NalezQce tu rzeczowniki rodzaju mtskiego przyjmujQ w 2 przyp. 1. poj. koncöwki -s lub -es (odm. mocna), zas w 1 przyp. 1. mnogiej -n lub -en (odm. slaba).
Zaden rzeczownik odmiany mieszanej nie przeglasza w liczbie mnogiej samogloski rdzennej.
N. bet 9l’cf)bar s^siad bie 9la<$bam G. bes 9lad)bars ber 9lad)barit D. bem 2lad)bar ben 9lad)bant A. ben Stactjbar bie 91ad)barn N. ber gins procent, bie Sirrfen G. bes ginfes ber ginfen D. bem ginf(e) ben ginfen
A. ben gins bie ginfen
Wedlug tego wzoru odmienia si§ przeszlo 20 rzeczow- niköw np.: ber Sorbeer wawrzyn, ber SBaft maszt, ber SJlustel mi§sien, ber9lero nerw, ber Pantoffel pantofel, ber
^falm psalm, ber «Sporn ostroga, ber Staat panstwo, ber Stachel kolec, zqdlo, ber «Strahl promieri, ber fetter kuzyn.
I. 2Bart it>r geftern in ber Stabt?Stein, geftern tvaren mir1 auf bem £anbe. £jaben eure Eltern ein Sanbgut? O nein, fie finb nid>t fo reid>. 9Bir befudjten unferen Steffen. Sr t>at ein Sut unb einen Söalb. 3mQöalbe fu«i)tenmir %5iUe2. ©ort ma«i)fen
viele. 3n ben SBälbern unb gelbem bes dürften gibt es »iele Söölfe unb gücf)fe. ©ie S«i)laut)eit ber Q'ücfjfe ift betannt. ©ie Kinber bes 2ta«d)bars finb tränt; bie filtern moilen ben Slrjt f)olen. fir tommt fd)on; er ift fd)on im §aufe. ©ie Käufer bes
©orfes finb fe£>r tlein, aber bie Särten ber Käufer finb fd>ön.
©as ift mat>r, fie finb prächtig. §aben Sie einen §unb? ga.
3d) liebe $unbe fe£>r. Sie aud)? ga.
1 Po szczegölowych okresleniach, jak np. l)eute, morgen, jetjt itp.
kladzie siq zaraz czasownik = Seist tommt betStuber.
2 Rzeczowniki w ogölnym sensie uzyte stoja w liezbie mno giej bez rodzajnika.
auf naz przyp. 3. na pytanie
„gdzie?“ bas £anb, -es, ä—er (lant)
wies, kraj ber ^pilj, es, -e grzyb ber SBolf, es; ö—e wilk ber gudjs, es; ü—e (fuks) lis ber Slrjt, es; ä—e lekarz bas §aus, es; äu—er dorn bas gelb, es, —er pole
bas ©orf, es; ö—er wies bas Sanbgut, es; ü—er (lanl-
gul), maj^tek ziemski befu«i)en odwiedzic betannt znany
es gibt jest, bywa, sq
fu«i)en szukac fo tak
fd)on juz
ma«i)fen (waksen) rose
II. Czy jest duzo wilköw i lisöw w lasach hrabiego?
W lasach jest duzo wilköw a na polachlisöw. Czy chytrosc lisöw jest znana?Tak. Psy SQsiadasq juz stare. Czyma pan psa? Mam jednego (przyp.4.). Czyodwiedzilatwoja ciotka dzieci lekarza? Nie wiem. Gdzie mieszkajQ braciastolarza?
Oni mieszkajQteraz nawsi w domu malarza. Czy malarz ma dzieci? Tak, ma syna i cörk§. Gdzie oni sq? Oni sq teraz w majQtku generala. Czy on bogaty? Tak, ma duzo domöw i wsi.
general, ber Senera'l, s; ä—e ja nie wiem id) weiß nidjt auf na, w (z przyp. 3 na pytanie „gdzie?“)
Lekcja 11.
Czasowniki nieregularne.
miiffeit musiec— feilen byc winiefl Czas
3d) mufj ja muszg bu mußt
er, fie, es muß wir miiffen i£)r müßt fie (Sie) miiffen
92luß id)? czy ja musz§?
22luß id) nidjt‘
3d) feil ja powinienem(mam) bu follft
er, fie, es feil wir feilen i|>r feilt fie (<Sie) feilen
3d) muß nid)t ja nie musz§
czy ja nie muszg?
itd.
Nieregularnosc czasowniköw miiffen i feilen polega na tym, zeliczbg pojed. czasu terazniejszego tworzQ tak, jak czasowniki mocne liczby pojedynczQ czasu przeszlego (por. polskie „zwyklem“). StQd tez nazywajQ si§ cza- sownikami przeszlo—terazniejszymi. Obok wymie- nionych nalezQ tu jeszcze, przytoczone w nastgpnych lekcjach: bürfen = smiec, möc, lernten = möc, mögen = chciec, möc, wiffen= wiedziec, umiec, wollen =chciec.
Czasowniki te (z wyj. wiffen) obok swojego samodziel- nego znaczenia spelniajQ röwniez rol§ slöw posilkowych,
ktörew pol^czeniu z bezokolicznikiem jakiegos czasownika oddajQ wol§, moznosc lub koniecznosc czynu wyrazo- nego przez ten czasownik (slowa posilkowe sposobu).
W zdaniach zawieraj^cyeh powyzsze slowa posilkowe bezokolicznik danego czasownika stoi zawsze na koncu zdania, np. (Soll fie £>ie Spante befudjen? Czy ona ma od- wiedzic ciotk§?
Przyimki
ttt 'n, do, auf na, unter pod, not przed
Przyimkite rz^dzq przypadkiem 4.na pytanie „doksjd?“ a przyp. 3. na pytanie „gdzie?“, np. 3<b gebe in ben Sarten ide (dok^d?) do ogrodu. 3d) bin in bem Sarten jestem (gdzie?) w ogrodzie.
Dalsze przyimki tego rodzaju zob. lekcja 19.
I. 3d) mu& einen 23rief fdjreiben. 2Bo ift bie ©inte unb bas Rapier? ©ie ©inte ift auf bem ©ifd)e unb bas papier auf bem Spinbe. Ss ift nid)t ba. Ss muß bort fein; id) legte bas papier auf bas Spinb. 3a, tuirtlid;, es ift ba. 2Qollen Sie an ben Kauf mann fd)reiben? 2lein, an meinen 2lgenten; er foll bie 2öaren fdjiden. ©er 23rief ift fertig. SBillft bu auf bie Sßpft geben? 22Ht Vergnügen, ©ante heftens, bu bift febr freunblid). ©ie Schnitter gel)en auf bas(skröc. aufs) fjelb.2luf ben Reibern mad)fen log gen unb SBeijen. ©ie Kinber Jollen nid)t in ben Sarten geben, im Sarten ift esnafj.3et$t muffen fie fcplafen geben. Unterbem
§aufe ift ein Keller unb oor bem £jaufe ein Sarten.
ber Kaufmann, -s (I. mn.
Kaufleute) kupiec ber 2lgent, en, -en agent bas (ber) Spinb, es; -eszafa bie 2Öare, -; n towar bie q3oft poczta
ber Keller, s; — piwnica mad)fen rosn^c
fcf)i<fen (sziken) poslac
toirflid) rzeczywiscie,naprawdg fertig (fertich) gotöw
freunblid) uprzejmy, laskawy gef)en chodzic, isc
fddafen geben isc spac naf; mokry
es befinbet fid) znajduje sie Ogrdd.Apod domem?
ogrodu? Nie, bylismy tarn juz.
II. Co si§ znajdujeprzed domem?
Piwnica. Czy chcecie isc do
3'
Kto byl w pokoju ojca? Kupiec i jego agent. Czego on chee? Ja nie wiern, czego on chce. Go mam teraz robic?
Powinienes isc spac. Ja nie chc§. Ty powinnas. Gdzie moje ksiqzki? Na szafie. Nie ma ich na szafie. One muszq tarn byc. Ja polozylem ksiqzki na szaf§. Rzeczywiscie, sq tarn.
III. Uzupelnij w nastzpujqcyclizdaniach brakujqce przy
imki i rodzajniki: 1) «Die «Sdmler ge^en---«Sdmlc. 2) 3«f)-wor---mit einem 93rief. 3) 3m «Sommer bin id) ---Sebirge. 4) ®er$unb liegt---£ifd>. 5) £>er Särten
ift---§aus. 6) 3d? lege bas ---23<mt. 7) 3d> gejje---«Stabt.
liegen lezec legen klasc
ber £ifd), es; e stol
If
I