70
-i u c z e s t n -ic z y ł ze stawką 18 kon-i ns ogólno p o l s k i e j wystawie koni remontowych w L u b lin ie .
7 d z ia le hodowli bydła przeprowadzono ns mocy ustawy o nadzorze nad hodowlą bydła l i c e n c j ę stadników w I Z po1; i at ach, w tym
w pow.bródnickim,działoowskim i grudziądzkim po raz pierwszy.
Z przedstawionych przed Komisję 4.247 s t a d ników p rz y ję to 3.178 sztuk,uznano za n i e odpowiednie dc hodowli 1.069 sztuk.
Ns t e r e n i e powiatu..,w których l i c e n c j a odbywa się juz od k i l k u l a t , i l o ś ć stadników p r z y ję ty c h jak i przedstawionych z pochodze
niem s t a l e wzrasta .V/ n ie k t ó r y c h g a i n s ch Komisje przyjmują roz p ło d n ik i prawie w 100%.
Lątznie z l i c e n c j ą Komisje przeprowadzały premiowanie buhajów w powł chełmińskim, wąbrzeskim,toruńskim i sępoleńskim.
y/ 1938/39r . wprowadzona zostanie na terene powiatów; chojnickiego i lubawskiego na podstawie uchwał rad powiatowych ustawa o nadzorze państwowym nad hodowlą bydła.
Ze względu na trudną sytuację ro ln ic tw a , sprawa opłat za buhaje nieuznane na t e r e n i e powiatów',gdzie opłaty obowiązują, traktowana była bardzo l i b e r a l n i e .7/szystkie wnioski
rolników o prolongatę terminu pozbycia s i ę buhajów z o sta ły załatwione przychylnie w celu
71
-dania możności wytuczenia sztuk,prze znaczonych
\
na rzeź.
Zapotrzebowanie na s t a c j e stadników zwłaszcza u o kolicach uboższych i wśród osadników ,gć zie dotychczas korzystano ze s t a c j i w małym
sto p niu,znacz nie wzrosło.
V/ okresie sprawozdawczym założono 35
stacyjka zlikwidowano 4 6.V/ d n . l stycznia I 9 3 8 r .
. :. ' \
czynnych siacyj było 146. Część zakupionych ns s t a c j e buhajów pochodziła z hodowli włościań
s k i e j .
Tworzenie nowych stacyj n a t r a f i a ns tru d n o śc i ze względu na szczupłe fundusze preliminowane na ten ce 1 prz e z powia t o we zwi ąz ki s a mórz ąd ow e .
Obór zarodowych na Pomorzu zakwalifikowano
ogółem 39. 1
Zapoczątkowano akcję konkursu wychowu b uh a j k ów w t rz e c h gminach.
Kontrola mleczności wykaza*ła dalszy postęp w hod-owii bydła.
• ' P r z e c i ę t n a roczna wydajność mleka w oborach, prowadzących k o n t r o l ą w 1935/36 wynosiła
5.409 kg mleka przy 3^45 % t łu s z c z u , zaś w 1936/37 r. - 3.546 przy 3,47 ii t ł u s z c z u .
Poza tym w c e lu rozpowszechnienia wśród d ro b n ie jsz y c h rolników wiedzy- z zakresu żywienia
72
-zwierząt przystąpiono do organizowania poradni żywieniowych przy ml eczarniach.
V/ d z i a l e hodowli trzody chlewnej akcję popierania hodowli ^ o w ę d z i ł a pomorska Izba Rolnicza i pomorski Związek Hodowców trzody chlewne j . Zapotrzebowani e bekoniarni pomorskich zaspakajane było przez rolnictw o w 100 %
z’ wyjątkiem kilkutygodniowego okre su l e t n i e g o . Jakość m a te r ia łu bekonowego w roku sprawoz
dawczym znacznie pogorszyła s i ę , s to wskutek braku paszy t r e ś c iw e j i nadmiernego p r z e karmiania zwierząt zielonkami.
Na j e s i e n i 1037r. podaż trzody chlewnej na rynkach i na spędach znacznie w: zrosła
i spowodowała spadek cen.Na zwiększenie się podaży n i e bez poważnego wpływu pozostało
znaczne zmniejszenie odbioru świń przeznaczo
nych na konserwy.
V/ okresie spraw oddawczym postawiono 87 s ta c y j knurów i l o l stacyj maciorek.Popyt na maciorki
stacyjne był duży i przewyższał znacznie
możliwości subwencjonowania kupna prz ez Izbę.
Zorgan izowa no 4 poka zy t rz ody chlewne j ora z jeden konkurs chlewni.
producenci bekonów z o s t a l i zorganizowani w 5 okręgowych stowarzyszęnioc^/w Lubawie,
73
-Kościerzynie,Spięciu,Grud ziądzu i Brodnicy/.
Celem stowarzyszeni j e s t akcja , zmi erzsjąca dc ops- nowania przemysłu przetwórczego mięsnego na
Pomorzu.
Ogólna i l o ś ć kół producentów trzody clÓLewnej stanowi 300 ogniw i zrzesza ponad 9.000 go
s p o d a r s t w .Pomorski Związek Hodowców trzody chlewnej obok prac o charakterze czysto hodowlanym w okresie sprawozdawczym prowadził sze rszą akcję r o z p ro a a e ta nia zarodowego m a t e r i a ł u hodowlanego.Lo, k s ią g
zarodowych trzody chlewnej zapisano ogółem 242 s z t . 7 1937r. import a?s ano z A nglii 3 knury zarodowe.
7 dziale, hodowli owiec akcja zmierzająca do p o d n ie sie n ia hodowli była
do drobnostadnej hodowli
prowadzona w o d n iesieniu bezpośrednio przez Pomorską Izbę R olniczą,a w o d n ie sie n iu d
prze z pomorski Związek Hodowców
o wielkostadnej 0:.;iec ś c i ś l e współpracujący z Izbą.
7 l 9 3 7 / 3 8 r . uruchomiono 55 nowych s ta c y j tryków, przeprowadzono 24 pokazy owiec,w których b r a ło
u c z i a ł 6Z6 rolników z 1890 owcami, założono 5 nowych konkursów j a g n i ą t , zorganizowano 3 nowe koła hodowców owiec,przeprowadzono l i c e n c j ę 540 s z tu k ,o r a z
zorganizowano 23 kursy ośriatcwe na uorcnie
Ponadto pośredniczono w zbycie m a t e r i a ł u hodowla
nego do województw centralnych .7 hodowli t e j s tw ie
r-dzono w dalszym ciągu jakościową poprawę m a t e r i a ł u hodowianego,co należy przypisać większemu zainteresowaniu się rolników t ą hoaowią oraz wpływowi tryków stacyjnych
i ma c i o re k k onkur s owy c h.
Popyt na t r y k i w okresie sprawozdawczym był w i ę k s z y ,a n i ż e l i w l a t a c h ubie g ły c h wskutek
zakupywania tryków przez hodowców województw c e n tr a l n y c h .P r z e c i ę t n e ceny tryków merinos - precoce wynosiły od 300 do 600 z ł , a ceny tryków " I le de France " p r z e c i ę t n i e około 450 z ł .
Świadectw krajowego pochodzenia wełny Pom.
Izba Rolnicza wystawiła 347 na 154.765 kg wełny.
Pom.Związek Hodowców owiec l i c z y 128 członków, k tó ry ch owczarnie posiadały około 28.000 macior.
V/ d z ia le hodowli drobnego inwentarza prowa
dzona była praca 18 gospodarstw zarodowych drobiu.
Ponadto zorganizowano 40 sta c y j gąsiorów
i współdziałano w zbycie m a t e r i a ł u zarodowego do innych województw, ora z przy eksporcie gęsi
za g r a n i c ę .
7/ d z ia le .hodowli pszczół pracował z dobrymi wynikami Potnorski Związek p s z c z e l a r s k i , s z e r z ą c
propagandę uprawy r o ś l i n miododajnych za pośrednictwem wydawnictw "Kłosów" i " P a s i e k i pomorskiej" oraz r a d i a .
t
poza tym organizowano akcję zaopatrywania pszczelarzy w cukier skażony w i l o ś c i 1000
k w i n t a l i , akcję walki z chorobami pszczół oraz akcję zbytu miodu i wosku przez uruchomienie składnicy u Toruniu.
Pom.Związek p s z c z e l a r s k i l i c z y ł 68 oddziałów z 1800 członkami.
\1 d z i a l e mleczarstwa w zakresie nadzoru nad zakładami mleczarskim* przeprowadzono na podstawie ustawy o m l e c z a r s t w i e , r e j e s t r a c j ę 253 zakładów.\i śród maślani wywozowych zostało
zapisanych do c z . I r e j e s t r u wywozowego/ masło
n i e s t a n d a r to w e / 10 maślsrń, do c z . I I r e je s tr u /m a s ł o stan d arto w e/ 64 mleczarń.
Izba odmówiła za re je stro w a n ia 11 zakładów jako nieoc pow iednio urząd zonych.
Skreślono z r e j e s t r u 14 zakładów za n ie u su r n ię c ie braków: w określonym t e r m i n i e .
7 ciągu roku sprawozdawczego zlustrowano 318 zakładów.
.Akcja r e j e s t r a c y j n a zakładów mleczarskich przyczyniła s ię do p o d n ie s ie n ia urządzeń t e c h nicznych przede wszystkim zakładów ś r e d n i e j w ie lk o śc i i prywatnych.Zskłady sp ó łd z ie lc z e pod względem technicznym były juz przedtem na ogół
na 1 ezy cie ur ząd zonę .Go do pr zebudowy stj&ktury o r g a n iz a c y jn e j przemysłu mleczarskiego na odcinku komasacji tak s p ó ł d z i e l c z y c h , j a k i pry w a tny c h z a kł ad ów d r ob ny c h pow a zn ie js ze zmiany nie n a s t ą p i ł y .
Jedynie w powiecie lubawskimopsnowanym w zu
p e łn o ś c i przez prywatne zakłady m leczarskie,
75
76
-społeczeństwo i n i c j u j e - ruch obronny,na r a z i e Ba pośrednictwem sp ó łd z ie lc z y c h 'śmie tan czerń,które mają planowo powstań na mie j s c u śmietanczarń pry w a tnych.
Poza tym czynione były w powiatach próby zorganizowania 3 okrę^jwych m aślarńi.
pom.Jzba Rolnicza rozpoczęła wstępne prace w kierunku zorganizowania i uruchomienia
pśrodka sekowarskiego w Ostrowitem k .G o lu b ia . ponadto w związku z ustawą o mleczarstwie zo
s t a ł a dokonana l u s t r a c j a wszystkich serowni na Pomorzu...celem dostosowania zakładów do wymagań r a c j o n a l n e j t e c h n i k i s e r o w a r s k ie j.
V/ celu wyszkolenia szwajcarów oborowych PIR.
w l937r„ u r z ą d z i ł a w Szkole Rolniczej w Pawłowie 10 dniowy kurs,W- którym b r a ło u d z ia ł 14 dojarzy^
«Sikcja 7 d zia le szkolnictwa ro ln iczeg o Pomorska Izba
oświ at owa. . . ... . . . , T
Rolnicza prowadziła 6 szkół r o l n i c z y c h niższych, 3 szkoły r o l n i c z e żeńskie i 2 kursy zimowe dis gospodyń w i e j s k i c h .
Frekwencja uczniów i uczenie w 8 szkołach r o l n i c zyc h i na kur ssch w y n o s i ł a 390 o sób, c o w stosunku, d o ' 1936/37r. / 277 osób/ stenowi wzrost o 40 %.
personel męskich szkół ro ln ic z y c h poza pracą w szkole prowadził szereg prac-terenowych w zakresie produkcyj r o ś l i n n e j i hodowlanej,
przysposobienia r o ln i c z e g o oraz sprawował k o n tro lę nad wykonaniem p r z e z uczni zadań
« W 0 1 0 1 STi Si-iii
77
-praktycznych w semestrze le tn im .
V/ d z ia le przysposobienia r o ln ic z e g o prace rozpoczęło w 1937r. 351 zespołów z 2.447
uczestnikami,zakończyło natomiast 269 zespołów i 1540 osób.Procent wy trw a ło śc i w ynosił 76,7 $ w porównaniu z rokiem i l o ś ć zespołów wzrosła 0 2 1 ,7 %,a i l o ś ć konkursistów o 21 %.
Po zakończeniu pracy odbył s i ę 1 pokaz powiatowy w Chełmży i 47 pokazów rejonowych w 15 powiatach.
Kursów dla przodowników i dla młóć zieży Frzyjsp.Rcln urządzono ogółem 9 i przeszkolono 364 osoby.
Y/ d z i a l e Kół C-espodyń Wiejskich prace prowadzone były przez pomorskie Zrzeszenie Kół Gospodyń Wiejskich.Ogólna i l o ś ć Kół Gospodyń Y/iejskich wynosiła 180 z i l o ś c i ą 3.324 członkiń, w 15 od
d z i a ł a c h po w i a t ow y c h .
Zrzeszenie rozw ija ło swe prace w następujących k ieru n k a ch ;
l / p r zeprowadzono 15 konkursów ogródków warzywnych 1 kwiatowych,producentów d ro b iu ,h ig ien y i zdrowia, 2/przeprowadzono 83 kursowi pieczenia,gotowanis , szycia i t . p . ,
3 /p r ze prowadzono 10C3 l u s t r a c j i gospodarstw członki« K.G-.Y/.
4/zorgsnizowano 10 wycieczek krajoznawczych, 5/zorganizowano 16 wystaw i pokazów^
Y/ d z i a l e o r g a n iz a c ji gospodarstw przedowniczych mniejszych powstałych z przebudowy u s t r o j u
r olnego prac orw^ło w r oku opraw ozdawczym;
jeden i n s p e k t o r , 1 1 instruktorów i 4 pomocników in stru k to ró w .
78
-Ryba
ctwo.
i»kcj3 o rg a n iz acji obejmowała;
1/108 gospodarstw pod opieką indywidualną w 63 miejscowościach
Z / 1590 gospodarstw pod opieką zbiorową w 86 miejscowościach
3 / 1271 gospodarstw pod opieką terenową w 69 miejscowościach
4 / 22 zespołów o r g a n .g o s p .w 18 m i e j s c o w o ś c i a c h . rod opieką terenową ś c i ś l e j s z ą pozostawało 46 miejscowości,w któ ry ch prowadzono 58 ze
społów przysposobienia ro ln ic z e g o i 8 zespołów kunkur sów dr ob i owy c h .
Z gospodarzy objętych opieką 71 prowadzi rachunkowość r o l n i c z ą .Zawiązano 28 kół ppt>*
ducentów trzody chlewnej i 31 kół gospodyń wiejskich.YTszyscy gospodarze n a l e ż ą do
t e r y t o r i a l n y c h Kółek R o l n i c z y c h .
p o d z i a ł wód otwartyóh na obwody rybackie przeprowadzono na p r z e s t r z e n i 130 kim.rzek
oraz 3.100 ha j e z i o r doizeczu rz ek i Brdy, ponadto opracowano projekty p o d z ia łu w o orzec zu
rzek Bćdy,Mątawy i Wierzycy.
Utworzone obwody rybackie są użytkowane przez s p ó łk i rybackie / 40% A obwody rybackie własne / 30%/* oraz obwody wydzierżawione / 3C%/.
7 32 os co d ar ow a nie obw o o ów o dby w a si ę na podstawie planów opracowanych bądź przez Izbę Rolniczą,bądź t o p rz e z Urząd Wojewódzkie
Obok norm zarybieniowych i uregulowania ^yko~ ) nywania połowów z o sta ły również utworzone obręby
juib^ciiejsca tarliskow e,m ając e na c e lu p o d n i e ś i e n i ^ ^ ^
79
-ryb o stanu w ód o tw a r ty oh •
t/ylę garnie ryb i ośrodki zaryoieniowe m Gródku,Mylofie,Bydgoszczy i Bucharzewie dostarczeły materiał za rybie niowy kra joty lub
sprowadzony z z a g r a n i cy/węgorz, sieja/¿równie z dostarczono od ł ot u narybku z je z io r zag-ospoG^-
rotanych i dokonano przesadzenia go do zdewasto tany ch wód.
Ogółem dokonano zarobienia ikr§ t i l o ś c i ca 14 m i l j . z i s r n .
Zorganizowano straż rybacką na rzece / i s l e / 8 s t r s z a k ó t /.
Zorganizowano komisje kontroli rynko\
rybnych t sześciu miastach przy współudziale rybaków zawodowych.
Zorganizow a no Ryba c ki Zw iąze k o chr • v>7 dzierżawców obwodów rybackich rzeki TJ i s ł y .
Obwody rybackie wydzierżawiano rysakom za~
w od owy m, po s ia d s j ący m zalety gospodarcze.
Opinie o zaletach gospodarczych uzyskiwane przez PIR.
przeprowadzono tygodniowy kurs ryoacni w Bhcharzewie oraz sporadycznie wygłaszano
referaty na zebraniach rybackich.
GO
-iikcjs p s r c e l a -cyjna.
p a r c e l a c j a r z ąd owa.
3 . przebudowa u s t r o j u rolnego.
Główną formą przebudowy u s t r o j u rolnego na t e r e n i e województw zachodnich j e s t p a r c e l a c j a .
Ogółem rozparcelowano w okresie
sprawozdawczym 11.501 ha gruntów,z tego 9.949 ha w t r y b i e p a r c e l a c j i rząd ow ej/łącznie z majątkami państwowymi/, 375 ha w t r y b i e p a r c e l a c j i P.B.R.
i 1.277 ha w t r y b i e p a r c e l a c j i prywatnej pod nad zorem władz z iemskich.
7/ wyniku p a r c e l a c j i utworzono 858 samodziel
nych osad, 183 osady rz em ie ślnicze i robotnicze oraz uzupełniono przez p r z y d z i a ł d z ia łe k gruntu 504 gospodarstw karłowatych do normy samo
d z ie ln y c h warsztatów r o ln y c h . Z'wykazów imiennych wykupiono w roku budżetowym 1937/38 - 55 obiektów
o ogólnym obszarze 10.704 ha.
Jak wykazała p r a k ty k a , najzdrowszą z form przebudowy u s t r o j u rolnego w sensie tworzenia nowych warsztatów' rolnych j e s t p a r c e l a c j a rzą- o ow s , gdy z la ństwo». oddaje ua bywc y go s pod a rstw o juz zorganizowane/zabudowane" i o b sia n e /,
t r a k t u j ą c r e s z t ę ceny kupna gospodarstwa jako kredyt długoterm ino wy, r o zł oz ony na wie1 oletn i e
s p ł a t y przy niskim oprocentowaniu.
Koszt a k c ji siewnej ł ą c z n ie z kosztem wykupu ozimin wynosił w roku sprawozdawczym 1937/38 - 271 „ 720 zł**Ur ząd 1 Joj ewódzki p r z y s t ą p i ł również di zorganizowania planowej a k c ji zakładania Sadów osad nic zy ch.
- 6 1
-Techniczne przeprowadzenie t e j a k c j i i nadzór
: .
nad sadownictwem osadniczym zostały powierzona Pomorskiej I z b ie Rolni c z e j , która przez pierwsze 3 l a t a roztacza nad sadami fachową opiekę« • * c ucząc przez swoich fachouców jak osadnik ma
drzewka pielęgnować i chronić przed szkodnikami«
W roku sprawozdawczym 1937/38 założono 363 sadów owocowych kosztem 26.974 z ł .
Tworząc nowe w arsztaty rolne w t r y b i e parce- kac j i rząd owe j , Urząd Wojew ód zki j ećnocze śnie zabudowuje je z kredytów państwowych* koszta zabudowy są wliczane do ogólnego szacunku osady.
V/ roku sprawozdawczym zabudowano na koszt Skarbu państwa 698 osad wnnosząc ogółem 1923 budynków kosztem 5. 965*000 z ł , a mianowicie 683 budy nków mieśzkalnych/ w tym 172. murowanych/,
54,9 budynków inwentarskich/w tym 533 murowanych/
ł 132 budynków inwentarskich łą c z n ie ze stodółką na osadach mniejszych /b tym 110 murowanych/
i 549 sto d ó ł drewnianych.
poza tym pomoc Jeństwa na zabudowę nowych warsztatów rolnych przejaw ia się w formie u d z ie l a n ia pożyczek długoterminowych na zabudowę.
TT roku sprawozdawczym udzielono tych pożyczek osadnikom na ogólną kwotę 16C.541 zł.Y/ysokość pożyczek waha się w g ra n ic a c h 500 - 4.500 z ł . Udzielając pożyczek na z abud owę, Ur ząd 7/oje- wódzki k o n t r o l u j e ś c i ś l e zuzycie tych pożyczek.
62
-Opieka nad osad-ni c tw em
Ogółem wydatkowano w związku z przebudową u s t r o j u rolnego z Funduszu Obrotowego Reformy Rol
nej w roku budz.1937/38 na pożyczki inwestycyjne i ns zasiewy 335. 49C z ł .
Przy tworzeniu nowych warsztatów rolnych, zachodzi konieczność zaopatrzenia ich w wodę.
W związku z tym na osadach powstałych z p a r c e l a c j i Urząd Wojewódzki buduje suudnie.
Y/ zakresie r e g u l a c j i prawa własności nowo
utworzonych osad wydano 760 orzeczeń na przewłaszcze
n i e osad na r z e c z nabywców.
W wyniku p a r c e l a c j i rządowej Urząd Y/oje- wódzki musiał rozrachować się z odnośnymi gminami
z t y t u ł u z n i e s i e n i a b.obszarów dworskich.
Z tego t y t u ł u wypłacono gminom w okresie sprawozdawczym 23.980 zł gotówką oraz 448.933 zł w naturze t j . gruntami lub zabudowaniami.
Dalsze stadium pracy nad przebudową u s t r o j u rolnego stanowi fachowa opieka nad utworzonymi gospodarstwami rolnym i,która należy do Pomorskiej
Izby R o ln ic z e j.
Pierw szą fazą s t a r c i t.zw .opieka zbiorowa, k tóra rozpoczyna s ię zaraz po o b ję iu gospodarstw w posiadanie przez osadników .Trwa ona zasadniczo około 1 1 / 2 roku,a podlegają j e j wszyscy osadnicy
zbiorowo w danej miejscowości.
Polega ona na wspólnym opracowywaniu przez
Zamierze
nia na p r z y - , s z ło s c .
osadników z instruktorem rolnym.¡.planu zagospo
darowania osad.
Drugą fazą stanowiąt.zw .opieka indywidualna i opieka zespołowa, które prowadzi się równoległe przez p rz e c ią g z l a t . p o l e g a j ą one; na wyborze w da
nej miejscowości gospodarstwa przodowniczego i zajędu się nim w n a jd ro b n ie js z y c h szczegółach gospodarstwe/opieka indywidualna/ r zgl„tworzeniu
z k i l k u gospodarstw zespołów d la przepracowania ś c i ś l e określonych zagadnień / n p . ra c jo n a ln e i hodowli d r o b i u / .
Poza tym są urządzone konkursy z nagrodami dla wyróżniających się gospodarstw w danym d z ia le produkcji r o l n e j , k u r s y zimowe i pogadanki w k ó ł
kach ro ln ic z y c h i t d . j e s t t o t.zw .opieka terenowa, która t r 7a około -3 l a t i obejmuje wszystkich
osadników.
po ukończeniu przeszkolenia fachowego osadni
ków przez pomorską Izbę p o ln ic ż ą d a l s z ą pracę
• w
w za kresie tak k u ltu ry r o l n e j , j a k i wyrobienia
*
s p oł e c zn ęg o • pr ze j mu j ą s t opn i o w o To w a r zy st w a Pol - nicze Powiatowe.
Na rok budżetowy 1938/39 planowano;
1 /wykoiianie p a r c e l a c j i gruntów przymusowo wykupio
nych z wykazów imiennych oraz zabudowę nowych osad,
2/rozparcelciwanie ca 1460 ha gruntów z domen państwowych i prace budowlane jak wyżej,
E4
-3/przymusowy wykup gruntów w i l o ś c i do
19.188 ha z wyka zu ¿imiennego 1938r. oraz około 2.852 ha z dawny ch wykazów imiennych i akcję
siewną na gruntach wykupionych.
\! związku z przyłączeniem 4 powiatów z województwa warszawski tg''. oprócz prac wyżej wymienionych przewiduje s i ę ;
1. komasację w 34 obiektach,
2. drobne re g u la cje jak; podział wspólnot gromadzkich, li k w i d a c j ę serwitutów i t . p . w 64 obiektach.
C. Służba weterynaryjna.
ITalka Spośród chorób trzody chlewnej najwięcej z z a r a ź l i - • , . .
wymi choro- s t r a t spowodował pomor i zaraza swm.
"b 3 ^Ti i
zwierzę- 17 celu opanowania t e j choroby zastosowywano w ja k n a j s z e r s z e j mierze s zc zep ien ia ochronne na koszt państwa ,wzgL.likwidowano ogniska
zarazy przez wybijanie sztuk chorych i p o d e jr z a ny ch .17 r oku spraw ozd a w c zym padło w z gl .u b ito 536 świń, za które wy płac er ^ odszkodowań i za
pomóg na ogólną sumę 15.410 z ł .
Notowano również dość częste wypadki zarazy dziczyzny i bydła rogatego.b/skutek t e j .choroby
padło 33 koni. 88 sztuk v ^ > a i 5 ow iec .Y/ypłacoąe, zapomogi wyniosły 13.363, 75 z^- •
Na początku roku 1937 wybuchła w dwóch majątkach powiatu chełmińskiego barozo n ie b e z pieczna choroba k o n i , mianowicie niedokrw istość
zakaźna.Dzięki energicznej a k c j i oba ogniska
85 s
-pryszczyos Na skut°k pojawiania s ię w
Í W S l i i 3
z n i ą . 1937r. pryszczycy ns te r y to r iu m Rzeszy Ki^mi^cki* j »iwo j ewodztwo pomorskie z c s t s ł o w wysokim stopniu zagrożone przedostaniem
się t e j zsrszy ns własny t e r e n .
. Wobec t e g o z o s t s ł wydany osły szereg
zsr ządz.rń úchronnych, jak utworzenie wzdłuz gr&niuy polsko-niemieckiej okręgu zagrożo
nego- pryszczycą, wstrzymanie ruchu
granicznego zwierzętami racicowymi, drobiem orsz wszelkimi przedmiotami mogącymi
przewlec zarazę 3 ograniczenie ruchu : jobowego przez g ra n ic ę państwa oraz przymus badania zwierząt racicowych przy z a ł a o ow a n i u i wy ł a o ow a n i u na s t a c j a eh kolejowych i prz y sta n ia ch wodnych.
W ten sposob zdołano powstrzymać
przedostania się. pryszczycy, az do połowy lu te g o I9 3 8 r. Pierwszy wypadek pryszczycy z o s t a ł stwierdzony l 9 . I I . 1 9 3 8 r . w Zalesiu, v. pow„toruńskim,następny zaś 2 6 . I I I . b r . w Bocieniu, równiej w pow .toruńskim.
Innych przypadków pryszczycy na t e r e n i e t u t .wo j ew ództwa nie stwierd zon o. Dalszy rozwój pryszczycy na t^r^ni** województwa pomorskiego przygada na rok 1938/39 i będzie
oświetlony w następnym sprawozdaniu.
85 b
-V chwili obecnej należy nadmienić,ze zarządzenie władz zdołały w ciągu l a t a b r . zlokalizować
zarazę w obrębie powiatuw południowych woj.
pomorskiego,tak ze powiaty północne az do
października b r . / k i e d y t o pryszczyca p r z e r z u c ił a s i ę na t a m t . t e r e n / mogły bez przeszkód
ekspoiuować m a te r ia ł hodowlany i zaopatrywać bekoniarnie.Obecnie w powiatach południowych pryszczyca stopniowo wygasa.3ą podstawy do prz ypuszczenia,ze w roku przyszłym bądź
wcale n i e d o jdzie do ponownego wybuchu pryszczycy / c i l e tegoroczna zima będzie o s t r a / b ą d ź t e z zaraza ta będzie miała przebieg bardzo łagodny.
Badanie zwierząt rzeźny ch i mięsa.
Nadzór nad kuciem kon i.
zarazy udało się opanować i zlikwidować przez wybicie koni chorych i pode jrżany ch, za które wy
płacono odszkodowania w sumie 22.326 z ł .
Przeprowadzono również masowo m aleinizację koni.Wykazała ona, ze nosacizba koni należy do rzadkości na naszym t e r e n ie . S t w i e r d zono ją, bowiem tylko w 4 wypadkach.
W roku sprawozdawczym przeprowadzono masową t u b e r k u l i ń i z a c j ę bydła rogatego.Badano ogółem 4.568 sztuk.W wyniku t e j a k c j i ujawniono szereg
: • i
ognisk gruz 1 i cy o t wa r t e j , k t ó re na ty c hm i a st zl i kw i - dowano.
Wielką ro lę w opanowaniu zwierzęcych chorób zaraźliwych odgrywają przetwórnie p a d lin .S ta r a n o się więcjbj w? każdym powiecie znajjdowała się przy^
najmniej jedna rakarnia.Y/ r.1 9 3 7 urządzono 4 nowe przetwórnie padlin,mianowicie w powiecie tczewskim, Starogard zkim,kościerskim i chojnickim.
Dużą uwagę poświęcono sprawie badania zwierząt rzeźnych i m ięsa.7 związku'z tym s ta ra n o s i ę obsa
da eć nawet małe obwody lekarzami weterynaryjnymi.
V/ roku sprawozdawczym zbadano ogółem 535.000 sztuk zwierząt rzeźny ch.Celeni p o d n iesien ia stanu s a n i t a r n e go miejsc uboju zwierząt rzeźnych przeprowadzono
szereg l u s t r a c y j .
V/ zakres służby weterynaryjnej wchodzi również na d zór nad kuc ie m kon i . Urządzono w ubi egły m r oku po dwa 3?miesięczne kursy „ Od bywały się one pod nad
zorem powiatowych lekarzy weV Icywilnych szkołach kucia koni w Toruńiu, Ohxłmnie , Brud zi ąd s u ,S ta r o- ga r d z i e , Ido r on ow i e i In ow r ocł aw i u .
8 5
-Dane ogólno
D zia ła ln o ść v?ladz ochrony
lSSOW.
D. Ochr ona lasów.
Ogólny obszar lasów prywatnych i samorządowych wynosił w g ra n ic a c h województw w końcu
r oku r l9.;37/j8
*ł * v
Cechą c h a rak tery sty cz n ą lasów niepaństwowych . j e s t i c h duże rozdrobnienie ,s mianowicie;
lasów do 30 ha obszaru j e s t 23.424 ha w 4569 gosp#
" od 31-150ha * * 18.007 "" " 281 "
* » 151-500 ha f‘ fł 23.906 " n 90 w ponad 500 ha " 37.701 " n 33 »
Stan zagospodarowania lasów większej
własności o k r e ś l i ć można jako dobry .W gorszym natomiast s t a n i e są lasy.-drobnej własności ze względu na w ie lk ie ich rozdrobnienie i n i e -
za możności w łaś ci c i e l i .
•Powierzchnia lasów zagospodarowanych na p o stawie zatwierdzonych przez władze ochrony lasów planów lub programów gospodarczych wyno
s i ł a 74.183 ha-, powierzchnia zaś lasów uzna
nych za ochronne 62.660 ha.
V/ ok re sie sprawozdawczym ;
1/uznano za ochronne 22.844 ha lasów.
2/za tw ie rd zono planów i progra mów go spod s r - czych dla 14,045 ha lasów
o/wyrąbeno na podstawie planów lub programów gospodarczych i specjalnych zezwoleń władz
o ch rony 1 o sów 831 ha d rz ew o st a n ów
Zamie
r z e n i a .
4/naka.zano z a l e s i e n i e 2.434 h3 gruntów leśnych / h a l i z n i zrębów/,
5/stwierdzono z a l e s i e n i e 2.491 ha »pozostało zaś jeszcze do z a l e s i e n i a 2.£21 ha.
Nadto: władze ochrony lasów zajęły się przy współudziale Wydz.iałów 4 "'wirtowych,Pornor s k i e j
Izby R olnic zej i Dyrekcji Lasów państwowych akcją z a l e s i e n i a nieużytków na t e r e n i e drobnej własno
ś c i rolne j.Nieużytków t y c h za lesiono 314 ha.
Na rok 1938/39 planowano;
1 / p o c n i e s i e n i e stan u zagospodarowania lasów drobnej własności przez zorganizowanie w porozu
mieniu z pomorską Izbą Rolniczą możliwie n a j ”
•tańszego wy konania1/! ych ; lasów programów gospo
darczy ch, dostarczenie ta n ie g o m a t e r i a ł u do
z a l e s i e ń h a l i z n i zrębów oraz odpowiednie zorga
nizowanie zbytu drewna,
2/zorganizowanie przy współpracy Pomorskiej Izby Rolniczej i Dyrekcji Lasów państw owych , w szerszych n iz dotychczas rozmiarach,planowej
a k c j i z a le s ie ń nieużytków,głównie na t e r e n i e drobnej własności r o ln e j w miarę możliwości f i
nansowych Wydziałów Powiatowych,
3 /k o n tro la wyrębów oraz k o ntrola nakazanych z a l e s i e ń zrębów i h a l i z n .
8 7
-- 8 6
-E. M e l i o r a c j e .
ogólne^
Dane 7/ roku sprawozdawczym na t e r e n i e województwa pomorskiego wydatkowano następujące sumy na roboty wodno-melioracyjne.
l . z Państwowego Funduszu Melioracyjnego 15.000 zfc 3. z Funduszu Inwestycyjnego 130.000 "
3 . z Funduszu Pracy 451.594*30
4 . z kredytów Min.Komunikacji 15.000 n 5 . z Fund.Obrót.Ref.Rolnej i
s/na prace melioracyjne w związku
z p a r c e l a c j ą . . . . ! ... 213.305,99 b/na budowę studni na osadach... 285.381,32 6 . z d z .2 § 11 poz.3 budz.MR i RR 37.000 ” 7. z kredytów samorządowych. . . 54.393 "
8 . wkłady gotówkowe członków spółek
wodnych i związków wałowych 33.000 n
razem; 1.234.574,61 zł
Na t e r e n i e powiatów województwa pomor
skiego w g ra n ic a c h przed dniem l . I 7 . 1 9 3 8 r . znajdowało s ię 6 ¿wfeiatow wodno-meliora
cyjny ch. Ref cr en c i , obok k o n t r o l i i s t n i e j ą c y c h urządzeń melioracyjnych oraz p e ł n i e n i a czyn
n o ści w odno-administracyjnych,kontrolow ali roboty wykonywane przez s amorządy i spółki wodne oraz pra oepublicznych prz edsiębiorstw melioracyjnych .
Melioracje p u b liczn e.
Meliorac je szczegółowe p ła tn e
z Funduszu Obrotowego Reformy R o l n e j .
Melioracje p u b l i c z n e ,polegające na regu
l a c j i rzek i kanałów o większym znaczeniu dla celów ro ln ic z y c h o^az budowie wałów przeciwpowodziowych,finansowane były .p r z e z
f undusze państwowe , sa mórząd owe i pr ywa tne . Roboty wykon.ywa.no pod bezpośrednim nadzorem Urzędu Wojewódzkiego w 10 obiektach na
obszarze 6600 ha.Należą t u ;
re g u la cja rzek na długości £1.190 mb.
.«regułacia rowów i ka
nałów na dług. 52.997 "
nałów na dług. 52.997 "