Ocena stanu ochrony i użytkowania zasobów przyrodniczych

2.2.1. Rzeźba terenu i powierzchnia ziemi

Obszar objęty analizami zajmuje nieurozmaicony morfologicznie płat terenu. Jego rzędne zawiera się w przedziale od około 1,5 m n.p.m w części południowo wschodniej do około 3,5 m n.p.m. w części północno zachodniej (rys. 3). Należy zaznaczyć, że ukształtowanie powierzchni analizowanego terenu zostało w dużym stopniu przekształcone na etapie budowy alei M. Płażyńskiego oraz jeszcze wcześniej w okresie, gdy teren przygotowywano do lokalizacji ogrodów działkowych.

Rys. 3. Stosunki wysokościowe w rejonie analizowanego obszaru Źródło: Opracowanie własne

2.2.2. Budowa geologiczna

Obszar objęty analizami położony jest w granicach równiny deltowej Wisły, która jest rozległym stożkiem napływowym, który został ukształtowany w holocenie na drodze depozycji odsypów formowanych przez ramiona ujściowe Wisły. Równinę tę budowały pierwotnie przeważnie drobnoziarniste piaski, namuły organiczne oraz miejscami torfy. Naturalna struktura podłoża gruntowego, w obrębie najpłycej zalegających jego warstw, została w znacznej mierze zmieniona i przekształcona na skutek prowadzonych prac inwestycyjnych i wprowadzenia różnych form użytkowania obszaru, a tworzące ją pierwotnie osady

10

przemieszane zostały z masami gruntów nierodzimych oraz przykryte nasypami ziemnymi i gruzowymi.

Zgodnie z treścią profili otworów wiertniczych udostępnionych na stronie internetowej PIG PIB http://geologia.pgi.gov.pl (profile otworów 1662, 1664, I03-GNP-0369, I03-GNP-2001, I03-GNP-0584) utwory budujące przypowierzchniowe warstwy podłoża reprezentowane są przez piaski średnie i drobne z przewarstwieniami żwirowymi i kamienistymi, urozmaicone lokalnie piaskami gliniastymi i piaskami z domieszką pyłu, a także żwirami, torfami i namułami. Wierzchnie warstwy budowane są przez nasypy antropogeniczne o miąższości przekraczającej miejscami 1m. Szczegółowy charakter podłoża i jego przydatność do celów budowlanych zostaną ustalone na etapie sporządzania badan geologicznych lub geologiczno-inżynierskich określający możliwości posadawienia planowanych obiektów budowlanych.

2.2.3. Stosunki wodne

Teren objęty analizami jest położony w zlewni kanału Warzywód III (znajdującego się poza jego obszarem), który odprowadza wody do Martwej Wisły.

Pod względem hydrograficznym obszar ten położony jest w zlewni Martwej Wisły, stanowiącej Jednolitą Część Wód Powierzchniowych PLRW200022489. Wyznaczone dla tej jednostki cele stanu chemiczne i ekologiczne wód to odpowiednio: osiągnięcie dobrego stanu chemicznego i ekologicznego.

Zgodnie z podziałem hydrogeologicznym analizowany teren znajduje się w granicach Jednolitej Części Wód Podziemnych (JCWPd) 15 oraz w zasięgu obszarowym Głównych Zbiorników Wód Podziemnych nr 111 Subniecka Gdańska oraz nr 112 Żuławy Gdańskie.

W obrębie analizowanego terenu nie występują elementy sieci hydrograficznej. Obszar ten jest sztucznie odwadniany. Wzdłuż południowo zachodniego fragmentu jego granicy biegnie rów odwadniający o długości około 400 m, który odprowadza wodę do pompowego zbiornika wyrównawczego znajdującego się po południowej stronie alei M. Płażyńskiego, skąd za pośrednictwem „Pompowni Kochanowskiego” i systemów kanalizacyjnych woda odprowadzana jest do Martwej Wisły. Najbliżej położonym naturalnym akwenem jest zbiornik znajdujący się na terenie zabagnienia „Gwiazda Morza” zlokalizowany w odległości nieco ponad 450 m w kierunku wschodnim.

Schemat przedstawiający pierwotnie panujące stosunki wodne przedstawia rys. 4.

11

Rys. 4. Stosunki wodne w rejonie analizowanego obszaru

Źródło: Prace problemowe środowiska geograficznego miasta Gdańska…

12

Specyfika utworów budujących przypowierzchniowe warstwy podłoża gruntowego oraz sąsiedztwo brzegu zatoki sprawiają, że w granicach analizowanego terenu zwierciadło wód gruntowych zalega bardzo płytko i ulega silnym wahaniom w zależności od ilości opadów deszczowych. Na obecną chwilę brak dokumentacji określającej precyzyjnie położenie zwierciadła wód gruntowych. Zgodnie z treścią profili otworów wiertniczych udostępnionych na stronie internetowej PIG PIB http://geologia.pgi.gov.pl (profile otworów GNP-1662, I03-GNP-1664, I03-GNP-0369, I03-GNP-2001, I03-GNP-0584, I03-GNP-1696, I03-GNP-2126) głębokość występowania zwierciadła pierwszego poziomu wód gruntowych wahała się od 1,2 do 2,70 m p.p.t. Należy przy tym zaznaczyć, że odwierty stanowiące podstawę wykonania profili zostały wykonane w latach 1963 – 1988. Stwierdzona wówczas głębokość zalegania zwierciadła wód gruntowych z dużym prawdopodobieństwem uległa zmianom spowodowanym zrealizowanymi inwestycjami, przebudowami i zmianami przeznaczenia terenu (w przeszłości analizowany obszar był zajmowany przez zespół pracowniczych ogrodów działkowych).

2.2.4. Warunki klimatu lokalnego

Specyfika warunków klimatycznych analizowanego obszaru spowodowana jest bliską odległością od morza, dlatego dominują w jego obrębie cechy klimatu morskiego. W związku z jego położeniem w niewielkiej odległości od brzegu zatoki należy przyjąć, że najbardziej reprezentatywnymi wskazaniami są te, które zostały zanotowane na znajdującej się w odległości 1,5 km stacji AM3 sieci Agencji Regionalnego Monitoringu Atmosfery Aglomeracji Gdańskiej (ARMAAG) zlokalizowanej przy ulicy Wyzwolenia w Nowym Porcie. Na stacji tej notowane są najniższe w aglomeracji gdańskiej średnie roczne temperatury. Najwyższe temperatury notowane są w lipcu, najniższe zaś w styczniu. Ponadto w pasie nadmorskim od kwietnia do października występuje zjawisko bryzy morskiej i lądowej, co bardzo korzystnie wpływa na warunki biotopoklimatyczne w strefie przymorskiej.

2.2.5. Szata roślinna i różnorodność biologiczna

Jak już wcześniej wspomniano analizowany teren został w ciągu ostatnich kilkunastu lat silnie przekształcony w wyniku przeprowadzenia robót związanych z likwidacją ogrodów działkowych, budową al. M. Płażyńskiego oraz rozpoczęciem trwającej obecnie budowy obiektu usługowego. Przede wszystkim zlikwidowana została roślinność uprawiana na terenie ogrodów działkowych, usunięta została również część pokryw glebowych, a teren został w znacznej części wyrównany. Obszar ten na późniejszym etapie uległ stopniowemu zadarnieniu. Aktualnie jedyną pozostałością po wspomnianych ogrodach działkowych są fragmenty żywopłotów oraz nasadzenia pojedynczych drzew, w tym owocowych lub ich zgrupowania. W sąsiedztwie rowu z wodą, który biegnie wzdłuż południowo zachodniego fragmentu granicy analizowanego obszaru znacząco rozbudowały się zbiorowiska roślinności

13

higrofilnej. W wyniku prowadzonych w ostatnim czasie rozbiórek, prac porządkowych i realizacyjnych dość istotnemu zmniejszeniu uległ udział powierzchni czynnej biologicznie.

Należy uznać, że w konsekwencji tych procesów, warunki siedliskowe panujące w obrębie analizowanego obszaru uległy bardzo poważnej zmianie a ogólny poziom różnorodności biologicznej istotnie się obniżył. Podkreślenia wymaga także fakt funkcjonowania tego obszaru w warunkach izolacji przestrzennej od terenów położonych w sąsiedztwie. Stan ten jest spowodowany otoczeniem przedmiotowego obszaru przez ulice prowadzące ruch o dużym natężeniu.

Pokrywę roślinną analizowanego obszaru tworzy obecnie głównie roślinność zielna, zgrupowania drzew i krzewów, pielęgnowane powierzchnie trawiaste porastające pobocza al.

M. Płażyńskiego oraz roślinność higrofilna porastająca odcinki rowu odwadniającego biegnącego wzdłuż al. M. Płażyńskiego. Wzdłuż alei znajdują się również nasadzenie klonowe w formie pojedynczego szpaleru.

W odniesieniu do fauny zasiedlającej i odwiedzającej analizowany teren należy przyjąć, że jest on użytkowany powszechnie przez zwierzęta pospolicie występujące w obrębie terenów zajętych przez zabudowę miejską. W trakcie prac terenowych zaobserwowano przede wszystkim przedstawicieli ornitofauny. Część z nich może wykorzystywać do gniazdowania występujące zadrzewienia, zakrzewienia lub bardziej rozbudowane kępy ziołorośli. Należy przyjąć, że analizowany obszar jest wykorzystywany również przez zwierzęta występujące powszechnie w granicach nieco mniej intensywnie zagospodarowanych fragmentów terenów miejskich. W trakcie prac terenowych napotkano kilka świeżych nor wykorzystywanych przez ssaki – prawdopodobnie lisy (fot. 4). Z dużym prawdopodobieństwem można przyjąć, że w granicach analizowanego obszaru mogą występować również inne ssaki takie jak m.in. kret, jeż, kuna czy drobne gryzonie.

Opracowywany obszar jest zasiedlony również przez liczną populację bezkręgowców.

14

Fot. 4. Nory wykonane na krawędzi rowu odwadniającego pobocze al. M. Płażyńskiego w granicach obszaru objętego opracowaniem

2.2.6. Obszary i obiekty chronione

W granicach analizowanego terenu nie występują obszary oraz obiekty prawnie chronione na podstawie przepisów Ustawy o ochronie przyrody, nie ma również obiektów planowanych do objęcia taką ochroną. Przedmiotowy teren znajduje się poza zasięgiem obszarowym Ogólnomiejskiego Systemu Terenów Aktywnych Biologicznie (OSTAB).

Otulina Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego jest położona w odległości około 3 km na zachód względem granic analizowanego obszaru. W odległości około 3,8 km, w tym samym kierunku, położony jest Trójmiejski Park Krajobrazowy. Położenie analizowanego obszaru względem terenów objętych obszarowymi formami ochrony przyrody przedstawiono na rysunku 5.

15

Rys. 5. Położenie obszaru objętego projektem planu w systemie obszarów chronionych w rejonie Gdańska

Źródło: opracowanie własne

Rys. 6. Położenie terenu objętego projektem planu na tle obszarów Natura 2000 w rejonie Gdańska

Źródło: opracowanie własne

16

Na rys. 6 przedstawiono położenie analizowanego terenu względem obszarów włączonych do sieci Natura 2000, najbliżej położony jest obszar Natura 2000 Zatoka Pucka PLB220005, zlokalizowany w odległości około 1,4 km na północ. Dalej położonymi obszarami są: Twierdza Wisłoujście PLH220030 i Bunkier w Oliwie PLH220055 oddalone odpowiednio o około 2,4 km w kierunku wschodnim oraz 5,3 km na zachód.

W sąsiedztwie obszaru objętego analizami znajduje się, położony w odległości około 200 m na północ, płat lasu olchowego porastający bagienne siedlisko o zmieniającym się okresowo lustrze wody, który planowany jest do objęcia ochroną w formie użytku ekologicznego.

2.3. Ocena stanu wybranych elementów środowiska przyrodniczego i jego