Ocena jakoœci warzyw

eko-logicznych wykazuj¹ nadmierny poziom azotanów (V) [13].

Azotany (V) nie s¹ toksyczne dla cz³owieka, jednak¿e ulegaj¹ re-dukcji do azotanów (III), przez co mog¹ wykazywaæ wiele dzia³añ nie-korzystnych, jak: methemoglobine-mia, niedokrwistoœæ, powodowaæ rozpad witaminy A i karotenoidów [2]. Poza tym azotany (V) i azotany (III) s¹ kofaktorami reakcji, które prowadz¹ do wytworzenia zwi¹z-ków N-nitrozowych, które z kolei wykazuj¹ w³aœciwoœci muta- i kan-cerogenne [3]. Maksymalne dopusz-czalne poziomy azotanów (V) w warzywach i ziemniakach

okre-œlono w Rozporz¹dzeniu Ministra Zdrowia i Opieki Spo³ecznej z 1993 roku ,,w sprawie najwy¿szych do-puszczalnych pozosta³oœci w œrod-kach spo¿ywczych œrodków che-micznych stosowanych przy upra-wie, ochronie, przechowywaniu i transporcie roœlin” [11].

Z powy¿szych wzglêdów ko-niecznym wydaje siê monitorowa-nie zawartoœci azotanów (V) i azo-tanów (III) w warzywach i ziemnia-kach, gdy¿ stanowi¹ one nie tylko produkty nadaj¹ce siê bezpoœrednie-go spo¿ycia, ale s¹ tak¿e surowcem przeznaczonym do dalszych proce-sów przetwórczych.

Celem niniejszej pracy by³a oce-na zawartoœci azotanów (V) w wa-rzywach i ziemniakach pobranych na terenie województwa wielkopol-skiego przez pracowników Woje-wódzkiej Stacji Sanitarno-Epide-miologicznej w Kaliszu zgodnie z protoko³em pobrania próbek.

2. Materia³y i metody

Do badañ pobrano 12 ró¿nych gatunków warzyw, które

cechowa-³y siê zró¿nicowan¹ zdolnoœci¹ do kumulowania azotanów (V): sa³ata,

burak, kapusta, szczypior, marchew, pietruszka (naæ i korzeñ), ogórek, kalafior, por, seler, pomi-dor, cebula oraz ziemniaki.

Analizowane warzywa i ziemniaki pochodzi³y od ró¿nych dostawców, a pobierane by³y g³ów-nie z placów targowych i sklepów warzywnych lub bezpoœrednio u producentów. Do analiz po-bierano warzywa i ziemniaki o ró¿nej wielkoœci, zdrowe, bez uszkodzeñ mechanicznych.

Ogó-³em przebadano 1086 prób warzyw i ziemniaków.

Zawartoœæ azotanów (V) w warzywach i ziemniakach oznaczono zgodnie z Polskimi Nor-mami ustanowionymi przez Polski Komitet Normalizacyjny (PN-92/A-75112) [9]. Zasada meto-dy polega na reakcji barwnej azotanów z odczynnikiem Griessa, po uprzednim zredukowaniu azotanów (V) do azotanów (III) za pomoc¹ metalicznego kadmu.

3. Wyniki

W niniejszej pracy badano zawartoœæ azotanów (V) w warzywach i ziemniakach na terenie województwa wielkopolskiego.

Materia³ badany stanowi³y: buraki, sa³ata, szczypior, kapusta, naæ, pietruszka--korzeñ, marchew, ogórek, seler, por, kalafior, pomidor, cebula oraz ziemniaki. Zgodnie z Roz-porz¹dzeniem Ministra Zdrowia [11] ze wzglêdu na zró¿nicowan¹ naturaln¹ zdolnoœæ kumulo-wania azotanów (V) warzywa podzielono na cztery grupy, w których maksymalne dopuszczalne zawartoœci tych zwi¹zków ustalono na poziomach: 2000 mg/kg, 1000 mg/kg, 500 mg/kg oraz 250 mg/kg.

Wyniki oznaczeñ zawartoœci azotanów (V) w warzywach i ziemniakach przedstawiono w tabeli 1.

Badane produkty reprezentowa³y 4 grupy warzyw o ró¿nej dopuszczalnej zawartoœci azota-nów (V) ustalonej Rozporz¹dzeniem Ministra Zdrowia i Opieki Spo³ecznej z 8.10.1993. Z grupy I warzyw o najwy¿szej dopuszczalnej zawartoœci azotanów (V) 2000 mg/kg surowca zbadano buraki i sa³atê. Zakres zawartoœci azotanów (V) w burakach mieœci³ siê w przedziale od 21,20 do 5402,30 mg/kg produktu, przy czym najwy¿szy poziom tych zwi¹zków stwierdzono w okresie letnim, gdzie 6 prób przekroczy³o normê. W sa³acie zawartoœæ azotanów (V) mieœci³a siê w zakresie od 41,80 do 5653,20 mg/kg. Ponadnormatywne poziomy tych zwi¹zków stwierdzono w próbkach pobranych w kresie wiosennym i letnim, gdzie odpowiednio 31% i 29% prób nie spe³nia³o wymogów jakoœci odnoœnie do zawartoœci azotanów (V).

Szczypior wraz z kapust¹ nale¿¹ do II grupy warzyw, w których dopuszczalny poziom azo-tanów (V) wynosi 1000 mg/kg. Zawartoœæ badanych zwi¹zków w próbach szczypioru wynosi³a od 0,00 do 1738,80 mg/kg. W analizowanym okresie 19% prób pobranych wiosn¹ i 32% prób pobranych latem nie spe³nia³o wymogów jakoœci zdrowotnej dla tego produktu. Zawartoœæ azota-nów (V) w kapuœcie wynosi³a od 27,30 do 2485,50 mg/kg. Próbki zawieraj¹ce ponadnormatyw-n¹ iloœæ tych zwi¹zków zosta³y pobrane wiosponadnormatyw-n¹ i latem, a procent prób przekraczaj¹cych ustalo-ny limit wynosi³ odpowiednio 11 i 21%.

Pietruszka, marchew, ogórek, seler, por oraz kalafior nie powinny zawieraæ wiêcej azotanów (V) ni¿ 500 mg/kg. Zawartoœæ azotanów (V) w natce pietruszki wynosi³a od 54,00 do 6980,40 mg/kg, a w korzeniu od 27,00 do 982,10 mg/kg. W próbach natki pietruszki przekroczenie zawartoœci azota-nów (V) stwierdzano we wszystkich porach roku z wyj¹tkiem okresu zimowego, w którym prób nie pobierano. Najwiêcej prób z ponadnormatywn¹ iloœci¹ tych zwi¹zków stwierdzono w okresie letnim, gdzie a¿ 95% prób przekroczy³o ich dopuszczalne iloœci. Korzeñ pietruszki charakteryzuje siê mniej-sz¹ zdolnoœci¹ do kumulowania azotanów (V), co potwierdzi³y wyniki przeprowadzonych badañ.

Ponadnormatywne poziomy azotanów (V) stwierdzono w próbach pobranych we wszystkich porach roku, przy czym najwiêcej, bo 56% pobranych w okresie letnim przekroczy³o dopuszczalny limit.

Zawartoœæ tych zwi¹zków w korzeniu pietruszki wynosi³a 27,00 do 982,10 mg/kg produktu.

Zawartoœæ azotanów (V) w marchwi mieœci³a siê w szerokich granicach od 0,00 do 2226,40 mg/kg.

Odsetek prób marchwi z ponadnormatywnym poziomem azotanów (V) zale¿a³ istotnie od analizowane-go sezonu: wiosn¹ wynosi³ 47%, latem 27%, jesieni¹ 27%, a zim¹ 15%.

Produkt Tabela 1. Zawartoœæ azotanów (V) w warzywach i ziemniakach (mg/kg produktu)

Table 1. Contents of nitrates in vegetables and potatoes (mg/kg product)

N – liczba próbek, % prób>xxx – procent próbek z ponadnormatywn¹ zawartoœci¹ azotanów (V), ,,·” – brak danych.

Zawartoœæ azotanów (V) w ogórkach mieœci³a siê w zakresie od 24,00 do 595,30 mg/kg.

W trakcie monitoringu stwierdzono podwy¿szon¹ zawartoœæ azotanów (V) tylko w 4 próbach pobranych latem. W próbach pobranych w pozosta³ych porach roku ¿adna nie przekroczy³a do-puszczalnych limitów. Zawartoœæ azotanów (V) w selerze mieœci³a siê w zakresie od 23,50 do 1050,00 mg/kg. Przekroczenie normy 500 mg azotanów (V)/kg stwierdzono w próbach pobra-nych wiosn¹ i latem, przy czym by³ on niewielki i dotyczy³ odpowiednio 13% i 12% prób.

Zawartoœæ azotanów (V) w porze wynosi³a od 0,00 do 746,60 mg/kg. Wartoœci przekraczaj¹-ce normê stwierdzono w próbkach pobranych wiosn¹ i latem, a odsetek tych prób stanowi³ odpo-wiednio 20% i 17%.

Zawartoœæ azotanów (V) w kalafiorze waha³a siê od 0,00 do 673,34 mg/kg. Podwy¿szony poziom azotanów (V) w kalafiorze stwierdzono w próbach pobranych wiosn¹ i latem. Jednak¿e spoœród analizowanych 89 prób tylko 8 charakteryzowa³o siê ponadnormatywn¹ zawartoœci¹ tych zwi¹zków.

Pomidor, cebula oraz ziemniaki zakwalifikowane zosta³y do IV klasy warzyw, w których dopuszczalny poziom azotanów (V) wynosi 250 mg/kg produktu. W przebadanych pomidorach zawartoœæ tych zwi¹zków mieœci³a siê w granicach od 21,80 do 328,00 mg/kg. Ponadnormatyw-n¹ zawartoœæ azotanów (V) w tych warzywach stwierdzono we wszystkich analizowanych okre-sach, z wyj¹tkiem jesieni. W przypadku pomidorów a¿ 45% prób pobranych wiosn¹ nie spe³ni³o wymogów jakoœci zdrowotnej.

Œrednia zawartoœæ azotanów (V) w cebuli nie przekracza³a normy, a zawartoœæi azotanów (V) waha³a siê od 0,00 do 552,90 mg/kg. Na 60 przebadanych prób w 17 stwierdzono ich zawar-toœæ przekraczaj¹c¹ dopuszczalne iloœci. Próby z ponadnormatywn¹ zawartoœci¹ zosta³y pobrane latem i jesieni¹, a stanowi³y odpowiednio 80% i 50%.

Zawartoœæ azotanów (V) w ziemniakach mieœci³a siê w zakresie od 23,40 do 3569,10 mg/kg.

W analizowanym okresie przebadano ³¹cznie 42 próby ziemniaków, z czego w 6 z nich stwier-dzono przekroczenie normy. Stwierstwier-dzono, i¿ niektóre próby pobrane latem zawiera³y azotany (V) w iloœci przekraczaj¹cej dopuszczalny poziom a¿ 14-krotnie.

Najwiêksze iloœci azotanów (V) zaobserwowano w naci i korzeniu pietruszki, szczypiorku i sa³acie, najni¿szy zaœ procent prób z przekroczon¹ norm¹ stwierdzono w przypadku buraków, selerów, porów i ogórków.

Analizuj¹c œredni¹ zawartoœæ azotanów (V) w poszczególnych porach roku stwierdzono, ¿e najwy¿sze stê¿enie tych zwi¹zków w warzywach wyst¹pi³o latem. W okresie letnim a¿ 130 na 365 prób zawiera³o ponadnormatywne iloœci tych zwi¹zków. Nieco ni¿sze, w porównaniu z la-tem, ale jednak stosunkowo wysokie stê¿enia azotanów (V) stwierdzono w 80 spoœród 267 prób warzyw i ziemniaków pobranych w okresie wiosennym. Spowodowane jest to najprawdopodob-niej intensywnym nawo¿eniem, bêd¹cym konsekwencj¹ d¹¿eñ plantatorów do uzyskania maksy-malnego przyrostu masy warzyw.

Na podstawie analizy zawartoœci azotanów (V) w warzywach stwierdzono, ¿e w 23 prób-kach warzyw i ziemniaków pobranych w okresie jesiennym przekroczona zosta³a dopuszczalna zawartoœæ tych zwi¹zków. Z kolei najmniej prób, bo tylko 7 zawieraj¹cych ponadnormatywne iloœci azotanów (V), stwierdzono w okresie zimowym. Z przedstawionych danych wynika, ¿e

œrednia zawartoœæ azotanów (V) w nowalijkach jest znacznie wiêksza ni¿ w warzywach

dojrza-³ych i w warzywach po przechowywaniu. Jest to prawdopodobnie spowodowane odmienn¹ kul-tur¹ upraw w poszczególnych porach roku oraz stosowaniem innych odmian przeznaczonych na zbiór wczesny i przechowywanie.

Mimo coraz szerszej edukacji rolniczej i wprowadzenia tzw. dobrej praktyki rolniczej po-ziom azotanów (V) w warzywach i ziemniakach pozostaje nadal wysoki, co stwierdzili tak¿e inni autorzy. Przekroczenie dopuszczalnych limitów w próbach sa³aty i pietruszki wykazali

wcze-œniej Nabrzycki i Gajewska [7]. Podobne wyniki uzyskano w badaniach przeprowadzonych przez Szymczaka i Preschê na terenie Wroc³awia w latach 1996–1997 [12].

Uzyskane w niniejszej pracy wyniki oznaczeñ zawartoœci azotanów (V) w warzywach s¹ zbli¿one do wyników podobnych badañ, przeprowadzonych w latach 1987–1991 przez innych

autorów, gdzie w wielu przypadkach stwierdzono przekroczenie dopuszczalnych limitów tych zwi¹zków. Przyk³adowo, najwiêkszy odsetek prób przekraczaj¹cych normê wykazano dla sa³aty i wynosi³ on ok. 50% [3].

Rezultaty badañ przeprowadzonych przez Markowsk¹ i innych na warzywach pochodz¹-cych z terenu województwa ³ódzkiego oraz przez Borawsk¹ i innych na terenie Bia³egostoku potwierdzaj¹ utrzymuj¹cy siê w nich wysoki poziom azotanów (V) [1, 2, 6].

Powy¿sze dane wskazuj¹ na to, ¿e producenci nie stosuj¹ siê do zasad ,,dobrej praktyki rol-niczej”, czego wyrazem jest zbyt du¿y odsetek warzyw z ponadnormatywnym poziomem azota-nów (V). W sytuacji, gdy zaleca siê zwiêkszon¹ poda¿ warzyw, du¿e poziomy azotaazota-nów (V) s¹ niebezpieczne i powinno siê d¹¿yæ do zminimalizowania ich zawartoœci w produktach.

4. Podsumowanie

W niniejszej pracy dokonano oceny jakoœci warzyw pod wzglêdem zawartoœci w nich azota-nów (V). Stwierdzono, ¿e:

l zawartoœæ azotanów (V) w warzywach utrzymuje siê na stosunkowo wysokim

pozio-l mie,najwy¿sz¹ zawartoœæ azotanów (V) zaobserwowano w naci i korzeniu pietruszki, szczy-piorku i sa³acie, najni¿szy zaœ procent prób przekraczaj¹cych normê stwierdzono w bu-raku, selerze, porze i ogórku,

l zawartoœæ azotanów (V) w analizowanych warzywach i ziemniakach zale¿a³a od pory roku, w której próby zosta³y pobrane i najwy¿sza by³a latem, zaœ najni¿sza zim¹. Ko-niecznym wydaje siê ci¹g³e monitorowanie warzyw i ziemniaków pod k¹tem zawartoœci azotanów (V).

Literatura

[1] Borawska M., Omieljaniuk N., Markiewicz R., Kasialis A.: Zawartoœæ azotynów, azota-nów i witaminy C w jadalnych i odrzucanych czêœciach wybranych warzyw, Bromat.Chem.

Toksykol. XXVII, 1994, 1, 23–27.

[2] Borawska M., Omieljaniuk N., Rostkowski J., Ot³og T., Hamid F.: Zawartoœæ azotanów i azotynów w wybranych warzywach i ziemniakach dostêpnych w handlu Bia³egostoku w latach 1991–1992, Rocznik PZH, 1994, Nr 1–2, 89–90.

[3] Gajda J., Kar³owski K.: Zawartoœæ azotanów w warzywach i ziemniakach 1987–1991, Rocznik PZH, 1993, XLIV, Nr 4, 301–307.

[4] Gertig H.: ¯ywnoœæ a zdrowie, PZWL, Warszawa 1996.

[5] Leszczyñska T.: Azotany i azotyny w warzywach pochodz¹cych z upraw konwencjonal-nych i ekologiczkonwencjonal-nych, Bromat. Chem. Toksykol., 1996, Nr 4, 289–293.

[6] Markowska A., Kotkowska A., Furmanek W., Gackowska L., Siwek B., Kacprzak-Strza³-kowska E., B³oñska A.: Ocena zawartoœci azotanów i azotynów w warzywach pochodz¹-cych z terenu województwa ³ódzkiego, Rocznik PZH, 1995, Nr 4, 344.

[7] Nabrzycki M., Gajewska R.: Zawartoœæ azotanów i azotynów w owocach i warzywach oraz w niektórych innych œrodkach spo¿ywczych, Rocznik PZH, 1994, XLV, Nr 3, 167–179.

[8] Nikonorow M., Urbanek-Kar³owska B.: Toksykologia ¿ywnoœci, PZWL, Warszawa 1987 [9] PN-92/A-75112: Owoce, warzywa i ich przetwory. Oznaczanie zawartoœci azotynów i

azo-tanów, Wydawnictwo Normalizacyjne ,,ALFA”,1992, 1–5.

[10] Rostkowski J., Borawska M., Omieljaniuk N., Ot³og K.: Wystêpowanie azotanów i azoty-nów we wczesnych warzywach i ziemniakach dostêpnych w handlu Bia³egostoku w 1992 roku, Rocznik PZH, 1994, XLV, Nr 1–2, 81–87.

[11] Rozporz¹dzenie Ministra Zdrowia i Opieki Spo³ecznej z dnia 8 paŸdziernika 1993 roku ,,w sprawie wykazu substancji dodatkowych dozwolonych i zanieczyszczeñ technicznych w œrodkach spo¿ywczych i u¿ywkach”. Monitor Polski, Nr 22, poz. 233.

[12] Szymczak J., Prescha A.: Zawartoœæ azotanów i azotynów w warzywach rynkowych we Wroc³awiu w latach 1996-1997, Rocznik PZH, 1999, Nr 1, 19–21.

[13] WoŸniak J., Lis-Pokorska G.: Azotany i azotyny w warzywach z upraw konwencjonalnych i ekologicznych, Bromat. Chem. Toksykol., XXXII, 1999, 4, 317–321.

Recenzent: dr hab. Henryk Szymusiak

OCENA JAKOŒCI WARZYW I ZIEMNIAKÓW POCHODZ¥CYCH Z TERENU WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO NA PODSTAWIE

ZAWARTOŒCI AZOTANÓW (V) Streszczenie

Warzywa i ziemniaki s¹ istotnym sk³adnikiem diety, dlatego te¿ zanim trafi¹ do kon-sumenta powinny byæ przebadane pod wzglêdem jakoœciowym, w tym pod k¹tem zawar-toœci azotanów (V). W niniejszej pracy oceniono zawartoœæ tych zwi¹zków w warzywach i ziemniakach. Próbki do analizy zosta³y pobrane przez pracowników Wojewódzkiej Sta-cji Sanitarno-Epidemiologicznej w Kaliszu. Poziom azotanów (V) w warzywach i ziem-niakach okreœlono metod¹ Griessa i porównano z obowi¹zuj¹cymi normami. Najwy¿sze poziomy azotanów (V) zaobserwowano w naci i korzeniu pietruszki, szczypiorku, mar-chwi i sa³acie, najni¿szy zaœ procent prób przekraczaj¹cych normê stwierdzono w buraku, selerze, porze i ogórku. Ponadto wykazano, ¿e procent próbek z ponadnormatywnym po-ziomem azotanów (V) zale¿a³ od pory roku, w której analizowany materia³ zosta³ pobra-ny. Najwy¿szy odsetek prób warzyw i ziemniaków z przekroczon¹ zawartoœci¹ tych zwi¹z-ków stwierdzono w okresie letnim, najni¿szy zaœ w okresie zimowym.

Ze wzglêdu na to, ¿e warzywa s¹ surowcem wykorzystywanym do produkcji wielu artyku³ów ¿ywnoœciowych, w tym produktów przeznaczonych dla dzieci, producenci winni d¹¿yæ do ograniczenia stosowana nawozów azotowych, a warzywa powinny byæ pod tym k¹tem monitorowane.

Zbigniew KREJPCIO¹, Stanis³aw SIONKOWSKI², Ewelina KRÓL¹, Jolanta BARTELA¹

1 Departament of Hygiene and Human Nutrition, August Cieszkowski Agricultural University

2 Sanitary and Epidemiology Station for Wielkopolska Region, Branch in Kalisz

EVALUATION OF THE QUALITY OF VEGETABLES AND POTATOES FROM WILKOPOLSKA REGION BASED ON NITRATES CONTENTS

Summary

The aim of this study was the assessment of nitrates contents in vegetables and pota-toes in relation to the acceptable levels. The samples were taken by workers of the Provin-ce Sanitary-Epidemiological Station in Kalisz. The nitrates contents were determined by Griess method. The highest levels of nitrates were found in parsley, chives and lettuce.

The levels of nitrates in beet, celery, leek and cucumber were relatively low. The

percen-tage of vegetables and potatoes samples exceeding the maximum permissible level for nitrates was season-dependent with the highest rate in summer.

dr hab. Zbigniew Krejpcio mgr Ewelina Król

Akademia Rolnicza im. Augusta Cieszkowskiego, Wydzia³ Nauk o ¯ywnoœci i ¯ywieniu,

Katedra Higieny ¯ywienia Cz³owieka, ul. Wojska Polskiego 31,

60-624 Poznañ zkre@au.poznan.pl

Andrzej WOJCIECHOWSKI¹, Hanna WOJCIECHOWSKA²

1 Wojskowa Akademia Techniczna w Warszawie Wydzia³ Techniki Wojskowej

Instytut Logistyki Systemów Dowodzenia i Wsparcia

2 Szpital Wolski w Warszawie

Algorytmizacja

S³owa kluczowe: algorytmizacja, modelowanie procesów, ISO 9001: 2000, system jakoœci, system zarz¹dzania jakoœci¹.

Key-words: Algorithmization, quality system, Wolski Hospital, ISO 9001.

1. Wprowadzenie

Szpital Wolski jest publicznym szpitalem wielopro-filowym o zabudowie pawilonowej. Zasiêgiem dzia³al-noœci œwiadczonych us³ug medycznych obejmuje dwie warszawskie dzielnice: Wolê i nowo powsta³e Bemowo oraz podwarszawskie gminy: Stare Babice, Leszno, W³o-chy. Populacja potencjalnych pacjentów zamieszkuj¹cych ten obszar przekroczy³a w minionym roku 300 000, co stanowi wielkoœæ z porównywalnym miastem wojewódz-kim. Mimo tworz¹cych siê i funkcjonuj¹cych na tym te-renie licznych placówek niepublicznych wype³niaj¹cych ró¿ne luki i nisze w systemie us³ug medycznych – pozy-cja szpitala Wolskiego jest nadrzêdna i niekwestionowa-na. Szpital jest jedynym miejscem w rejonie, do którego zg³aszaj¹ siê i przywo¿eni s¹ pacjenci w najciê¿szych sta-nach chorobowych wymagaj¹cych kompleksowej, kosz-townej i czasoch³onnej diagnostyki i terapii. Rolê tê szpi-tal pe³ni nieustannie w permanentnym ostrym dy¿urze.

Szpital ten jest równie¿ miejscem, gdzie leczeni s¹ ludzie bezdomni i co jest czêsto równoznaczne z tym, ¿e

nie s¹ oni uprawnieni do korzysta-nia z us³ug w ramach ubezpieczekorzysta-nia zdrowotnego. Leczenie tej niema³ej i niestety zwiêkszaj¹cej siê grupy pacjentów odbywa siê praktycznie na koszt w³asny szpitala. Sytuacja ta stanowi swoisty egzamin dla pla-cówki, który zdaje codziennie. Szpi-tal zapewni³ sobie sta³e miejsce i po-kaŸny udzia³ na rynku us³ug i œwiad-czeñ medycznych kontraktowanych przez Kasê Chorych (obecnie przez Narodowy Fundusz Zdrowia).

W okresie trwaj¹cej od kilku lat re-formy szpital nie tylko sprosta³ wy-maganiom i wyzwaniom tworz¹ce-go siê rynku us³ug medycznych, ale tak¿e wykorzysta³ tê szansê do roz-woju i wdra¿ania nowych form

dzia-³alnoœci, np. opracowa³ i wdro¿y³ sys-tem ratownictwa medycznego opar-ty na w³asnych rozwi¹zaniach.

Narastaj¹ca konkurencja na ryn-ku us³ug medycznych, rozwój nowo-czesnych technologii, wprowadza-nia nowych i coraz to doskonalszych procedur medycznych, wzrost ocze-kiwañ pacjentów i pojawienie siê nowego podejœcia spo³ecznego do zagadnieñ zwi¹zanych z jakoœci¹ spowodowa³o podjêcie decyzji o przygotowaniu szpitala do proce-dury certyfikacyjnej zgodnej z nor-m¹ ISO 9001:2000.

Misj¹ Szpitala Wolskiego jest za-pewnienie wysokiej jakoœci œwiadczeñ medycznych i ³atwej do nich dostêp-noœci dla mieszkañców dzielnicy Wola, Bemowo i podwarszawskich gmin: Stare Babice, Leszno, W³ochy.

W tym celu szpital nasz oferuje us³ugi w zakresie ca³odobowej opie-ki medycznej i pielêgniarsopie-kiej nad chorym, w tym diagnostykê nowo-czesn¹ aparatur¹, zabiegi operacyj-ne w wysokiej aseptyce, rehabilita-cjê lecznicz¹, terapiê psychiatrycz-n¹, profilaktykê i pielêgnacjê reali-zowane przez wykwalifikowan¹ ka-drê medyczn¹, stale podnosz¹c¹ po-ziom swoich umiejêtnoœci.

Ponadto w szpitalu dzia³aj¹ po-radnie konsultacyjne prowadzone