Okreœlenie zale¿noœci pomiêdzy wynikami technologicznymi a parametrami jakoœciowymi nadawy w poszczególnych rejonach O/ZWR

Na podstawie uzyskanych danych litologicznych dotycz¹cych urobku stanowi¹cego nadawê do O/ZWR Rejon Lubin w poszczególnych miesi¹cach lat 2005–2010 (rys. 6.2) oraz sk³adu ziarnowego odpadów koñcowych badanych w próbkach pobieranych codziennie i analizowanych w okresach miesiêcznych przez EcoRen w okresie od lipca do grudnia 2006 oraz marca 2007 do grudnia 2009 roku (rys. 6.3), przeprowadzono analizê wp³ywu sk³adu litologicznego na uziarnienie produktów (tab. 6.1).

Rys. 6.2. Œrednia roczna zawartoœæ sk³adników litologicznych oraz wartoœæ minimalna i maksymalna w urobku stanowi¹cym nadawê do O/ZWR Rejon Lubin w latach 2005–2010

(na podstawie danych uzyskanych z O/ZWR KGHM PM SA)

Fig. 6.2. Mean yearly contents of lithological contents and minimum and maximum value in output being the feed for O/ZWR Region Lubin in years 2005–2010 (on the basis of data obtained from O/ZWR KGHM PM SA)

Rys. 6.3. Œrednia roczna zawartoœæ klas ziarnowych poni¿ej 0,045 i 0,075 mm

oraz wartoœæ minimalna i maksymalna w odpadach koñcowych O/ZWR Rejon Rudna, Lubin, Polkowice (na podstawie danych uzyskanych z O/ZWR KGHM PM SA)

Fig. 6.3. Mean yearly contents of particle size fractions below 0.045 i 0.075 mm and mimum and maximum values in final waste O/ZWR Regions Rudna, Lubin, Polkowice

(on the basis of data obtained from O/ZWR KGHM PM SA)

Tabela 6.1 Korelacje pomiêdzy uziarnieniem odpadów koñcowych a zawartoœci¹ poszczególnych frakcji litologicznych

w nadawie na O/ZWR Rejon Lubin

Table 6.1 Correlations between granulation of final waste and contents of individual lithological fractions

in feed for O/ZWR Region Lubin

Litologia

Klasa ziarnowa

+0,3 0,3–0,2 0,2–0,1 0,1–0,075 0,075–0,044 –0,044 –0,075

Lubin Dolomit –0,20 –0,63 0,07 0,23 0,62 –0,13 0,05

Lubin £upek –0,06 –0,42 –0,18 –0,13 0,37 0,30 0,36

Lubin Piaskowiec 0,15 0,66 0,09 –0,08 –0,62 –0,12 –0,27

Z wyznaczonych wspó³czynników korelacji pomiêdzy sk³adem litologicznym a zawar-toœciami poszczególnych klas ziarnowych odpadów koñcowych O/ZWR Rejon Lubin wy-nika, ¿e wzrost zawartoœci ³upka w nadawie do wzbogacania powoduje wzrost w odpadach koñcowych zawartoœci klas –0,044 i –0,075. Wzrost zawartoœci piaskowca umo¿liwia pro-wadzenie procesu dla grubszych uziarnieñ nadawy na flotacjê i szybsze przechodzenie sk³adników p³onnych do odpadów; st¹d zawartoœæ tych klas maleje, co oznacza grubsze uziarnienie odpadów koñcowych i silny wp³yw (dodatnia wartoœæ wspó³czynnika korelacji 0,66) wzrostu zawartoœci piaskowca na wzrost zawartoœci klasy ziarnowej 0,3–0,2 mm w odpadach koñcowych. Zawartoœæ dolomitu wykazuje ujemne skorelowanie z klas¹ 0,3–0,2 mm (wartoœæ wspó³czynnika korelacji –0,63) oraz dodatnie z klas¹ 0,044–0,075 mm (wartoœæ wspó³czynnika korelacji +0,62) co oznacza, ¿e jego wzrostowi towarzyszy spadek klasy 0,3–0,2 mm i wzrost klasy 0,044–0,075 mm. Przeprowadzona analiza wyników rzeczywistych potwierdza uzyskane wyniki badañ dla frakcji litologicznych.

Na podstawie wyników badañ uzyskanych w trakcie realizacji pracy badawczej (Praca badawcza O/ZWR KGHM PM SA 2011a) dokonano oceny wspó³zale¿noœci pomiêdzy uziarnieniem a zawartoœci¹ piaskowca (rys. 6.4); potwierdzaj¹ one zale¿noœci uzyskane w O/ZWR Rejon Lubin.

W celu oceny wp³ywu zawartoœci miedzi w nadawie na wyniki technologiczne, przepro-wadzono analizê zale¿noœci zawartoœci Cu w nadawie na wartoœæ uzysku w poszczególnych uk³adach technologicznych O/ZWR (rys. 6.5). Analizê tê przeprowadzono na podstawie

Rys. 6.4. Korelacje pomiêdzy procentowym udzia³em klasy ziarnowej poni¿ej 2 mm a procentow¹ zawartoœci¹ piaskowca w nadawie na O/ZWR Rejon Polkowice

Fig. 6.4. Correlation between percentage share of particle size fraction below 2 mm and percentage contents of sandstone in feed for O/ZWR Region Polkowice

Rys. 6.5. Zale¿noœæ wartoœci uzysku Cu w koncentracie od zawartoœci Cu w nadawie dla poszczególnych rejonów O/ZWR

(na podstawie danych uzyskanych z O/ZWR KGHM PM SA) Fig. 6.5. Relation between yield of Cu in concentrate and Cu

contents in feeds for individual Regions of O/ZWR (on the basis of data obtained from O/ZWR KGHM PM SA)

uzyskanych danych z O/ZWR, dotycz¹cych wyników technologicznych i zawartoœci Cu w nadawie na poszczególnych zmianach w roku 2012 w poszczególnych uk³adach tech-nologicznych rejonów Oddzia³u.

Wyniki wskazuj¹, ¿e rejony te cechuj¹ siê ró¿n¹ zale¿noœci¹ wp³ywu zawartoœci Cu w nadawie na wartoœæ uzysku Cu. Rejonem, dla którego obserwuje siê najwiêksz¹ dynamikê wzrostu uzysku Cu wraz ze wzrostem zawartoœci miedzi w nadawie jest Lubin. Dla I ci¹gu wzrostowi zawartoœci Cu w nadawie o 1% towarzyszy wzrost uzysku Cu w koncentracie o blisko 14%, na II ci¹gu tego rejonu wzrost jest mniejszy i wynosi nieca³e 10%. Dla pozosta³ych uk³adów technologicznych rejonów Rudna i Polkowice jest to wzrost od oko³o 4% (O/ZWR Rejon Rudna strona A) do ponad 7% (O/ZWR Rejon Polkowice III Ci¹g technologiczny). Interesuj¹ce jest zró¿nicowanie odnotowane dla rejonu Polkowice, który teoretycznie przerabia na wszystkich trzech ci¹gach jednorodn¹ rudê. Najwy¿sza wartoœæ przyrostu uzysku na III Ci¹gu tego rejonu mo¿e wskazywaæ, ¿e jest to uk³ad technologiczny lepiej dostosowany do wzbogacania rud o wiêkszej zawartoœci sk³adnika u¿ytecznego ni¿

Ci¹g I i II. Niska wartoœæ wspó³czynnika determinacji (R²) dla okreœlonych zale¿noœci funkcyjnych wskazuje na s³abe opisanie zmiennoœci wartoœci uzysku poprzez zmianê war-toœci zawarwar-toœci Cu w nadawie. Dowodzi to istnienia innych czynników determinuj¹cych skutecznoœæ wzbogacania. Przyk³adem mo¿e byæ wzrost zawartoœci Cu w nadawie, wyni-kaj¹cy ze zmiany udzia³u minera³ów miedzi o najwiêkszej i najmniejszej jej zawartoœci, tj. chalkozynu i chalkopirytu, co niekoniecznie musi przek³adaæ siê na jednoczesne, jed-nakowo skuteczne ich przeprowadzenie do koncentratu. Œwiadczy to o niezbêdnoœci po-szukiwania zarówno czynników determinuj¹cych skutecznoœæ procesów separacji jak i parametrów umo¿liwiaj¹cych ich identyfikacjê w celu prowadzenia procesu umo¿liwia-j¹cego unikniêcie strat sk³adnika u¿ytecznego, a wiêc dla pewnego optimum wzbogacania.

W szczególnoœci dotyczy to sytuacji wynikaj¹cej z prowadzenia procesu wzbogacania dla wysokich wartoœci zawartoœci sk³adnika u¿ytecznego w koncentracie dla rudy o niskich mo¿liwoœciach w tym zakresie, co generuje podwy¿szone straty Cu w odpadach, zgodnie z krzyw¹ Halbicha tj. w uk³adzie uzysk = f(beta). Podane uwagi maj¹ niezwykle istotne znaczenie dla rud wielosk³adnikowych z uwagi na mnogoœæ czynników decyduj¹cych o koñcowych wynikach wzbogacania. Ich wzajemne relacje oraz odmienny wp³yw na wyniki separacji mog¹ powodowaæ utrudnienia w interpretacji koñcowych efektów procesu, w szczególnoœci w przypadku ich predykcji.

Prognozowanie rezultatów wzbogacania w sensie przewidywania uzysków oraz zawar-toœci miedzi w koncentratach, jest jednym z istotnych elementów umo¿liwiaj¹cych w³aœciwe prowadzenie procesu i wymaga opracowania odpowiedniego modelu uwzglêdniaj¹cego zale¿noœci pomiêdzy najwa¿niejszymi czynnikami, do których nale¿y zaliczyæ zw³aszcza parametry nadawy. W celu uzyskania mo¿liwoœci okreœlenia wskaŸników technologicznych przy u¿yciu opracowanego modelu obliczeniowego, badania powinny byæ skoncentrowane na okreœleniu wp³ywu zmiennych, takich jak:

— zawartoœæ miedzi w nadawie,

— sk³ad litologiczny,

— sk³ad mineralogiczny,

— stopieñ uwolnienia,

— przemielenie,

na uzyskiwany wynik wzbogacania oraz na przeniesieniu uzyskanych informacji w postaci okreœlonych zale¿noœci na technologiczne wyniki przemys³owe.

Oczywiœcie w rzeczywistoœci wzbogacania przemys³owego mamy do czynienia z mie-szanin¹ minera³ów w nadawie o ró¿nych wymiarach i szeregiem czynników, które po-woduj¹, ¿e zawartoœæ miedzi w koncentracie kszta³tuje siê na ni¿szym poziomie; flotuj¹ przecie¿ tak¿e sk³adniki ska³y p³onnej szczególnie dla rud ³upkowych.

W ca³oœci procesu zachodz¹ ze sob¹ wszystkie te przypadki i uwarunkowania naraz, nale¿y wiêc spróbowaæ je zidentyfikowaæ i dopiero wtedy kreœliæ krzywe wzbogacania teoretycznego.

6.2. Prognozy wyników wzbogacania oparte na modelu przejœcia