Dzia t
Tema t
Pozi om wym agan
ocena dopuszczaj<1ca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celuj<1ca I . W kr61estwie
zwierzqt
Uczeri:
wymienia wsp61ne cechy zwierzqt
• wyjasnia, czym r6i:niq si zwierz ta kr gowe od bezkr gowych
Uczeri:
przedstawia poziomy organizacji ciala zwierzqt podaje przyklady zwierzqt kr gowych i bezkr gowych
Uczeri:
definiuje poj cia kom6rka, tkanka, narzqd, ukfad narzqd6w, organizm
•
na podstawie podr cznika przyporzqdkowuje podane zwierz doodpowiedniej grupy systematycznejUczeri:
charakteryzuje bezkr gowce i kr gowce charakteryzuje pokrycie ciala bezkr gowc6w i kr gowc6w
•
podaje przyklady szkielet6w bezkr gowc6wUczeri:
•
prezentuje stopniowo komplikujqq si budow ciala zwierzqt•
na podstawie opisu przyporzqdkowuje zwierzdoodpowiedniej grupy systematycznej
2. Tkanki: nablonkowa, mi sniowa
i nerwowa
wyjasnia, czym jest tkanka
• wymienia podstawowe rodzaje tkanek zwierz cych
•
przy pomocy nauczyciela przeprowadza obserwacj mikroskopowq tkanek zwierz cych i rysuje obrazy widziane pod mikroskopem• wymienia
najwai:niejsze funkcje wskazanej tkanki zwierz cej
• opisuje budow wskazanej tkanki
•
przy niewielkiej pomocy nauczycielaprzeprowadza obserwacj mikroskopowq tkanek zwierz cych i rysuje obrazy widziane pod mikroskopem
okresla miejsca
wyst powania w organizmie omawianych tkanek
•
samodzielnieprzeprowadza obserwacj mikroskopowq tkanek zwierz cych i przy pomocy nauczyciela rysuje obrazy widziane pod
mikroskopem
• charakteryzuje budow poszczeg61nych tkanek zwierz cych
• rozpoznaje na ilustracji rodzaje tkanek zwierz cych
• omawia budow i spos6b funkcjonowania tkanki mi sniowej
•
samodzielnieprzeprowadza obserwacj mikroskopowq tkanek zwierz cych i rysuje obrazy widziane pod mikroskopem
na podstawie ilustracji analizuje budow tkanek zwierz cych
• wykazuje zwiq2ek istniejqcy mi dzy budowq tkanek zwierz cych a pelnionymi przez nie funkcjami samodzielnie przeprowadza obserwacj
mikroskopowq tkanek zwierz cych
•
wykonuje z dowolnego materialu model wybranej tkanki zwierz cej3. Tkanka lqczna • wymienia rodzaje tkanki lqcznej
wymienia skladniki krwi
•
przy pomocy nauczyciela przeprowadza obserwacj mikroskopowq tkanek zwierz cych i rozpoznaje elementy tkanki widziane pod mikroskopem• wskazuje rozmieszczenie omawianych tkanek w organizmie
• opisuje skladniki krwi
• przy niewielkiej pomocy nauczyciela
przeprowadza obserwacj mikroskopowq tkanek zwierz cych
i rozpoznaje elementy tkanki widziane pod mikroskopem
• wskazuje zr6i:nicowanie w budowie tkanki lqcznej omawia funkcje skladnik6w krwi
• samodzielnie
przeprowadza obserwacj mikroskopowq tkanek zwierz cych
i przy niewielkiej pomocy nauczyciela rozpoznaje charakterystyczne elementy obserwowanej tkanki
• omawia wlasciwosci i funkcje tkanki kostnej, chrz stnej i tluszczowej
• charakteryzuje rol poszczeg61nych skladnik6w morfotycznych krwi
• samodzielnie
przeprowadza obserwacj mikroskopowq tkanek zwierz cych
i na podstawie ilustracji rozpoznaje charakterystyczne elementy obserwowanej tkanki
• wykazuje zwiq2ek istniejqcy mi dzy budowq element6w krwi a pelnionymi przez nie funkcjami
• wykonuje map mentalnq dotyczqcq zwiq2ku mi dzy budowq poszczeg61nych tkanek zwierz cych a pelnionymi przez nie funkcjami
• samodzielnie przeprowadza obserwacj
mikroskopowq tkanek zwierz cych i na podstawie ilustracji rozpoznaje oraz opisuje elementy tkanki widziane pod mikroskopem
Dzia t
Tema t
Pozi om wym agan
ocena dopuszczaji!;ca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celuji!;ca 4. Parzydelkowce -
najprostsze zwierzfilta tkankowe
•
wskazuje miejsce wystfilpowania parzydelkowc6w rozpoznaje na ilustracjiparzydelkowca wsr6d innych zwierzqt
• wymienia cechy budowy parzydelkowc6w
•
wyjasnia, na czym polega rola parzydelek• por6wnuje budowfil oraz tryb zycia polipa i meduzy
•
rozpoznaje wybrane gatunki parzydelkowc6w• charakteryzuje wskazane czynnosci zyciowe
parzydelkowc6w
• ocenia znaczenie parzydelkowc6w
w przyrodzie i dla czlowieka
• wykazuje zwiqzek istniejqcy mifildzy budowq parzydelkowc6w a srodowiskiem ich zycia
• przedstawia tabelfil, w kt6rej por6wnuje polipa z meduzq
•
wykonujemodel parzydelkowca
5. Plazirice - zwierzfilta, kt6re majq nitkowate cialo
• wskazuje miejsce wystfilpowania plaziric6w
•
rozpoznaje na ilustracji tasiemca• wskazuje na ilustracji elementy budowy tasiemca
• wskazuje drogi inwazji tasiemca do organizmu
•
wskazuje na schemacie cyklu rozwojowego tasiemca zywiciela posredniego• omawia przystosowanie tasiemca do pasozytniczego trybu zycia
• charakteryzuje znaczenie plaziric6w
•
omawia rolfil zywiciela posredniego i ostatecznego w cyklu rozwojowym tasiemca• charakteryzuje wskazane czynnosci zyciowe plaziric6w
•
omawia sposoby zapobiegania zarazeniu sifil tasiemcem• analizuje mozliwosci zakazenia sifil chorobami
wywolywanymi przez plazirice
•
ocenia znaczenie plaziric6w w przyrodzie i dla czlowieka6. Nicienie - zwierzfilta,
kt6re majq
nitkowate cialo
• wskazuje srodowisko zycia nicieni
•
rozpoznaje na ilustracji nicienie wsr6d innych zwierzqt• wskazuje
charakterystyczne cechy nicieni
• omawia budowfil zewnfiltrznq nicieni
•
wymienia choroby wywolane przez nicienie• wskazuje drogi inwazji nicieni do organizmu
• wyjasnia, na czym polega
,,choroba brudnych rqk"
• charakteryzuje objawy chor6b wywolanych przez nicienie
•
omawiaznaczenie profilaktyki
• analizuje mozliwosci zakazenia sifil chorobami
wywolywanymi przez nicienie
• przygotowuje prezentacjfil
multimedialnq na temat chor6b wywolywanych przez nicienie
•
charakteryzuje znaczenie nicieni w przyrodzie i dla czlowieka7. • rozpoznaje • wymienia cechy • omawia srodowisko i • wskazuje przystosowania • zaklada hodowlfil
Pierscienic e - zwierzfilta zbudowane z
segment6w
pierscienice wsr6d innych zwierzqt
•
wskazuje srodowisko zycia pierscieniccharakterystyczne budowy zewnfiltrznej pierscienic
•
wyjasniaznaczenie szczecinek
tryb zycia nereidy oraz pijawki
•
na zywym okazie dzdzownicy lub na ilustracji wskazuje siodelko i wyjasnia jego rolfilpijawki do pasozytniczego trybu zycia
•
charakteryzuje wskazane czynnosci zyciowe pierscienicdzdzownic, wskazujqc, jak zwierzfilta te przyczyniajq sifil do poprawy struktury gleby
•
ocenia znaczenie pierscienic w przyrodzie i dla czlowiekaDzia t
Tema t
Pozi om wym agan
ocena dopuszczaj<1ca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celuj<1ca
l
8. Cechy stawonog6w • rozpoznaje stawonogi wsr6d innych zwierz;;it
• wymienia skorupiaki , owady i paj czaki jako zwierz ta nalei:;;ice do stawonog6w
•
wymienia gl6wne cz sci ciala poszczeg61nych grup stawonog6w• wymienia miejsca bytowania stawonog6w
•
rozr6i:nia wsr6d stawonog6w skorupiaki , owady i paj czaki• wykazuje r6i:norodnosc miejsc bytowania stawonog6w
• przedstawia kryteria podzialu stawonog6w na skorupiaki , owady i paj czaki
• opisuje funkcje odn6i:y stawonog6w
•
wyjasnia, czym jest osk6rek• charakteryzuje wskazane czynnosci i:yciowe stawonog6w
• omawia cechy
umoi:liwiaj;;ice rozpoznanie skorupiak6w, owad6w i paj czak6w
• wymienia cechy adaptacyjne wskazanej grupy stawonog6w
•
wyjasnia, czym jest oko zloi:one• przedstawia r6i:norodnosc budowy ciala stawonog6w oraz ich trybu i:ycia, wykazuj;;ic jednoczesnie ich cechy wsp61ne
•
analizuje cechyadaptacyjne stawonog6w, umoi:liwiaj;;ice im opanowanie r6i:nych srodowisk
9. Skorupiaki - stawonogi, kt6re majq twardy pancerz
• wymienia gl6wne cz sci ciala skorupiak6w
• wskazuje srodowiska wyst powania skorupiak6w
•
rozpoznaje skorupiaki wsr6d innych stawonog6w•
wymienia cztery grupyskorupiak6w
•
nazywa poszczeg61ne cz sci ciala u raka stawowego• wykazuje zwiq2ek mi dzy budow;;i skorupiak6w
a srodowiskiem ich i:ycia
•
charakteryzuje znaczenie skorupiak6w wprzyrodzie i dla czlowieka
I 0 . Owady - stawonogi zdolne do lotu
• wymienia elementy budowy zewn trznej owad6w
• wylicza srodowiska i:ycia owad6w
•
rozpoznaje owady• wskazuje charakterystyczne cechy budowy wybranych gatunk6w owad6w
•
na wybranych• na kilku przykladach omawia r6i:nice w budowie owad6w oraz ich przystosowania do i:ycia w r6i:nych srodowiskach
•
na wybranych przykladach• wykazuje zwiq2ek istniej;;icy mi dzy budow;;i odn6i:y owad6w a srodowiskiem ich i:ycia
•
na wybranych przykladach omawia znaczenie owad6w• analizuje budow narz;;id6w g bowych owad6w
i wykazuje jej zwi;;izek z pobieranym pokarmem
wsr6d innych stawonog6w
przykladach omawia znaczenie owad6w dla czlowieka
omawia znaczenie owad6w dla czlowieka
w przyrodzie i dla czlowieka
I I . Paj czaki - stawonogi , kt6re maj;;i cztery pary odn6i:y
• wymienia srodowiska wyst powania paj czak6w
• rozpoznaje paj czaki wsr6d innych stawonog6w
• wskazuje charakterystyczne cechy budowy zewn trznej paj czak6w
•
omawia spos6b odi:ywiania si paj czak6w• na podstawie cech budowy zewn trznej paj czak6w przyporz;;idkowuje konkretne okazy
do odpowiednich gatunk6w
• na podstawie obserwacji i:ywych okaz6w lub filmu edukacyjnego omawia czynnosci i:yciowe paj czak6w
• omawia sposoby odi:ywiania si paj czak6w na przykladzie wybranych przedstawicieli
•
charakteryzuje odn6i:a paj czak6w• ocenia znaczenie paj czak6w w przyrodzie i dla czlowieka
• analizuje elementy budowy zewn trznej paj czak6w
i wykazuje ich przystosowania do srodowiska i:ycia
ocena dopuszczaji!;ca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celuji!;ca 12. Mi czaki -
zwierz ta, kt6re majqmuszl
• wymienia miejsca wyst powania mi czak6w
•
wskazuje na ilustracji elementy budowy slimaka• omawia budow zewn trznq mi czak6w
• wskazuje na ilustracjach elementy budowy
mi czak6w
• na podstawie obserwacji i:ywych okaz6w lub filmu edukacyjnego omawia czynnosci i:yciowe
mi czak6w
• wykazuje r6i:nice w budowie slimak6w, mali:y i glowonog6w
• omawia znaczenie mi czak6w w przyrodzie i dla czlowieka
• rozpoznaje na ilustracji gatunki slimak6w
• konstruuje tabel . w kt6rej por6wnuje trzy grupy
mi czak6w
1 3. Ryby- kr gowce srodowisk wodnych
• wskazuje wod jako srodowisko i:ycia ryb
•
rozpoznaje ryby wsr6d innych zwierzqt kr gowych• na podstawie ilustracji omawia budow zewn trznq ryb
• nazywa i wskazuje poloi:enie pletw
•
opisuje proces wymiany gazowej u ryb• na podstawie obserwacji i:ywych okaz6w lub filmu edukacyjnego omawia czynnosci i:yciowe ryb
•
przyporzqdkowuje wskazany organizm do ryb na podstawie znajomosci ich cech charakterystycznych• wyjasnia, na czym polega
zmiennocieplnosc ryb
•
omawia spos6b rozmnai:ania ryb, wyjasniajqc, czym jest tarlo• omawia
przystosowania ryb w budowie zewn trznej i czynnosciach i:yciowych do i:ycia w wodzie
1 4. Przeglqd i
znaczenie ryb
•
okresla ksztalty ciala ryb w zalei:nosci od r6i:nych miejsc ich wyst powania• podaje przyklady
zdobywania pokarmu przez ryby
• wyjasnia, czym jest lawica i plankton
•
kilkoma przykladami ilustruje strategie zdobywania pokarmu przez ryby• omawia znaczenie ryb w przyrodzie i dla czlowieka
• wykazuje zwiq2ek istniejqcy mi dzy budowq ryb a miejscem ich bytowania
I 5. Plazy - kr gowce srodowisk wodno-
• wskazuje srodowisko i:ycia plaz6w
• na podstawie ilustracji omawia budow zewn trznq
• charakteryzuje przystosowania
• omawia cykl rozwojowy i:aby i wykazuje jego
• wyjasnia, w jaki spos6b przebiega
-lqdowych
•
wymienia cz sci ciala plaz6wplaza
•
wymienia stadia rozwojowe i:abyplaz6w
do i:ycia w wodzie i na lqdzie
•
omawia wybrane czynnosci i:yciowe plaz6wzwiq2ek z i:yciem w wodzie i na lqdzie
•
rozpoznajeprzedstawicieli plaz6w wsr6d innych zwierzqt, wskazujqc na ich charakterystyczne cechy
wymiana gazowa u plaz6w , wykazujqc zwiq2ek z ich i:yciem w dw6ch srodowiskach
•
wykazuje zwiq2ek istniejqcy mi dzy trybem i:ycia plaz6w a ich zmiennocieplnosciq1 6. Przeglqd i
znaczenie plaz6w
•
rozpoznaje na ilustracji plazy ogoniaste, beznogie i bezogonowe• podaje przyklady plaz6w i:yjqcych w Polsce
•
wymienia gl6wne zagroi:enia dla plaz6w• rozpoznaje na ilustracji plazy ogoniaste , bezogonowe i beznogie
•
omawia gl6wne zagroi:enia dla plaz6w• charakteryzuje plazy ogoniaste,
bezogonowe i beznogie
•
wskazuje sposoby ochrony plaz6w• ocenia znaczenie plaz6w
w przyrodzie i dla czlowieka
•
wykonuje portfolio lub prezentacj multimedialnq na temat plaz6w i:yjqcych w Polsce1 7. Gady- kr gowce, kt6re opanowaly lqd
• wymienia srodowiska i:ycia gad6w
•
omawia budow zewn trznq gad6w• wyjasnia zwiq2ek istniejqcy mi dzy
wyst powaniem gad6w a ich zmiennocieplnosciq
•
rozpoznaje gady wsr6d innych zwierzqt• opisuje przystosowania gad6w do i:ycia na lqdzie
•
omawia tryb i:ycia gad6w• charakteryzuje rozmnai:anie i rozw6j gad6w
•
analizuje przebieg wymiany gazowej u gad6w• analizuje pokrycie ciala gad6w w kontekscie ochrony przed utratq wody
•
wykazuje zwiq2ek mi dzy sposobem rozmnai:ania gad6w a srodowiskiem ich i:yciaDzia t
Tema t
Pozi om wym agan
ocena dopuszczaj<1ca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celuj<1ca 18. Przegl,td i
znaczenie gad6w
•
rozpoznaje na ilustracji jaszczurki, krokodyle, w i:e ii:6lwie• okresla srodowiska i:ycia gad6w
•
podaje przyczyny zmniejszania si populacji gad6w• omawia sposoby zdobywania pokarmu przez gady
•
wskazuje sposoby ochrony gad6w• charakteryzuje gady wyst puj,tce w Polsce
•
wyjasnia przyczyny wymierania gad6w i podaje• ocenia znaczenie gad6w
w przyrodzie i dla czlowieka
•
wykonuje portfoliosposoby zapobiegania zmniejszaniu si ich populacji
lub prezentacj multimedialn,t na temat gad6w i:yj,tcych w Polsce
I 9. Ptaki - kr gowce zdolne do lotu
wymienia r6i:norodne siedliska wyst powania ptak6w
na i:ywym okazie lub na ilustracji wskazuje cechy budowy ptak6w
rozpoznaje rodzaje pi6r
• wymienia elementy budowy jaja wskazuje ptaki jako zwierz ta stalocieplne
•
rozpoznaje ptaki wsr6d innych zwierz,tt, wskazuj,tc ich charakterystyczne cechy• omawia przystosowania ptak6w do lotu omawia budow pi6r
•
wyjasnia proces rozmnai:ania i rozw6j ptak6wanalizuje budow pi6r ptak6w w zwiq2ku z pelnion,t przez nie funkcj,t
• wykazuje zwiq2ek istniej,tcy mi dzy wymian,t gazow,t
a umiej tnosci,t latania ptak6w
•
wyjasnia proces rozmnai:ania i rozwoju ptak6wwykazuje zwi,tzek istniej,tcy mi dzy przebiegiem wymiany gazowej
a przystosowaniem ptak6w dolotu
•
na ilustracji lub podczas obserwacji w terenie rozpoznaje gatunki ptak6w zamieszkuj,tcych najblii:sz,t okolic20. Przegl,td i znaczenie ptak6w
podaje przyklady ptak6w i:yj,tcych w r6i:nych srodowiskach
• wymienia pozytywne znaczenie ptak6w w przyrodzie
omawia znaczenie ptak6w w przyrodzie i dla czlowieka
•
wskazuje zagroi:enia dla ptak6wwykazuje zwi,tzek istniej,tcy mi dzy wielkosci,t
i ksztaltem dziob6w ptak6w a rodzajem spoi:ywanego przez nie pokarmu
•
omawia sposoby ochrony ptak6wwykazuje zwi,tzek mi dzy stalocieplnosci,t ptak6w
a srodowiskiem i trybem ich i:ycia
•
korzysta z klucza do oznaczania popularnych gatunk6w ptak6w2 I . Ssaki - kr gowce , kt6re karmi,t mlode mlekiem
• wskazuje srodowiska wyst powania ssak6w
•
na podstawie ilustracji omawia budow zewn trzn,t ssak6w• wykazuje zr6i:nicowanie siedlisk zajmowanych przez ssaki
okresla ssaki jako zwierz ta stalocieplne
•
wymienia wytwory sk6ry ssak6w• na ilustracji lub na i:ywym
obiekciewskazuje cechy charakterystycznei wsp61ne dla ssak6w
• wyjasnia, i:e budowa sk6ry ssak6w ma zwi,tzek
z utrzymywaniem przez nie stalocieplnosci
•
omawia proces rozmnai:ania i rozw6j ssak6w• opisuje przystosowania ssak6w do r6i:nych srodowisk i:ycia charakteryzuje opiek nad potomstwem u ssak6w
•
identyfikuje wytwory sk6ry ssak6w• analizuje zwiq2ek zachodz,tcy mi dzy wymian,t gazow,t ssak6w a zr6i:nicowanymi srodowiskami ich wyst powania i ich i:yciow,t aktywnosci,t
• analizuje funkcje sk6ry w aspekcie
r6i:norodnosci siedlisk zajmowanych przez ssaki