W A R S Z A W A , D N I A 15 S I E R P N I A 1931 R .
N O W E P R O J E K T Y A K C Y Z O W E
Zw iązane z d e p re sją gospodarczą zm niejsza
nie się dochodów P ań stw a musi stanowić przed miot troski w szystkich m yślących obywateli k ra ju. N aturalnem przeto zjaw iskiem jest pow sta
w anie now ych pom ysłów , m ających na celu wzm ożenie w pływ ów skarbow ych. Zarówno w sferach M inisterstw a Skarbu, jak i w środo
w iskach ekonom istów - teorytyków krystalizują się różne plany, zm ierzające do uzdrow ienia p a ń stw owych niedom agań finansowych.
Trzeiba jednak stw ierdzić, że obok projektów sum iennie przem yślanych, opartych na zdrow ych p rze słan k a c h zasadniczych i uw zględniających rea ln e stosunki polskie — w ysuw ane są również koncepcje nie liczące się z rzeczyw istością i tra k tu jące skom plikow ane problem y przem ysłow e z ro z b ra ja ją c ą naiw nością.
M yśl niektórych dom orosłych ekonomistów, krocząc szlakiem najm niejszego oporu, z a trzy m ała się n a m ożliwościach obłożenia podatkiem konsum cyjnym pew nych towarów , k tó re jakoby m ają szczególne w łasności — kw alifikujące je w poczet artykułów „akcyzow ych".
Tak więc niedaw no — w K rakow ie u jrz a ł św iatło dzienne p ro je k t nałożenia akcyzy na...
sodę. P row incjonalni zbaw cy Skarbu Państw a głów ną zaletę swego p ro je k tu widzą w fakcie, że przeszło 93% sody jest spożyw ane w przem yśle, więc jej trz y k ro tn e podrożenie nie dotknie ludno
ści bezpośrednio. W idocznie — podrożenie ko
sztów produkcji w takich dziedzinach, jak my- dlarstw o, przem ysł w łókienniczy i t. d. nie jest w ich oczach w adą. W spaniałom yślnie p ragną oni uczynić w y jątek dla szklarstw a, odstępując mu sodę z m niejszą akcyzą, ale nie w spom inają, jak m a być przeprow adzona kontrola celowego zużycia tańszej sody w stukilkudziesięciu hutach szkła w Polsce. W ysuw ając wreszcie koncepcję obłożenia akcyzą sody, projektodaw cy zapo
m nieli, że w pew nych w ypadkach — celem omi
nięcia tej w łaśnie akcyzy — z łatw ością użyć można, zam iast sody, innych połączeń chemicz
nych, już wolnych od projektow anej opłaty.
Inny znów projekt zm ierza do w prowadzenia p o d atku spożywczego od takich produktów de
stylacji węgla jak benzol, toluol, ksylol, solwent- nafta. C ały dochód brutto Skarbu wyniósłby kil
kaset tysięcy złotych rocznie. Niesłychanie ucią
żliwa kontrola kosztow ałaby niewątpliwie wię
cej...
A le jako motyw tego nowego podatku poda
w any jest zam iar zrów nania warunków sprzeda
ży dla celów pędnych benzolu i benzyny (opła
cającej jak wiadomo podatek konsum cyjny). N a
leży stwierdzić, że te dwa paliw a nie konkurują praw ie w cale ze sobą. Benzol dla motorów spa
linowych używ any jest w Polsce w ilościach 3 — 4.000.000 litrów rocznie, gdy benzyna dla tego celu sprzedaw ana jest w ilości ok. 80.000.000 litrów.
K onkurencję dla benzyny mogą stanowić mie
szanki spirytusowo-benzolowe. Cena spirytusu, odstępowanego przez D yrekcję M onopolu dla ce
lów pędnych, może być dowolnie przez Skarb re gulowana, aby m ieszanki nie stanow iły zbyt groź
nej konkurencji dla benzyny. A le wprowadzenie w każdej koksowni i w każdej gazowni dozoru akcyzowego, którego zadaniem byłaby kontrola przeznaczenia wszystkich p a rty j benzolów — by
łoby czystym absurdem . Praktycznie — takie ukształtow anie podatku m usiałoby doprowadzić do całkowitego zaniechania wyodrębnienia ben
zolów w gazowniach (które głównie wskutek p ro pagandy o raz nacisku w ładz rządow ych w pro
w adziły instalacje benzolowe).
Koksownie — zaniechałyby niewątpliwie de
stylow ania benzolów, wywożąc surow y benzol zagranicę. Tym sposobem — Polska byłaby zu pełnie pozbawiona toluolu, którego doniosłość dla obrony k ra ju powinna być znana naw et n a j
większym ignorantom.
Niedom agania Skarbu powinny być zażegny- wane przez lekarzy gospodarczych, lecz nie przez 'znachorów, którzy oprócz pewności siebie nie są obciążeni żadnym bagażem in telektual
nym.
6 2 W IADOM OŚCI PRZEM YSŁU CHEM ICZNEGO Nr. 16 ZE S P R A W TR A K T A T O W Y C H
P o d p isan y został niedaw no tra k ta t handlow y m iedzy A u s trją i Ju g o sław ją. N a zasadzie k la u zuli najw iększego uprzyw ilejow ania P o lsk a k o rzy sta ć będ zie z n a stę p u jąc y c h zniżek celnych w zakresie pro d u k tó w chem icznych:
W ta ry fie ju g o s ło w ia ń sk ie j:
p o z. 187. M y d ła to a l e to w e ...
poz. 206. Ż e la z o c y ja n k i s o d u i p o ta s u . poz. 207. p. 1. A łu n c h ro m o w y k ry st. . p o z. 214. p. 4. K w as w ęg lo w y p ły n n y . p o z. 234. p. 1. S p e c y fik i i d o z o w a n e p r o d u k ty chem . fa rm ... . . p o z. 236. F a r b y ziem n e i m in e ra ln e z a p ra w io n e p ig m en tem org an iczn y m poz. 243. F a rb y p ig m en to w e i la k i o d
d z ie ln ie n ie w y m ie n io n e . . . F a r b y d ru k a r s k ie c z a rn e . . . In n e f a r b y ...
poz. 244. p. 2a. A tra m e n ty ...
p o z. 390. O b u w ie z k a u c z u k u ró w n ie ż z d o d a tk ie m w sz e lk ic h m a te rja łów w łó k ie n n i c z y c h ...
z a 100 kg.
100.— Din. zł.
5- i, n
b e z cła 15.— D in. zł.
300. j i ,, c lo n e p o d ł.
po z. 243 2 5.— D in. zł.
80. ,, t,
120, t, ,,
60. t, ,f
200 .-W ta ry fie a u s tr ja c k ie j:
poz. 554. A z o tn ia k . . . . b e z cła
W ŚRÓD K SIĄ ŻEK
Ja k o bieżący tom w ydaw nictw Polskiego T o w arzystw a Chemicznego u k a z a ła się p ra c a D r. S.
Otolsikiego p. 't. „Zw iązki inozytofosforow e". A u tor w zw artej form ie przed staw ia ogólny pogląd na związki inozytofosforow e i m etody ich b a d a nia, w szczególności zatrzy m u jąc się nad s k ła dem i budow ą k w asu fosforoorganicznego z n a j
dującego się w nasionach roślin, syntezą kw asu fitynowego, rozpow szechnieniem soli kw asu ino- zytofosforowego, fizycznem i i chemicznem i w ła ściwościami tego kwasu, w reszcie badaniam i ana- litycznem i fityny.
Zainteresow anie, jakiem zarów no św iat ch e
m iczny jak lekarski d a rz ą związki inozytofosfo
row e — czynią pracę Dr. Ś, Otolskiego szczegól
nie aktualną, zaś brak usystem atyzow anych d a nych o p re p a ra ta c h inozytofosforow ych jest już całkow icie usunięty dzięki om aw ianej publikacji.
O publikow ane zostało S praw ozdanie Izby Przem ysłow o-H andlow ej w W ilnie za rok 1930.
S praw ozdanie to obejm uje potężny tom o z a w a r
tości 338 stronic d ruku oraz kilkudziesięciu ta blicach statystycznych. W ydaw anie corocznie p rzez Izby P rzem ysłow o-H andlow e spraw ozdań z działalności oraz sytuacji gospodarczej w ok rę
gu Izby stanow i ustaw ow y obow iązek każdej z istniejących n a terenie Rzeczypospolitej Izb.
N asuw a się jednak bardzo pow ażna w ątpliw ość, czy jest rzeczą celow ą i społecznie uzasadnioną absorbow anie kilkudziesięciu działaczów p o szczególnych Izb n a d opracow yw aniem identycz
nych tem atów , publikow anie ich w (kilku różnych tom ach, w reszcie rozsyłanie fascykułów o bardzo podobnej treści do tych sam ych centraln y ch in- stytucyj i tych sam ych osób, interesujących się zagadnieniam i gospodarczem i. Z daw ałoby się, że zarów no z uw agi n a p rze jrz y sto ść i zw artość m a
te rja łu , jak unikanie zbędnego m arnotraw stw a, jak w reszcie n a pożytek spraw y — znacznie ce- Iowsze będzie ogłaszanie jednego kom pletnego i w yczerpującego spraw ozdania, obejm ującego cało k ształt sytuacji gosipodarczej w Polsce. P r a cę tę m ógłby w szak p o d jąć Zw iązek Izb P rzem y sło w o -H a n d lo w y ch , pozostaw iając poszczegól
nym Izbom ogłaszanie krótkich, parostronico- w ych zestaw ień w zakresie takich gałęzi p rzem y
słu i handlu, które są znam ienne tylko dla okręgu danej Izby. Nie ulega wątpliwości, że ta k a ogól
n iejsza p rac a p o sia d a łab y bez porów nania w ięk
sze znaczenie i w zbudziłaby znacznie żywsze z a interesow anie, niż najszczegółow iej naw et i n a j
pilniej — jak np. to m a m iejsce w w ydaw nictw ie Izby W ileńskiej — opracow ane spraw ozdania poszczgólnych Izb.
Chyba żaden z autorów kilkusetstronicow ych spraw ozdań nie łudzi się, że jego p ra c a jest w całości i sum iennie studjow ana. N atom iast w zo
row o opracow ane w ydaw nictw o Zw iązku Izb, obejm ujące ca ło k sz ta łt stosunków gospodar
czych w roku spraw ozdaw czym , znalazłoby n ie zaw odnie licznych i chętnych czytelników.
K R O N IK A
Dn. 7 sierpnia r. b. odbyło się posiedzenie Z a
rząd u Zw iązku P rz em y słu Chemicznego, n a któ- rem — m iędzy innem i — postanow iono p rzy ją ć w poczet członków Zw iązku Sp. A kc. Polskie Z a k ład y P rzem y słu Cynkowego w Będzinie, F a brykę Chem iczną „E dw ard K lein i Ska" w W a r
szaw ie oraz P ierw szą K rajow ą P rzetw ó rn ię i P a kow nię Sm alcu „ S tan d a rd " w Toruniu. Z apozna
no się z p ro jek tam i w prow adzenia akcyzy n a benzol i sodę; sp raw y te om aw iam y na innem m iejscu niniejszego num eru. W ysłuchano s p ra w ozdania z p ra c delegatów Zw iązku do P ań stw o wej Szkoły Chem icznej oraz Polskiego M uzeum P rzem ysłu.
W biurze Zw iązku P rzem y słu Chemicznego jest do p rze jrz e n ia opracow any przez W ydział P ra c y C entralnego Z w iązku wyciąg z nowego praw a o spółkach akcyjnych w z ak resie n a j
w ażniejszych obowiązków zarządów spółek a k cyjnych.
J e d n a z należących do Zw iązku P rzem y słu Chem icznego fabryk p ragnie sp rzed ać m aszynę parow ą, dynam o, m otor oraz kotły. Spis tych przedm iotów jest do p rz e jrz e n ia w biurze Związiku.
Sowiecki „W siechim prom “ opracow ał plan p ro dukcji i w yrobów chem icznych na najbliższe
lata, W 'zakresie nawozów sztucznych odnośne cyfry p rz e d sta w ia ją się jak n astępuje:
1931 — 2642 tys. tonn 1932 — 6535 „
1933 — 12293 „
1934 — 21984 „ „
W zw iązku z pow yższym planem , projekto
w ana jest budow a fabryk superfosfatu na K au
kazie Płn. i U krainie.
N O W E R O Z PO R Z Ą D Z E N IA
W Dz. Ust. N r. 64 z dn, 29 lipca r, b, ukazało się pod poz, 526 R ozporządzenie M inistrów:
Skarbu, P rzem y słu i H andlu oraz Rolnictwa z dn. 11 lipca 1931 r. w spraw ie zm iany brzm ienia a rty k u łu 15 R ozporządzenia o taryfie celnej.
Stosownie do przepisów tego Rozporządzenia, oznaczono ostatecznie wysokość o p łaty m anipu
lacyjnej p rz y cleniu eksportow anych lub im por
tow anych do polskiego obszaru celnego towarów.
O p ła ta ta p rzy przyw ozie tow arów drogą k o le jową, w odną lub kołow ą w ynosi 10% od sumy p rzypadającego cła, zaś od tow arów wolnych od cła — w zasadzie 15 groszy od 100 kg. wagi su row ej, z w yjątkiem kilku wyszczególnionych w R ozporządzeniu — m iędzy innem i żużli Thom a
sa i fosforytów , od których o p łata m anipulacyj
na w ynosi 1 grosz od 100 kg. Od towarów, po
dlegających c łu wywozowemu, o p łata m anipula
cy jna w ynosi 5% sum y przyp ad ająceg o cła, z w yjątkiem tow arów w olnych od cła p rz y wywo
zie, od k tó ry ch nie pobiera się w cale o płaty m a
nip ulacyjnej.
W Dz. Ust. N r. 65 z dn. 31 lipca r. b. ukazało się pod poz. 538 R ozporządzenie M inistrów:
Skarbu, P rzem y słu i H andlu oraz Rolnictwa z dn.
23 lip c a 1931 r.
Stosownie do p rzepisów tego R ozporządzenia, cło wywozowe od m izdry oraz odpadków i skraw ków w szelkich skór surow ych zaw iesza się n a d a l do dn. 31 października 1931 r.
W Dz. Ust. N r. 68 z dn. 7 sierpnia 1931 r. u k a zało się p o d poz. 559 R ozporządzenie M inistra S praw W ew nętrznych z dn. 24 czerw ca 1931 r.
o konserw ow aniu artykułów 'żyw ności.
R ozporządzenie to jest dalszem z cyklu p rze pisów, o p a rty c h n a ram ow ej ustaw ie żywnościo
wej z idn. 22 m arca 1928 r. Rozporządzenie p rz e p isu je dozwolone środki, konserw ujące arty k u ły żywnościowe. R ozporządzenie wymienia następ u jące chem iczne środki do konserw acji artykułów żywności:
Cukier, sól kuchenna, spirytus, ocet ferm en
tac y jn y jad a ln y lub najw yżej 15%-owy jadalny roztw ór kw asu octowego, korzenie — wszystko dopuszczalne w ilościach dowolnych lub ograni
czonych poszczególnemu przepisam i. Ponadto dopuszczone są do użycia w ograniczonych ilo
ściach i w ściśle określonym celu następujące chemiczne środki:
Saletra potasow a — do konserw acji mięsa i przetw o ró w m ięsnych w ilości 0,3%; bezwod
nik siarkaw y ( S 0 2) — do konserw acji wina w ilości 0,4 g SO , n a 1 1. produktu, do konserw acji owoców i jarzyn suszonych w ilości 0,125%;
Kwas benzoesowy lub jego sól sodowa — do konserw acji przetw orów owocowych i konserw rybnych w ilości 0 ,1%, do konserw acji m argary
n y w ilości 0,2%;
Kwas m rów kowy — do konserw acji surowych soków owocowych w ilości 0,15% i do konser
w acji syropów owocowych w ilości 0,1%.
Rozporządzenie zabrania stosow ania środ
ków konserw ujących do artykułów żywności, je żeliby stosowanie takie miało na celu .ukrycie rzeczywistego stanu lub właściwości konserw o
w anych artykułów . Ponadto zabronione jest sto
sowanie do owoców i w szelkich przetw orów owo
cowych takich środków konserw ujących, które zaw ierają zw iązki arsenu, ołowiu lub innych po
łączeń trujących.
R ozporządzenie wchodzi w życie dn. 7 listo
pada 1931 r, i dotyczy również importowanych z zagranicy artykułów żywności.
W Dzienniku T aryf i Zarządzeń Kolejowych Nr. 25 z dn. 25 lipca 1931 r. ukazało się Rozpo
rządzenie M inistra Komunikacji, n a zasadzie któ
rego w grupie taryf dla produktów chemicznych dokonane zostały następujące zmiany. Kw aśny siarczan sodu (bisulfat) korzystać będzie przy eksporcie przez granice suche z kl. 18, przy eks
porcie przez p orty polskie uzyska 10% -wą zniż
kę od wspom nianej taryfy. P ły ty azbestowe przy wywozie opłacać będą kl. 8, zaś w obrotach z portam i polskiemi otrzym ają kl. 10, W szelkie in
ne w yroby azbestowe analogicznie opłacać będą kl. 4 i p rzy eksporcie przez p o rty kl. 5. Chlorek w apna p rz y eksporcie przez p orty taryfow any będzie n a zasadzie taryfy M 7. W ew nętrzna ta ryfa w yjątkow a dla mączki kostnej została roz
szerzona n a wywóz. E ter etylow y przy eksporcie korzystać będzie z kl, 10. Octan wapnia pod
wyższony został ogólnie w obrocie wew nętrznym z kl. 12 do kl. 14, natom iast fabryki produkujące opłacać będą na zasadzie taryfy w yjątkow ej kl.
12 również i w obrocie zagranicznym . ECH A
D n. 15 sie rp n ia r. b. obchodzony je st jubileusz 25-le- cia ipracy n a te re n ie Sp. A kc. „ F ry d e ry k P u ls " P re z e sa Z arząd u te j S półki, p. D r. G ustaw a L itte re ra . J u b ila t je st też P rezesem Zw iązku P rzem y słu P erfu m ery jn eg o w P olsce o ra z P rzew odniczącym S ek cji P e rfu m e ry jn o - K osm etycznej Z-wiązku P rzem y słu C hem icznego R. P.
Z asłużonem u działaczow i n a p o lu krajow ego p r z e m ysłu, zn ak o m item u fachow cowi w zak resie w ytw órczości perfum eryjnoT kosm etycznej — sk ła d a m y n a jle p sz e ży
czen ia w ielo letn iej p ra c y k u p ożytkow i całego n aszego g o sp o d arstw a narodow ego.
64 W IADOM OŚCI PRZEM YSŁU CHEM ICZNEGO Nr. 16