dowiedziały, niebieski - skorelowane treści anglojęzyczne. Dzieci inicjują organizację kącików liczb, wyciszenia, gry na instrumentach. Wybierają piosenki na przeglądy i festiwale, np. "Supermen". W systemie wychowawczym wybierają nagrodę dla grupy, jak zbiorą odpowiednią ilość makaronu. W klubach zainteresowań podejmują zainicjowane działania (np. sadzą cebulę) w klubie przyrodniczym, - podczas wypraw terenowych lub spotkań z ekspertami dzieci same podejmują się ról (np.
zadawania pytań, robienia zdjęć, powitania). Same wybierają temat projektu domowego, sposób wykonania, Mogą wybrać rodzaj aktywności (prace plastyczne, sposób wykonania)
Typ pytania: Pytanie otwarte
Treść pytania: Jakie działania dzieci podejmują z własnej inicjatywy? W jaki sposób przedszkole umożliwia dzieciom podejmowanie działań z własnej inicjatywy? [WPN] (9915)
Tab.2
Numer Treść odpowiedzi Cytaty
1 pomysły realizowane przez dzieci podczas zajęć edukacyjnych
dzieci młodsze tańczą tańce według własnego pomysłu do wybranej samodzielnie muzyki (nauczycielka w grupie trzyletnich dzieci jest uzdolniona muzycznie, dobrze gra na instrumentach, śpiewa, co bardzo interesuje dzieci), wykonują prace plastyczne według własnego pomysłu,
2 inicjatywy dzieci dotyczące ośrodków zainteresowań kąciki zainteresowań powstają przy współudziale dzieci np. kącik lalek, "kącik wyciszenia" w starszej grupie (słuchawki, stolik, krzesełko), kącik muzyczny w młodszej grupie, samochodów, dzieci chciały i zasadziły cebulę, przebierają się, wcielają się w różne role z wykorzystaniem rekwizytów w kąciku teatralnym - do przedszkola przynoszą książki, które nauczyciele czytają po obiedzie (w ten sposób powstała biblioteka
przedszkolna) - wybierają książki do wypożyczenia 3 inicjatywy dzieci w konkursach dzieci wybierają na konkurs piosenkę, która lubią
najbardziej, zgłaszają chęć udziału w danym konkursie 4 inicjatywy realizowane metodą projektu według własnych pomysłów dzieci wykonują projekty
domowe, dzieci mogą wymyślać tematy zajęć i zadają pytania w siatce przyrostu (czego chcą się na dany temat dowiedzieć), na jaką wycieczkę chciałyby pojechać, np. były w wytworni soków, w piekarni, w Muzeum Wsi Lubelskiej, w bibliotece, zgłaszają się do wykonywania konkretnych zadań, np. podczas wycieczki do sklepu (umawiają się, co kupią, kto będzie zamawiał, kto będzie płacił)
5 pomysły realizowane podczas zabaw swobodnych dzieci całkowicie samodzielnie inicjują występy
artystyczne dla osób, które oglądają przedszkole gdyż są zainteresowane zapisaniem dzieci do przedszkola, dzieci wybierają i śpiewają piosenki, recytują wiersze w języku polskim i angielskim, w piątki przynoszą do przedszkola zabawki i bawią się nimi, wybierają rodzaj aktywności
6 okazują zainteresowanie i chęć udziału w akcjach charytatywnych
uczestniczą w akcjach charytatywnych, np. w każdym roku jest Góra Grosza, zbiórka karmy i koców dla zwierząt ze schroniska w Krzesimowie, podczas Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy był występ artystyczny w ubiegłym roku szkolnym, zbiórka nakrętek dla Hospicjum dla Dzieci im. Małego Księcia
Typ pytania: Pytanie otwarte
Treść pytania: Jakie działania dzieci podejmują z własnej inicjatywy? [OZ] (10604) Tab.3
Numer Analiza Cytaty
1 Podczas zajęć edukacyjnych dzieci podejmowały działania z własnej inicjatywy.
dzieci wybrały podkład muzyczny do zabawy ruchowej, decydowały o tworzeniu pary, małej grupy sposób poruszania się w zabawie ruchowej, wybór rekwizytu, sposób wykonania pacynki wybierają ulubioną zabawę i bawią się w nią - jest to "Stary niedźwiedź", wykonują akompaniament, elementy tańca według własnego pomysłu prawie wszystkie dzieci zgłaszały się do udziału w zabawie typu twister, zgłaszały chęć opowiadania historyjki obrazkowej własnymi słowami (w języku polskim), wszystkie dziewczynki chciały wykonać sylwetę księżniczki, chłopcy wykonali inne sylwety, dzieci wybierały materiały plastyczne i technikę wykonania
Typ pytania: Pytanie otwarte
Treść pytania: Jak nauczyciele wykorzystują inicjatywy dzieci do ich rozwoju? [OZ] (10605) Tab.4
Numer Analiza Cytaty
1 Nauczyciele wykorzystują inicjatywy dzieci, organizując sytuacje edukacyjne
podczas obserwowanych zajęć, inicjatywy dzieci wykorzystane zostały do: - doskonalenia umiejętności przeliczania w zakresie trzech, zabawach grupowych według określonych zasad, - doskonalenie rozumienia słów i zwrotów angielskich (princess, frog,palace, lunch, dinner, best friend, thank you), używania podstawowych słów w języku angielskim, doskonalenia
spostrzegawczości i umiejętności wskazywania związków przyczynowo- skutkowych (w historyjce obrazkowej), rozwijania umiejętności opowiadania, doskonalenia współpracy w małych grupach (wspólne wykonanie sylwety księżniczki), inscenizowania bajki z wykorzystaniem sylwet i nagrania - nauczycielka nawiązuje podczas zajęć do pomysłów dzieci, chwali prace dzieci (tworzenie teatru, kurtyny, sceny, oświetlenia)
Typ pytania: Pytanie otwarte
Treść pytania: Czy na terenie przedszkola dostępne są informacje/wytwory dzieci dotyczące działań zainicjowanych przez same dzieci? Jakie inicjatywy dzieci są uwidocznione? [OP] (8288)
Tab.5
Numer Analiza Cytaty
1 W przedszkolu widoczne są prace dzieci i dostępne są informacje dotyczące działań zainicjowanych przez dzieci.
1. Na holu w przedszkolu znajdują się tablice dla każdej z grup na których są wywieszane "siatki przyrostu kompetencji" dla każdej z grup zawierające pytania dzieci i sposoby realizacji ich inicjatyw. 2. Na tablicach wywieszono kalendarze wykonane przez dzieci z gr III i IV dowolnie wykonana techniką w ramach domowych projektów wykonywanych przez dzieci i ich rodziców.
Dzieci same określiły że chcą wykonać rodzinne kalendarze. 3. W salach zostały stworzone kąciki które dzieci chciały aby im zorganizować:kącik budowania klockami, wyciszenia, liczb, kącik samochodów, kącik lalek, konstrukcyjny, kącik muzyczny 4. W ośrodku przyrodniczym znajduje się uprawa cebuli na szczypiorek, ponieważ dzieci chciały posadzić coś, co potem będą mogły zjeść na kanapkach. 5.W holu przedszkola umieszczone były prace dzieci – bałwanki wykonane według pomysłów dzieci. 6.W sali gr IV znajduje się kalendarz urodzinowy wykonany z inicjatywy dzieci. Gr. III tablica ze wzornikiem do mieszania kolorów. 7. W salach znajdują się różne wytwory dzieci, np. budowle z klocków.