PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANI Z BIOLOGII

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANI Z BIOLOGII

Przedmiotem oceny są:

- wiadomości ucznia,

- umiejętności interpretacji i zastosowania zdobytej wiedzy,

- postawy i wartości kształtowane w procesie dydaktycznym. tj.: systematyczność, staranność w przygotowaniu do lekcji jak i wykonaniu prac domowych, terminowe wywiązywanie się z zadań, aktywna praca na lekcji, zaangażowanie w realizację zadań w grupie.

2. Uczeń jest oceniany systematycznie, zgodnie z zasadami oceniania wewnątrzszkolnego w skali 1 – 6 (1, 2, 3-, 3, 3+, 4-, 4, 4+, 5-, 5, 5+, 6).

3. Formy sprawdzania wiedzy i umiejętności uczniów:

- odpowiedzi ustne - z lekcji bieżących (trzy ostatnie lekcje)

- odpowiedzi pisemne: po przerobieniu pewnej partii materiału sprawdziany lub testy zapowiedziane z tygodniowym wyprzedzeniem i poprzedzone lekcją powtórkową - kartkówki z kilku wyznaczonych zagadnień zapowiedziane na lekcji poprzedzającej, - kartkówki z lekcji bieżących (trzy ostatnie tematy lekcji) bez wcześniejszej zapowiedzi, - kartkówki niezapowiedziane z prac domowych.

- pisemne zadania domowe, w których oceniana jest umiejętność korzystania z różnych źródeł informacji, umiejętność interpretacji źródeł i formułowania wniosków, twórcze rozwiązywanie problemów. Za zadanie domowe w formie krótkiej wypowiedzi pisemnej uczeń otrzymuje “+”

w przypadku wywiązania się z niej (3 plusy równe są ocenie bardzo dobrej) lub “-” w przypadku

niewywiązania się z zadania domowego. (Nauczyciel może dokonywać sprawdzenia wykonanego

zadania wyrywkowo). Za niewywiązanie się z pracy domowej terminowej pisemnej, wykonania

i udokumentowania doświadczenia czy hodowli, wykonania prezentacji uczeń uzyskuje ocenę niedostateczną. Za brak pracy domowej uczeń otrzymuje minus, uzyskanie 3 minusów skutkuje oceną niedostateczną nie oddanie w terminie doświadczenia, hodowli równoznaczne jest z otrzymaniem oceny niedostatecznej.

- referaty i prezentacje,

- praca w grupach jest poprzedzona informacją dotyczącą kryteriów oceniania (oceną może być również „+” lub „ – „). Nauczyciel ocenia właściwy sposób współpracy, wywiązanie się z

przydzielonych zadań w grupie, tempa pracy, uzyskanych efektów, prezentacji wyników na forum klasy,

- aktywność ucznia w czasie lekcji jest odnotowywana w dzienniku znakiem plus (+); 3 plusy zamieniane są na ocenę bardzo dobrą. Jeżeli na koniec półrocza uczeń ma mniej plusów, może otrzymać ocenę wg skali: 3 plusy – ocenę bardzo dobrą, 2 plusy – ocenę dobrą.

Przy ocenie aktywności bierze się pod uwagę czynne uczestnictwo w procesie dydaktycznym, umiejętność wyrażania własnych myśli, umiejętność formułowania wniosków, aktywne

uczestnictwo w pracy w grupach, znakiem minus (-) zaznaczane są braki np. zadań domowych, uzupełnionych zadań w zeszycie ćwiczeń, zeszytu ćwiczeń; 3 minusy zamieniane są na ocenę niedostateczną

- inne, np. projekty uczniowskie, prezentacje, konkursy, zajęcia terenowe. Nauczyciel podaje temat, wymagania i termin wykonania pracy. Uczeń sam decyduje o podjęciu się

proponowanego zadania. Wszystkie prace podlegają ocenie jednak ocena która nie satysfakcjonuje ucznia może zostać zamieniona na plusy których liczba odpowiada proponowanej przez nauczyciela ocenie,

- uczniowie biorący udział w konkursach i olimpiadach pozaszkolnych uzyskujący tytuł laureata

otrzymują ocenę celującą. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń który zdobył wysoki wynik

w konkursie czy olimpiadzie pozaszkolnej. Jeżeli ocena ta nie satysfakcjonuje ucznia może on

zrezygnować z jej wpisania.

4. Uczeń w półroczu powinien otrzymać minimum trzy oceny.

5. W przypadku częstej usprawiedliwionej nieobecności (choroba i inne przypadki losowe) nauczyciel ustala termin na uzupełnienie braków.

6. Uczeń nieobecny na pracy klasowej/sprawdzianie ma obowiązek zaliczyć zaległą pracę w formie i terminie ustalonym przez nauczyciela.

7. W przypadku uczniów z dostosowaniem poziomu wymagań do indywidualnych potrzeb

psychofizycznych i edukacyjnych nauczyciel określa formy sprawdzania wiadomość i umiejętności w oparciu o opinię z poradni.

8. Uczeń otrzymuje ocenę cząstkową: zgodnie z hierarchią wartości (wartość 1– laureaci

konkursów na szczeblu dzielnicy i ogólnopolskim, prace domowe, oceny za otrzymane „+” i „-„, projekty grupowe, praca w grupie, indywidualna praca na lekcji, wartość 3 – sprawdziany, testy, wartość 2 – kartkówki i odpowiedzi ustne, prace dodatkowe, projekty indywidualne.

9. Uczeń ma prawo być nieprzygotowany do odpowiedzi ustnej bez usprawiedliwienia raz w półroczu. Nieprzygotowanie zgłasza nauczycielowi przed lekcją lub na jej początku, zanim nauczyciel wywoła go do odpowiedzi.

10. Wszystkie treści podawane na lekcji przez nauczyciela wymagające odnotowania tj. zadanie domowe, notatka uczeń jest zobowiązany samodzielnie zanotować.

11. Uczeń jest zobowiązany do prowadzenia zeszytu ćwiczeń i zeszytu przedmiotowego.

12. Kryteria ocen z form sprawdzania wiedzy i umiejętności z biologii:

Forma sprawdzania wiedzy i umiejętności Kryteria oceny:

Wypowiedź ustna:

- zasób wiadomości/umiejętności

- prawidłowe posługiwanie się językiem przedmiotu Zadania domowe:

- zgodnie określonymi przez nauczyciela kryteriami sukcesu Prace pisemne:

- zgodnie ze skalą punktowo-procentową Praca w grupach:

- praca w grupach poprzedzona jest określeniem kryteriów sukcesu Projekty:

- praca metodą projektu poprzedzona jest określeniem kryteriów sukcesu

- oceniający biorą pod uwagę: wartość merytoryczną pracy, sposób prezentacji, w przypadku pracy zespołowej współpracę między członkami grupy, systematyczność pracy (przy projektach

długoterminowych).

13. Sposoby oceniania:

- sprawdziany i kartkówki oceniane są punktowo, a następnie przeliczane na skalę procentową:

Ocena celująca – 98% - 100%,

Ocena bardzo dobra - 90% - 97% , Ocena dobra 75% - 89%

Ocena dostateczna 50% - 74%

Ocena dopuszczająca 30% - 49%

Ocena niedostateczna 0% - 29%

14. Zagadnienia nie ujęte w PSO z biologii reguluje WSO.

.

Dostosowanie Przedmiotowego Systemu Oceniania z biologii do możliwości

uczniów ze specjalnymi wymaganiami edukacyjnymi.

1. Uczniowie posiadający opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej o specyficznych trudnościach w uczeniu się oraz uczniowie posiadający orzeczenie o potrzebie nauczania indywidualnego są oceniani z uwzględnieniem zaleceń poradni.

2. Nauczyciel dostosowuje wymagania edukacyjne do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia posiadającego opinie poradni psychologiczno-pedagogicznej o specyficznych trudnościach w uczeniu się.

3. W stosunku do wszystkich uczniów posiadających dysfunkcję zastosowane zostaną zasady

wzmacniania poczucia własnej wartości, bezpieczeństwa, motywowania do pracy i doceniania małych sukcesów.

4.Uczniowie posiadający opinie o wydłużonym czasie pracy wydłuża się czas prac pisemnych lub przewiduje się mniejszą ilość zadań.

5.Uczniowie mają orzeczenie o trudnościach w pisaniu mogą zaliczać kartkówki i sprawdziany ustnie.

6.Uczniom z upośledzeniem w stopniu lekkim obniża się wymagania programowe a prace pisemne

zalicza się na poziomie 50 % uzyskanych punktów, stosując przeliczanie na oceny wg przyjętej

skali.

Dostosowanie wymagań edukacyjnych z biologii dla uczniów mających opinie z Poradni

Psychologiczno-Pedagogicznej stwierdzającej dysleksję rozwojową i zaburzenia dysgraficzno- dysortograficzne, a także zaburzenia emocjonalne

1. Należy zróżnicować formy sprawdzania wiadomości i umiejętności tak, by ograniczyć ocenianie na podstawie prac pisemnych przy czym:

- prace klasowe oceniane są pod względem merytorycznym, pomija się błędy ortograficzne,

- pisemne sprawdziany zaliczane są w formie testów wyboru, zdań niedokończonych, tekstów z lukami.

2. Ocenie podlegają głównie odpowiedzi ustne ucznia, ich poprawność i wysiłek włożony w przygotowanie się, należy uwzględniać trudności z zapamiętywaniem nazw biologicznych.

3.Uczniom udzielane są szczegółowe informacje na temat materiału nauczania z którego powinni

się przygotować.

4.Odpowiedzi ustne będą dotyczyły małych partii materiału.

5.Czas odpowiedzi jest dostosowany do potrzeb każdego ucznia, w czasie odpowiedzi ustnych należy dyskretnie wspomagać, dawać więcej czasu na przypomnienie, wydobycie z pamięci nazw, terminów, dyskretnie naprowadzać, nie ma to wpływu na obniżenie oceny.

6.Uczniowie z problemami emocjonalnymi oceniani będą w formie pisemnej, każda próba samodzielnej wypowiedzi będzie nagradzana pochwałą.

7.Oceniane są próby samodzielnych wypowiedzi na omawiany temat.

8.Uczniowie otrzymują rzeczowe i wyczerpujące informacje o możliwości poprawy oceny niedostatecznej, jeśli taką otrzymają.

9. Zeszyt przedmiotowy oceniany jest pod względem merytorycznym, ocenie podlega

systematyczność jego prowadzenia (data, numer lekcji i notatka), nie zaś szata graficzna i estetyczna.

10.Ocenie podlega także logiczne myślenie i umiejętność wnioskowania.

11.Oceniane są również chęci i wysiłek włożony w pracę na lekcji a nie tylko jej efekty.

12.Podczas wystawiania ocen końcowych brana jest pod uwagę aktywność ucznia na lekcji oraz praca na rzecz pracowni biologicznej.

Rodzaje dysfunkcji:

Dysgrafia

Dostosowanie wymagań będzie dotyczyło formy sprawdzania wiedzy, a nie treści. Wymagania merytoryczne, co do oceny pracy pisemnej powinny być ogólne, takie same, jak dla innych

uczniów, natomiast sprawdzenie pracy może być niekonwencjonalne np. jeśli nauczyciel nie może przeczytać pracy ucznia, może go poprosić, aby uczynił to sam lub przepytać ustnie z tego

zakresu materiału. Może też skłaniać ucznia do pisania drukowanymi literami lub na komputerze.

Dysleksja

Dysleksja czyli trudności w czytaniu przekładające się niekiedy także na problemy ze

zrozumieniem treści.

Dostosowanie wymagań w zakresie formy:

-Krótkie i proste polecenia, czytanie polecenia zadania na głos, objaśnianie dłuższych poleceń.

Inne rodzaje dysfunkcji–ocenianie zgodnie ze wskazaniami poradni.

Uczeń ze sprawnością intelektualną niższą od przeciętnej.

W przypadku tych dzieci konieczne jest dostosowanie zarówno w zakresie formy jak i treści wymagań. Obniżeniu wymagań, które obejmują jednak wiadomości i umiejętności określone podstawą programową. Poprawa prac klasowych odbywać się będzie przy pomocy nauczyciela.

Zastosowanie metod ułatwiających opanowanie materiału. Wymagania, co do formy mogą obejmować między innymi:

- omawianie niewielkich partii materiału i o mniejszym stopniu trudności, pozostawiania więcej czasu na jego utrwalenenie, podawanie poleceń w prostszej formie, unikanie trudnych, czy bardzo abstrakcyjnych pojęć, częste odwoływanie się do konkretu, przykładu,

unikanie pytań problemowych, przekrojowych, wolniejsze tempo pracy, odrębne instruowanie dzieci.

Uczeń słabosłyszący

Zapewnienie dobrego oświetlenia klasy oraz miejsca dla dziecka w ławce. W czasie lekcji wskazane jest używanie jak najczęściej pomocy wizualnych i tablicy m.in. zapisanie nowego tematu, nowych i ważniejszych słów. Konieczne jest aktywizowanie dziecka do rozmowy poprzez zadawanie prostych pytań, podtrzymywanie jego odpowiedzi przez dopowiadanie pojedynczych słów, umowne gesty, mimiką twarzy. Zwracanie się do dziecka z wadą słuchu, zadawanie pytań–

ale nie dlatego, aby oceniać jego wypowiedzi, ale by zmobilizować go do lepszej koncentracji uwagi i ułatwić mu lepsze zrozumienie tematu. Przy ocenie prac pisemnych ucznia nie należy uwzględniać błędów wynikających z niedosłuchu.

Przy ocenie osiągnięć ucznia należy szczególnie doceniać własną aktywność i wkład pracy ucznia, a także jego stosunek do obowiązków szkolnych (systematyczność, obowiązkowość, dokładność).

Ogólne poziomy wymagań z biologii dotyczące uczniów mających opinie z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej stwierdzającej dysleksję

rozwojową i zaburzenia dysgraficzno–dysortograficzne, a także zaburzenia emocjonalne

1. Ocena niedostateczna: otrzymuje ją uczeń, który ma bardzo duże braki w nauce w zakresie wiadomości podstawowych (ustalonych w planie wynikowym i wymaganiach szczegółowych na poszczególne stopnie szkolne), nawet przy pomocy nauczyciela nie potrafi odtworzyć

fragmentarycznej wiedzy, nie wykazuje nawet najmniejszych chęci do nauki, w trakcie semestru nie wykazał chęci do współpracy i poprawy uzyskanych ocen niedostatecznych, odnosi się

lekceważono do przedmiotu.

2. Ocena dopuszczająca: otrzymuje ją uczeń, który ma duże braki w zakresie wiadomości

podstawowych (ustalonych w planie wynikowym i wymaganiach szczegółowych na poszczególne stopnie szkolne), wykazuje chęci do współpracy z nauczycielem, stara się poprawiać swoje oceny, przy pomocy nauczyciela wykonuje proste zadania.

3.Ocena dostateczna: otrzymuje ją uczeń, który opanował podstawowe wiadomości (ustalone w planie wynikowym i wymaganiach szczegółowych na poszczególne stopnie szkolne) potrafi je odtworzyć przy pomocy nauczyciela, wykazuje chęć poprawy ocen niedostatecznych jeśli tak owe otrzyma.

4.Ocena dobra: otrzymuje ja uczeń, który (opanował materiał w zakresie ustalonym w planie wynikowym i szczegółowych wymaganiach na poszczególne stopnie szkolne), potrafi odpowiedzieć na zadawane pytania z pomocą nauczyciela, ale próbuje samodzielnie łączyć zagadnienia

biologiczne w logiczne ciągi, przy pomocy nauczyciela poprawnie formuje wnioski, jest aktywny na lekcji, stara się rozwiązywać biologiczne problemy najlepiej jak potrafi z własnej

nieprzymuszonej woli, wykazuje zainteresowanie przedmiotem, jest chętny do pomocy w pracowni biologicznej

5.Ocena bardzo dobra: otrzymuje ją uczeń który opanował materiał nauczania w stopniu

zadawalającym, jego wypowiedzi są samodzielne lub z niewielkim udziałem nauczyciela, uczeń wykazuje zainteresowanie przedmiotem, stara się rozwiązywać na zajęciach postawione przez nauczyciela problemy biologiczne, jest chętny do pomocy w pracowni biologicznej

6.Ocena celująca: otrzymuje uczeń, który w wysokim stopniu opanował wiedzę

i umiejętności z danego przedmiotu określone programem nauczania, w mowie i w piśmie.

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej

Dział Te

mat

P o z io m w ym a g a n ocena

dopuszczajpca ocena

dostateczna ocena dobra ocena bardzo

dobra ocena

celujpca I.

B i o

I. Biologia jako

nauka Uczen:

• wskazuje biologi9 jako nauk9 o organizmach

Uczen:

• okresla przedmiot badan biologii jako nauki

Uczen:

• wykazuje cechy wspólne organizmów

•

^opisuje

Uczen:

• charakteryzuje wszystkie czynnosci zyciowe

Uczen:

• wykazuje jednoss budowy organizmów

l o gi a – na u k a o zy c i u

• wymienia czynnosci zyciowe organizmów

•

^podaje

przykłady dziedzin biologii

• opisuje wskazane cechy organizmów

•

wyjasnia, czym zajmuje si9 wskazana dziedzina biologii

czynnosci zyciowe organizmów

organizmów

• wymienia hierarchicznie poziomy budowy organizmu roslinnego i organizmu zwierz9cego

•

charakteryzuje wybrane dziedziny biologii

• porównuje poziomy organizacji organizmó w u roslin i zwierzqt

•

^wymienia

inne niz podane w podr9czniku dziedziny biologii 2. Jak

poznawas biologi9?

• wskazuje obserwacje i doswiadczenia jako zródła wiedzy biologicznej

• wymienia zródła wiedzy biologicznej

•

^{z pomocq}

nauczyciela przeprowad za

doswiadcze nie metodq naukowq

• porównuje obserwacj9 z doswiadczeni em jako zródła wiedzy biologicznej

• korzysta ze zródeł wiedzy wskazanych przez nauczyciela

•

z niewielkq pomocq nauczyciela przeprowadza doswiadczenie metodq naukowq

• na podstawie opisu

przeprowadz a

doswiadczeni e metodq naukowq

• rozróznia prób9 kontrolnq i prób9 badawczq

• opisuje zródła wiedzy biologicznej

•

^wymienia

cechy dobrego badacza

• wykazuje zalety metody naukowej

• samodzielnie przeprowadza doswiadczenie metodq naukowq

• posługuje si9 własciwymi zródłami wiedzy biologicznej do rozwiqzywania wskazanych problemów

•

charakteryz uje cechy dobrego badacza

• planuje i przeprowa dza doswiadcz enie metodq naukowq

• krytycznie analizuje informacje pochodzqc e z róznych zródeł wiedzy biologiczne j

•

^analizuje

swojq postaw9 w odniesieni u do cech dobrego badacza 3. Obserwacje

mikroskopow e

• z pomocq nauczyciela podaje nazwy cz9sci mikroskopu optycznego

•

^obserwuje

pod

• podaje nazwy wskazanych przez nauczyciela cz9sci mikroskopu optycznego

• z pomocq nauczyciela

• samodzielni e opisuje budow9 mikroskopu optycznego

• samodzielnie wykonuje preparaty mikroskopowe

• charakteryzuje funkcje wskazywanych cz9sci

mikroskopu optycznego w kolejnosci tworzenia si9 obrazu obiektu

• sprawnie posługuje si9

mikroskope m

optycznym, samodzielnie wykonuje preparaty,

mikroskope m preparaty przygotowan e przez nauczyciela

wykonuje proste preparaty mikroskopowe

•

^oblicza

powi9kszenie mikroskopu optycznego

•

z niewielkq pomocq nauczyciela nastawia ostross mikroskopu i wyszukuje obserwowane elementy

•

^wykonuje

preparaty mikroskopowe, nastawia ostross mikroskopu, rysuje obraz widziany pod mikroskopem optycznym

rysuje dokładny obraz obiektu obserwowan ego pod mikroskope m

•

wskazuje zalety mikroskopu elektronowego

*

Dział T

e ma t

P o z i om

w y ma g a n ocena

dopuszczajpca ocena

dostateczna ocena dobra ocena bardzo

dobra ocena

celujpca II.

Bu do wa i cz yn no

4. Składniki chemiczne organizmów

• wymienia trzy najwazniejsze pierwiastki budujqce organizm

• wymienia wod9 i sole mineralne jako elementy

• wymienia szess najwazniejszy ch

pierwiastków budujqcych orgnizm

•

^wymienia

produkty

• wymienia wszystkie najwazniejsze pierwiastki budujqce organizm oraz magnez i wapn

• wyjasnia, ze

• wyjasnia role wody i soli

mineralnych w

organizmie

• wymienia białka, cukry, tłuszcze i

• wykazuje, ze zwiqzki chemiczne sq

zbudowane z kilku

pierwiastków

•

omawia funkcje białek, cukrów,

sci zy cio w e orga ni z m ó w

wchodzqce w skład

organizmu

•

wskazuje białka, cukry, tłuszcze i kwasy

nukleinowe jako składniki organizmu

spozywcze, w których wyst9pujq białka, cukry i tłuszcze

woda i sole mineralne sq zwiqzkami chemicznymi wyst9pujqcymi w organizmie

• wymienia białka, cukry, tłuszcze i kwasy

nukleinowe jako składniki organizmu i omawia role dwóch z nich

kwasy nukleinowe jako składniki organizmu i omawia ich role

tłuszczów i kwasów nukleinowych w organizmie i wskazuje produkty spozywcze, w których one wyst9pujq

5. Budowa komórki zwierz9ce j

• wskazuje komórk9 jako podstawowq jednostk9 zycia

• podaje przykłady organizm ów jedno- i

wielokomórkowyc h

•

^obserwuje

preparat nabłonka przygotowany przez

nauczyciela

• wyjasnia, dlaczego komórk9 nazywamy podstawowq jednostkq organizmu

• wymienia organelle komórki zwierz9cej

•

^{z pomocq}

nauczyciela wykonuje preparat nabłonka

• opisuje kształty komórek zwierz9cych

• opisuje budow9 komórki zwierz9cej na podstawie ilustracji

•

z niewielkq pomocq nauczyciela wykonuje preparat nabłonka

• rozpoznaje na ilustracji elementy budowy komórki zwierz9cej i omawia ich funkcje

• wykonuje preparat nabłonka

•

rozpoznaje organelle komórki zwierz9cej i rysuje jej obraz mikroskopow y

• z dowolnego materiału tworzy model komórki, zachowujqc cechy organelli

• sprawnie posługuje si9 mikroskop em

• samodzielnie wykonuje preparat nabłonka i rysuje dokładny obraz widziany pod mikroskopem ,

z zaznaczeniem widocznych elementów komórki 6. Komórka

roslinna.

Inne rodzaje komórek

• na podstawie obserwacji preparatów, ilustracji

• podaje przykłady komórki bezjqdrowej i

• wyjasnia, czym sq komórki jqdrowe i bezjqdrowe

• omawia elementy i funkcje budowy

• analizuje róznice mi9dzy poszczególn

i schematów wnioskuje o komórkowej budowie organizmów

• wymienia elementy budowy komórki roslinnej, zwierz9cej, bakteryjnej i grzybowej

• obserwuje pod mikroskope m preparat moczarki kanadyjskiej przygotowan y przez nauczyciela

•

pod opiekq nauczyciela rysuje obraz obiektu obserwowan ego pod mikroskope m

jqdrowej

• wymienia funkcje elementów komórki roslinnej, zwierz9cej, bakteryjnej i grzybowej

• z pomocq nauczyciela wykonuje preparat moczarki kanadyjskiej

•

obserwuje pod mikroskopem organelle wskazane przez nauczyciela

oraz podaje ich przykłady

• samodzielni e wykonuje preparat moczarki kanadyjskiej

• odróznia pod mikroskopem elementy budowy komórki

• wyjasnia rol9 poszczególnych elementów komórki

•

z niewielkq pomocq nauczyciela rysuje obraz obiektu obserwowane go pod mikroskopem

komórki

• na podstawie ilustracji analizuje róznice mi9dzy poszczególn ymi typami komórek, wskazuje cechy umozliwiajqc e

rozróznienie komórek

•

samodzielnie wykonuje preparat moczarki kanadyjskiej , rozpoznaje elementy budowy komórki roslinnej i rysuje jej obraz mikroskopo wy

ymi typami komórek i wykazuje ich zwiqzek z

pełnionymi funkcjami

•

^sprawnie

posługuje si9 mikroskopem, samodzielnie wykonuje preparat nabłonka i rysuje

dokładny obraz widziany pod mikroskopem

Dział Te

m at

P o z i o m w y m ag a n

ocena

dopuszczajpca ocena

dostateczna ocena

dobra ocena bardzo

dobra ocena celujpca

II.

Budo wa i czynnosci zycio we organ izmó w

7.

Samozywnoss

• wyjasnia, czym jest odzywianie si9

• wyjasnia, czym jest samozywno ss

•

podaje przykłady organizmów samozywnych

• wskazuje fotosyntez9 jako sposób odzywiania si9

• wskazuje substancje biorqce udział w fotosyntezie i

wymienia produkty fotosynte zy

•

^{z pomocq}

nauczyciela przeprowadza doswiadczenie wykazujqce wpływ dwutlenku w9gla na intensywnoss przebiegu fotosyntezy

• wymienia czynniki niezb9dne do przeprowadza nia

fotosyntezy

• wskazuje substraty i produkty fotosyntezy

• omawia sposoby wykorzystania przez roslinq produktów fotosyntezy

• z niewielkq pomocq nauczyciela przeprowadz a

doswiadczen ie

wykazujqce wpływ dwutlenku w9gla na

intensywnoss fotosyntezy

• wyjasnia, na czym polega fotosynteza

• omawia zaleznoss przebiegu fotosyntezy od obecnosci wody, dwutlenku w9gla i swiatła

• schematycz nie zapisuje i omawia przebieg fotosyntezy

• na podstawie opisu

przeprowadza doswiadczenie wykazujqce wpływ dwutlenku w9gla

na intensywnoss fotosyntezy

• analizuje przystosowanie roslin do przeprowadzani a fotosyntezy

• planuje i samodzielnie przeprowadza doswiadczenie wykazujqce wpływ dwutlenku w9gla na

intensywnoss fotosyntezy

• na podstawie zdobytej wczesniej wiedzy wskazuje w róznych warzywach i owocach materiały zapasowe jako produkty fotosyntezy

8.

Cudzozywnoss • wyjasnia, czym jest cudzozywn oss

• podaje przykłady organizmów cudzozywnych

•

^wymienia

rodzaje cudzozyw nosci

• krótko opisuje rózne sposoby odzywiania si9 zwierzqt

•

wyjasnia, w jaki sposób wskazany organizm cudzozywny pobiera

• omawia wybrane sposoby cudzozywno sci

• podaje przykłady organizmó w

nalezqcyc h do róznych

• charakteryzuje rodzaje cudzozywnosci wyst9pujqce u róznych grup organizmów

•

^wykazuje

przystosowania do pobierania pokarmów wyst9pujqce u róznych grup

• wyjasnia znaczenie organizmów odzywiajqcych si9 martwq substancjq organicznq

•

wyjasnia, na czym polega cudzozywno ss roslin pasozytnicz

pokarm grup organizmów cudzozywnych

organizmów cudzozywnych

ych i półpasozytni czych 9. Sposoby

oddychania organizmów

• okresla, czym jest oddychani e

• wymienia sposoby oddychania

•

^wskazuje

drozdze jako organizmy przeprowa dzajqce fermentacj 9

• wyróznia oddychani e tlenowe i fermentacj 9

• wskazuje organizm y uzyskujq ce energi9 z

oddychania tlenowego i fermentacji

• wyjasnia, ze produktem fermentacji drozdzy jest dwutlenek w9gla

•

^wskazuje

mitochondriu m jako miejsce, w którym zachodzi utlenianie

• wyjasnia znaczenie oddychania komórkoweg o

• wskazuje róznice w miejscu przebiegu utleniania i fermentacji w komórce

• wymienia narzqdy wymiany gazowej zwierzqt lqdowych i wodnych

•

^omawia

doswiadcz enie wykazujqc e

wydzielani e

dwutlenku w9gla przez drozdze

• schematycz nie zapisuje przebieg oddychania

• okresla warunki przebiegu oddychania i fermentacji

• charakteryzuje wymian9 gazowq u roslin i zwierzqt

•

^{z pomocq}

nauczyciela przeprowadza doswiadczenie wykazujqce wydzielanie dwutlenku w9gla przez drozdze

• porównuje zapis przebiegu oddychania tlenowego z zapisem przebiegu fermentacji

• analizuje zwiqzek budowy

narzqdów

wymiany gazowej ze srodowiskiem zycia organizmów

•

samodzielnie przeprowadza doswiadczenie wykazujqce wydzielanie dwutlenku w9gla przez drozdze

Dział Te

m at

P o zi o

m w ym a g a n ocena

dopuszczajpca ocena

dostateczna ocena dobra ocena bardzo

dobra ocena celujpca

III.

Wi rusy, ba kt eri e, pr oti sty i grzy by

I0. Klasyfikacja organizmów

• wymienia jednostki klasyfikacji biologicznej

•

^wymienia

nazwy królestw organizmów

• wyjasnia, czym zajmuje si9 systematyka

• podaje definicj9 gatunku

•

^wymienia

nazwy królestw i podaje przykłady organizmów nalezqcych do danego królestwa

• wykazuje hierarchiczn q struktur9 jednostek klasyfikacji biologicznej

• charakteryzuj e wskazane królestwo

•

na podstawie ilustracji przyporzqdkowu je organizm do królestwa

• porównuje wczesniejsz e i

współczesn e zasady klasyfikacji organizmó w

• wyjasnia zasady nadawania nazw gatunkom

•

przedstawia cechy organizmów, na podstawie których mozna je zaklasyfikow as do danego królestwa

• uzasadnia koniecznoss klasyfikacji organizmów

• porównuje jednostki klasyfikacji zwierzqt z jednostkami klasyfikacji roslin

•

^{z pomocq}

nauczyciela korzysta z róznych kluczy do

oznaczania organizmów zyjqcych w najblizszej okolicy

II. Wirusy i

bakterie • krótko wyjasnia, dlaczego wirusy nie sq organizmami

• wymienia miejsca wyst9powan ia wirusów i bakterii

•

^wymienia

• omawia róznorodnoss form

morfologicznych bakterii

• opisuje cechy budowy wirusów i bakterii

• wymienia

• wykazuje, dlaczego wirusy nie sq organizmami

• rozpoznaje formy morfologiczn e bakterii widoczne w preparacie mikroskopo

• omawia wpływ bakterii na organizm człowieka

• wskazuje drogi wnikania wirusów i bakterii do organizmu

• przeprow adza doswiadc zenie z samodziel nym

otrzymywaniem jogurtu

• omawia choroby

wirusowe i

bakteryjne,

formy morfologicz ne bakterii

cechy, którymi wirusy rózniq si9

od organizmów

•

^podaje

przykłady wirusów i bakterii

wym

lub na ilustracji

•

^omawia

wybrane czynnosci zyciowe bakterii

• prezentuje wszystkie czynnosci zyciowe bakterii

•

^ocenia

znaczenie wirusów i bakterii w przyrodzie i dla człowieka

wskazuje drogi ich przenoszenia

oraz zasady

zapobiegania tym chorobom

I2.

Róznorodnos s protistów

• wymienia formy protistów

• wskazuje miejsca wyst9powani a protistów

• wymienia grupy organizmów nalezqcych do protistów

• z pomocq nauczyciel a

wyszukuje protisty w preparacie obserwowanym pod

mikroskopem

• wykazuje róznorodnoss protistów

• wymienia przedstawicieli poszczególnyc h grup protistów

• wymienia czynnosci zyciowe

wskazanych grup protistów

•

z niewielkq pomocq nauczyciela wyszukuje protisty w preparacie obserwowan ym pod mikroskope m

• charakteryzuj e wskazane grupy protistów

• wykazuje chorobotwórcz e znaczenie protistów

• opisuje czynnosci zyciowe protistów – oddychanie, odzywianie, rozmnazanie si9

• zakłada hodowl9 protistów

•

z niewielkq pomocq nauczyciela wyszukuje protisty w preparacie obserwowa nym pod mikroskope m

• porównuje czynnosci zyciowe poszczegól nych grup protistów

• wymienia choroby wywoływane przez protisty

• zakłada hodowl9 protistów, rozpoznaje protisty pod mikroskopem, rysuje

i z pomocq nauczyciela opisuje budow9 protistów

• wskazuje zagrozenia epidemiologiczne chorobami wywoływanymi przez protisty

• wskazuje drogi zakazenia chorobami wywoływanymi przez protisty oraz zasady

zapobiegania tym chorobom

• zakłada hodowl9 protistów,

wyszukuje protisty w obrazie

mikroskopowym, rysuje i opisuje budow9 protistów

Dział Te

m at

P o z i o

m w ym a g a n ocena

dopuszczajpca ocena

dostateczna ocena

dobra ocena bardzo

dobra ocena celujpca

I3. Budowa i

róznorodn oss grzybów.

Porosty

• wymienia srodowiska zycia grzybów i porostów

• podaje przykłady grzybów i porostów

• na podstawie okazu naturalnego lub ilustracji opisuje budow9 grzybów

• wymienia sposoby rozmnazania siq grzybów

•

rozpoznaje porosty wsród innych organizmów

• wymienia cechy pozwalajqce zaklasyfikowas organizm do grzybów

• omawia wskazanq czynnoss zyciowq grzybów

• podaje przykłady znaczenia grzybów w przyrodzie i dla człowieka

• wykazuje znaczenie grzybów w przyrodzie i dla człowieka

• analizuje róznorodn oss budowy grzybów

• wyjasnia sposoby oddychania i odzywiania si9 grzybów

•

wykazuje, ze porosty sq zbudowane z grzybni i glonu

• okresla znaczenie poszczególnych komponentów w budowie plechy porostu

• rozpoznaje rózne formy morfologiczne porostów i podaje ich nazwy

•

opisuje czynnosci zyciowe grzybów – odzywianie, oddychanie i rozmnazanie siq

• analizuje znaczenie grzybów w przyrodzie i dla człowieka

• proponuje sposób badania czystosci powietrza na podstawie informacji o wrazliwosci porostów na zanieczyszcze nia

•

^wyjasnia,

dlaczego porosty okresla si9 mianem organizmów pionierskich

IV . T k a nki i o

I4. Tkanki

roslinne • wyjasnia, czym jest tkanka

• wymienia podstawowe rodzaje tkanek roslinnych

•

^{z pomocq}

nauczyciela rozpoznaje na ilustracji

• okresla najwazniejsze funkcje wskazanych tkanek roslinnych

• opisuje rozmieszcze nie

wskazanych

• wskazuje cechy adaptacyjne tkanek roslinnych do pełnienia okreslonych funkcji

• na podstawie opisu

• rozpoznaje rodzaje tkanek roslinnych obserwowanych pod

mikroskopem

•

przyporzqdkow uje tkanki do organów i wskazuje na

•

^analizuje

zwiqzek mi9dzy budowq a funkcjq poszczególnyc h tkanek roslinnych, wykazuje przystosowani

rg a n y r o sl in ne

tkanki

roslinne tkanek

w organizmie roslinnym

•

rozpoznaje na ilustracji rodzaje tkanek roslinnych

rozpoznaje wskazane tkanki roslinne

•

^{z pomocq}

nauczyciela rozpoznaje rodzaje tkanek roslinnych obserwowany ch pod mikroskopem

hierarchicznq budow9 organizmu roslinnego

a tkanek do pełnionych funkcji

I5. Korzen – organ podziemny rosliny

• wymienia podstawowe funkcje korzenia

•

rozpoznaje systemy korzeniow e

• rozpoznaje na ilustracjach modyfikacje korzeni

• omawia budow9 zewn9trznq korzenia i jego podział

na poszczególne strefy

• wykazuj e zwiqzek modyfik acji korzenia z adaptacjq do srodowiska zajmowanego przez roslin9

•

^opisuje

przyrost korzenia na długoss

• wykorzystuje wiedz9

o tkankach do wyjasnienia sposobu

pobierania wody przez roslin9

•

na podstawie ilustracji lub materiału roslinnego klasyfikuje przekształcone korzenie

•

projektuje doswiadczenie swiadczqce o przewodzeniu wody z korzenia w gór9 rosliny

I6. P9d.

Budowa i funkcje łodygi

• wymienia nazwy elementów budowy

zewn9trznej p9du

•

wymienia funkcje łodygi

• wyjasnia róznic9 mi9dzy p9dem a łodygq

•

wskazuje cz9sci łodygi roslin zielnych

• omawia funkcje poszczególnyc h elementów p9du

•

^{na okazie}

roslinnym lub ilustracji wskazuje i omawia cz9sci łodygi

•

na podstawie okazu roslinnego zywego,

zielnikowego lub ilustracji

wykazuje

modyfikacje łodygi ze wzgl9du na srodowisko, w którym zyje roslina

• wykorzystuje wiedz9 o tkankach do wyjasniania budowy i funkcji łodygi

I7. Liss – wytwórnia pokarmu

• wymienia funkcje lisci

• rozpoznaje elementy budowy liscia

• na materiale zielnikowym lub ilustracji wykazuje zwiqzek budowy liscia

• na podstawie materiału zielnikowego lub ilustracji rozpoznaje

•

^analizuje

modyfikacje lisci ze wzgl9du na srodowisko zajmowane przez roslin9

• wykorzystuje wiedz9 o tkankach do wyjasniania budowy i funkcji lisci

•

rozpoznaje liscie pojedyncze i liscie złozone

z pełnionymi przez niego funkcjami

rózne modyfikacje lisci

•

^rozróznia

typy ulistnienia łodygi

Dział T

em a t

P o z io m w ym a g a n ocena

dopuszczajpca ocena

dostateczna ocena

dobra ocena bardzo

dobra ocena

celujpca V

. Ró z n o ro d n o ss

I8. Mchy • na podstawie ilustracji lub zywych okazów rozpoznaje mchy wsród innych roslin

•

^wymienia

miejsca wyst9powa nia mchów

• podaje nazwy elementów budowy mchów

•

^{z pomocq}

nauczyciela przeprowadza doswiadczenie wykazujqce zdolnoss wchłaniania wody przez mchy

• na podstawie ilustracji lub zywych okazów rozpoznaje elementy budowy mchów i wyjasnia ich funkcje

• analizuje cykl rozwojowy mchów

• omawia

• wyjasnia, dlaczego mchy uwazane sq za

najprostsze rosliny lqdowe

•

według opisu przeprowadza doswiadczenie wykazujqce zdolnoss wchłaniania wody przez

• samodzi elnie planuje i przepro wadza doswiadczeni e wykazujqce zdolnoss wchłaniania wody przez mchy

• na podstawie informacji o budowie mchów

r os l i n

znaczenie mchów w przyrodzie i dla człowieka

•

z niewielkq pomocq nauczyciela przeprowadz a

doswiadczeni e wykazujqce zdolnoss wchłaniania wody przez mchy

mchy wykazuje ich

rol9 w

przyrodzie

I9. Paprotniki • wymienia miejsca wyst9powania paprotników

•

na podstawie ilustracji lub zywych okazów rozpoznaje paprotniki wsród innych roslin

• podaje nazwy organów paproci

• wyjasnia rol9 poszczególn ych organów paprotników

• rozpoznaje, korzystajqc z atlasów roslin, trzy gatunki rodzimych paprotników

• wyjasnia znaczenie paprotników w przyrodzie i dla

człowieka

• rozpoznaj e, korzystajq c z atlasów roslin, pi9s gatunków rodzimych paprotnik ów

•

^analizuje

cykl rozwojowy paprotnikó w

• na podstawie ilustracji lub zywych okazów wykazuje róznorodnoss organizmów zaliczanych do

paprotników

•

^rozpoznaj

e, korzystajq c z atlasów roslin, osiem gatunków rodzimych paprotnik ów

• porównuje budow9 poszczególn ych organów u paprotnikó w

•

^wykonuje

portfolio dotyczqce róznorodnos ci

paprotnikó w

20.

Nagonasienne • wymienia miejsca wyst9po wania roslin nagonasi ennych

• wyjasnia funkcje kwiatów i nasion

•

^omawia

budow9 rosliny nagonasiennej

• analizuje cykl rozwojowy sosny

• wymienia przystosow ania roslin nagonasien nych

do warunków

• wykazuje przystosow ania roslin nagonasien nych

do srodowiska

• omawia znaczeni

• rozpoznaje rodzime gatunki roslin nagonasienny ch

•

okresla, z jakiego

•

na podstawie ilustracji lub zywych okazów rozpoznaje rosliny nagonasienne wsród innych roslin

na przykładzie

sosny zycia e roslin

nagonasi ennych w przyrodzie i dla człowieka

gatunku drzewa lub krzewu pochodzi wskazana szyszka

2I.

Okrytonasienn e

• wymienia miejsca wyst9po wania roslin okrytona siennych

• na podstawie ilustracji lub zywych okazów rozpoznaje rosliny

okrytonasienne wsród innych roslin

•

na ilustracji lub zywym okazie rozpoznaje organy roslinne i wymienia ich funkcje

• na podstawie ilustracji, zywego lub zielnikowego okazu roslinnego wykazuje róznorodnoss form roslin okrytonasienn ych

• podaje nazwy elementów budowy kwiatu

•

^odró

znia kwia t od kwia tosta nu

• omawia funkcje poszczególny ch elementów kwiatu

• rozpoznaj e formy roslin okrytonasi ennych

•

^wymienia

sposoby zapylania kwiatów

• omawia cykl rozwojowy roslin okrytonasi ennych

•

^wyjasnia

,

dlaczego kwiatost any ułatwiaj q zapylani e

•

^wykazuje

zwiqzek budowy kwiatu ze sposobem zapylania

Dział Te

ma t

P o z i om

w y m ag

a n ocena

dopuszczajpca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo

dobra ocena

celujpca V.

Róznor odnoss roslin

22.

Rozprzestrz enianie si9 roslin okrytonasie nnych

• wymienia rodzaje owoców

• przedstawia sposoby rozprzestrze niania si9 owoców

•

^wymienia

elementy łodyg słuzqce do rozmnazania wegetatywneg o

• na podstawie ilustracji lub zywych okazów omawia budow9 owoców

• wymienia rodzaje owoców

• wymienia etapy kiełkowania nasion

• rozpoznaje fragmenty p9dów słuzqce do

rozmnaza nia wegetatyw nego

• wykazuje zmiany zachodzqce w kwiecie po zapyleniu

• okresla rol9 owocni w

klasyfikacji owoców

• wyjasnia funkcje

poszczególnych elementów nasienia

•

rozpoznaje na p9dzie fragmenty, które mogq posłuzys do rozmnazania wegetatywne go

• wykazuje adaptacje budowy owoców do sposobów ich rozprzestrzenia nia si9

• na podstawie ilustracji lub okazu naturalnego omawia budow9 nasion

•

^zakłada

hodowl9 roslin za pomocq rozmnazania wegetatywn ego

• wyjasnia wpływ róznych czynników na

kiełkowanie nasion

• planuje i przeprowadza doswiadczenie wykazujqce wpływ wody na

kiełkowanie nasion

• zakłada hodowl9 roslin za pomocq rozmnazan ia

wegetatyw nego

i obserwuje jq 23. Znaczenie

i przeglqd roslin

okrytonasienn ych

• wymienia znaczenie roslin okrytonasien nych w przyrodzie

• z pomocq nauczyciela korzysta z klucza

do oznaczania organizmów zyjqcych w najblizszej okolicy

• podaje przykłady znaczenia roslin okrytonasiennych dla człowieka

•

z niewielkq pomocq nauczyciela korzysta z klucza do

oznaczania organizmów zyjqcych w najblizszej okolicy

• ocenia znaczenie roslin okrytonasie nnych w przyrodzie

• rozpoznaje na ilustracji pi9s gatunków roslin okrytonasien nych wyst9pujqcy ch w Polsce

• ocenia znaczenie roslin okrytonasie nnych dla człowieka

• rozpoznaje na ilustracji dziesi9s gatunków roslin okrytonasie nnych wyst9pujqcy ch w Polsce

• sprawnie

• rozpoznaje na

ilustracjach dwanascie gatunków roslin okrytonasie nnych wyst9pujqc ych w Polsce

•

na dowolnych przykładach wykazuje róznorodnoss roslin

•

korzysta z prostego klucza do oznaczania organizmów zyjqcych w najblizszej okolicy

korzysta z prostego klucza do oznaczania organizmów zyjqcych w najblizszej okolicy

okrytonasienn ych i ich znaczenie zywego okazu

* Zagadnienia spoza podstawy programowej oznaczono kursywq.

• Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoty podstawowej

oparte na Programie nauczania biologii - Puls iycia autorstwa Anny Zdziennickiej

Dzia t

Tema t

Pozi om wym agan

ocena dopuszczaj<1ca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celuj<1ca I . W kr61estwie

zwierzqt

Uczeri:

wymienia wsp61ne cechy zwierzqt

• wyjasnia, czym r6i:niq si zwierz ta kr gowe od bezkr gowych

Uczeri:

przedstawia poziomy organizacji ciala zwierzqt podaje przyklady zwierzqt kr gowych i bezkr gowych

Uczeri:

definiuje poj cia kom6rka, tkanka, narzqd, ukfad narzqd6w, organizm

•

na podstawie podr cznika przyporzqdkowuje podane zwierz doodpowiedniej grupy systematycznej

Uczeri:

charakteryzuje bezkr gowce i kr gowce charakteryzuje pokrycie ciala bezkr gowc6w i kr gowc6w

•

podaje przyklady szkielet6w bezkr gowc6w

Uczeri:

•

prezentuje stopniowo komplikujqq si budow ciala zwierzqt

•

na podstawie opisu przyporzqdkowuje zwierz

doodpowiedniej grupy systematycznej

2. Tkanki: nablonkowa, mi sniowa

i nerwowa

wyjasnia, czym jest tkanka

• wymienia podstawowe rodzaje tkanek zwierz cych

•

przy pomocy nauczyciela przeprowadza obserwacj mikroskopowq tkanek zwierz cych i rysuje obrazy widziane pod mikroskopem

• wymienia

najwai:niejsze funkcje wskazanej tkanki zwierz cej

• opisuje budow wskazanej tkanki

•

przy niewielkiej pomocy nauczyciela

przeprowadza obserwacj mikroskopowq tkanek zwierz cych i rysuje obrazy widziane pod mikroskopem

okresla miejsca

wyst powania w organizmie omawianych tkanek

•

samodzielnie

przeprowadza obserwacj mikroskopowq tkanek zwierz cych i przy pomocy nauczyciela rysuje obrazy widziane pod

mikroskopem

• charakteryzuje budow poszczeg61nych tkanek zwierz cych

• rozpoznaje na ilustracji rodzaje tkanek zwierz cych

• omawia budow i spos6b funkcjonowania tkanki mi sniowej

•

samodzielnie

przeprowadza obserwacj mikroskopowq tkanek zwierz cych i rysuje obrazy widziane pod mikroskopem

na podstawie ilustracji analizuje budow tkanek zwierz cych

• wykazuje zwiq2ek istniejqcy mi dzy budowq tkanek zwierz cych a pelnionymi przez nie funkcjami samodzielnie przeprowadza obserwacj

mikroskopowq tkanek zwierz cych

•

wykonuje z dowolnego materialu model wybranej tkanki zwierz cej

3. Tkanka lqczna • wymienia rodzaje tkanki lqcznej

wymienia skladniki krwi

•

przy pomocy nauczyciela przeprowadza obserwacj mikroskopowq tkanek zwierz cych i rozpoznaje elementy tkanki widziane pod mikroskopem

• wskazuje rozmieszczenie omawianych tkanek w organizmie

• opisuje skladniki krwi

• przy niewielkiej pomocy nauczyciela

przeprowadza obserwacj mikroskopowq tkanek zwierz cych

i rozpoznaje elementy tkanki widziane pod mikroskopem

• wskazuje zr6i:nicowanie w budowie tkanki lqcznej omawia funkcje skladnik6w krwi

• samodzielnie

przeprowadza obserwacj mikroskopowq tkanek zwierz cych

i przy niewielkiej pomocy nauczyciela rozpoznaje charakterystyczne elementy obserwowanej tkanki

• omawia wlasciwosci i funkcje tkanki kostnej, chrz stnej i tluszczowej

• charakteryzuje rol poszczeg61nych skladnik6w morfotycznych krwi

• samodzielnie

przeprowadza obserwacj mikroskopowq tkanek zwierz cych

i na podstawie ilustracji rozpoznaje charakterystyczne elementy obserwowanej tkanki

• wykazuje zwiq2ek istniejqcy mi dzy budowq element6w krwi a pelnionymi przez nie funkcjami

• wykonuje map mentalnq dotyczqcq zwiq2ku mi dzy budowq poszczeg61nych tkanek zwierz cych a pelnionymi przez nie funkcjami

• samodzielnie przeprowadza obserwacj

mikroskopowq tkanek zwierz cych i na podstawie ilustracji rozpoznaje oraz opisuje elementy tkanki widziane pod mikroskopem

Dzia t

Tema t

Pozi om wym agan

ocena dopuszczaji!;ca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celuji!;ca 4. Parzydelkowce -

najprostsze zwierzfilta tkankowe

•

wskazuje miejsce wystfilpowania parzydelkowc6w rozpoznaje na ilustracji

parzydelkowca wsr6d innych zwierzqt

• wymienia cechy budowy parzydelkowc6w

•

wyjasnia, na czym polega rola parzydelek

• por6wnuje budowfil oraz tryb zycia polipa i meduzy

•

rozpoznaje wybrane gatunki parzydelkowc6w

• charakteryzuje wskazane czynnosci zyciowe

parzydelkowc6w

• ocenia znaczenie parzydelkowc6w

w przyrodzie i dla czlowieka

• wykazuje zwiqzek istniejqcy mifildzy budowq parzydelkowc6w a srodowiskiem ich zycia

• przedstawia tabelfil, w kt6rej por6wnuje polipa z meduzq

•

^wykonuje

model parzydelkowca

5. Plazirice - zwierzfilta, kt6re majq nitkowate cialo

• wskazuje miejsce wystfilpowania plaziric6w

•

rozpoznaje na ilustracji tasiemca

• wskazuje na ilustracji elementy budowy tasiemca

• wskazuje drogi inwazji tasiemca do organizmu

•

wskazuje na schemacie cyklu rozwojowego tasiemca zywiciela posredniego

• omawia przystosowanie tasiemca do pasozytniczego trybu zycia

• charakteryzuje znaczenie plaziric6w

•

omawia rolfil zywiciela posredniego i ostatecznego w cyklu rozwojowym tasiemca

• charakteryzuje wskazane czynnosci zyciowe plaziric6w

•

omawia sposoby zapobiegania zarazeniu sifil tasiemcem

• analizuje mozliwosci zakazenia sifil chorobami

wywolywanymi przez plazirice

•

ocenia znaczenie plaziric6w w przyrodzie i dla czlowieka

6. Nicienie - zwierzfilta,

kt6re majq

nitkowate cialo

• wskazuje srodowisko zycia nicieni

•

rozpoznaje na ilustracji nicienie wsr6d innych zwierzqt

• wskazuje

charakterystyczne cechy nicieni

• omawia budowfil zewnfiltrznq nicieni

•

wymienia choroby wywolane przez nicienie

• wskazuje drogi inwazji nicieni do organizmu

• wyjasnia, na czym polega

,,choroba brudnych rqk"

• charakteryzuje objawy chor6b wywolanych przez nicienie

•

^omawia

znaczenie profilaktyki

• analizuje mozliwosci zakazenia sifil chorobami

wywolywanymi przez nicienie

• przygotowuje prezentacjfil

multimedialnq na temat chor6b wywolywanych przez nicienie

•

charakteryzuje znaczenie nicieni w przyrodzie i dla czlowieka

7. • rozpoznaje • wymienia cechy • omawia srodowisko i • wskazuje przystosowania • zaklada hodowlfil

Pierscienic e - zwierzfilta zbudowane z

segment6w

pierscienice wsr6d innych zwierzqt

•

wskazuje srodowisko zycia pierscienic

charakterystyczne budowy zewnfiltrznej pierscienic

•

^wyjasnia

znaczenie szczecinek

tryb zycia nereidy oraz pijawki

•

na zywym okazie dzdzownicy lub na ilustracji wskazuje siodelko i wyjasnia jego rolfil

pijawki do pasozytniczego trybu zycia

•

charakteryzuje wskazane czynnosci zyciowe pierscienic

dzdzownic, wskazujqc, jak zwierzfilta te przyczyniajq sifil do poprawy struktury gleby

•

ocenia znaczenie pierscienic w przyrodzie i dla czlowieka

Dzia t

Tema t

Pozi om wym agan

ocena dopuszczaj<1ca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celuj<1ca

l

8. Cechy stawonog6w • rozpoznaje stawonogi wsr6d innych zwierz;;it

• wymienia skorupiaki , owady i paj czaki jako zwierz ta nalei:;;ice do stawonog6w

•

wymienia gl6wne cz sci ciala poszczeg61nych grup stawonog6w

• wymienia miejsca bytowania stawonog6w

•

rozr6i:nia wsr6d stawonog6w skorupiaki , owady i paj czaki

• wykazuje r6i:norodnosc miejsc bytowania stawonog6w

• przedstawia kryteria podzialu stawonog6w na skorupiaki , owady i paj czaki

• opisuje funkcje odn6i:y stawonog6w

•

wyjasnia, czym jest osk6rek

• charakteryzuje wskazane czynnosci i:yciowe stawonog6w

• omawia cechy

umoi:liwiaj;;ice rozpoznanie skorupiak6w, owad6w i paj czak6w

• wymienia cechy adaptacyjne wskazanej grupy stawonog6w

•

wyjasnia, czym jest oko zloi:one

• przedstawia r6i:norodnosc budowy ciala stawonog6w oraz ich trybu i:ycia, wykazuj;;ic jednoczesnie ich cechy wsp61ne

•

analizuje cechy

adaptacyjne stawonog6w, umoi:liwiaj;;ice im opanowanie r6i:nych srodowisk

9. Skorupiaki - stawonogi, kt6re majq twardy pancerz

• wymienia gl6wne cz sci ciala skorupiak6w

• wskazuje srodowiska wyst powania skorupiak6w

•

rozpoznaje skorupiaki wsr6d innych stawonog6w

•

wymienia cztery grupy

skorupiak6w

•

nazywa poszczeg61ne cz sci ciala u raka stawowego

• wykazuje zwiq2ek mi dzy budow;;i skorupiak6w

a srodowiskiem ich i:ycia

•

charakteryzuje znaczenie skorupiak6w w

przyrodzie i dla czlowieka

I 0 . Owady - stawonogi zdolne do lotu

• wymienia elementy budowy zewn trznej owad6w

• wylicza srodowiska i:ycia owad6w

•

rozpoznaje owady

• wskazuje charakterystyczne cechy budowy wybranych gatunk6w owad6w

•

na wybranych

• na kilku przykladach omawia r6i:nice w budowie owad6w oraz ich przystosowania do i:ycia w r6i:nych srodowiskach

•

na wybranych przykladach

• wykazuje zwiq2ek istniej;;icy mi dzy budow;;i odn6i:y owad6w a srodowiskiem ich i:ycia

•

na wybranych przykladach omawia znaczenie owad6w

• analizuje budow narz;;id6w g bowych owad6w

i wykazuje jej zwi;;izek z pobieranym pokarmem

wsr6d innych stawonog6w

przykladach omawia znaczenie owad6w dla czlowieka

omawia znaczenie owad6w dla czlowieka

w przyrodzie i dla czlowieka

I I . Paj czaki - stawonogi , kt6re maj;;i cztery pary odn6i:y

• wymienia srodowiska wyst powania paj czak6w

• rozpoznaje paj czaki wsr6d innych stawonog6w

• wskazuje charakterystyczne cechy budowy zewn trznej paj czak6w

•

omawia spos6b odi:ywiania si paj czak6w

• na podstawie cech budowy zewn trznej paj czak6w przyporz;;idkowuje konkretne okazy

do odpowiednich gatunk6w

• na podstawie obserwacji i:ywych okaz6w lub filmu edukacyjnego omawia czynnosci i:yciowe paj czak6w

• omawia sposoby odi:ywiania si paj czak6w na przykladzie wybranych przedstawicieli

•

charakteryzuje odn6i:a paj czak6w

• ocenia znaczenie paj czak6w w przyrodzie i dla czlowieka

• analizuje elementy budowy zewn trznej paj czak6w

i wykazuje ich przystosowania do srodowiska i:ycia

Dzia t

Tema t

Pozi om wym agan

ocena dopuszczaji!;ca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celuji!;ca 12. Mi czaki -

zwierz ta, kt6re majqmuszl

• wymienia miejsca wyst powania mi czak6w

•

wskazuje na ilustracji elementy budowy slimaka

• omawia budow zewn trznq mi czak6w

• wskazuje na ilustracjach elementy budowy

mi czak6w

• na podstawie obserwacji i:ywych okaz6w lub filmu edukacyjnego omawia czynnosci i:yciowe

mi czak6w

• wykazuje r6i:nice w budowie slimak6w, mali:y i glowonog6w

• omawia znaczenie mi czak6w w przyrodzie i dla czlowieka

• rozpoznaje na ilustracji gatunki slimak6w

• konstruuje tabel . w kt6rej por6wnuje trzy grupy

mi czak6w

1 3. Ryby- kr gowce srodowisk wodnych

• wskazuje wod jako srodowisko i:ycia ryb

•

rozpoznaje ryby wsr6d innych zwierzqt kr gowych

• na podstawie ilustracji omawia budow zewn trznq ryb

• nazywa i wskazuje poloi:enie pletw

•

opisuje proces wymiany gazowej u ryb

• na podstawie obserwacji i:ywych okaz6w lub filmu edukacyjnego omawia czynnosci i:yciowe ryb

•

przyporzqdkowuje wskazany organizm do ryb na podstawie znajomosci ich cech charakterystycznych

• wyjasnia, na czym polega

zmiennocieplnosc ryb

•

omawia spos6b rozmnai:ania ryb, wyjasniajqc, czym jest tarlo

• omawia

przystosowania ryb w budowie zewn trznej i czynnosciach i:yciowych do i:ycia w wodzie

1 4. Przeglqd i

znaczenie ryb

•

okresla ksztalty ciala ryb w zalei:nosci od r6i:nych miejsc ich wyst powania

• podaje przyklady

zdobywania pokarmu przez ryby

• wyjasnia, czym jest lawica i plankton

•

kilkoma przykladami ilustruje strategie zdobywania pokarmu przez ryby

• omawia znaczenie ryb w przyrodzie i dla czlowieka

• wykazuje zwiq2ek istniejqcy mi dzy budowq ryb a miejscem ich bytowania

I 5. Plazy - kr gowce srodowisk wodno-

• wskazuje srodowisko i:ycia plaz6w

• na podstawie ilustracji omawia budow zewn trznq

• charakteryzuje przystosowania

• omawia cykl rozwojowy i:aby i wykazuje jego

• wyjasnia, w jaki spos6b przebiega

-lqdowych

•

wymienia cz sci ciala plaz6w

plaza

•

wymienia stadia rozwojowe i:aby

plaz6w

do i:ycia w wodzie i na lqdzie

•

omawia wybrane czynnosci i:yciowe plaz6w

zwiq2ek z i:yciem w wodzie i na lqdzie

•

rozpoznaje

przedstawicieli plaz6w wsr6d innych zwierzqt, wskazujqc na ich charakterystyczne cechy

wymiana gazowa u plaz6w , wykazujqc zwiq2ek z ich i:yciem w dw6ch srodowiskach

•

wykazuje zwiq2ek istniejqcy mi dzy trybem i:ycia plaz6w a ich zmiennocieplnosciq

1 6. Przeglqd i

znaczenie plaz6w

•

rozpoznaje na ilustracji plazy ogoniaste, beznogie i bezogonowe

• podaje przyklady plaz6w i:yjqcych w Polsce

•

wymienia gl6wne zagroi:enia dla plaz6w

• rozpoznaje na ilustracji plazy ogoniaste , bezogonowe i beznogie

•

omawia gl6wne zagroi:enia dla plaz6w

• charakteryzuje plazy ogoniaste,

bezogonowe i beznogie

•

wskazuje sposoby ochrony plaz6w

• ocenia znaczenie plaz6w

w przyrodzie i dla czlowieka

•

wykonuje portfolio lub prezentacj multimedialnq na temat plaz6w i:yjqcych w Polsce

1 7. Gady- kr gowce, kt6re opanowaly lqd

• wymienia srodowiska i:ycia gad6w

•

omawia budow zewn trznq gad6w

• wyjasnia zwiq2ek istniejqcy mi dzy

wyst powaniem gad6w a ich zmiennocieplnosciq

•

rozpoznaje gady wsr6d innych zwierzqt

• opisuje przystosowania gad6w do i:ycia na lqdzie

•

omawia tryb i:ycia gad6w

• charakteryzuje rozmnai:anie i rozw6j gad6w

•

analizuje przebieg wymiany gazowej u gad6w

• analizuje pokrycie ciala gad6w w kontekscie ochrony przed utratq wody

•

wykazuje zwiq2ek mi dzy sposobem rozmnai:ania gad6w a srodowiskiem ich i:ycia

Dzia t

Tema t

Pozi om wym agan

ocena dopuszczaj<1ca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celuj<1ca 18. Przegl,td i

znaczenie gad6w

•

rozpoznaje na ilustracji jaszczurki, krokodyle, w i:e ii:6lwie

• okresla srodowiska i:ycia gad6w

•

podaje przyczyny zmniejszania si populacji gad6w

• omawia sposoby zdobywania pokarmu przez gady

•

wskazuje sposoby ochrony gad6w

• charakteryzuje gady wyst puj,tce w Polsce

•

wyjasnia przyczyny wymierania gad6w i podaje

• ocenia znaczenie gad6w

w przyrodzie i dla czlowieka

•

wykonuje portfolio

sposoby zapobiegania zmniejszaniu si ich populacji

lub prezentacj multimedialn,t na temat gad6w i:yj,tcych w Polsce

I 9. Ptaki - kr gowce zdolne do lotu

wymienia r6i:norodne siedliska wyst powania ptak6w

na i:ywym okazie lub na ilustracji wskazuje cechy budowy ptak6w

rozpoznaje rodzaje pi6r

• wymienia elementy budowy jaja wskazuje ptaki jako zwierz ta stalocieplne

•

rozpoznaje ptaki wsr6d innych zwierz,tt, wskazuj,tc ich charakterystyczne cechy

• omawia przystosowania ptak6w do lotu omawia budow pi6r

•

wyjasnia proces rozmnai:ania i rozw6j ptak6w

analizuje budow pi6r ptak6w w zwiq2ku z pelnion,t przez nie funkcj,t

• wykazuje zwiq2ek istniej,tcy mi dzy wymian,t gazow,t

a umiej tnosci,t latania ptak6w

•

wyjasnia proces rozmnai:ania i rozwoju ptak6w

wykazuje zwi,tzek istniej,tcy mi dzy przebiegiem wymiany gazowej

a przystosowaniem ptak6w dolotu

•

na ilustracji lub podczas obserwacji w terenie rozpoznaje gatunki ptak6w zamieszkuj,tcych najblii:sz,t okolic

20. Przegl,td i znaczenie ptak6w

podaje przyklady ptak6w i:yj,tcych w r6i:nych srodowiskach

• wymienia pozytywne znaczenie ptak6w w przyrodzie

omawia znaczenie ptak6w w przyrodzie i dla czlowieka

•

wskazuje zagroi:enia dla ptak6w

wykazuje zwi,tzek istniej,tcy mi dzy wielkosci,t

i ksztaltem dziob6w ptak6w a rodzajem spoi:ywanego przez nie pokarmu

•

omawia sposoby ochrony ptak6w

wykazuje zwi,tzek mi dzy stalocieplnosci,t ptak6w

a srodowiskiem i trybem ich i:ycia

•

korzysta z klucza do oznaczania popularnych gatunk6w ptak6w

2 I . Ssaki - kr gowce , kt6re karmi,t mlode mlekiem

• wskazuje srodowiska wyst powania ssak6w

•

na podstawie ilustracji omawia budow zewn trzn,t ssak6w

• wykazuje zr6i:nicowanie siedlisk zajmowanych przez ssaki

okresla ssaki jako zwierz ta stalocieplne

•

wymienia wytwory sk6ry ssak6w

• na ilustracji lub na i:ywym

obiekciewskazuje cechy charakterystycznei wsp61ne dla ssak6w

• wyjasnia, i:e budowa sk6ry ssak6w ma zwi,tzek

z utrzymywaniem przez nie stalocieplnosci

•

omawia proces rozmnai:ania i rozw6j ssak6w

• opisuje przystosowania ssak6w do r6i:nych srodowisk i:ycia charakteryzuje opiek nad potomstwem u ssak6w

•

identyfikuje wytwory sk6ry ssak6w

• analizuje zwiq2ek zachodz,tcy mi dzy wymian,t gazow,t ssak6w a zr6i:nicowanymi srodowiskami ich wyst powania i ich i:yciow,t aktywnosci,t

• analizuje funkcje sk6ry w aspekcie

r6i:norodnosci siedlisk zajmowanych przez ssaki

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 7 szkoły podstawowej opracowane na podstawie Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Dział T

e m a t

P o z i o m

w y m a g a ń ocena

dopuszczająca

ocena dostateczna

ocena dobra ocena bardzo dobra

ocena celująca

I .

O r g a n i z m

c z ł o w i e k a .

S k 1. Organizm

człowieka jako funkcjonalna całość

• wskazuje komórkę jako podstawowy element budowy ciała człowieka

• wyjaśnia, czym jest tkanka

• wymienia podstawowe rodzaje tkanek zwierzęcych

• wyjaśnia, czym jest narząd

• wymienia układy narządów człowieka

•

wymienia rodzaje tkanki łącznej

• określa najważniejsz e funkcje poszczególny ch tkanek zwierzęcych

• podaje rozmieszczenie przykładowych tkanek zwierzęcych w organizmie

•

opisuje podstawowe funkcje poszczególnych układów narządów

• charakteryzuje budowę poszczególnyc h tkanek zwierzęcych

• rozpoz naje pod mikros kopem lub na ilustra cji rodzaj e tkanek zwierz ęcych

•

wyjaśnia funkcje poszczególnyc h układów narządów

• opisuje hierarchicz ną budowę organizmu człowieka

• przyporządkow uje tkanki narządom i układom narządów

•

analizuje hierarchiczną budowę organizmu człowieka

• analizuje związek między budową a funkcją poszczegól nych tkanek zwierzęcyc h

• wykazuje zależność między poszczególny mi układami narządów

•

tworzy mapę pojęciową ilustrującą hierarchiczną budowę organizmu człowieka 2. Budowa • wymienia warstwy • omawia • wykazuje na

•

na podstawie

•

^wyszukuje