Obszar interwencji 6: Zasoby geologiczne

Dla obszaru interwencji 6 – Zasoby geologiczne przy monitorowaniu stopnia realizacji Programu określono 1 cel:

 Racjonalne gospodarowanie zasobami kopalin.

52

3.6.1. Cel: Racjonalne gospodarowanie zasobami kopalin

Wskaźniki Jednostka miary Wartość bazowa (2014 r.)

Zmiana pozytywna Brak zmian Zmiana negatywna

Powierzchnia gruntów wymagających rekultywacji powstałych w wyniku eksploatacji surowców mineralnych wzrosła z 1317 ha w 2014 r. do 1756 ha w roku 2018.

Wytłumaczeniem takiego stanu rzeczy może być znaczący wzrost inwestycji w infrastrukturę drogową na terenie województwa i tym samym koniecznością pozyskiwania kruszyw niezbędnych do budowy dróg.

Nr zadania Zadanie Podmioty realizujące

Kierunek interwencji – 6.XXII. Doskonalenie rozpoznania i ochrona złóż surowców mineralnych, w tym wód leczniczych i termalnych

6.XXII.99. Uzupełnienie rozpoznania zasobów kopalin w

województwie Zarząd Województwa

6.XXII.100. Sporządzenie wykazu złóż o znaczeniu strategicznym dla regionu z określeniem ich przestrzennego zasięgu

Zarząd Województwa

6.XXII.101. Opracowanie ekspertyzy dotyczącej aktualnych i potencjalnych kolizji między eksploatacją surowców a potrzebami ochrony przyrody, w tym krajobrazu

Zarząd Województwa

6.XXII.102. Zapobieganie nielegalnej eksploatacji kopalin samorządy, PIG-PIB, policja, straże

W ramach uzupełniania rozpoznania zasobów kopalin w latach 2017-2018 Geolog Wojewódzki działając z upoważnienia Marszałka Województwa Warmińsko-Mazurskiego wydał 71 decyzji zatwierdzających zasoby złóż kopalin na terenie województwa warmińsko-mazurskiego.

W projekcie Polityki Surowcowej Państwa, strategicznego dokumentu wpisującego się w długookresową strategię rozwoju kraju, wskazano, że rejon Warmii i Mazur jest ubogi surowcowo, a baza zasobowa sprowadza się głównie do złóż kruszyw żwirowo-piaskowych. Te ostatnie jednak, nierzadko o dużych zasobach, zawierają często kopalinę wysokiej jakości (z dużym udziałem żwirów). Stąd liczne żwirownie na obszarze województwa warmińsko-mazurskiego są bardzo ważnym źródłem żwirów dla Polski północnej, a także dla aglomeracji warszawskiej. Z drugiej strony rozliczne badania

53 wskazują, że w omawianym regionie w najwyższym w Polsce stopniu (poza

województwem mazowieckim) występuje zjawisko nielegalnej i rabunkowej eksploatacji takich kruszyw. Warmia i północna część Mazur mogą mieć perspektywy na poszukiwania niekonwencjonalnych złóż węglowodorów. Cały ten obszar ma wyjątkowo niski potencjał geotermalny, ale z dobrymi perspektywami występowania solanek, które mogą być uznane za wody lecznicze (rozwój balneologii).

Udokumentowana baza surowców rozmieszczona jest na terenie województwa nieregularnie. W złoża kopalin budowlanych bogatsza jest część środkowa i południowa.

Natomiast złoża kopalin przydatnych w lecznictwie występują głównie w północnej części województwa. Udokumentowana na obszarze województwa baza surowców kopalnych dotyczy głównie kopalin pospolitych. Jest ona wykorzystana w niedużym stopniu.

Niewykorzystywane są kopaliny mające znaczenie lecznicze – borowiny i wody mineralne. Stanowią one potencjał umożliwiający rozwój funkcji uzdrowiskowej.

Organy wydające koncesje przeprowadzają kontrole w zakresie wykonywania postanowień udzielonych koncesji na eksploatację kopalin. W przypadku stwierdzenia nielegalnej eksploatacji kopalin, przeprowadza się postępowania administracyjne w sprawie naliczenia opłaty podwyższonej za wydobycie kruszywa bez koncesji.

Nr zadania Zadanie Podmioty realizujące

Kierunek interwencji – 6.XXIII. Efektywne gospodarowanie zasobami kopalin ze złóż 6.XXIII.103. Racjonalizacja zaopatrzenia ludności oraz sektorów

gospodarczych w kopaliny i wodę z zasobów podziemnych, z wykorzystaniem BAT

samorządy, podmioty gospodarcze, właściciele ujęć, PIG-PIB

6.XXIII.104. Promowanie efektywnych przedsięwzięć związanych z wykorzystaniem wód termalnych i leczniczych

Zarząd Województwa

Działania związane z budową i modernizacją sieci wodociągowej oraz ich efekty zaprezentowane zostały przy zadaniu nr 5.XVI.85. Warto nadmienić, że w trosce o optymalne zużycie wody Gminy wprowadzały modernizacje technologiczne w postaci instalowania u odbiorców nowoczesnych wodomierzy o wyższej klasie metrologicznej oraz wdrażania systemu radiowego zdalnego odczytu wodomierzy.

Województwo warmińsko-mazurskie posiada spory potencjał rozwoju inwestycji w infrastrukturę uzdrowiskową oraz lecznictwa sanatoryjnego. Do końca 2018 r. na terenie województwa funkcjonowało jedno uzdrowisko w Gołdapi, ale status ochrony uzdrowiskowej posiadały także Frombork, Miłomłyn, Lidzbark Warmiński oraz gmina Górowo Iławeckie. Władze Województwa czynnie wspierały rozwój takich usług np.

54

poprzez ujęcie w Regionalnym Programie Operacyjnym Województwa Warmińsko-Mazurskiego na lata 2014-2020 poddziałania 6.2.1 Infrastruktura uzdrowiskowa, w ramach którego można było ubiegać się o dofinansowanie działań dotyczących m.in. budowy, rozbudowy, modernizacji i wyposażenia publicznie dostępnej infrastruktury uzdrowiskowej obejmującej urządzanie terenów zielonych i wyposażenie ich w urządzenia umożliwiające pełnienie funkcji rekreacyjnych i leczniczych, a także tworzenia urządzeń lecznictwa uzdrowiskowego typu pijalnie uzdrowiskowe, tężnie, inhalatoria, urządzanie odcinków plaży, uzdrowiskowe baseny kąpielowe, trasy leczenia spacerowego do terenoterapii, promenady uzdrowiskowe i powiązane parkingi.

Nr zadania Zadanie Podmioty realizujące

Kierunek interwencji – 6.XXIV. Zmniejszenie uciążliwości wynikających z wydobywania kopalin 6.XXIV.105. Uwzględnianie w procesie planowania

przestrzennego ograniczeń związanych z ochroną przyrody, w tym krajobrazu

rady gmin

6.XXIV.106. Ograniczenie presji wywieranej na środowisko i ludność lokalną podczas prowadzenia prac geologicznych, eksploatacji i magazynowania kopalin, w tym uwzględnienie zmian klimatu (wpływu silnych wiatrów, susz, nawalnych opadów)

podmioty gospodarcze

6.XXIV.107. Promowanie korzystania z nowoczesnych

technologii pozyskiwania surowców Zarząd Województwa 6.XXIV.108. Działania edukacyjne promujące zrównoważone

wykorzystanie kopalin/złóż, w tym poprawa dostępu do informacji w zakresie prowadzenia prac geologicznych i eksploatacji kopalin

Zarząd Województwa, samorządy, PIG-PIB

6.XXIV.109. Rekultywacja terenów poeksploatacyjnych Zarząd Województwa, podmioty gospodarcze

Wprowadzanie odpowiednich zapisów w planach zagospodarowania przestrzennego uwzględniających ograniczenia związane z ochroną przyrody zadeklarowało 34% gmin. Część gmin nie opracowywała w badanym okresie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla obszarów, na których mogłoby dochodzić do wydobywania kopalin.

Podczas prowadzenia działalności związanej z eksploatacją kopalin przedsiębiorcy zobowiązani są do przestrzegania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, w której szczegółowo uwzględnione są wymagania dotyczące ochrony środowiska, a także warunki wykorzystania terenu w fazie realizacji i eksploatacji, ze szczególnym uwzględnieniem konieczności ochrony cennych wartości przyrodniczych zasobów naturalnych i zabytków oraz ograniczenia uciążliwości dla terenów sąsiednich.

55 Działania edukacyjne promujące zrównoważone wykorzystanie kopalin

zadeklarowało jedynie 5% gmin. Wydobycie kopalin pozostawało zatem w badanym okresie obszarem działalności z małym udziałem społeczeństwa, ograniczającym się z reguły do osób i grup bezpośrednio zainteresowanych poszczególnymi inwestycjami.

Łączna powierzchnia gruntów zdewastowanych i zdegradowanych wymagających rekultywacji na terenie województwa warmińsko-mazurskiego wynosiła 4838 ha (2017 r.) i 4894 ha (2018 r.). W 2017 r. zrekultywowano 98 ha gruntów zdewastowanych i zdegradowanych, natomiast w 2018 r. 101 ha (źródło: GUS).