Perspektywy badawcze

Lęk językowy jako stosunkowo nowe pole poznawcze oferuje wiele możliwości badawczych, zarówno pod względem merytorycznym, jak i formalnym. Ze

wzglę-du na specyfikę niniejszego woluminu warto skupić się na implikacjach zastoso-wania różnorodnych schematów badawczych.

Przede wszystkim, szczególnie istotne wydaje się łączenie metod ilościo-wych i jakościoilościo-wych w celu zapewnienia różnych podejść do badanego kon-struktu. Oznacza to, że typowym badaniom statystycznym towarzyszyć powinny badania „miękkie”, czyli wywiady z wybraną grupą ludzi lub też analiza kontek-stu sytuacyjnego badanych zjawisk poprzez ich opis. Taki sposób postępowania ma wielorakie konsekwencje. Wśród nich należy wymienić inicjację, dzięki której można odkryć całkowicie nowe perspektywy w badaniach nad lękiem języko-wym. Ponadto, w grę także wchodzi triangulacja, czyli testowanie konwergencji (zbieżności) lub wiarygodności wyników, któremu towarzyszy komplementarność (opracowanie, ilustrowanie i objaśnienie wyników). Dodatkowymi czynnikami wypływającymi z łączenia metod ilościowych i jakościowych w eksploracji leku językowego jest rozwój zapewniony przez wzajemną informacyjność obu typów badań oraz ekspansja, czyli powiększenie zakresu projektu badawczego (Greene, Caracelli i Graham 1989), co w przypadku badań nad lękiem językowym wydaje się szczególnie istotne.

Jeśli chodzi o schemat badawczy z zakresu ilościowego, planem najbar-dziej pożądanym jest zwykle eksperyment jako taki, który pozwala wykryć kierunek zależności przyczynowo-skutkowych oraz kontrolować wpływ wielu zmiennych zakłócających. Niestety, jego przeprowadzenie w warunkach naturalnych (tzw.

eksperyment pedagogiczny) może być bardzo trudne. W rezultacie, do tej pory badania eksperymentalne z tej dziedziny prowadzono jedynie w wąskim zakresie ze względów opisanych powyżej. Co więcej, należy sobie zadać pytanie, czy zasto-sowanie tego typu schematu w odniesieniu do indukowania negatywnych emocji, takich jak lęk językowy, nie wiąże się ze świadomymi działaniami, które mogą się okazać szkodliwe dla określonej grupy lub jednostki.

Pomimo dosyć zaawansowanych badań w tym temacie, lęk językowy wciąż jeszcze stanowi pasjonującą zagadkę, która domaga się jasnego rozwiąza-nia. Choć wiele już wiadomo na temat genezy tego zjawiska, jego następstw i korelatów, do tej pory nie udało się ustalić, kiedy dokładnie tworzy się lęk na lekcji języka obcego ani też kiedy przekształca się on z negatywnego zjawiska zaburzającego proces akwizycji języka w pozytywne doznania sprzyjające ucze-niu się. Wobec braku wyczerpujących badań eksperymentalnych trudno pokusić się o jednoznaczną interpretację indywidualnych odczuć lęku językowego, jed-nak warto pamiętać, że umiarkowana doza niepokoju i obawy jest warunkiem pomyślnego rozwoju językowego.

BIBLIOGRAFIA

Abu-Rabia, S. 2004. „Teacher’s role, learners’ gender differences, and FL anxiety among seventh-grade students studying English as FL”. Educational Psy-chology 24. 711-721.

Aida, Y. 1994. „Examination of Horwitz, Horwitz, and Cope’s construct of for-eign language anxiety: The case of students of Japanese”. Modern Language Journal 78. 155-168.

AlFallay, I. 2004. „The role of some selected psychological and personality traits of the rater in the accuracy of self- and peer-assessment”. System 32. 407-425.

Argamon, O. i Abu-Rabia, S. 2002. „The influence of language anxiety on Eng-lish reading and writing tasks among native Hebrew speakers”. Language, Culture and Curriculum 15. 143-160.

Arnold, J. (red.). 1999. Affect in language learning. Cambridge: Cambridge Universi-ty Press.

Bailey, P., Daley, C. E. i Onwuegbuzie, A. J. 1999. „Foreign language anxiety and learning style”. Foreign Language Annals 32. 63-76.

Bailey, P., Onwuegbuzie, A. J. i Daley, C. E. 2000. „Correlates of anxiety at three stages of the foreign language learning process”. Journal of Language and Social Psychology 19. 474-491.

Brown, J. D. 1988. Understanding research in second language learning. Cambridge:

Cambridge University Press.

Campbell, C. M. 1999. „Language anxiety in men and women: Dealing with gender difference in the language classroom”, w: Young, D. J. (red.). 1999. 194-215.

Campbell, C. M. i Shaw, V. M. 1994. „Language anxiety and gender differences in adult second language learners: Exploring the relationship”, w: Klee, C.

A. (red.). 1994. 215-244.

Casado, M. A. i Dereshiwsky, M. I. 2001. „Foreign language anxiety of university students”. College Student Journal 35. 539-549.

Casado, M. A. i Dereshiwsky, M. I. 2004. „Effect of educational strategies on anxiety in the second language classroom: An exploratory comparative study between U.S. and Spanish first-semester university students”. College Student Journal 38. 539-552.

Cheng, Y. -S. 2004. „A measure of second language writing anxiety: Scale develop-ment and preliminary validation”. Journal of Second Language Writing 13. 313-335.

Cheng, Y. -S, Horwitz, E. K. i Schallert, D. L. 1999. „Language anxiety: Differen-tiating writing and speaking components”. Language Learning 49. 417-446.

Craig, J. R. i Metze, L. P. 1986. Methods of psychological research. (wydanie drugie).

Monterey, CA: Brooks/Cole Publishing Company.

Elkhafaifi, H. 2005. „Listening comprehension and anxiety in the Arabic language classroom”. Modern Language Journal 89. 206-220.

Francuz, P. i Mackiewicz, P. 2005. Liczby nie wiedzą, skąd pochodzą. Przewodnik po metodologii i statystyce nie tylko dla psychologów. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Frantzen, D. i Sieloff Magnan, S. 2005. „Anxiety and the true beginner-false be-ginner dynamic in beginning French and Spanish Classes”. Foreign Language Annals 38. 171-190.

Ganschow, L. i Sparks, R. L. 1996. „Anxiety about foreign language learning among high school women”. Modern Language Journal 80. 199-212.

Gardner, R. C. i MacIntyre, P. D. 1993. „A student’s contributions to second-language learning. Part II: Affective variables”. Language Teaching 26. 1-11.

Gardner, R. C., Masgoret, A. -M., Tennant, J. i Mihic, L. 2004. „Integrative mo-tivation: Changes during a year-long intermediate-level language course”.

Language Learning 54. 34-67.

Gardner, R. C., Smythe, P. C. i Clément, R. 1979. „Intensive second language study in a bicultural milieu: An investigation of attitudes, motivation and language proficiency”. Language Learning 29. 305-320.

Greene, J. C., Caracelli, V. J. i Graham, W. F. 1989. „Toward a conceptual framework for mixed-method evaluation designs”. Educational Evaluation and Policy Analysis 11. 255-274.

Gregersen, T. i Horwitz, E. K. 2002. „Language learning and perfectionism:

Anxious and non-anxious language learners’ reactions to their own oral performance”. Modern Language Journal 86. 562-570.

Horwitz, E. K. 1986. „Preliminary evidence for the reliability and validity of a foreign language anxiety scale”. TESOL Quarterly 20. 559-562.

Horwitz, E. K., Horwitz, M. i Cope, J. A. 1986. „Foreign language classroom anxiety”. Modern Language Journal 70. 125-132.

Kim, J. 2005. „The reliability and validity of a Foreign Language Listening Anxiety Scale”. Korean Journal of English Language and Linguistics 5. 213-235.

Kitano, K. 2001. „Anxiety in the college Japanese language classroom”. Modern Language Journal 85. 549-566.

Klee, C. A. (red.). 1994. Faces in a crowd: The individual learner in multisection courses.

Boston: Heinle & Heinle.

Komorowska, H. 1982. Metody badań empirycznych w glottodydaktyce. Warszawa: PWN.

Kondo, D. S. i Ying-Ling, Y. 2004. „Strategies for coping with language anxiety:

The case of students of English in Japan”. ELT Journal 58. 258-265.

Liu, M. L. 2006. „Anxiety in Chinese EFL students at different proficiency levels”.

System 34. 301-316.

Liu, M. i Jackson, J. 2008. „An exploration of Chinese EFL learners’ unwillingness to communicate and foreign language anxiety”. Modern Language Journal 92. 71-86.

MacIntyre, P. D. 1995. „On seeing the forest and the trees: A rejoinder to Sparks and Ganschow”. Modern Language Journal 79. 245-248.

MacIntyre, P. D., Baker, S. C., Clément, R. i Donovan, L. 2003. „Sex and age effects on willingness to communicate, anxiety, perceived competence, and L2 motivation among junior high school French immersion students”.

Language Learning 53. 137-166.

MacIntyre, P. D., Baker, S., Clément, R. i Conrod, S. 2001. „Willingness to communicate, social support and language learning orientations of im-mersion students”. Studies in Second Language Acquisition 23. 369-388.

MacIntyre, P. D. i Gardner, R. C. 1989. „Anxiety and second language learning:

Toward a theoretical clarification”. Language Learning 39. 251-275.

MacIntyre, P. D. i Gardner, R. C. 1994a. „The effects of induced anxiety on

three stages of cognitive processing in computerized vocabulary learning”.

Studies in Second Language Acquisition 16. 1-17.

MacIntyre, P. D. i Gardner, R. C. 1994b. „The subtle effects of language anxiety on cognitive processing in the second language”. Language Learning 44. 283-305.

MacIntyre, P. D., Noels, K. A. i Clément, R. 1997. „Biases in self-ratings of second language proficiency: The role of language anxiety”. Language Learning 47. 265-287.

Matsuda, S. i Gobel, P. 2004. „Anxiety and predictors of performance in the foreign language classroom”. System 32. 21-36.

McCroskey, J. C. 1970. „Measures of communication-bound anxiety”. Speech Monographs 37. 269-277.

McDonough, J. i McDonough, S. 1997. Research methods for English language teachers.

London: Arnold.

Mihaljević Djigunović, J. 2000. „Language learning strategies and affect”. CLCS, Occasional Paper No 59. Dublin: Trinity College.

Mihaljević Djigunović, J. 2006. „Language anxiety and language processing”.

EUROSLA Yearbook 6. 191-212.

Onwuegbuzie, A. J., Bailey, P. i Daley, C. E. 1999. „Factors associated with foreign language anxiety”. Applied Psycholinguistics 20. 217-239.

Onwuegbuzie, A. J., Bailey, P. i Daley, C. E. 2000. „The validation of three scales measuring anxiety at different stages of the foreign language learning process: The Input Anxiety Scale, the Processing Anxiety Scale, and the Output Anxiety Scale”. Language Learning 50. 87-117.

Onwuegbuzie, A. J., Bailey, P. i Daley, C. E. 2001. „Cognitive, affective, perso-nality, and demographic predictors of foreign language achievement”.

Journal of Educational Research 94. 3-15.

Oxford, R. L. 1999a. „Anxiety and the language learner: New insights”, w: Ar-nold, J. (red.). 1999. 58-67.

Oxford, R. L. 1999b. „‘Style wars’ as a source of anxiety in language classrooms”, w:

Arnold, J. (red.). 1999. 216-238.

Pappamihiel, N. E. 2001. „Moving from the ESL classroom into the mainstream:

An investigation of English language anxiety in Mexican girls”. Bilingual Research Journal 25. 1-8.

Pappamihiel, E. N. 2002. „English as a Second Language students and English language anxiety: Issues in the mainstream classroom”. Research in the Teaching of English 36. 327-366.

Pérez-Paredez, P. F. i Martínez-Sánchez, F. 2000-2001. „A Spanish version of the Foreign Language Classroom Anxiety scale: Revisiting Aida’s factor analysis”. RESLA 14. (http://dialnet.unirioja.es/servlet/fichero_articulo?

articulo=871315&orden=53169).

Phillips, E. M. 1992. „The effects of language anxiety on students’ oral test performance and attitudes”. Modern Language Journal 76. 14-26.

Piechurska-Kuciel, E. 2008. Language anxiety in secondary grammar school students.

Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.

Rodríguez, M. i Abreu, O. 2003. „The stability of general foreign language classroom anxiety across English and French”. Modern Language Journal 87. 365-374.

Rouhani, A. 2008. „An investigation into emotional intelligence, foreign language anxiety and empathy through a cognitive-affective course in an EFL context”.

Linguistik Online 34. (http://www.linguistik-online.de/34_08/rouhani.pdf).

Saito, Y., Horwitz, E. K. i Garza, T. J. 1999. „Foreign language reading anxiety”.

Modern Language Journal 83. 202-218.

Saito, Y. i Samimy, K. K. 1996. „Foreign language anxiety and language perfor-mance: A study of learner anxiety in beginning, intermediate, and advanced-level college students of Japanese”. Foreign Language Annals 29. 239-249.

Sarason, I. G. 1978. „The test anxiety scale: Concept and research”, w: Spiel-berger, C. D. i Sarason, I. G. (red.). 1978. 193-216.

Schumann, J. H. 1997. The neurobiology of affect in language. Malden: Blackwell.

Spielberger, C. 1983. Manual for the state-trait anxiety inventory (STAI-Form Y). Palo Alto, CA: Consulting Psychologists Press.

Spielberger, C. D. i Sarason, I. G. (red.). Stress and anxiety. Vol. 5. Washington, DC: Hemisphere.

Spielmann, G. i Radnofsky, M. L. 2001. „Learning language under tension”.

Modern Language Journal 85. 259-278.

von Wörde, R. 2003. „Students’ perspectives on foreign language anxiety”. Inquiry 8. ERIC ED479986.

Watson, D. i Friend, R. 1969. „Measurement of social-evaluative anxiety”. Journal of Consulting and Clinical Psychology 33. 448-457.

Woodrow, L. 2006. „Anxiety and speaking English as a second language”.

RELC Journal 37. 308-328.

Turula, A. 2006. Language anxiety and classroom dynamics. A study of the adult beginner.

Bielsko-Biała: Wydawnictwo Akademii Techniczno-Humanistycznej.

Xiu, Y. J. i Horwitz, E. K. 2008. „Learners’ perceptions of how anxiety interacts with personal and instructional factors to influence their achievement in English: A qualitative analysis of EFL learners in China”. Language Learning 58. 151-183.

Young, D. J. (red.). 1999. Affect in foreign language and second language learning. A prac-tical guide to creating a low-anxiety classroom atmosphere. Boston: McGraw-Hill.

Część II

METODY