ZARZĄDU WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO z dnia 14 kwietnia 2020 roku
w sprawie przyjęcia Raportu o stanie województwa małopolskiego za rok 2019.
Na podstawie art. 34a ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (t.j.: Dz.U. z 2019 r. poz. 512 z późn. zm.), Zarząd Województwa Małopolskiego uchwala, co następuje:
§1.
Przyjmuje się Raport o stanie województwa małopolskiego za rok 2019 w brzmieniu Załącznika do niniejszej Uchwały.
§2.
Przekazuje się Raport o stanie województwa małopolskiego za rok 2019 Sejmikowi Województwa Małopolskiego.
§3.
Wykonanie Uchwały powierza się Marszałkowi Województwa Małopolskiego.
§4.
Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.
Ustawa z dnia 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych wprowadziła w art. 34a ustawy o samorządzie województwa przepisy dotyczące obowiązku sporządzania raportu o stanie województwa.
Przedmiotem niniejszej uchwały jest przyjęcie Raportu o stanie województwa małopolskiego za rok 2019, będącego podsumowaniem działalności Zarządu Województwa Małopolskiego w roku ubiegłym, w szczególności w zakresie realizacji polityk, programów i strategii, uchwał sejmiku województwa oraz budżetu obywatelskiego. Raport przekazuje się Sejmikowi Województwa Małopolskiego w celu rozpatrzenia.
Zarządu Województwa Małopolskiego z dnia 14 kwietnia 2020 r.
Raport o stanie województwa małopolskiego za rok 2019
(art. 34a ustawy o samorządzie województwa)
2 Fot. Archiwum UMWM
3
SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO ... 13
PROGRAM STRATEGICZNY KAPITAŁ INTELEKTUALNY I RYNEK PRACY ... 19
PROGRAM STRATEGICZNY REGIONALNA STRATEGIA INNOWACJI ... 30
PROGRAM STRATEGICZNY DZIEDZICTWO I PRZEMYSŁY CZASU WOLNEGO ... 39
PROGRAM STRATEGICZNY MARKETING TERYTORIALNY ... 59
PROGRAM STRATEGICZNY TRANSPORT I KOMUNIKACJA ... 63
PROGRAM STRATEGICZNY OBSZARY WIEJSKIE ... 79
PROGRAM STRATEGICZNY OCHRONA ŚRODOWISKA ... 85
PROGRAM STRATEGICZNY OCHRONA ZDROWIA ... 105
PROGRAM STRATEGICZNY WŁĄCZENIE SPOŁECZNE ... 113
REALIZACJA PROGRAMÓW STRATEGICZNYCH W RAMACH FUNDUSZY EUROPEJSKICH – WYMIAR TERYTORIALNY ... 123
WDRAŻANIE REGIONALNEGO PROGRAMU OPERACYJNEGO WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO NA LATA 2014-2020 W 2019 R. ... 142
REALIZACJA MAŁOPOLSKIEGO PLANU INWESTYCYJNEGO NA LATA 2015-2023 W 2019 r. ... 146
WSPÓŁPRACA Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI I PODMIOTAMI PROWADZĄCYMI DZIAŁALNOŚĆ POŻYTKU PUBLICZNEGO W 2019 R. ... 151
WSPÓŁPRACA ZAGRANICZNA - NAJWAŻNIEJSZE WYDARZENIA 2019 ROKU ... 159
BUDŻET OBYWATELSKI WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO W 2019 R. ... 162
STAN WYKONANIA UCHWAŁ SEJMIKU WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO W 2019 R. ... 171
4 BGK – Bank Gospodarstwa Krajowego
BO – Budżet Obywatelski
CKZ – Centra Kształcenia Zawodowego CTW – Centra Transferu Wiedzy CUW – Centrum Usług Wspólnych
CWUZ – Centrum Wsparcia Uczniów Zdolnych EFFR –Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego EFMR – Europejski Fundusz Morski i Rybacki EFS – Europejski Fundusz Społeczny
EOG – Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego na lata 2014-2020 EZT – Elektryczny Zespół Trakcyjny
FIZAN – Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Aktywów Niepublicznych GDDKiA – Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad
IROW – Instytut Rozwoju Obszarów Wiejskich JST – jednostka/jednostki samorządu terytorialnego KIO – Krajowa Izba Odwoławcza
KOM – Krakowski Obszar Metropolitalny
KT- Kontrakt Terytorialny dla Województwa Małopolskiego LGW – Leśne Gospodarstwa Węglowe
LOZ – Lista Odmian Zalecanych LPT – Lista Produktów Tradycyjnych
MCDN – Małopolskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli MFI – Małopolski Festiwal Innowacji
MFR – Małopolski Fundusz Rozwoju MIK – Małopolski Instytut Kultury MKA – Małopolska Karta Aglomeracyjna
MNiSW – Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego MNN – Małopolska Noc Naukowców
MPI – Małopolski Plan Inwestycyjny na lata 2015-2023 MPR – Małopolskie Programy Regionalne
MSIT – Małopolski System Informacji Turystycznej
MSUES – Małopolskie Standardy Usług Edukacyjno-Szkoleniowych NCBiR – Narodowe Centrum Badań i Rozwoju
NCN – Narodowe Centrum Nauki
NFOŚiGW – Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej NFRZK – Narodowy Fundusz Rewaloryzacji Zabytków Krakowa
NSSU – Nowa Siedziba Szpitala Uniwersyteckiego Kraków - Prokocim OHŻ – Ośrodek Hodowli Żubra
OPN – Ojcowski Park Narodowy OPS – Ośrodek Pomocy Społecznej OSP – Ochotnicza Straż Pożarna
OWES – Ośrodek Wspierania Ekonomii Społecznej PCPR – Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie
PMDIB – Polska Mapa Drogowa Infrastruktury Badawczej POIR – Program Operacyjny Inteligentny Rozwój 2014-2020
POIŚ – Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020 POKL – Program Operacyjny Kapitał Ludzki 2007-2013
POPC – Program Operacyjny Polska Cyfrowa 2014-2020
POPDOW – Projekt Ochrony Przeciwpowodziowej w Dorzeczu Odry i Wisły
5 PS – program strategiczny
PS DziPCW – Program Strategiczny Dziedzictwo i Przemysły Czasu Wolnego PS KIiRP – Program Strategiczny Kapitał Intelektualny i Rynek Pracy
PS OŚ – Program Strategiczny Ochrona Środowiska PS OW – Program Strategiczny Obszary Wiejskie RDOŚ – Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska RDPL – Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych
RIPOK – Regionalna Instalacja Przetwarzania Odpadów Komunalnych ROPS – Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Krakowie
RPO WM – Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014-2020 RPZ – Regionalny Program Zdrowotny
RPZ – Regionalny Program Zdrowotny
RSI – Regionalna Strategia Innowacji Województwa Małopolskiego 2020 RZGW – Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej
SAG – Strefa Aktywności Gospodarczej SKA – Szybka Kolej Aglomeracyjna SPE – Sądecki Park Etnograficzny SPR – Subregionalny Program Rozwoju
SRWM – Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2011-2020 ŚTP – Światowy Tydzień Przedsiębiorczości
UJ CM – Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum
UMWM – Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego
WFOŚiGW – Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej WM – Województwo Małopolskie
WSJO – Wojewódzka Samorządowa Jednostka Organizacyjna WUP – Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie
ZDW – Zarząd Dróg Wojewódzkich w Krakowie ZIT – Zintegrowane Inwestycje Terytorialne
6 Podstawowe założenia
Ustawa z dnia 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych wprowadziła w art. 34a ustawy o samorządzie województwa przepisy dotyczące obowiązku sporządzania raportu o stanie województwa. Niniejszy dokument przygotowany został w oparciu o przepisy ww. artykułu ustawy o samorządzie i obejmuje podsumowanie działalności zarządu województwa małopolskiego w roku 2019, w szczególności w zakresie realizacji polityk, programów i strategii, uchwał sejmiku województwa oraz budżetu obywatelskiego.
Struktura raportu odzwierciedla funkcjonujący w Małopolsce od 2011 r. system dokumentów strategiczno-programowych, które wyznaczają ramy działań podejmowanych przez Samorząd Województwa. Na architekturę tego systemu składa się pięć, wzajemnie ze sobą powiązanych zarówno pod względem formalnym, jak i merytorycznym, typów dokumentów.
Rysunek 1. System dokumentów strategiczno-programowych województwa małopolskiego
Podstawowym i najważniejszym dokumentem określającym obszary, cele i kierunki interwencji polityki rozwoju, prowadzonej w przestrzeni województwa jest strategia rozwoju województwa małopolskiego, która stanowi tym samym generalny plan postępowania władz samorządu regionalnego w procesie zarządzania województwem. Obecnie obowiązująca Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2011-2020 (SRWM 2011-2020) została uchwalona przez Sejmik Województwa Małopolskiego 26 września 2011 roku. Dokument ten, wskazuje cele oraz sposoby ich osiągania. W strukturze SRWM 2011-2020 wyodrębniono 7 obszarów strategicznych, spośród których 5 ma charakter sektorowy (tj. odnoszą się do poszczególnych sfer życia społeczno-gospodarczego), zaś 2 terytorializują polityki sektorowe, starając się dopasować interwencję publiczną do specyficznych potrzeb terytoriów zidentyfikowanych w przestrzeni regionalnej.
7
Tabela 1. Układ obszarów Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2011-2020
SEKTORY
Obszar SRWM 2011-2020
Gospodarka wiedzy i aktywności i inne subregiony Krakowski Obszar Metropolitalny i terenów wiejskich Rozwój miast Dziedzictwo i przemysły czasu
wolnego
Infrastruktura dla dostępności komunikacyjnej
Bezpieczeństwo ekologiczne, zdrowotne i społeczne Zarządzanie rozwojem województwa
TERYTORIALIZACJA
Ogólne zapisy poszczególnych obszarów SRWM 2011-2020 zostały rozwinięte na kolejnym poziomie systemu dokumentów strategiczno-programowych Samorządu Województwa Małopolskiego, jakim jest tzw. pakiet programów strategicznych. Dokumenty te uszczegóławiają interwencję publiczną opisaną w Strategii, nadając im w ten sposób bardziej operacyjny i wykonawczy charakter. Wśród programów strategicznych szczególną rolę odgrywa Subregionalny Program Rozwoju (SPR), który stanowi próbę terytorializacji polityki rozwoju opisanej w SRWM 2011-2020 oraz pozostałych programach. SPR nie zastępuje zatem podejścia sektorowego (charakterystycznego dla pozostałych programów strategicznych), lecz stanowi jego uzupełnienie.
Relacje pomiędzy obszarami SRWM a programami strategicznymi przedstawiono poniżej.
Obszar SRWM 2011-2020 Program Strategiczny
Gospodarka wiedzy i aktywności
Kapitał Intelektualny i Rynek Pracy
Regionalna Strategia Innowacji Województwa Małopolskiego 2020 Dziedzictwo i przemysły czasu
wolnego
Dziedzictwo i Przemysły Czasu Wolnego
Marketing Terytorialny Infrastruktura dla dostępności
komunikacyjnej
Transport i Komunikacja
Regionalna Strategia Innowacji Województwa Małopolskiego 2020 Krakowski Obszar Metropolitalny i
inne subregiony
Subregionalny Program Rozwoju do roku 2020
Rozwój miast i terenów wiejskich
Obszary Wiejskie
Subregionalny Program Rozwoju do roku 2020
Bezpieczeństwo ekologiczne, zdrowotne i społeczne
Ochrona Środowiska
Ochrona Zdrowia
Włączenie Społeczne
Zarządzanie rozwojem województwa Plan Zarządzania Strategią Rozwoju Województwa Małopolskiego
8
Przepisy ustaw branżowych nakładają na samorząd województwa obowiązek opracowania szeregu szczegółowych dokumentów, które tworzą kolejny poziom systemu. Dokumenty te, często dedykowane konkretnym zagadnieniom, powiązane zostały z funkcjonującymi w Małopolsce programami strategicznymi, jako instrumenty realizacji odpowiednich priorytetów.
Tabela 2 Wykaz programów strategicznych i powiązanych z nimi dokumentów wykonawczych Program strategiczny Dokumenty programowe
Regionalna Strategia
Innowacji Nie dotyczy
Kapitał Intelektualny i
Rynek Pracy Nie dotyczy
Dziedzictwo i Przemysły Czasu Wolnego
Wojewódzki Program Opieki nad zabytkami w Małopolsce na lata 2018-2021
Marketing Terytorialny Nie dotyczy
Ochrona Środowiska
Program ochrony środowiska przed hałasem dla województwa małopolskiego
Program ochrony powietrza dla województwa małopolskiego
Plan Gospodarki Odpadami Województwa Małopolskiego na lata 2016-2022
Transport i Komunikacja
Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego w województwie małopolskim
Plan Rozwoju Sieci Dróg Wojewódzkich w Małopolsce do 2020 roku
Ochrona Zdrowia
Małopolski Program Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2014-2020
Małopolski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych 2014-2020
Małopolski Program Ochrony Zdrowia Psychicznego 2017- 2022
Wojewódzki Program Wyrównywania Szans Osób Niepełnosprawnych i Przeciwdziałania ich Wykluczeniu Społecznemu oraz Pomocy w Realizacji Zadań na Rzecz Zatrudniania Osób Niepełnosprawnych w WM 2014-2020
Włączenie Społeczne
Regionalny Plan Rozwoju Ekonomii Społecznej w Województwie Małopolskim na lata 2014 – 2020
Małopolski Program Wspierania Rodziny i Systemu Pieczy Zastępczej do 2020
Małopolski Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie do 2020
Obszary Wiejskie Nie dotyczy
Dokumenty niepowiązane z programami strategicznymi
Wieloletni program współpracy UMWM z organizacjami pozarządowymi i innymi podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego na lata 2018- 2022
Priorytety Współpracy Zagranicznej Województwa Małopolskiego
9
Kolejny elementem systemu dokumentów strategiczno-programowych Województwa Małopolskiego jest Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014-2020 (RPO WM), ustanowiony zgodnie z przepisami ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, na potrzeby realizacji Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2011-2020.
Ostatnim elementem systemu dokumentów strategiczno-programowych funkcjonujących w Małopolsce jest Małopolski Plan Inwestycyjny na lata 2015-2023 (MPI). W przeciwieństwie do wcześniej omówionych elementów systemu, MPI nie określa kierunków polityki czy też ogólnych typów działań, lecz zawiera wykaz konkretnych zadań, które Samorząd Województwa Małopolskiego zamierza realizować przy zaangażowaniu środków budżetu województwa oraz zewnętrznych (krajowych i zagranicznych). Projekty ujęte w MPI bezpośrednio wynikają z zapisów SRWM 2011-2020 oraz programów strategicznych, będąc tym samym ich konsekwentnym rozwinięciem i uszczegółowieniem. Podkreślić należy także, że MPI nie obejmuje bieżących zadań realizowanych przez Województwo, lecz koncentruje się na przedsięwzięciach o strategicznym znaczeniu dla rozwoju regionu.
Struktura raportu
Uwzględniając przepisy ustawy o samorządzie województwa oraz układ dokumentów strategiczno- programowych funkcjonujących w Województwie Małopolski, struktura wewnętrzna raportu oparta została przede wszystkim na podziale według poszczególnych programów strategicznych. U podstaw tego podejścia legło przekonanie, że strategia rozwoju województwa wraz z zestawem dokumentów ustanowionych na rzecz realizacji wynikających z niej celów, stanowią zasadniczą determinantę działalności organów Samorządu Województwa, określając nie tylko jej priorytety, ale również instrumentarium.
Jako, że raport dotyczy działalności Zarządu Województwa skoncentrowano się przede wszystkim na realizacji przedsięwzięć i projektów własnych Województwa, realizowanych przez Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego oraz podległe samorządowe jednostki organizacyjne.
Jednakże wydaje się niemożliwe pominięcie projektów, na których realizację Województwo nie ma bezpośrednio wpływu, a które realizowane są przed podmioty niezależne od administracji regionalnej.
Projekty te bowiem wpisują się w ogólną wizję kreowania polityki w danym obszarze, stanowiąc nierzadko punkt odniesienia dla działań podejmowanych przez Samorząd Województwa. Dlatego też projekty takie również zostały uwzględnione w raporcie. Należy jednak zaznaczyć, że w przypadku projektów realizowanych przez podmioty niezależne od samorządu województwa, uwidocznił się ograniczony wpływ na zakres i dostępność informacji pozyskiwanych od tych podmiotów.
Raport w głównej mierze koncentruje się na przedstawieniu rzeczowego stanu zaawansowania poszczególnych działań i przedsięwzięć ujętych, bądź też wynikających z dokumentów strategiczno- programowych Województwa Małopolskiego. Zawarte w raporcie informacje finansowe stanowią jedynie tło dla lepszego zilustrowania stopnia realizacji poszczególnych przedsięwziąć.
W części dotyczącej programów strategicznych zamieszczony został także punkt odnoszący się do realizacji zadań w ramach funduszy unijnych, ze szczególnym uwzględnieniem ich terytorialnego wymiaru. Pokazane w tym miejscu wydatkowanie środków na projekty ma charakter danych zagregowanych w ramach poszczególnych programów strategicznych, jak i programów operacyjnych.
Wielkości zostały przedstawione zarówno narastająco, jak i w samych roku 2019, ze wskazaniem także wysokości dofinansowania oraz liczby zawartych umów.
W kolejnej części raportu omówiona została realizacja Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014-2020 oraz Małopolskiego Planu Inwestycyjnego na lata 2015-2023. Fragmenty dotyczące tych dokumentów opracowane zostały w oparciu o przygotowywane cyklicznie sprawozdanie roczne nt. stanu wdrażania RPO WM w danym roku oraz raport roczny z realizacji MPI. Analizy obejmują stan wdrażania RPO dla całego programu oraz dla poszczególnych jego osi priorytetowych, a w przypadku MPI podsumowanie w ramach przyjętych w dokumencie obszarów.
10
Kolejne części raportu obejmują zakres realizacji uchwał przyjętych przez sejmik województwa, sprawozdanie z realizacji budżetu obywatelskiego, informację na temat współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz współpracy zagranicznej województwa małopolskiego.
Pomimo, iż z przepisów ustawy nie wynika wprost, że raport powinien zawierać część statystyczną, przyjęto założenie, że użyta przez ustawodawcę nazwa raportu – „o stanie województwa” sugeruje konieczność odniesienia się w pewnym zakresie również do statystyk ilustrujących ogólną sytuację rozwojową województwa. Niestety okres na jaki przypada przygotowanie raportu, koncentrujący prace nad tym dokumentem w I kwartale roku, nie pozwala na odniesienie się bezpośrednio do danych z roku sprawozdawanego, ze względu na ich brak w statystyce publicznej. Dane publikowane przez Główny Urząd Statystyczny, które pozwoliłyby na dostatecznie obszerną analizę sytuacji społeczno- gospodarczej, szczególnie na poziomie regionów, publikowane są najwcześniej w II kwartale roku, w zdecydowanej większości jednak w drugiej połowie roku. W związku z ograniczeniami w dostępności danych, uznając jednakże zasadność odniesienia się do statystyk publicznych ilustrujących sytuację rozwojową województwa, część diagnostyczna zamieszczona w raporcie odnosi się z konieczności do roku 2018 lub w kilku przypadkach do 2017 (za wyjątkiem danych dotyczących rynku pracy, turystyki oraz transportu lotniczego, odnoszących się do 2019 roku). W związku z tym, że w Urzędzie Marszałkowskim cyklicznie przygotowywana jest publikacja Województwo Małopolskie, ukazująca bardzo szeroko charakterystykę sytuacji społeczno-gospodarczej Małopolski, nie tylko w odniesieniu do danego roku, ale także w dłużej perspektywie, w prezentowanym raporcie zamieszczony został skrót tych informacji. Publikacja, z obszerną, kompleksową analizą zamieszczana jest corocznie na stronie: www.malopolska.pl/publikacje/rozwoj-regionalny
Niniejszy raport został opracowany przez Departament Zrównoważonego Rozwoju, na podstawie materiałów przygotowanych przez operatorów poszczególnych programów strategicznych oraz innych podmiotów zaangażowanych w ich realizację. Co do zasady funkcję operatora programu pełni departament UMWM lub wojewódzka samorządowa jednostka organizacyjna. W tym miejscu należy zwrócić uwagę na specyficzną rolę Biura Inwestycji Strategicznych oraz Departamentu Zrównoważonego Rozwoju, które realizują projekty i zadania w ramach więcej niż jednego programu strategicznego, co sprawia, że ich zaangażowanie w realizację celów strategicznych określonych w tych dokumentach ma horyzontalny charakter.
Najważniejsze informacje o realizacji w 2019 r.
Zarząd Województwa Małopolskiego prowadząc działalność określoną w art. 34 a ustawy o samorządzie województwa realizował szereg przedsięwzięć i projektów własnych, realizowanych przez Urząd Marszałkowski oraz podległe samorządowe jednostki organizacyjne. Podejmowane działania ujęte zostały, bądź wynikały z dokumentów strategiczno-programowych i obejmowały zarówno projekty wieloletnie o strategicznym znaczeniu, jak i prowadzone w ramach bieżącej działalności województwa. Poniżej przedstawiono najważniejsze projekty w poszczególnych obszarach tematycznych, których realizacja zakończyła się w 2019 roku.
Obszar Transport
Obwodnica Wolbromia – od ul. Miechowskiej do ul. Skalskiej
Obwodnica Skawiny Etap II
Obwodnica Babic
Modernizacja DW 958 – Podhalańska Droga
Modernizacja odcinków DW 969 na obszarze Gminy Krościenko nad Dunajcem Obszar Zdrowie
Małopolskie Centrum Leczenia i Rehabilitacji Oparzeń (Szpital im. L. Rydygiera w Krakowie)
Modernizacja budynku Wojewódzkiego Szpitala Rehabilitacyjnego im dr S. Jasińskiego w Zakopanem
Program zdrowotny dotyczący profilaktyki zakażeń pneumokokowych w Małopolsce
11 Obszar Edukacja
Akademia równych szans - wsparcie rozwoju kompetencji kluczowych uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych w Gminie Kamionka Wielka
Innowacyjne rozwiązania w praktycznej nauce jeździectwa" w ramach działania 4.3 Współpraca ponadnarodowa Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020 Obszar Dziedzictwo Kulturowe i Przemysły Czasu Wolnego
Przy wiejskiej drodze - w rytmie pracy dawnych zakładów przemysłowych i pracowni rzemieślniczych
SKANSENOVA - systemowa opieka nad dziedzictwem w małopolskich muzeach na wolnym powietrzu
Cyfrowe przetworzenie i udostępnienie zbiorów 2D w Muzeum Tatrzańskim
Ekspozycja pt. Krzysztof Penderecki - dziedzictwo polskiej muzyki XX i XXI wieku w Europejskim Centrum Muzyki Krzysztofa Pendereckiego
Zakopiańskie Centrum Dokumentacji Dziedzictwa Niematerialnego Obszar Rynek Pracy
Walidacja efektów uczenia się nieformalnego i pozaformalnego
Modelowe procedury współpracy instytucji rynku pracy z pracodawcami i przedsiębiorcami Obszar Polityka Społeczna
Małopolski inkubator innowacji społecznych Obszar Polityka Rozwoju
Projekt UGB - Interreg Europa Centralna Obszar Ochrona Środowiska
Opracowanie projektów planów ochrony dla trzech parków krajobrazowych: Bielańsko- Tynieckiego, Dolinki Krakowskie i Orlich Gniazd wraz z uruchomieniem publicznego systemu informacji przestrzennej ZPKWM
Niezwykle ważnym instrumentem, za pomocą którego zarząd województwa finansował zadania z zakresu polityki rozwoju na szczeblu regionalnym jest Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego (RPO WM). Na koniec 2019 r. wartość wykorzystanej alokacji wynosiła 79,9%, co nieznacznie przewyższało poziom średniej krajowej wynoszącej 79,6%. Zaznaczyć przy tym należy, że alokacja otrzymana przez Małopolskę na poziomie 2,9 mld EUR jest drugą co do wielkości wśród 16 programów regionalnych.
W 2019 r. w ramach RPO WM ogłoszono 27 naborów o wartości alokacji 659 280 054 zł, co stanowiło 4,6% alokacji RPO WM. W ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) ogłoszono 12 konkursów o wartości alokacji 248 622 220 zł. Z kolei w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) ogłoszono 15 konkursów o budżecie 410 657 833 zł.
Ponadto w 2019 r. przeprowadzono 13 naborów pozakonkursowych o wartości alokacji 301 905 386,80 zł (2,1% alokacji RPO WM).
W 2019 r. zatwierdzono 834 wnioski o dofinansowanie na łączną kwotę 2 725 421 374 zł, co stanowiło 22,2% alokacji RPO WM. Podpisanych zostało 668 umów o wartości dofinansowania UE - 1 647 175 183 zł, co stanowiło 13,4% alokacji RPO WM oraz certyfikowano do KE wnioski o wartości 2 223 755 415 zł, co stanowiło 18,1% alokacji RPO WM.
W ramach 2. edycji Budżetu Obywatelskiego Województwa Małopolskiego wyłonionych zostało 47 zadań, spośród których 13 realizowanych było w 2019 r. Na realizację wszystkich zadań wyłonionych
12
w 2. edycji Budżetu Obywatelskiego przeznaczono kwotę w wysokości prawie 8 mln zł, z czego na 2019 r. przypadało ok. 20 % tej kwoty.
W ramach 3. edycji Budżetu Obywatelskiego Województwa Małopolskiego wyłonionych zostało 39 zadań, na realizację których przeznaczono kwotę w wysokości niemal 8 mln zł.
W 2019 r. zakończono realizację 34 spośród wszystkich zadań wyłonionych w 2. i 3. edycji Budżetu Obywatelskiego, przeznaczając na ten cel kwotę prawie 6 mln zł. Ponadto w 2019 r. w realizacji było 18 zadań, na których wdrożenie wydatkowano kwotę ponad 3 mln zł.
W 4. edycji Budżetu Obywatelskiego Województwa Małopolskiego mieszkańcy mogli głosować od 9 września do 30 września 2019 r. W wyniku głosowania do realizacji w ramach 4. edycji Budżetu Obywatelskiego Województwa Małopolskiego wybrano 86 projektów o łącznej wartości ok. 12 mln zł.
Wśród zwycięskich projektów dominowały zadania o charakterze turystyczno-sportowym (27 zwycięskich zadań, czyli 31 proc.), kulturalnym (20 zadań, 23 proc.), prospołecznym i prozdrowotnym (19 zadań, 22 proc.), edukacyjnym (13 zadań, 15 proc.), innym (6 zadań, 7 proc.) i ekologicznym (1 zadanie).
W okresie od 1 stycznia 2019 r. do 31 grudnia 2019 r. zostało podjętych łącznie 191 uchwał Sejmiku Województwa Małopolskiego. 54 uchwały SWM podjęte w okresie od 1 stycznia 2019 r. do 31 grudnia 2019 r. i wymagające publikacji zostały ogłoszone w Dzienniku Urzędowym Województwa Małopolskiego. W 2019 r. realizowanych było również 8 uchwał Sejmiku Województwa Małopolskiego, które zostały podjęte w latach ubiegłych.
13
WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO
Na koniec 2018 roku województwo małopolskie zamieszkiwane było przez 3 400 577 osób. Stanowiło to 8,9% ludności kraju i lokowało Małopolskę na 4. miejscu pod względem liczby mieszkańców, zaraz po województwach: mazowieckim, śląskim i wielkopolskim. Od początku bieżącego stulecia corocznie obserwuje się systematyczny wzrost ludności w regionie, jednak tempo wzrostu w ostatnich latach wyraźnie osłabło. W 2018 roku Małopolska znów była jednym z zaledwie czterech województw, w których nastąpił wzrost liczby mieszkańców. Średnioroczne tempo wzrostu ludności regionu wynosiło +0,3% co oznacza, że w województwie przybyło 9,2 tys. osób. Należy jednak zaznaczyć, że zgodnie z prognozami ludności Głównego Urzędu Statystycznego na lata 2014-2050, do roku 2025 obserwowany będzie wzrost liczby mieszkańców Małopolski, przy czym tempo tego wzrostu będzie coraz wolniejsze. Przewiduje się, że po roku 2025 w województwie małopolskim zacznie ubywać mieszkańców.
Mapa 1. Zmiana liczby ludności w 2018 roku (rok poprzedni =100)
Źródło: opracowanie własne UMWM na podstawie danych GUS
W 2018 roku w małopolskich miastach mieszkało 1 638 741 osób. Współczynnik urbanizacji wynosił 48,2% i był o 0,1 p.p. niższy niż w roku 2017. W skali kraju współczynnik ten wynosił 60,1%. Małopolskie wsie zamieszkiwało w 2018 roku 1 761 836 osób, co stanowiło 51,8% ludności regionu i 11,5% ogółu ludności wiejskiej Polski.
Niewielka dynamika liczby ludności w województwie małopolskim w 2018 roku nie spowodowała dużej zmiany gęstości zaludnienia. Na 1 km2 przypadały 224 osoby, a więc wartość wskaźnika w porównaniu do roku poprzedniego wzrosła o 1 osobę. Dla Polski, niezmiennie od 2010 roku, wartość ta jest równa 123 osoby na 1 km2. Pod względem gęstości zaludnienia województwo małopolskie zajęło więc drugą pozycję w kraju, zaraz po województwie śląskim (368 osób/km2). Pod względem gęstości zaludnienia na terenach wiejskich, Małopolska jest nieustannie na pierwszym miejscu w kraju.
14
Rok 2018 był pierwszym od pięciu lat, w którym liczba urodzeń żywych w Małopolsce spadła.
W 2018 roku zarejestrowano 37,9 tys. urodzeń żywych, czyli o 0,8% mniej niż w roku poprzednim. Tak, jak to miało miejsce dotychczas, rodziło się więcej mężczyzn niż kobiet. W 2018 roku różnica ta wynosiła 1 358 osób. Współczynnik urodzeń, obliczany jako liczba urodzeń żywych na 1 000 mieszkańców, w 2018 roku dla województwa małopolskiego był równy 11,2‰ (o 0,12 p. prom. mniej niż w roku 2017), a tym samym wyższy niż średnia dla Polski (10,1‰). Rozkład przestrzenny współczynnika w Małopolsce był wyraźnie zróżnicowany - najwyższe wartości skoncentrowane były w południowych i centralnych częściach województwa, natomiast najniższe w północnych częściach regionu. Wysokie wartości występowały przede wszystkim w powiecie nowosądeckim (13,3‰), limanowskim (13,1‰), i w Krakowie (12,2‰), natomiast najniższą wartość zaobserwowano w Tarnowie (9,5‰). Analizując wskaźnik w przekroju gminnym należy wskazać, że w 2018 roku najwyższe natężenie urodzeń na 1 000 ludności odnotowano w gminie wiejskiej Grybów (16,0‰), a najniższe – w gminie wiejskiej Wietrzychowice (4,7‰).
Przyrost naturalny, określany jako różnica urodzeń i zgonów, w województwie małopolskim od wielu lat utrzymuje się na poziomie dodatnim. Pomimo tego, że w odniesieniu do roku 2017 jego wartość w Małopolsce spadła, to w 2018 roku odnotowano nadwyżkę 5 397 osób, co dawało regionowi pierwszą lokatę w kraju. Zdecydowanie wyższe wartości współczynnika przyrostu naturalnego od wielu lat obserwowane są na obszarach wiejskich, niż w miastach. W 2018 roku w województwie małopolskim wskaźnik ten osiągnął wartość 2,4‰ dla mieszkańców wsi i 0,7‰ dla mieszkańców miast.
Dla porównania, w roku poprzednim był on równy odpowiednio 2,6‰ i 1,1‰. Odnosząc się do wyników osiąganych w kraju należy podkreślić, że przyrost naturalny na 1 000 mieszkańców w województwie małopolskim utrzymywał się na poziomie dodatnim, zarówno wśród mieszkańców miast, jak i obszarów wiejskich, natomiast dla Polski wskaźnik ten w 2018 roku był na poziomie ujemnym dla miast (-1,2‰), natomiast wśród mieszkańców obszarów wiejskich nieznacznie dodatni (0,04‰).
Jednym z ważniejszych czynników wpływających na stan zaludnienia danego obszaru są migracje.
W bilansie salda migracji ogółem na 1 000 ludności Małopolska zajmuje 3. miejsce w kraju (1,6‰), zaraz po województwach mazowieckim (3,1‰) i pomorskim (2,2‰). Wynik ten jest znacznie wyższy niż wskaźnik dla Polski, który osiągnął wartość 0,1‰. Aż w 11 województwach wystąpiło ujemne saldo migracji.
W województwie małopolskim w 2018 r. pomocą społeczną objęto ponad 68,7 tys. rodzin, a tym samym 162,4 tys. osób w tych rodzinach. W 2018 r. ponownie zmniejszyła się liczba osób korzystających z pomocy społecznej, o ponad 12 tys., skutkiem czego odsetek mieszkańców objętych wsparciem systemu spadł o kolejne 0,3 punktu procentowego do 4,8% (i był o 0,5 p. p. niższy od wskaźnika ogólnopolskiego).
Udział korzystających z pomocy społecznej wśród mieszkańców regionu w 2018 r. był najniższy w 8- letnim okresie sporządzania Oceny zasobów pomocy społecznej województwa małopolskiego – 4,8%. Od 2012 do 2018 r. wskaźnik ten obniżył się o 2,1 punktu procentowego. Pomiędzy gminą o najniższym udziale klientów pomocy społecznej w ludności gminy, a tą gminą, która charakteryzuje się najwyższym wskaźnikiem różnica wyniosła w 2018 r. 15,8 punktów procentowych, rok wcześniej 17,8 p.p. Obszar zajmowany przez gminy o najwyższych udziałach klientów pomocy społecznej w populacji mieszkańców zmniejszył się widocznie pomiędzy rokiem 2012 a 2018. Ulega poprawie dostęp Małopolan do usług społecznych. Od 2012 r. w sektorze publicznym przybyło między innymi:
61 klubów samopomocy, 51 placówek wsparcia dziennego dla dzieci i młodzieży, 42 mieszkania chronione, 19 klubów integracji społecznej, 13 dziennych domów pomocy dla seniorów.
15
Mapa 2. Udział osób korzystających w 2018 r. z pomocy społecznej w liczbie ludności (w %)
Źródło: Opracowanie – Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Krakowie na podstawie danych za 2018 r. Dane dotyczące Polski pochodzą ze Sprawozdania MRPIPS-03, a dla Małopolski pochodzą ze sprawozdania OZPS i informacji pozyskanych z MOPS w Krakowie. Dane dot. ludności – GUS – BDL.
Spośród dzieci do 3 roku życia (112 712 osób), do żłobków, klubów dziecięcych i oddziałów żłobkowych uczęszczało 12 089 dzieci. Odsetek dzieci objętych opieką w żłobkach w Małopolsce był kolejny raz wyższy niż odsetek w kraju i wyniósł 10,7%, przy czym nadal utrzymuje się w tym zakresie silne zróżnicowanie pomiędzy obszarami miejskimi i wiejskimi (wskaźnik dla miast: 19,8%, dla obszarów wiejskich: 2,5%). W 2018 roku w Małopolsce funkcjonowało 336 żłobków, 69 klubów dziecięcych i 1 oddział żłobkowy.
W ramach systemu wychowania przedszkolnego w roku szkolnym 2018/2019 w Małopolsce funkcjonowało 2 310 placówek wychowania przedszkolnego, w tym 1 358 przedszkoli (bez przedszkoli specjalnych), 150 punktów przedszkolnych, 4 zespoły wychowania przedszkolnego oraz 835 oddziałów przedszkolnych przy szkołach podstawowych. Można zaobserwować stały wzrost liczby przedszkoli – w porównaniu z poprzednim rokiem szkolnym nastąpił wzrost o 62 placówki. Wzrosła też liczba punktów przedszkolnych oraz zespołów wychowania przedszkolnego. Nastąpiło natomiast zmniejszenie liczby oddziałów przedszkolnych przy szkołach podstawowych o 6 placówek. W roku szkolnym 2018/2019 łączna liczba dzieci z terenu województwa małopolskiego objętych wychowaniem przedszkolnym (bez przedszkoli specjalnych) w stosunku do poprzedniego roku zwiększyła się o 3 806 dzieci i wyniosła 132 495 (wzrost o 3%).
W roku szkolnym 2018/2019 ogólna liczba uczniów w Małopolsce we wszystkich typach szkół wyniosła 449 334, w tym 275 896 uczniów szkół podstawowych, 31 936 uczniów w gimnazjach (tj. III klasa), 137 484 uczniów w szkołach ponadgimnazjalnych i 1 190 uczniów w szkołach artystycznych. Nastąpił wzrost ogólnej liczby uczniów w stosunku do roku wcześniejszego, łącznie o 17 737 uczniów, tj. o 4,1%.
Pod względem liczby studiujących Małopolska pozostawała w 2018 roku nadal drugim co do wielkości ośrodkiem akademickim w kraju po Mazowszu. W roku akademickim 2018/2019 w województwie małopolskim studiowało 150,1 tys. osób z czego 2,6 tys. studentów w 10 zamiejscowych jednostkach organizacyjnych 7 szkół wyższych z innych województw. W największym ośrodku akademickim w województwie – Krakowie, w roku 2018 naukę pobierało 135 tys. osób. Następnymi co do wielkości ośrodkami były Tarnów – 5,1 tys. studentów, Nowy Sącz – 4,4 tys. osób oraz Nowy Targ – 2,1 tys.
W roku 2018 pogłębił się widoczny od kilku lat wyraźny trend spadkowy liczby studentów, wynikający
16
w głównej mierze z pogłębiających się zmian demograficznych społeczeństwa. W Małopolsce w stosunku do roku 2017 liczba studentów uległa zmniejszeniu o 4,8%, a w odniesieniu do roku 2009, w którym liczba studiujących osiągnęła najwyższy poziom, spadła aż o 29,2%.
W 2018 roku siedzibę w Małopolsce miało 28 szkół wyższych, w których kształciło się 148,2 tys.
studentów. Zdecydowana większość (84,5%) uczyła się w 14 szkołach publicznych, natomiast pozostała część w 14 szkołach niepublicznych.
W sferze badań i rozwoju pozycja województwa małopolskiego na tle innych regionów Polski przedstawiała się w 2017 roku korzystnie. Województwo uplasowało się na 2. miejscu po województwie mazowieckim zarówno pod względem wielkości nakładów wewnętrznych poniesionych na działalność B+R ogółem (2 958 mln zł), jak i nakładów poniesionych przez sektor przedsiębiorstw (1 874,4 mln zł), a także w przeliczeniu na 1 mieszkańca (873,6 zł). Wielkości te były jednak niższe od osiągniętych w roku poprzednim. W 2017 roku wielkość nakładów wewnętrznych na B+R w odniesieniu do PKB spadła w porównaniu z rokiem poprzednim. Pomimo pogorszenia wskaźników Małopolska utrzymała pozycję lidera pod względem wielkości wskaźnika intensywności GERD/PKB (1,85%), natomiast wielkość wskaźnika BERD/PKB (1,17%) uplasowała województwo na 2. pozycji po Mazowszu.
Wartość produktu krajowego brutto w 2017 roku, według szacunków wstępnych, wyniosła w Małopolsce 159 997 mln zł. Województwo małopolskie wypracowało 8,0% krajowego PKB i jest to wynik analogiczny jak rok wcześniej. PKB przypadające na jednego mieszkańca w Małopolsce w 2017 r.
osiągnęło poziom 47 250 zł, co stanowi wzrost o ponad 3 000 zł rok do roku. Jest to jednocześnie wartość niższa niż średnia dla kraju (51 760 zł), która po raz pierwszy przekroczyła 50 000 zł.
W rejestrze REGON zarejestrowanych było łącznie 391,5 tys. podmiotów, z czego 37,2 tys. to jednostki nowo zarejestrowane. Oznacza to wzrost liczby podmiotów gospodarczych w stosunku do 2017 r. na poziomie 3%. Pod względem struktury w Małopolsce niezmiennie dominują mikroprzedsiębiorstwa z liczbą pracowników wynoszącą do 9 osób. Ich liczba wzrosła w stosunku do 2017 r. z 364,1 tys. do 376,5 tys. W porównaniu z 2017 r., w każdym powiecie wzrosła liczba nowo powstałych podmiotów gospodarczych. W przeliczeniu na 1 000 mieszkańców województwa małopolskiego w 2018 r.
zarejestrowanych było 115 przedsiębiorstw, co oznacza wzrost tego wskaźnika w stosunku do roku poprzedniego (tj. o 3 przedsiębiorstwa). Największym poziomem przedsiębiorczości niezmiennie od kilku lat odznaczają się mieszkańcy Krakowa – w 2018 r. w stolicy regionu odnotowano aż 182 podmioty gospodarcze przypadające na 1 000 osób (średnia dla Małopolski – 115 przedsiębiorstw na 1 000 osób).
Rok 2017 umocnił obserwowany od wielu lat trend fluktuacji wskaźnika udziału przedsiębiorstw, które poniosły nakłady na działalność innowacyjną. Jego wartość dla firm usługowych nieznacznie się obniżyła a dla przemysłowych lekko wzrosła. W obu przypadkach odczyty przewyższają wartości krajowe. Małopolskie przedsiębiorstwa przemysłowe zdecydowanie lepiej niż usługowe radzą sobie z zarządzaniem procesami innowacyjnymi i wdrażaniem innowacji. Pomimo, że prawidłowość ta jest uniwersalna i wiąże się w dużej mierze z charakterem działalności, warto odnotować, że w relacji do innych województw szereg wskaźników dotyczących innowacyjności plasuje Małopolskę na czele zestawień dotyczących firm przemysłowych, a najczęściej w połowie stawki jeśli chodzi o usługowe.
W 2017 roku wartość eksportu w województwie małopolskim wyniosła 9,56 mld euro, co stanowi wzrost o 8,1% względem roku 2016. Wartość importu również wzrosła, do kwoty 9,89 mld euro.
W obu kategoriach, podobnie jak rok wcześniej, dało to województwu małopolskiemu 6. miejsce.
Saldo wymiany zagranicznej w 2018 roku w Małopolsce miało bilans ujemy (-0,33 mld euro).
W 2017 roku w województwie małopolskim działo 3 811 podmiotów zajmujących się eksportem, co stanowi 6,8% wzrost względem roku 2016. Firm zajmujących się importem działa w Małopolsce 4 401, z czego 232 to nowi importerzy.
Wartość bezpośrednich inwestycji zagranicznych w województwie małopolskim w 2017 roku wyniosła 1 343,3 mln USD i była to kwota niższa o 76 mln USD w stosunku do wartości z poprzedniego roku.
Całkowita wartość kapitału zagranicznego zainwestowanego w Małopolsce w latach 1989–2017
17
przekroczyła 23,2 mld USD. Szacowana wartość inwestycji zagranicznych w 2018 roku to co najmniej 905 mln USD. Skumulowana wartość nakładów inwestycyjnych poniesionych w Małopolsce przypadająca na 1 mieszkańca województwa to 6,8 tys. USD, natomiast wielkość przypadająca na 1 mieszkańca województwa w 2017 roku wyniosła 396 USD. Na terenie Małopolski w 2017 roku znajdowało się 6,4 tys. zarejestrowanych podmiotów z udziałem kapitału zagranicznego (94,7 tys.
w całej Polsce). Małopolska znajduje się pod tym względem na 5. miejscu w przekroju wszystkich regionów.
Rok 2019 był kolejnym rokiem charakteryzującym się spadkiem bezrobocia. Województwo małopolskie na tle kraju wyróżnia się niską stopą bezrobocia, wynoszącą pod koniec 2019 roku 4,1%, co oznacza wartość o 1,1 pkt proc. niższą niż średnia wartość stopy bezrobocia dla Polski i stawia region na trzecim miejscu, za województwem wielkopolskim i śląskim. Zróżnicowanie stopy bezrobocia w powiatach jest ponad czterokrotne: od 2,0% w Krakowie do 10,0% w powiecie dąbrowskim. W sześciu powiatach wartość stopy była niższa od wojewódzkiej, natomiast w ośmiu pomiędzy wojewódzką i krajową. W porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego stopa bezrobocia w powiecie suskim pozostała na niezmienionym poziomie. W pozostałych powiatach stopa bezrobocia zmniejszyła się, z czego najbardziej w powiecie bocheńskim (o 1,9 pkt proc.).
Mapa 3. Stopa bezrobocia rejestrowanego (stan na 31 grudnia 2019 r.)
Źródło: opracowanie własne UMWM na podstawie danych GUS.
Województwo małopolskie to region o dużych walorach historycznych, krajobrazowych i bogatej przeszłości kulturalnej, a także ważne centrum współczesnej aktywności kulturalnej w Polsce.
W 2018 roku w województwie małopolskim funkcjonowało 18,5% wszystkich galerii i salonów sztuki działających w Polsce, 14,3% muzeów i oddziałów muzealnych, 12,7% teatrów i instytucji muzycznych (posiadających własny zespół artystyczny), 10,8% centrów kultury, domów kultury, ośrodków kultury, klubów i świetlic, 9,7% bibliotek (łącznie z filiami) i placówek biblioteczno-informacyjnych oraz 8,9%
kin stałych. Małopolska jest jednym z regionów o największej liczbie zabytków. Na koniec 2018 roku w rejestrze zabytków prowadzonym przez Małopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków ujętych zostało 3 430 decyzji, natomiast w wojewódzkiej ewidencji zabytków wpisanych było 48 000 obiektów, w tym 5 100 obiektów wpisanych do wojewódzkiego rejestru zabytków nieruchomych. Do rejestru zabytków ruchomych na koniec 2018 roku wpisanych było 32 275 obiektów.
W 2019 roku Małopolskę odwiedziło 17,86 mln osób (w tym 14,08 mln stanowili odwiedzający krajowi, a 3,78 mln to odwiedzający zagraniczni). Oznacza to, iż liczba odwiedzających region wzrosła
18
w stosunku do roku 2018 o 6,4% i tendencja wzrostowa ciągle się utrzymuje. W roku 2019 szacowane wydatki odwiedzających region kształtowały się na poziomie blisko 15,2 miliarda złotych. Poziom wydatków wzrósł w stosunku do roku poprzedniego (o 6%). Województwo małopolskie ma największą skategoryzowaną bazę obiektów hotelarskich wśród wszystkich województw. Wśród 572 obiektów hotelarskich najwięcej jest hoteli (421), które stanowią 73,6% skategoryzowanej bazy hotelarskiej, a następnie pensjonatów (99), które stanowią 17,3% wszystkich obiektów hotelarskich w województwie. Pozostałe obiekty hotelarskie stanowią niewielką część skategoryzowanej bazy noclegowej (od 0,5 do 4%).
Rekordową liczbą 8 410 817 obsłużonych pasażerów zakończył się 2019 rok dla Kraków Airport (o 24 % więcej niż rok wcześniej). W minionym roku Kraków Airport obsługiwało 150 połączeń rozkładowych, z czego 40 to nowe, uruchomione w 2019 roku. Podobnie jak w latach ubiegłych najpopularniejszymi kierunkami z/do Krakowa był: Londyn, Frankfurt i Warszawa. Jeżeli chodzi o popularność poszczególnych państw, pasażerowie najczęściej korzystali z lotów do: Wielkiej Brytanii, Niemiec, Polski, Włoch i Norwegii. W 2019 r. Kraków Airport stał się 25. bazą Wizz Air, który zaoferował
#PROSTOzKRAKOWA 18 tras do 15 krajów. Kraków Airport jako jedno z pierwszych lotnisk w Europie i pierwsze w Polsce otrzymał akredytację ACI Airport Customer Experience. Akredytacja przyznawana jest lotniskom, które w swojej działalności stale dążą do podnoszenia standardów obsługi podróżujących, dla których najważniejsze jest bezpieczeństwo i komfort pasażerów.
Wg stanu na koniec 2019 roku na obszarze Małopolski realizowanych było 4 557 projektów współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej, co stawia województwo małopolskie na 3 miejscu w kraju. Na tę liczbę składa się 3 281 projektów wdrażanych z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego, 727 z Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój, 333 z Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój, 195 z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, 21 z Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa. Wartość projektów realizowanych w Małopolsce wyniosła na koniec 2019 roku 33,8 mld zł, przy współfinansowaniu ze środków Unii Europejskiej w wysokości 20,3 mld zł, co lokuje województwo małopolskie na 3 miejscu w Polsce. W samym 2019 roku podpisane zostały 994 umowy na realizację projektów na terenie województwa małopolskiego, w tym 668 z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014-2020. W 2019 roku wartość umów na realizację na terenie Małopolski projektów współfinansowanych ze środków unijnych wzrosła o 6,5 mld zł (UE: 3,6 mld zł).
19
KAPITAŁ INTELEKTUALNY I RYNEK PRACY
Operator programu: Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie; Departament Edukacji
Cele i siatka priorytetów
Kapitał Intelektualny i Rynek Pracy (KIiRP) to Program Strategiczny obejmujący obszar rynku pracy i edukacji, ukierunkowany na wsparcie efektywnej polityki zatrudnieniowej w Małopolsce. Jednostką odpowiedzialną za KIiRP jest Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie. Partnerem w pracach i realizacji Programu jest Departament Edukacji UMWM. Program Strategiczny Kapitał Intelektualny i Rynek Pracy wspiera kierunki polityki rozwoju ujęte w Obszarze 1. SRWM 2011-2020 - Gospodarka wiedzy i aktywności.
Myślą przewodnią Programu jest kompleksowe ujęcie rozwoju zawodowego każdego mieszkańca regionu, na który składa się edukacja i praca poprzez wszystkie lata aktywnego życia. Przedsięwzięcia ujęte w Programie Strategicznym Kapitał Intelektualny i Rynek Pracy zmierzają do osiągnięcia następującego celu głównego: Konkurencyjny kapitał intelektualny i wysoki poziom aktywności zawodowej mieszkańców Małopolski warunkiem rozwoju regionu.
Zasoby ludzkie są jednym z kluczowych atutów Małopolski i zajmują ważne miejsce w polityce rozwoju regionu. Małopolska jako atrakcyjne miejsce do życia i pracy tworzy szanse na rozwój ludzi i nowoczesnej gospodarki. Program Strategiczny Kapitał Intelektualny i Rynek Pracy traktuje małopolską gospodarkę i sferę kapitału intelektualnego jako system naczyń połączonych – wysokiej jakości zasoby ludzkie determinują rozwój nowoczesnej gospodarki opartej na wiedzy, która stanowi podstawowy warunek perspektywicznego rozwoju regionu.
Działania podejmowane w ramach Programu Strategicznego Kapitał Intelektualny i Rynek Pracy ukierunkowane są na tworzenie warunków i wspieranie aktywnych postaw dla rozwoju kompetencji, wiedzy i umiejętności Małopolan w kontekście budowania gospodarczej przewagi regionu. Program skoncentrowany jest na pięciu obszarach-priorytetach, które obejmują:
1. Kształtowanie postaw i kompetencji kluczowych najmłodszych Małopolan, 2. Poprawę jakości i efektywności kształcenia zawodowego,
3. Podejmowanie świadomych wyborów edukacyjno-zawodowych, 4. Zwiększenie aktywności edukacyjnej Małopolan,
5. Podjęcie i utrzymanie aktywności zawodowej.
20
Realizacja programu strategicznego w 2019 roku
Priorytet 1. Kształtowanie postaw i kompetencji kluczowych najmłodszych Małopolan
Projekty własne samorządu województwa
(MPI) Regionalny Program Stypendialny – projekt pozakonkursowy, realizowany w ramach RPO WM;
w trakcie realizacji; zakres rzeczowy zrealizowany w 2019 r.: w roku szkolnym 2018/2019 przyznano i wypłacono 2 749 stypendiów spośród ponad 4 100 przedłożonych aplikacji. Zwiększenie pierwotnie zakładanej liczby stypendiów, pozwoliło objąć wsparciem finansowym 869 uczniów klas 5-7 szkół podstawowych, 597 uczniów klas 8 szkół podstawowych lub klas 3 gimnazjów oraz 1 283 uczniów liceów lub techników. Wypłacono transze stypendialne w kwocie 16 990 580 zł, z przeznaczeniem na realizację przez każdego ucznia, pod okiem opiekuna dydaktycznego, indywidualnego planu rozwoju.
Uchwałą Nr 1342/19 ZWM zwiększył wartość projektu do 55 750 200 zł (UE - 47 387 670 zł, BP - 5 575 020 zł, BW – 2 787 510 zł). Uchwałą Nr XVI/215/19 SWM dokonał zmian w regulaminie stypendialnym (przede wszystkim podniesiono minimalne średnie ocen, uprawniające do ubiegania się o stypendium, do ponad 5,0). Całkowita wartość projektu: 55 750 200 zł, poniesione nakłady ogółem:
34 534 918 zł, wydatki poniesione w 2019 r: 18 689 638 zł.
Regionalny Program Stypendialny – projekt finansowany z budżetu województwa; zakres rzeczowy zrealizowany w 2019 r.: zostało złożonych 2086 wniosków stypendialnych, w tym 1865 złożonych przez uczniów oraz 221 złożonych przez studentów. Łącznie przyznano 436 stypendiów, w tym 406 stypendiów dla uczniów za szczególne osiągnięcia artystyczne, sportowe lub dla uczniów uzdolnionych w naukach humanistycznych i społecznych (dla uczniów: klas 5-7 szkół podstawowych – 33 stypendia, gimnazjum – 124 stypendia, szkół ponadgimnazjalnych i ponadpodstawowych – 249 stypendia) oraz 30 stypendiów dla studentów za szczególne osiągnięcia: artystyczne, sportowe, w naukach humanistycznych i społecznych, osiągnięcia w naukach ścisłych, przyrodniczych i technicznych, stypendia na naukę nowożytnego języka obcego, stażowe oraz na naukę języka polskiego. Łączna kwota wypłaconych stypendiów finansowanych ze środków Województwa Małopolskiego w 2019 roku wynosiła 1 822 954 zł, w tym dla uczniów 1 674 500 zł oraz studentów 148 454 zł.
(MPI) Małopolskie Talenty - projekt pozakonkursowy realizowany w ramach RPO WM; w trakcie realizacji; zakres rzeczowy zrealizowany w 2019 r.: zdiagnozowano 4170 uczniów w zakresie uzdolnień kierunkowych z kompetencji kluczowych, koordynowano sieć 66 Centrów Wsparcia Uczniów Zdolnych (CWUZ) w Małopolsce, w których uczestniczyło w zajęciach pozaszkolnych z kompetencji kluczowych ok. 3500 uczniów, przeprowadzono 29 akredytacji CWUZ, przeszkolono w zakresie pracy z uczniem zdolnym 452 nauczycieli, którzy prowadzili zajęcia w CWUZ, udzielono wsparcia merytoryczno- metodycznego w prowadzeniu zajęć w CWUZ 96 nauczycielom, zorganizowano warsztaty letnie pn.
Letnia Szkoła Młodych Talentów dla 108 uczniów szczególnie uzdolnionych, zorganizowano konkurs na projekt edukacyjny w CWUZ, w którym wzięło udział 516 uczniów, zorganizowano 2 Fora Młodych Talentów, w których uczestniczyło ok. 200 uczniów CWUZ. Całkowita wartość projektu: 10 006 000 zł, nakłady poniesione ogółem: 3 638 344 zł, wydatki poniesione w 2019 r: 1 574 233 zł.
(MPI) Małopolskie Centrum Nauki – projekt zintegrowany; w trakcie realizacji; zakres rzeczowy zrealizowany w 2019 r.: kontynuacja prac projektowych, w tym głównie opracowanie wielobranżowego projektu budowlanego, uzyskiwanie wszelkich opinii, uzgodnień, decyzji niezbędnych do procedowania pozwolenia na budowę. Trwające prace nad projektem wykonawczym, przedmiarem robót, kosztorysem inwestorskim, Specyfikacją Techniczną Wykonania i Odbioru Robót.
Realizacja umów z Wykonawcami m.in. w zakresie sprawowania nadzoru inwestorskiego oraz nadzoru przyrodniczego. Wykonanie merytorycznego projektu wystawy stałej przy współpracy z ekspertami z różnych dziedzin nauk, w tym również opracowanie wstępnych projektów eksponatów artystycznych. Ogłoszono i rozstrzygnięto konkurs na wykonanie modelu eksponatu interaktywnego dla wystawy stałej, w tym również przeprowadzenie hackatonu pod nazwą „Prototypowanie”.
21
Opracowano wstępną koncepcję plastyczno - przestrzenną wystawy stałej MCN. Uruchomiono projekt edukacyjny w postaci pokazów naukowych. Szacunkowa całkowita wartość projektu - 158 237 093 zł, poniesione nakłady ogółem: 16 525 522 zł, nakłady poniesione w 2019: 4 064 490 zł.
(MPI) Małopolska Chmura Edukacyjna – nowy model nauczania – projekt pozakonkursowy realizowany w ramach RPO WM; w trakcie realizacji; zakres rzeczowy zrealizowany w 2019 r.: we współpracy z uczelniami prowadzono zajęcia zajęć on-line oraz koła naukowe dla uczniów z 82 szkół w 17 obszarach tematycznych: biologia /UJ/, matematyka /UJ/, geografia /UJ/, w obszarze rozwoju umiejętności pracy zespołowej w kontekście środowiska pracy /UJ/, prawne aspekty rozwiązywania problemów /UJ, chemia /PK/, fizyka /AGH/, informatyka /AGH/, przedsiębiorczość /UEK/, matematyka z elementami rachunkowości /UEK/, język angielski /UP/, język niemiecki /UP/, język francuski /UP/, język angielski /PWZS w Tarnowie/, chemia /PWZS w Tarnowie/, informatyka /WSTiE w Suchej Beskidzkiej/oraz w obszarze kompetencji uczenia się /Fundacja Centrum Kopernika/ na podstawie opracowanych scenariuszy; zorganizowano naukowe warsztaty letnie dla 698 uczniów z 56 szkół;
zorganizowano naukowe warsztaty weekendowe dla 2443 uczniów z 82 szkół; zrealizowano szkolenia i webinaria z zakresu wykorzystania nowoczesnych technologii informacyjno - komunikacyjnych w dydaktyce dla 460 nauczycieli przedmiotów ogólnych; Szkolenia realizowane są za pośrednictwem dostarczonej e-usługi, jak również w drodze tradycyjnych zajęć równolegle przez 3 podmioty z sektora finansów publicznych i spoza sektora wyłonione w drodze konkursu: Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Pedagogiczny oraz Stowarzyszenie Miasta w Internecie. Całkowita wartość projektu:
38 248 661 zł, poniesione nakłady ogółem: 8 017 258 zł, nakłady poniesione w 2019 r: 4 055 188 zł.
Program Uzależnienia w sieci – program przeciwdziałania zagrożeniom w sieci – w trakcie realizacji;
zakres rzeczowy zrealizowany w 2019 r.: wyemitowano spot dotyczący uzależnień w sieci w panelach LCD znajdujących się wewnątrz autobusów komunikacji miejskiej publicznego transportu zbiorowego w Krakowie; dokonano zakupu czasu antenowego w trzech regionalnych stacjach telewizyjnych obejmujących zasięgiem powiat gorlicki, nowosądecki, tarnowski, miasto Tarnów i miasto Nowy Sącz w celu emisji spotu społecznościowego dotyczącego przeciwdziałania uzależnieniom w sieci;
przeprowadzono dziesięć szkoleń w miastach: Kraków, Nowy Sącz, Tarnów oraz Oświęcim dla ponad dwustu nauczycieli o formule wykładowo-warsztatowej dotyczących problematyki przeciwdziałania zagrożeniom wobec dzieci i młodzieży w sieci. Poniesione nakłady ogółem: 213 002 zł. Nakłady poniesione ogółem w 2019 roku: 87 546 zł.
Małopolskie Partnerstwo na rzecz Osób Młodych - zadanie realizowane w ramach Pomocy Technicznej POWER; zakres rzeczowy zrealizowany w 2019 r.: opracowano zmiany w regulaminie Partnerstwa, zorganizowano spotkanie Zgromadzenia Partnerów na którym m.in. przedstawiono informacje dot. projektu FOLM – From Outdoors to Labourmarket realizowanym dla osób młodych w krajach unijnych, zaproszono nowych członków (kuratorów rejonowych działających przy małopolskich Sądach Rejonowych), wraz z Okręgowym Inspektoratem Służby Więziennej zorganizowano spotkanie tematyczne Doradztwo zawodowe w więziennictwie – proces zatrudniania skazanych, podczas którego Partnerzy mieli okazję nie tylko zapoznać się z działaniami podejmowanymi w związku z aktywizacją zawodową skazanych, ale także specyfiką funkcjonowania jednostek podległych pod OISW; we współpracy ze Stowarzyszeniem Europe4Youth zorganizowano spotkanie tematyczne Metody pracy i wspierania komunikacji z młodzieżą, będącego okazją do zapoznania się z innowacyjnym podejściem do osób młodych, mającym na celu ich jak największy udział i zaangażowanie w tworzenie kierowanych do nich produktów; zorganizowano dwudniowe warsztaty Facylitacja w praktyce doradczej – praca nad narzędziami służącymi wspieraniu młodzieży w płynnym przejściu z edukacji do pracy, w trakcie których pod okiem wykwalifikowanych trenerów Partnerzy mieli okazję wstępnie zaprojektować scenariusze rozmów z osobami młodymi zwracającymi się po pomoc do doradców zawodowych.
Naukowe Inspiracje – Ciekawe i Kreatywne - otwarty konkurs ofert, zadania publiczne zrealizowane w terminie od 1 marca 2019 r. do dnia 31 grudnia 2019 r.; zakres rzeczowy zrealizowany w 2019 r.:
zrealizowano 22 zadania publiczne w partnerstwie organizacji pozarządowych, akademickich kół naukowych oraz placówek oświatowych w ramach udzielonych dotacji z budżetu Województwa
22
Małopolskiego w obszarze nauki, szkolnictwa wyższego, edukacji, oświaty i wychowania. Zadania publiczne dotyczyły m.in. wsparcia inicjatyw naukowych celem ich rozpowszechnienia wśród uczniów i studentów, popularyzacji zagadnień i wyników badań naukowych wśród dzieci i młodzieży wszystkich etapów edukacyjnych przy wykorzystaniu potencjału kół naukowych, kształtowania i wspierania rozwoju kompetencji kluczowych w regionie, wsparcia projektów interdyscyplinarnych opartych na współpracy międzyśrodowiskowej. Udzielone dofinansowanie na ww. cel w latach 2015-2019:
907 234 zł. Łączna kwota udzielonego dofinansowania w 2019 roku: 172 000 zł.
Małopolska WIE – wiedza, innowacje, edukacja – wsparcie inicjatyw edukacyjnych -otwarty konkurs ofert - zadanie publiczne zrealizowane w terminie od 1 marca 2019 r. do dnia 31 grudnia 2019 r.; zakres rzeczowy zrealizowany w 2019 r.: udzielono dotacji 16 organizacjom pozarządowym i innym podmiotom prowadzącym działalność pożytku publicznego na realizację zadań publicznych Województwa Małopolskiego w obszarze: nauka, szkolnictwo wyższe, edukacja, oświata i wychowanie. Zadania polegające na: organizowaniu różnorodnych inicjatyw edukacyjnych np.:
przeglądów, wystaw, warsztatów, konferencji, sympozjów, seminariów, szkoleń lub innych imprez o charakterze edukacyjnym; organizacji różnorodnych inicjatyw polegających na współpracy lub wymianie edukacyjnej z zagranicą, ze szczególnym uwzględnieniem regionów partnerskich Województwa Małopolskiego; kształtowaniu kompetencji kluczowych małopolskich uczniów;
aktywizacji osób dorosłych poprzez organizowanie zajęć, szkoleń i wydarzeń umożliwiających rozwój zainteresowań, wiedzy i kompetencji, w szczególności kompetencji cyfrowych; organizacji programów intermentoringu, polegających na wzajemnej, partnerskiej wymianie wiedzy i umiejętności w różnych obszarach przez osoby dorosłe. Poniesione wydatki ogółem w latach 2011/2012/2018/2019:
757 036 zł. Łączna kwota udzielonego dofinansowania w 2019 roku: 74 350 zł.
Każde dziecko ma talent - otwarty konkurs ofert - zadania publiczne zrealizowane w terminie od 10 października 2019 r. do dnia 31 grudnia 2019 r.; zakres rzeczowy zrealizowany w 2019 r.: udzielono dotacje 9 organizacjom pozarządowym i innym podmiotom prowadzącym działalność pożytku publicznego na realizację zadań publicznych Województwa Małopolskiego w obszarze: nauka, szkolnictwo wyższe, edukacja, oświata i wychowanie. Zadania polegające na: wsparciu wychowawczo – pedagogicznym małopolskich uczniów poprzez realizację różnych form edukacyjnych, mających wpływ na poprawę wyników w nauce oraz wykształcenie postawy radzenia sobie na wielu życiowych płaszczyznach, odkrywaniu i rozwijaniu przez dzieci i młodzież talentów oraz kompetencji. Poniesione nakłady ogółem w okresie 2016-2019: 473 994 zł. Łączna kwota udzielonego dofinansowania w 2019 roku: 92 000 zł.
Wsparcie wychowania patriotycznego i budowania wspólnoty narodowej (otwarty konkurs ofert - zadanie publiczne zrealizowane w terminie od 1 czerwca 2019 r do dnia 13 grudnia 2019r.) zakres rzeczowy realizowany w 2019 r : w obszarze nauki, szkolnictwa wyższego, edukacji, oświaty i wychowania, Województwo Małopolskie udzieliło dotacji Stowarzyszeniu Małopolskie Centrum Edukacji MEC na realizację zadania Wychowanie patriotyczne młodego pokolenia i budowanie wspólnoty narodowej w Małopolsce. Zadanie polegające na: wspieraniu wychowania patriotycznego dzieci i młodzieży, kształtowaniu dumy narodowej, rozbudzeniu wśród młodych ludzi zainteresowania historią Polski ze szczególnym uwzględnieniem polskich symboli narodowych – flaga, godło, hymn, kształtowaniu świadomości i postaw obywatelskich wśród młodego pokolenia, nauki szacunku do wartości takich jak: wolność, niepodległość, miłość do ojczyzny. Nakłady poniesione w I edycji otwartego konkursu ofert w 2019 r.
wyniosły: 200 000 zł.
23 Projekty realizowane przez inne podmioty
Otwórzmy przed nimi świat – program edukacji przedszkolnej – konkursy realizowane w ramach RPO WM; zakres rzeczowy zrealizowany w 2019 r.: Liczba miejsc wychowania przedszkolnego dofinansowanych w programie: narastająco – 3 783, w 2019 r. – 1 221. Liczba dzieci objętych w ramach programu dodatkowymi zajęciami zwiększającymi ich szanse edukacyjne w edukacji przedszkolnej:
narastająco – 6 332, w roku 2019 – 3 114. Wykonanie finansowe: Na realizację przeznaczono w RPO WM ponad 42,7 mln Euro. Od początku realizacji programu do 31.12.2019 r. ogłoszono 4 konkursy na kwotę dofinansowania projektów w naborze niemal 175,5 mln zł. W roku 2019 podpisano 21 umów o wartości dofinansowania niemal 13,3 mln zł. W roku 2019 wypłacono Beneficjentom dofinansowanie w wysokości 12,5 mln zł.
Małopolskie Talenty – projekt konkursowy – konkursy realizowane w ramach RPO WM; zakres rzeczowy zrealizowany w 2019 r.: Liczba uczniów objętych wsparciem w zakresie rozwijania kompetencji kluczowych lub umiejętności uniwersalnych w programie: narastająco – 2 563, w 2019 r.
– 1 277. Wykonanie finansowe: Na realizację Poddziałania 10.1.5 przeznaczono w RPO WM na lata 2014-2020 prawie 3,5 mln Euro środków konkursowych. W roku 2019 podpisano w Poddziałaniu 27 umów o wartości dofinansowania niemal 14,5 mln zł. W roku 2019 wypłacono Beneficjentom dofinansowanie w wysokości 8,3 mln zł.
Wsparcie rozwoju kompetencji kluczowych – konkursy realizowane w ramach RPO WM; zakres rzeczowy realizowany w 2019 r.: Liczba uczniów objętych wsparciem w zakresie rozwijania kompetencji kluczowych lub umiejętności uniwersalnych w programie: narastająco – 41 973, w 2019 r.
– 9 856. Na realizację Poddziałania 10.1.3 przeznaczono w RPO WM na lata 2014-2020 niemal 32,4 mln Euro środków konkursowych. W roku 2019 nie podpisano umów w Poddziałaniu. W roku 2019 wypłacono Beneficjentom dofinansowanie w wysokości 11,1 mln zł.
(MPI) Małopolska Chmura Edukacyjna (MChe) – projekt pozakonkursowy, realizowany przez Akademię Górniczo-Hutniczą w ramach RPO WM; zakres rzeczowy zrealizowany w 2019 r.: od stycznia 2019 roku realizowano zgodnie z ramowym harmonogramem prace związane z Portalem MChE oraz wyposażaniem kolejnej grupy szkół w sprzęt „chmurowy” oraz wykonano prace związane z dostosowaniem Portalu MChE do potrzeb użytkowników, wdrożono nowe funkcje użytkowe i integracyjne. Równocześnie od lutego 2019 r. przeprowadzono 2 cykle szkoleń dla administratorów systemów MChE w partnerskich jednostkach dydaktycznych. Całkowita wartość projektu:
60 125 481 zł, poniesione nakłady ogółem: 51 819 311 zł, nakłady poniesione w 2019 r: 13 977 632 zł.
Małopolska Chmura Edukacyjna – projekt konkursowy – konkursy realizowane w ramach RPO WM;
zakres rzeczowy realizowany w 2019 r.: Liczba uczniów objętych wsparciem w zakresie rozwijania kompetencji kluczowych lub umiejętności uniwersalnych w programie: narastająco – 4 675, w 2019 r.
– 2 138. Wykonanie finansowe: Na realizację Poddziałania 10.1.4 przeznaczono w RPO WM niemal 3,9 mln Euro środków konkursowych. W roku 2019 podpisano 49 umów o wartości dofinansowania niemal 3,2 mln zł. W roku 2019 wypłacono Beneficjentom dofinansowanie w wysokości 2,89 mln zł.
(MPI) Akademia Równych Szans - wspieranie rozwoju kompetencji kluczowych uczniów szkół podstawowych i gimnazjów w gminie Kamionka Wielka – projekt realizowany przez Sądecką Agencję Rozwoju Regionalnego w partnerstwie z Małopolskim Centrum Doskonalenia Nauczycieli w ramach POWER; w trakcie realizacji; zakres rzeczowy zrealizowany w 2019 r: zorganizowano i przeprowadzono szkolenia warsztatowe z zakresu nauczania w obszarze przedmiotów przyrodniczych i matematyki oraz pracy metodą eksperymentu, a także kursy z zakresu wykorzystania nowoczesnych narzędzi i technologii informacyjno-komunikacyjnych; prowadzono 3 sieci współpracy i samokształcenia z zakresu: pracy z uczniami o uzdolnieniach matematyczno-przyrodniczych, pracy z uczniami mającymi trudności w uczeniu się przedmiotów matematyczno-przyrodniczych, tworzenia dydaktycznych materiałów cyfrowych na potrzeby gminnego repozytorium. Dla uczniów prowadzone było wsparcie w formie zajęć dydaktyczno-wyrównawczych, zajęć dodatkowych z zakresu nauki programowania oraz stypendiów na naukę języka angielskiego. Całkowita wartość projektu: 601 419 zł, poniesione nakłady ogółem: 546 447 zł, nakłady poniesione w roku 2019: 129 664 zł.
