(Z powojennych regulamin6w wojska brytyjskiego).
Morskim obozem warownym lub warnwnią nadmorską można nazwać ·wszelką zorganizowaną obronę pewnego punktu na wybrzeżu.
:\[oniki ob6z warnwny może być nazwany w zależności od celu dla jakiego służy:
I. Portem ·wojennym, kt<>ry z kolei może być:
1) bazą morską I klasy, 2) ,, ,, fT ,,
3) miejscem zakot,viczenia floty podczas woJny.
Il.
Portem hanct.lowym, kt<>ry z koloi możehyt:
1) stacją węglo\\·ą,
2) portem zaopa1rnjącym flotę,
• ~3) portem, Rlużącym dla schrnnionia Rię floty.
Całkowity plan obrony warnwni nadh1·zpźnej pn~ygotowuje Rię już w c;rnsie pokoju. Przewodniczy komisji opl'acowującej plany dowódca garnizonu, dzialahcy w bliskim kwi takcie z dowództwem floty danego odcinka wybrzeża i lotnictwa. (Obowiązki ,, Dowódcy Garnizonu" należy ujmowae znacznie szerzej, niż u nas „Komondan1a Gai·nizonu").
Podczas mobilizacji powinna hyc,; utrzymana najHciślejsza łączność pomię<lzy dow6dcami wojska lądowego, maryn::iski i lotnictwa, należy clla niell jeszeze w czasie pokoju ,,·yrnaczy{· odpo\\'indni lokal dla wspólnej pracy.
f>oflczas wojny wszystkie fol'maejo w warowni morskiej eat-kowicin poclpon:ąclkowują si~ cl-cy jej garnizonu. O ilo jej obsza1·
jest zna<·rny - ctzieli się go na odcinki. Dowc,dea odc·inlrn jPst cal-kowieit\ o<l1•Gwicdzialny 1)l'zod clowc,dcą garnizonu r.a s,n'>j o<lcinok.
Obszary i granice odcink6w nbrnny powinny by6 tak wyznaczone, auy taktyczne jPdnostki artyl8ryjskiP, t. zw. ,,firo c•.ommands", niP
były dzielone. ·
Każda \\·arownia luu sektor "·a1·owni powiully byt· w stani<•
pomie~cie CZtJś6 garnizonu, pl'zeznaczoną dla jnj obrony, jak 1·<'>w11iPż i wszelki sprzęt techniczny niezbędny do kiornwania ogniPm.
Ponrnzaj:ic k wes1ję o bo wiąz k<)W załogi st.w ip1·dzamy, iż od
po-wiedzialno~ć rc'>żnyel1 rodzajchv broni i slużli za obrornc \\·arowni morskiej, jest nash-aiująca:
1. Marynarka jest odpowiedzialną za wysuniętą ob1·om~ w6d terytorjalnych i pasa mm·za po7.a. donośnością dział warowni. Oln·ona morRka sktada się z joclnostok torpedujących, lodzi pod wodnych, 1rnwlonhv patl'Olowy<'h, śli7.gowców i t. d. CiMwna odpowieclzialnośf
..
marynarki tkwi pr;1,edewszystkiem w pnygotowan iu za wcr,asu i utrzy-maniu w należytym stanie przeszkód dla zbliżającego Rię z morza nieprzyjaciela. Przeszkody te mają być cza;-;owe lub stałe, np.: pola minowe, Rieci, pale, bouy i t. p. ,Jednostki linjowe floty obozom warnwnym nie pocllegają, mogą otrzyma(\ odrębne za<lania wprost od władz centralnych. •
2. .Artylerja jest odpowiedzialna:
a) z;a uzbrojenir i kierowanin ogniem na całym ob-szarze warowni (także za r. k. m. Lewis'a), b) obronę pnrnci w-lotniczą,
c) obronę przeszk<)d ustawionych w morzu w rejonie jej donośności i
d) za taktyczną kontrolę pnrnwod<'nv prąrlu elektrycz-nego \\' warowni.
:L Saperzy są odpowierlzialni za od powieclni stan 1eclmic:zny przewodów telefonicznych, telngraficznyd1 i o~wietleniowych, za sio-sow11e r.abezpieczrnie schronów pnrncl bombami lotniczemi, za ochronę
pnrncl gazami, czyli wogóle obronę prieciwgazową warowni, zaopa-trzeni(' warowni w wodę. \V zakres ich pracy wchodzi zakładanie
min i fugaR<>w i inne praco z materjalami wybuchowemi,
niedoty-czące m·tylerji. \Y skład oddziaMw saperskich wcho<lzi osobny plu-ton rndjotelogrnfist6w. Lączność zasactuiczo naloiy do marynarki, ,,sigual ofl'ie.r·1·" po1'1 u ki<,rnjo Lt slwi.h:1 i nalcź)r do sr.tabu dow6clcy gam izon u. .11·od kami lącznrnfoi poza rndjoteJegrafom są: flagi 11101·-skie sygnatowe, morski semafor dwuflagowy, ostatecznie wszelkie porozumienie się alfabetem ~I(m:;e\~·o, czy to przy pomocy rnfl<~kto-l'<>w, hcljoskopu lub l'lagi r<~cwoj .
.t.
Piechota jes1 od powiodzialn.1 za ob~lngt-J kl>. i karn!Jinów maszynowych i za obron<~ od desantu Jul> nicp1·zyjaciola z l~dl1.Nzczog<)llli<' nal<iżyci<' powinna l>y6 zol'ganizowana ob1·ona bateryj,
\\'(iZlO\\')r<'11 R1acyj ka I >I o wy<· h, nasady pa I i wz maen iają<~ych bl'zeg, stacyj syg-nalowycl1 i punkt<>w ob8<.~nvacyjnyc·h w~zelkieµ;o rodzaju.
_G. Lotnictwo j<.)s1. odpowiedzialrn~ za wywiad na dalszo od~ log·loś<(i. \\' zak1·os jng·o <I zia Ian ia wchodzi ni:-;zc~rnnie mo1·1-dd_eh Ri l niPprzyjaci<:la toq1ndami~ lo1ni<'.Wllli i hom.lrnmi, ataki _na H!ac.1u lo_t-n icw lo_t-n ieprzyjaciola, wre~ze ie o b~e1·wa<·.1a wzg! t~d lll<' kierowa n w ogniem bateryj nadbl'Zeżnycli. .
~ aj\riększą władz:1 jak już wsponrni<'li::;my jn~1 dow(1dm1 ga1·-nizo11u, kt<>ry wydaje roikazy do d-c(>\\' bl'ygad*) (komorn:antów ogni owych) przez· doWl>dr<> ,,. 0< I<- inków. Wla~ci wy mi wi~c
dow(>d-<'ami a,··ty I crji ~ą d-('.\' brygad.
·I
ośli !1i0rna dmv6d<\\' odc in ku, wtedy dmY<)dea garnizonu może l>ozpo~redn10 1·ozkazy\\'a<· d-cy brygad~·.~VY.it11ki<·1~1 h<:dzi<' \\·_rpad<'k, gdy ar!ylorj~1 warnwni posi~~la większ!!
llośe b1·ygad. TT ~I ana wia się tedy fonkc:Je d-<:Y a1:tyl<>1·.11 warowrn, k11>1·v wchodzi w :,,;kład ~ztalrn d-cy garrnzonu, Jako l·achowy dorad(•.a i jo~·1 1·zynnikimn JH)~l'Pdnirn mi<~dzy d-<·ą garnizonu, a oficPrami k.o.
. .Jak j11ż zazna(/zyli~my, ?hRluga_ iu·1.ylerji nadlJl'zożnoj d~i<'li
~11~ zu względ('iw admini:-;1ra(·y.1ny<·li 1 1ak1y~~zny(·h na z;asadn.1<'.ZO
J<!d IloRtki „fi rn commandR'' (kom <11HI y ogn10w0 ), co ód powrnd a
·:-) W .\rwlji Kume!J(lant, ogniows'' arl.ylerji 111.vllmwi11cj jt'HL
ru\,
11ozrntcz11y z ' d 0,,·o, · I 1·ą l1rygady nrtylNji n " pn n,rr.J. I .57
l>rygadzie w al'tykrji inny,~II l'Odzajów. .Jodno~tki te podzieloue są na IJaterje, których organizacja jest iależna od l'Odzaju i charakteru pl'acy, do kt6l'ej są pn~eznacr.Oll<'.
Plan, m·z,~dzen io i 1·ozmieszczenie stalyell ohjektów w warnwni, a także rodzaj p1·zpznaezo11ego ,dla niej uzbrojenia, zależy od zadaf1 i warnnków wymaµ:anych dla 11iPj w czasie dziala(1 wojennych. Dużą rolę orlg1·ywa tu topogra[ja wylmwża i s:vdadująceµ:o z nią lądu.
Przy rozwi:p:ywanin lnv<'R1ji uzl>mjenia lub przezbrojenia warnwni (gl,'>wniP odnosi Rię to do uzl>rojnnia stałego) należy u,,·zµJę<lni6 najpier\\' nash;pujące wymagania:
1) powinno :-;i~ zal,ezpi<·<·zy6 instalacj~ od ztej woli uil'powo-lanyc\ll czyntlik6w,
:Z) uczyniĆ'. j:1 w możliwie HajwiPckRzym stopniu_ sam<;nvyst~r~
czalną i tak zaopatrzoną w s1)l'zęt pomocu1czy 1 częsc1
zapasowe, by praca obsługi byta fatwa, dogodna, a wynik 1Pj praey skuteczny,
3) powinna zape" nif obsłudze maximnm ocill'Ony od 0,!.2:nia nieprzyjacielski(_lgo, powinna IJyć tak zbudowana, auy
uszkodzić m<'igł ją tylko stn~al więkswgo kalibrn.
r;zl>l'Ojonie każdrj brygady (,,fire ('omrnand") dzirli się na
stało, kolejowe, motorowe i połowo. Podczas obrony dopu:,;zczalny jest ogicii wszystkich rodzajów. ~la to p1·zedewHzystkirm miejscP przy l:!dowaniu, a zasadniczo jeżeli niep1·;,;yjaciel znajdujp ~<ift w 1·rjoni('
działania wszystkich tyeh 1·odzaj(iw uzbrojenia.
1. l T z b r o j e n i e :.; t a l e.
I >o uzlJ1·ojen ia !-,tah\go zalicza się bro11 usta wioli,~ na
po,b;ta-\\'aC'h stałych. l)zioli się ona na:
a) <lzia la najci(tŻSZ<', pr;,eznaczono przedewszyst ki Pm do ost 1·ze-l i wania pancernyc li okrętów '/, (lużych od lP~drnki,
h) działa ci<JżkiP, przeznacwne do ostr'/,eliwania nieopan,·e-rzonyeh lnl> lekko opanccl'zony<'h okręt6w, f-ttawiac'/,y min, torpe-dowców, ok1·ęUiw uży,rnnych do hlokowania wejść· do portu i łamaczy
bo 11 (>w,
e) haubic<\ p1·z('znaczone dla podtrzymania akcji art.~·le1·ji ei<~żkioj i na.H<~żswj i stosowane przedewszyRtkiem przy ogniu po~r«'dnim,
d) lekkie, ((JF - szybkostrzelne), przeznaczone <lla zwalczania jednostek szybkobiożuych w rndzaju tol'pedowców.
U z IJ r o j e n i
e
k o l e j o w e.I >ziała i haubi,·o na Rpncjalnych Jorach kolejowych z przygo-1owancmi podczas pokoju i należycie obliczoncmi clanemi i zflolne do strzelania p1·iy dużych k1tach podniesienia.
Zad a niem ich jest stawianie oporu okręt om m,tnel i wującym wybrzPżr, ,·o ułatwia ich 1·uchliwoM·.
3. l' z i> r o j u n i (! lll o t o l' o w l' .
. Jest to wsz(·lki inii)' rodzaj rnchomej inRtalacji p<na instalacją kolejową (np. czotgi, samochod~· pancerno i 1. p.). .f eRI speejalnio przezllacwne dla obrony frontu lądowego warowni, rzadziej używane przcci wko desallt.owi i CZ(;;ściej, jako pomocnicze cli a uzbrojenia sta-tego. Hegulamin przewiduje użycie tego rodzaju uzbroj0nia do strzr·-lan ia pociskami oświPtlaj:1c0mi.
4. TT z h r o je n i e p o 1 o w e.
Są to wszelkiego rodzaju baterje polowe, znajdujące się w stanie warowni ·w czasie pokojowym, i przeznaczone dla podtrzy-mania odsieczy lub dla wypadów z twierdzy przeciwko desantowi.
~\rtylerja najcięższ;a i haubice powinll_y być ustawione przed, a nie z;a temi miejscowościami, obl'Ona których jest im powierzona, a to z tego powodu, aby okręty niopriyjacielskie s_trzelające z; najw.
donośnmfoią swych <i ział, pozosta waty za wsze w sferze strzału
warowni.
l\Iiejsca zakotwiczenia na m01·zu, specjalnie dogodne dla po-stoju okrętów nieprzyjacielskich, powinny bezwzględnie znajdować
si <c pod strzałem dzi al warowni. HauiJko należy jednak tak ustawić,
aby hyly ukryte od strony morza poza pagórkami lub lasem.
,\ rtylerja ciężka powinna być 1 ak ustawiona, aby jak najłatwiej
mogla walc;t,yć ze stawiaczami min, okrętami l>lokującemi (brande-rami) i łamaczami hon6w. Dezwzględnie powinna by(· zaopat1·zona wo wszelkie udogodnienia dla G-ocnego stn;elania.
\Yszystkie działa powinny być wog<>le tak ustawione, aby ogief1 ich m6gl być ześrodkowany na najważuiejszych punktach obszaru wodnego lul> lądowego, którego brnnią.
Xależy zaz11aezyć, że instalacja artylerji na wysoki,~h punktach zmusza okręty 11iepni:yjaeielskie cło strzelania z dużej odległości.
Poza tern jednak lekkie i szybkostl'zelne działa nałoży ustawia6 w ten przy-gotowana przez doml<lC<~ al'tylerji, zgotlnic z og()lnym plauem oiJrony, wypracowanym przez dmn5<lcę garnizonu. Plan powi 11 ien zawiera<·
wyczerpujące dane co rl.o wartości i zdolności obrony m·tyleryjRkiej,' a wi(}C jej o,·µJrniza(•.jf} i podział brygarl. i bateryj, zasady posługiwania się taholami strzPlniczemi przy kierowaniu ogninm, Ol'ganizację Rtnżby łączności, zasadę przrkazywa11ia komeHd, metody walki w przewi-dzeniu wszelkiego możliwego rodzaju atak6w, a takj;e ściślA określone
ol>owiazki i od powieclzialnośr każdego poszczeg<5lnego dow(idcy . .. Wlaśd wo dowodzenie artylerją zaczyna się od dowódcy bry-gady, kt<)ry powinien by_ć w he~pośrec}niej, _dobrze ~abezy!o?zonoj
tączności ze wszystkimi s"·ym1 dowodcam1 bateryJ naJc1ęzs;t,ych
i ciężkich, zo wszystkimi dowódcami_ plu_touó"· przeciwtorp_edowyc!1, z wysuniętym i punkt.ami ohserwacyJ nem I oraz; ('<mtralą loerowarna
ogniem ((1.
K.
n.). , . , .natu1·jn llaubi('. powillny l>y<· w,l~!czone
cJo
1e.1 _b1ygady, \\' ktore.1 mogq lly<,; 11ajl>ardzinj potl'zelmr (a ~YI':<' g<~W' naJ_w1ększ~ pra\\~do-podobiri'1st.wo oµ:nia po~redniego) .. .:'\ornialn1e pomnny SH~ waJdo-war pod bezpośrednimi rozkazanu d-cy bl'ygady.. .\ ng]ja, k16ra po~ia<la wypr6howa Il:\ najci~ższą ai:tyl_orj<t mond~,l, n, ,i po1 l'zolmjP g"lowi (· sif~ n ~,1 _wyuon1m dz1_al cl I a uz hrn.1ema wy~rzeza.
('stawianie dział na.]\nększego kahbru superdrodnoukw na 1it<lzie, nio wymagająe ,t;pecjal,1)·cl: ol.)1icze11 (pouiewai są już gotow~'i, Je~t l'zecza sto~mnkowo łatwą; uzycrn zelazo-betonu rozstrzyga wszelk10 z.a.gadnieu
1
a instalacyj11e,. sz_czeg6lnio natury 0~1·on!1ej. Strome, Rk_a-lu~te wybrzeża wysp uryt.yJskich ~ą bardzo odpow1edme do obwarowania.59
Zjednoezo1w ol>ecnie Zakla(ly .. \rm~trongn i Vicken-1'a od lat.
,vyspoejalizowane w budowie najcięższej artylerji morskie.i, zawszo
łatwo moµ;ą podoła(· zadaniu zwiększenia kalibru, czyli i donośności,
co do których rok l'Ocznie zwiększają się wymagania.
Pon ie waż zasad ni czo ustalono w Anglji, iż donośnoś(: dział
obrony wybrzeża powinna przekraczać conajnrniej o ~~OOO yardów
naj-większą donośnośr. moiliwego nieprzyjaciela, to uwzględniając, że typ ,,Colorado" R. Z .A. ma 34.000 ya1·dów - możemy pl'zypuszczać, że artylerja najcięższa wal'Owni morskich w Brytanji ma donośnoś(·
od 37.000 do 40.000 yard<'>w. (Yard = 91:l: mtr).
Co się tyczy przygotowania walki warowni z nieprzyjaciblem morskim, odsyłam czytelnika do „Przeglądu .\ rtyleryjskiego'' nr. G/28