Od zdrowego stylu życia do mistrzostwa sportowego

Projekty własne samorządu województwa

Sportowa Małopolska (działanie realizowane corocznie) - projekt zrealizowany; zakres rzeczowy zrealizowany w 2019 r.: przeprowadzono promocję sportu w Małopolsce podczas imprez sportowych najwyższej rangi i ważnych dla mieszkańców Województwa, takich jak: Puchar Świata w skokach narciarskich w Zakopanem, kolarski Małopolski Wyścig Górski, Mistrzostwa Świata Juniorów i U23 w Kajakarstwie Slalomowym, samochodowy Wyścig Górski Limanowa – Przełęcz pod Ostrą 2019 Hill Climb Limanowa, Małopolska Juliada, XVII Memoriał Huberta Jerzego Wagnera w Krakowie, kolarskie Młodzieżowe Mistrzostwa Świata w trialu, Spadochronowy Puchar Krakowa – Puchar Europy Wschodniej w Celności Kraków 2019, Mistrzostwa Europy we wspinaczce w Zakopanem, Festiwal Biegowy w Krynicy-Zdroju, Wyścig by Tomasz Marczyński oraz Turniej 4NationsCUP w Tarnowie. Sport w Małopolsce był promowany również z udziałem koszykarek Wisły Can-Pack w Europejskich Pucharach. Całkowita wartość projektu: 1 403 000 zł; nakłady poniesione w 2019 r.: 1 403 000 zł.

Upowszechnianie kultury fizycznej (działanie realizowane corocznie) - projekt zrealizowany; zakres rzeczowy zrealizowany w 2019 r.: w ramach otwartych konkursów ofert udzielono wsparcia najbardziej wartościowym przedsięwzięciom z zakresu upowszechniania sportu dla dzieci i młodzieży, osób

„trzeciego wieku” i osób z niepełnosprawnościami poprzez realizację programów sportowych upowszechniających sport w regionie: Małopolska na sportowo, w ramach którego dofinansowano 115 zadań oraz Wakacje z piłką nożną, w ramach którego zrealizowane zostało przez Małopolski Związek Piłki Nożnej zadanie pn. MAŁOPOLSKA CUP’ 2019. W turniejach piłki nożnej organizowanych na terenie całego Województwa wzięło udział ok. 8 000 dzieci i młodzieży. Dofinansowano również 78 projektów sportowych, realizowanych w trybie pozakonkursowym zgodnie z art. 19a ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Całkowita planowana wartość projektu: 2 636 766 zł; nakłady poniesione w 2019 r.: 2 616 841 zł.

Małopolska na rowery (działanie realizowane corocznie), projekt zrealizowany - zakres rzeczowy zrealizowany w 2019 roku: w ramach projektu zrealizowane zostały dwa przedsięwzięcia: „Rodzinne Rajdy Rowerowe” - cykl 6 rajdów rowerowych skierowanych do wszystkich mieszkańców Małopolski oraz przyjeżdżających turystów, organizowanych na trasach o zróżnicowanym stopniu trudności oraz

„Małopolska Tour” – 4 całodzienne wydarzenia o charakterze festiwalu rowerowego, będącego połączeniem rekreacyjnych rajdów rowerowych z zawodami, zabawami dla najmłodszych, pokazami rowerowymi oraz koncertami. W obu wydarzeniach wzięło udział ponad 4 700 rowerzystów. Całkowita planowana wartość projektu: 2 050 000 zł; nakłady poniesione w 2019 roku: 2 050 000 zł.

Współzawodnictwo i szkolenie sportowe dzieci i młodzieży (działanie realizowane corocznie) - projekt zrealizowany – zakres rzeczowy zrealizowany w 2019 roku: w ramach otwartego konkursu ofert w zakresie Współzawodnictwa i szkolenia sportowego dzieci i młodzieży, dofinansowano 8 zadań mających na celu rozwój talentów sportowych. Przedsięwzięcie to w 2019 roku przyniosło następujące rezultaty: Współzawodnictwo sportowe dzieci i młodzieży szkolnej – w ramach Igrzysk Dzieci, Igrzysk Młodzieży Szkolnej i Licealiady Młodzieży udzielono dofinansowania na organizację 187 eliminacji ponadpowiatowych z udziałem 7 908 uczniów oraz 84 finałów wojewódzkich z udziałem 9 957 uczniów.

Ogółem w 271 powyższych zawodach uczestniczyło 17 865 uczniów z 1 689 szkół ze wszystkich powiatów województwa małopolskiego. Ponadto, w ramach Ogólnopolskich Igrzysk Dzieci, Igrzysk Młodzieży Szkolnej i Licealiady Młodzieży, dofinansowano udział 239 reprezentantów województwa małopolskiego w 15 zawodach. W ramach szkolenia kadr wojewódzkich młodzików – dofinansowano przeprowadzenie 88 zgrupowań szkoleniowych, 45 konsultacji szkoleniowych i 15 konsultacji startowych w 46 sportach z udziałem 1 253 zawodników. W ramach szkolenia dzieci i młodzieży

55

uzdolnionej sportowo – dofinansowano przygotowania i udział w finałach ogólnopolskiego systemu sportu młodzieżowego (Międzywojewódzkie Mistrzostwa Młodzików - Mistrzostwa Polski Młodzików, Ogólnopolska Olimpiada Młodzieży - Mistrzostwa Polski Juniorów Młodszych, Mistrzostwa Polski Juniorów i Młodzieżowe Mistrzostwa Polski) dla 1 615 zawodników (w tym: 117 młodzieżowców, 357 juniorów, 661 juniorów młodszych, 480 młodzików) w 50 dyscyplinach sportu. Zawodnicy ci wzięli udział w 53 zgrupowaniach i konsultacjach szkoleniowych, 48 eliminacjach oraz 73 finałach systemu sportu młodzieżowego. W ramach szkolenia dzieci i młodzieży uzdolnionej sportowo w ramach Małopolskiej Kadry w sportach zimowych – dofinansowano przeprowadzenie 24 zgrupowań, 7 konsultacji szkoleniowych i 1 konsultacji startowej w sportach: biathlon, łyżwiarstwo figurowe, narciarstwo klasyczne, snowboard oraz sporty saneczkowe z udziałem 48 zawodników. W 2019 roku przeprowadzono XXV Ogólnopolskiej Olimpiady Młodzieży w sportach zimowych MAŁOPOLSKA ‘2019 – w przedsięwzięciu wzięło udział 1 070 zawodników reprezentujących 126 klubów sportowych z 15 województw oraz po 8 reprezentacji wojewódzkich w koszykówce kobiet i mężczyzn. Wyłoniono Mistrzów Polski w kategorii wiekowej juniora młodszego i juniora w 154 konkurencjach w 14 sportach.

W ramach otwartego konkursu ofert w zakresie Szkolenia zawodników z klubów i stowarzyszeń sportowych województwa małopolskiego do udziału w finałach ogólnopolskiego współzawodnictwa sportowego dzieci i młodzieży w ramach państwowego Systemu Sportu Młodzieżowego, dofinansowano szkolenie ok. 950 zawodników z 36 klubów i stowarzyszeń sportowych. Całkowita wartość projektu: 2 740 000 zł; nakłady poniesione w 2019 r.: 2 740 000 zł.

Małopolska Infrastruktura Rekreacyjno-Sportowa - Program modernizacji boisk i miejsc rekreacji w oparciu o pomoc finansową jst - projekt zrealizowany; zakres rzeczowy zrealizowany w 2019 r.:

udzielono wsparcia 65 jednostkom samorządu terytorialnego na remonty i modernizację 65 obiektów rekreacyjno-sportowych. Celem realizacji projektu jest poprawa jakości życia mieszkańców Małopolski w zakresie kultury fizycznej, sportu i rekreacji poprzez podniesienie standardu oraz rewitalizację istniejących obiektów rekreacyjno-sportowych, będących w niedostatecznym stanie technicznym i funkcjonalnym, co niewątpliwie uatrakcyjni ofertę i zwiększy dostępność do podstawowej bazy sportowo-rekreacyjnej regionu, umożliwiającej rozwijanie zainteresowań, talentów sportowych i prowadzenie zdrowego stylu życia. Całkowita planowana wartość projektu: 8 492 200 zł; nakłady poniesione w 2019 roku: 8 492 185 zł.

Zagospodarowanie czasu wolnego dzieci i młodzieży (działanie realizowane corocznie) - projekt zrealizowany; zakres rzeczowy zrealizowany w 2019 roku: we współpracy z małopolskimi gminami, zrealizowano ogólnorozwojowy projekt umożliwiający wszechstronny rozwój dzieci i młodzieży w ramach pozalekcyjnych zajęć sportowych Jeżdżę z głową. Projekt polega na zorganizowaniu dla uczniów szkół podstawowych kursów nauki jazdy na nartach/snowboardzie, trwających do 20 godzin, w grupach do 12 osób, które prowadzone są przez wykwalifikowanych instruktorów na małopolskich stokach narciarskich. Udzielono pomocy finansowej 66 gminom z terenu Województwa Małopolskiego na realizacje projektu, w którym uczestniczyło łącznie ok. 6000 dzieci ze szkół podstawowych.

Całkowita planowana wartość projektu: 963 300 zł; nakłady poniesione w 2019 r.: 957 103 zł.

(MPI) Modernizacja bazy dydaktycznej MOW prowadzonej przez Województwo Małopolskie - Rozbudowa i modernizacja Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego w Mszanie Dolnej- projekt realizowany w ramach RPO WM, w trakcie realizacji; zakres rzeczowy realizowany w 2019 r.: wykonano segment sportowy to jest salę sportową i dwukondygnacyjne zaplecze treningowo-sanitarno- magazynowe. Sala sportowa została wyposażona w część widowiskową, ściankę spinaczkową oraz sprzęt sportowy. Jednocześnie wybudowany budynek MOW został doposażony i umeblowany „pod klucz”. W miesiącu wrześniu 2019 roku kompleks budynków uzyskał decyzję pozwolenia na użytkowanie i tym samym zakończono realizację I etapu przedsięwzięcia inwestycyjnego. Całkowita wartość projektu: 15 000 000 zł, nakłady poniesione ogółem: 12 453 069 zł; nakłady poniesione w 2019 r.: 1 727 469 zł.

56

Podsumowanie

Kultura i dziedzictwo kulturowe

W ramach PSDziPCW w 2019 roku realizowano ogółem 30 wieloletnich przedsięwzięć (projekty instytucji kultury województwa małopolskiego) oraz projektów w ramach bieżącej działalności zarówno Departamentu Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Promocji Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego, jak i regionalnych instytucji kultury. Podejmowano szereg inicjatyw, projektów oraz procesów zbieżnych z priorytetami i celami PS DziPCW. Łącznie na realizację wszystkich w/w przedsięwzięć w 2019 roku wydatkowano blisko 74 mln zł.

Kluczowe znaczenie w procesie realizacji PS DziPCW odgrywają wojewódzkie instytucje kultury – ich potencjał oddziaływania określają przedsięwzięcia właściwe dla obszarów działania: muzeów, instytucji artystycznych i instytucji upowszechniania kultury i są elementem stałej, rozwijającej się oferty programowej dla mieszkańców i gości regionu. Projekty wojewódzkich instytucji kultury są ujęte w dokumentach strategicznych: Małopolskim Planie Inwestycyjnym na lata 2015-2023 oraz w Wieloletniej Prognozie Finansowej Województwa Małopolskiego. Ponadto 4 projekty wojewódzkich instytucji kultury o szczególnym znaczeniu dla rozwoju kultury w regionie wpisane są w Kontrakcie Terytorialnym dla Małopolski.

Duże znaczenie dla realizacji PS DziPCW mają również przedsięwzięcia wynikające z bieżącej działalności Departamentu Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Promocji Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego, finansowane z budżetu województwa małopolskiego, nie mające bezpośredniego odzwierciedlenia w zapisach PS DziPCW, ale w znaczący sposób przyczyniające się do realizacji jego celów.

Działania i projekty realizowane przez podmioty działające w sferze kultury odpowiadały i odpowiadają na pojawiające się zapotrzebowania. Zrealizowane inwestycje przyczyniają się do rozwoju samej instytucji, jak i są katalizatorem pozytywnych zmian w wielu różnych obszarach, między innymi:

estetyki przestrzeni publicznej, zakresu i metod współpracy międzysektorowej, tworzenia oferty kulturalnej dla mieszkańców, tworzenia oferty turystycznej.

Jednym z instrumentów wzmacniającym kompetencje kulturowe, stymulującym oraz wspierającym postawy otwarte, aktywne i kreatywne mieszkańców regionu są konkursy grantowe prowadzone w ramach bieżącej działalności: konkurs Mecenat Małopolski, Mecenat Małopolski bis, konkurs Ochrona Zabytków Małopolski, Małopolska Pamięta, Kapliczki Małopolski, Małopolskie Orkiestry Dęte.

W ramach wymienionych konkursów w 2019 roku złożono łącznie 1 640 ofert, co świadczy o skali zaangażowania społeczności lokalnej w prowadzenie, uczestnictwo i propagowanie małopolskiej kultury. Realizowane projekty kulturalne przyczyniają się do wzrostu poczucia przynależności mieszkańców do miejsca zamieszkania, do wzrostu ich zaangażowania oraz integracji społecznej i budowaniu kapitału społecznego.

Z sukcesem zakończono realizację 5 projektów wieloletnich prowadzonych przy wsparciu funduszy unijnych poprzez dostępne programy:

- 2 projekty Muzeum Tatrzańskiego im. dra. T. Chałubińskiego w Zakopanem dofinansowane w ramach RPO WM 2014-2020 tj. Cyfrowe przetworzenie i udostępnianie zbiorów 2D w Muzeum Tatrzańskim oraz Zakopiańskie Centrum Dokumentacji Dziedzictwa Niematerialnego

- 2 projekty dofinansowane w ramach POIS 2014-2020 tj. projekt partnerski pn. Skansenova – systemowa opieka nad dziedzictwem w małopolskich muzeach na wolnym powietrzu oraz projekt pn. Ekspozycja pt. Krzysztof Penderecki – dziedzictwo polskiej muzyki XX i XXI wieku w Europejskim Centrum Muzyki Krzysztofa Pendereckiego

- 1 projekt partnerski dofinansowany w ramach PWT Interreg V-A PL-SK 2014-2020 pn. Przy wiejskiej drodze – w rytmie pracy dawnych zakładów przemysłowych i pracowni rzemieślniczych.

Ogółem wartość całkowita tych projektów wyniosła blisko 22,2 mln zł.

57

Na szczególną uwagę zasługują projekty realizowane w rozbudowanym partnerstwie np. projekt Skansenova, w którym uczestniczyło 8 partnerów, dotyczył aż 9 odrębnych lokalizacji i wymagał konstruktywnej współpracy różnych podmiotów. Niewątpliwie jednym z pozytywnych aspektów jego realizacji jest transfer wiedzy między zaangażowanymi podmiotami oraz nawiązanie kontaktów procentujących na przyszłość nowymi projektami.

Tak jak to miało miejsce w ubiegłym roku - jedną z głównych przyczyn powstających opóźnień przy realizacji projektów wieloletnich są pojawiające się problemy związane z wyborem wykonawców inwestycji w ramach prowadzonych zgodnie z ustawą Prawo zamówień publicznych postępowań przetargowych, gdzie ceny składanych ofert wielokrotnie przekraczały wysokość środków jakie zamawiający mogli przeznaczyć na realizację danego zamówienia. Sytuacje te w znacznej mierze wpływały i wpływają na wzrost wartości całkowitej tych przedsięwzięć, co z kolei wiąże się z koniecznością pozyskiwania dodatkowych środków finansowych i wpływa na znaczące przesunięcia w harmonogramie prac.

Turystyka

W ramach Priorytetu 3 w 2019 roku realizowano projekty coroczne Województwa Małopolskiego, finansowane z budżetu samorządu województwa oraz kontynuowano projekty - rozpoczęte w latach poprzednich - wielozadaniowe projekty inwestycyjne, takie jak m_MSIT – mobilny Małopolski System Informacji Turystycznej oraz projekt VeloMałopolska. Budowa zintegrowanej sieci tras rowerowych w Województwie Małopolskim, polegający na budowie tras rowerowych o wysokim standardzie wraz z Miejscami Obsługi Rowerzystów. Działaniom tym towarzyszyły przedsięwzięcia turystyczne i promocyjne wdrażane przez regionalną organizację turystyczną oraz podmioty niezwiązane z samorządem województwa. Łączne wydatki poniesione na realizację zadań własnych samorządu województwa w 2019 roku wyniosły 32 ,3 mln zł.

Poszczególne działania zrealizowane w ramach Priorytetu 3 odpowiadają na aktualne zapotrzebowania w sferze turystyki i pozwalają na skuteczne i zrównoważone wykorzystanie potencjału kulturowego i przyrodniczego Małopolski w sektorze usług czasu wolnego. Światowa Organizacja Turystyki UNWTO obserwuje, że wraz z rozwojem turystyki na świecie rośnie dywersyfikacja produktów turystycznych, a także popyt na podróże do miejsc przyrodniczo cennych. Związane jest to z narastającą zmianą postaw i mentalności współczesnych turystów, przejawiającą się wzrostem ich świadomości ekologicznej i wymagań co do jakości usług oraz atrakcyjnego przyrodniczo i niezanieczyszczonego otoczenia zewnętrznego w miejscu podróży lub wypoczynku. Samorząd województwa w 2019 roku duży nacisk położył na realizację przedsięwzięć z zakresu turystyki zrównoważonej i ekoturystyki, dla których szanse rozwoju wynikają zarówno z naturalnych warunków przyrodniczych i kulturowych regionu, jak i z wdrażanych przez samorząd województwa zjawisk i procesów zmierzających do poprawy stanu środowiska przyrodniczego, objętych Programem EkoMałopolska.

Ważnym działaniem, zapoczątkowanym w 2019 roku jest opracowanie, we współpracy z jednostkami samorządu terytorialnego z terenu Małopolski, samorządu gospodarczego z zakresu turystyki oraz branżą turystyczną Kierunków Rozwoju Turystyki w Małopolsce do 2025 roku, kluczowego dokumentu, służącego zarówno ocenie aktualnego stanu turystyki w regionie w oparciu o analizy zagadnień odnoszących się do popytowej i podażowej strony funkcjonowania rynku turystycznego, jak i określającego długofalową wizję rozwoju małopolskiej turystyki, która godzić będzie priorytety gospodarcze, ekologiczne, społeczne i przestrzenne.

Przemysł turystyczny zajmuje istotne miejsce w gospodarce większości miast i regionów. Rozwój turystyki ma zasadniczy wpływ na aktywizację lokalnego rynku, zwłaszcza w kontekście potencjału generowania dochodów dla budżetu oraz powstawania nowych miejsc pracy. Powoduje to silną konkurencję wśród miast i regionów. Małopolska to jeden z najatrakcyjniejszych turystycznie regionów w Polsce i zarazem najchętniej odwiedzany – zarówno przez turystów krajowych, jak i zagranicznych.

Potwierdzają to prowadzone cyklicznie badania ruchu turystycznego, które niezmiennie, z roku na rok, wykazują tendencję wzrostową.

58

Stawia to przed samorządem województwa wyzwanie, polegające na wykorzystaniu potencjału dziedzictwa regionalnego Małopolski, w taki sposób, aby budować konkurencyjną ofertę turystyczną regionu, zachowując jego tożsamość kulturową i walory przyrodnicze, które decydują o unikalności i sile Województwa, a także udostępniać ją w sposób atrakcyjny, wykorzystując najnowsze technologie i narzędzia multimedialne.

Sport

W ramach Priorytetu 4 w 2019 r. zrealizowano 7 projektów, w tym 6 projektów które są zadaniami cyklicznymi realizowanymi przez samorząd województwa. W ramach ww. projektów jeden projekt miał charakter inwestycyjny i dotyczył modernizacji obiektów sportowo-rekreacyjnych na terenie Województwa Małopolskiego. Dodatkowo kontynuowane było wdrażanie projektu inwestycyjnego z zakresu rozbudowy i modernizacji Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego w Mszanie Dolnej.

Łączne wydatki poniesione przez samorząd województwa na realizację Priorytetu 4 w roku 2019 roku – 19,9 mln zł.

Sport i rekreacja zajmuje coraz mocniejszą pozycję w szeroko pojmowanym systemie wartości indywidualnych i społecznych, służąc wszechstronnemu rozwojowi człowieka. Dzięki swojej specyfice jest istotnym czynnikiem kształtowania zdrowia, rozwijania nawyków i zachowań prozdrowotnych, a także wartościową formą spędzania wolnego czasu. Sport stymuluje istotne wartości, takie jak duch zespołowy, solidarność, tolerancja oraz zasada fair play, przyczyniając się do indywidualnego rozwoju i samorealizacji. Propaguje aktywny udział obywateli w życiu społecznym i przez to pomaga rozwinąć aktywną postawę obywatelską.

W chwili obecnej sport stanowi ważny komponent życia społeczeństwa aktywnego i zdrowego. Kultura fizyczna staje się częścią codziennego życia większości mieszkańców Małopolski. Obszar ten jednak mocno konkuruje z wciąż popularnym i wygodnym stacjonarnym spędzaniem czasu wolnego przed telewizorem czy komputerem. Aby móc zapobiec degradacji aktywnego spędzania czasu wolnego należy wciąż stymulować, rozszerzać i poprawiać warunki oraz ofertę sportową, by aktywne formy spędzania czasu wolnego mogły konkurować z atrakcyjnymi rozrywkami multimedialnymi.

Działania realizowane w obszarze sportu stymulują proces aktywizacji mieszkańców. Dostosowane są do zapotrzebowania mieszkańców na aktywne spędzanie czasu wolnego. Zróżnicowanie tych działań, daje możliwość przedstawienia szerokiej oferty, dostosowanej do dzieci i młodzieży, osób „trzeciego wieku” i osób z niepełnosprawnościami.

59