Jak pod odn. 12

0,5 — 0,75 L, liczą c w z d łu ż po dnie k o ry ta w obie s tro n y jazu. W ska zu je na to rys. 9.

W w y p a d k u ja zó w ze ściankam i szczelnym i ja­

ko obrys a k ty w n e j p rz e s trz e n i p rzyjm u je się k r z y ­ w ą ciągłą, przechodząca p u n k tv dna odległe od

Rys. 9.

ko ń c ó w nieprzepu szczalnych części ja zu na 0,8— 1,0 L, i p rze z p u n k ty położone na 1 — 1,5 S po pio n o w e j od d o ln ych k o ń c ó w ścianek szczelnych

( 5 — długość ścianki szczelnej) ja k to u w id o c z n io ­ no na rys. 1 0.

Rys. 10.

D alszy to k p o stępo w ania p rz y w yzn a cza n iu s ia tk i h y d ro d yn a m iczn e j jest id e n ty c z n y do w yżej przedstaw ionego.

P od a n y sposób w yznaczenia s ia tk i h y d ro d y n a ­ m icznej w ym aga p ew nej w p ra w y i in tu ic ji oraz poznania w yzn a czo n ych ju ż sia te k dla p e w n ych w y p a d k ó w 14).

R o z p a trz m y te ra z p rz e sią ka n ie przez g ru n ty niejedn orodne. W ty m zakresie p rze p ro w a d zo n o b. m ało badań i d o tyczą one dw óch w a ru n k ó w za­

legania g ru n tó w : 1) k :lk a w a rs tw jed n o ro d n ych o ró ż n ią c y c h się od siebie c h a ra k te ry s ty k a c h p rze sią ka ln o ści i 2) jedna w a rs tw a w zględne k ilk a w a rs tw g ru n tu o różnej p rz e s ią k liw o ś c i w k ie ­ ru n k a c h poziom ym i p io n o w ym , co o bserw ujem y w g ru n ta c h pochodzenia osadowego, gdzie spół- c z y n n ik filt r a c ji w k ie ru n k u p o z io m y m je st w ię k ­ szy n iż w pio n o w ym .

« ) Jak pod odm. 2 —- str. 307 oraz N . K . K iry ń - skij — Graficzeskoje postrójeńje gidrodinamiczeskich sie- tok dla słuczaja filtra c ji w adnarodnych gruntach. — Ma- skowskij Gidromieliioratiwmyj Inst.it ut. Naueznyje ziapL ski, T. V I I I , wyp. I I . M. 1939.

N a jp ie rw ro z p a trz m y p o zio m y Układ w a rstw przepuszczaln ych w w y p a d k a c h ru ch u w o d y w z d łu ż w a rs tw i w k :e ru n k u n o rm a ln ym do w a rs tw .

W w y p a d k u k ilk u ró żn ych jednorod nych w a rs tw g ru n tu m ożem y w y p o ś ro d k o w a ć w sp ó ln y (średni) s p ó łc z y n n ik filtr a c ji k sr w g w z o ru :

Si« • ki

(16) gdzie U grubość poszczególnych w a rs tw , k i

odpo-i w ie d n i sp ó łczyn n ik filtr a c ji w a rs tw y , zaś T = - U.

W z ó r ten w yra ża , że sumy p rz e p ły w ó w w od­

d z ie ln y c h w a rs tw a c h są ró w n e całem u p rz e p ły ­ w o w i obliczane m u dla sum arycznej grubości w a rs tw przepuszczalnych.

W w y p a d k u w a rs tw g ru n tu pochodzenia osa­

dowego (rys, 1 1) m am y p rz e p ły w w e w s z y s tk ic h w a rs tw a c h ten sam i dlatego m ożem y napisać:

fu H H

T T k‘ = L kśr albo hi

l ' ksr Po zsum ow aniu o trzym a m y:

Ś hi H

= ~ klr É — albo L i, U

L ki kśr k

bow iem i h t = H .

(17)

(18)

P rz y p rz e jś c iu lin ;i p rą d u z je d n e j w a rs tw y w drugą o innej c h a ra k te ry s ty c e filt r a c ji następuje załam anie te j lin ii, a zatem i w a rs tw y p rz e p ły w u (rys. 1 2).

P oniew aż p rz y ru c h u usta lo n ym w y d a te k e le ­ m e n ta rn e j s tru g i o p rz e k ro ju d w m usi b y ć w obu

w a rs tw a c h g ru n tu jed n a ko w y, to ten w a ru n e k p rz y u w zg lę d n ie n iu p ra w a D a rc y napiszem y w postaci ró w n o ści:

d w t ■ k { ■ i, = d w 2 ■ k 2 ■ U (19) P rz y p rz y ję c iu na jednostkę grubości stru g i (licząc pro sto p a d le do p ł-z n y ry s u n k u 1 2) — m am y:

dw, = ds, _¿1 = dp dl,

dp

d s , t g * ⁽20)

sin[i d w 2 = ds2 = ~~ • dsi

smoL

dp dp ■ sink d h dsi • cos[i

(21)

gdzie d p jest ró żn icą ciśnienia piezom etryczne go w p u n k ta c h b i c. P oniew aż lin ie a — b i c — d ja k o lin ie p ro sto p a d łe w obrębie w a rs tw p rz e p ły ­ w u do linii, p rą d u są e k w ip o te n c ja ln y m i — to ró ż ­ nica ciśnień m ię d zy p u n k ta m i a i d będzie te ż ró w ­ ną dp. U w zg lę d n ia ją c pow yższe we w zorze (19) o trzym a m y, że

/>', = I g }

k 2 tfi/j- ⁽22⁾

Rys. 13 13) p rz e d s ta w ia p o ło w ę s ia tk i h y d ro d y n a ­ m icznej pod p ła s k im jazem p rz y dw óch w a rs tw a c h

Rys. 13.

przepuszczalnych, p rz y czym dolna w a rs tw a ma s p ó łc z y n n ik filtr a c ji (ki) w ię k s z y n iż górna (ki) i ic h stosunek k i : k i — 3.

Na p o d sta w ie równości, (19) w y n ik a , że w a r-K s tw y p rz e p ły w u dolnej w a rs tw y będą , razy węższe, n iż górnej w a rs tw y . N a stę p stw e m jest to, że k w a d ra to w a sia tk a górnej w a rs tw y po p rz e j­

ściu do dolnej w a rs tw y zm ieni się w p ro s to k ą tn ą o stosunku b o k ó w

k,

ki a na istyku w a rs tw y

po-■*-1

w staną za ło m y w m yśl zależności (2 2).

In n y sposób w yznaczenia s ia tk i h y d ro d y n a ­ m icznej p o d b u d o w la m i p ;ę trz ą c y m i w odę, fu n d o ­ w a n y m i na g ru n ta ch o ró żn ych s p ó łczyn n ika ch f i l ­ tra c ji w k ie ru n k a c h do siebie p ro s to p a d ły c h 1B) p o .

« ) Jak pod odn. 7 — str. 60, rys. 32.

i«) Sposób ten podali: R. Dachler i F. Schaff ernaJk w „Die Wasserwirtschaft“ — 30, 25.X.1933 r.

lega na skażeniu w y m ia ró w poziom ych b u d o w li i p rz e s trz e n i. g ru n tu przepuszczalnego i zam ianie g ru n tu niejednorodnego na jednorod ny, w yznacze­

n iu dla ta k zm ie n io n ych w a ru n k ó w jednego spól- czynniika filtr a c ji i s ia tk i, i p rz e jś c iu na w a ru n k i n o rm a ln ych w y m ia ró w i g ru n tu n ejednorodnego.

N iech sp ó łc z y n n ik przepuszczalności w k ie ru n ­ k u p oziom ym będzie k max, w ię k s z y n iż w k ie ru n k u p io n o w y m k™,, . S k ró ć m y w s z y s tk ie poziom e e le ­ m e n ty badanego obszaru „ a " razy, nie zm ieniając p o zo sta łych —- zakładają c, że w ta k ic h w a ru n ka ch w k ie ru n k u poziom ym pozostanie bez zm iany w ie lk o ś ć w y d a tk u . W o b e c tego spady w zględne lin ii ciśnień p ie z o m e try c z n y c h w z d łu ż lin ii p rą d ó w zw ię kszą się ,,a“ razy. D la ich kom p e n sa cji należy założyć, że sp ó łc z y n n ik f iltr a c ji w k ie ru n k u p ozio­

m ym zm niejszy się ,,a“ razy, t. j. będzie k i — W k ie ru n k u p io n o w y m dla zachow ania s ta ło ­ ści w y d a tk u w obec zm niejszenia p rz e k ro ju prze ­ p ły w u ,,a‘‘ - k r o t n i e — n a le ży zw ię kszyć sp ó ł­

c z y n n ik f ilt r a c ji ,,a“ ra z y — t. j;. k i = a . k m'n • A pon ie w a ż szukam y jednego s p ó łc z y n n ik a filtr a c ji dla zastępczego g ru n ta jednorodnego — to z w a ­ ru n ku , że h — k i — o trz y m a m y m iarę skażenia:

a stąd

kśr k/ k2 ■ | k ni,i\ ' kin u (24) Z m ieniając w te n sposób g ru n t n ie je d n o ro d n y na je d n o ro d n y p rze z zastosow ań-e ska że n ia p o z io ­ mego o m ierze ,,a‘l w m yśl w z o ru (23) w yznacza się d la skażonego obszaru sia tkę h yd ro d yn a m iczn ą w m yśl zasad w yże j podanych, a p o te m przechodzi się na w y m ia ry norm alne i w te d y s ia tka h y d ro d y n a ­ m iczna nie będzie już o rto g o n a ln ą i lin ie je d n a k o ­ w y c h p a rć h y d ro d yn a m iczn ych nie będą już lin ia ­ m i e k w ip o te n c ja ln y m i obszaru ruchu w o d y, co jest c h a ra k te ry s ty c z n e dla g ru n tó w nieje d n o ro d n ych 0 różnej przepuszczalności w k ie ru n k u p o z -ornym 1 p io n o w y m .

6

Na rys. 14 n) p rze d sta w io n a jest s ia tka h y d ro ­ dynam iczna dla niejednorodnego g ru n tu (a) i

ska-u ) J a k pod o dn ., 7 — str. 5 8 ,

zona w jedn o ro d n ym gruncie (b). Skażenie w y m ia ­ ró w w yko n a n o tu w k ie ru n k u ró w n o le g ły m do po­

w ie rz c h n i w a rs tw y nieprzepuszczalnej (k ie ru n e k k max ) <