Wie
803, oddal. pó³n. pó³n.wschodnie od Nowego S¹cza 16 kilom. Parafia w miejscu.
W czasach przedhistorycznych têdy prowadzi³a droga handlowa Rzymian (Sadowski, Drogi handlowe, 78). W XIV w. w³acicielem miejscowoci byli mo¿e 3 bracia haerades de Slupsca (patrz ni¿ej). Po-tem wie w posagu za Barbar¹ Ro¿nówn¹ otrzyma³ Stanis³aw Têczyñski, po nim Jan Amor Tarnowski
orodka osadniczego do schy³ku XIII stulecia, Kraków 1974; por. tak¿e Poleski, Dwa grodziska w Podegrodziu ; ten¿e, Wczesnoredniowieczne osadnictwo w dorzeczu Dunajca , s. 40-41; przede wszystkim za Poleski 2004, s. 293-308, ryc. 136-145. Por. tak¿e Leñczyk 1983, s. 28, 93; Marsza³ek 1993, s. 174-175. Na podstawie dotychcza-sowych badañ stwierdziæ mo¿na, i¿ grodzisko Zamczysko funkcjonowa³o w Podegrodziu w XI wieku (raczej w jego 2 po³owie), zob. Poleski 2004, s. 320, za grodzisko Grobla od koñca XI do 2 po³. XIII wieku, zob. Poleski 2004, s. 306.
800 Kapliczka pochodzi zapewne z XVII wieku (rok 1631 lub 1695, zob. Kapliczki 1983, s. 334). Murowana z kamienia, na planie prostok¹ta zamkniêtego pó³kolicie, tynkowana, dach kryty blach¹. Fasada a szczególnie jej zwieñczenie uleg³o w XX wieku przebudowie i nie stanowi ju¿ pó³kolistego szczytu, natomiast przyjmuje formê usko-kow¹, z obszern¹ wnêk¹ od frontu. Na kalenicy dachu strzelista wie¿yczka z pseudolatarni¹ i kopu³k¹ z krzy¿em wieñcz¹cym. We wnêtrzu o³tarz manierystyczny z pocz¹tku XVII wieku, z obrazem w. Anny Samotrzeæ, malowanym na p³ótnie naklejonym na deskê. Na obrazie ³aciñska inskrypcja: QVOS TIBI RVRICOLAE GRATI SACRAMVS HO-NORES ANNA PARENS LAETO. SVSCIPE DIVA SINV. W lewym dolnym rogu kompozycji klêcz¹ca postaæ fundatora
ks. Sebastiana z Rogów, obok ³aciñska inskrypcja fundacyjna: P. SEBASTIANVS DE ROGI VICARIVS PRIO TVNC ECCLAE PAROCHIALIS PODEGRODEN. FIERI CVRAVIT ANNO DNI 1621. W zwieñczeniu o³tarza rzeba pó³pe³na Boga Ojca oraz owalne Przemienienia Pañskie (w typie s¹deckim). Na antependium Ucieczka do Egiptu (z ³adnym t³em pejza¿owym), cenny obraz na p³ótnie (naklejonym na deskê). Na p³askim stropie dwa plafony Trójca wiêta i Wniebowziêcie Matki Boskiej, oba obrazy z 1913 roku. W lipcu 2002 roku kapliczka przechodzi³a gruntowny remont
niestety nie we wszystkim profesjonalny, za to z nadmiernym zastosowaniem cementu. Zob. te¿ . Kapliczki 1983, s. 334, il. 559 (niestety potê¿ne lipy obok kapliczki ju¿ wyciêto), 560-562.
801 Zob. Czêæ ilustracyjna, il. 196.
802 Kapliczek, krzy¿y i figur przydro¿nych w Podegrodziu jest co najmniej kilkanacie. W wiêkszoci s¹ to obiek-ty wzniesione w czasach pouw³aszczeniowych, a tak¿e na prze³omie XIX i XX wieku. Najbardziej okaza³¹ z nich jest kapliczka w. Sebastiana. Zob. Kapliczki 1983, s. 335-339, il. 327, 328, 567, 568, 578, 579, 580, 593. W 1976 roku Zbigniew Beiersdorf i Bogus³aw Krasnowolski odkryli w kapliczce przy wale grodziska w Podegrodziu rzebê Matki Boskiej i dwie znacznie mniejsze figurki dwóch wiêtych (obecnie na plebanii w Podegrodziu). Zespó³ ten, datowany przez odkrywców na lata siedemdziesi¹te XIV wieku, stanowi pozosta³oæ rodkowej czêci szafy niewielkiego tryptyku czterech wiêtych dziewic. Por. Beiersdorf, Krasnowolski 1992b, s. 251, 261-2, il. 133-135; por. tak¿e A. M. Olszewski, Wystawa sztuki gotyckiej ziemi s¹deckiej (1992), BHS 1993, nr 1, s. 107-108, il. 6. Odkryte zabytki rzeby s¹ bardzo cennym potwierdzeniem istnienia na tym terenie, ju¿ w 2 po³. XIV wieku, typu rzebionego o³tarza z postaci¹ Matki Boskiej z Dzieci¹tkiem porodku. Pierwotne przeznaczenie rzeb nie jest znane, jest jednak rzecz¹ wielce prawdopo-dobn¹, ¿e zosta³y one ufundowane do szafy o³tarza, który znajdowa³ siê w miejscowym kociele parafialnym. Z ko-cio³em w Podegrodziu zwi¹zana jest jeszcze druga, starsza rzeba z po³owy XIV wieku (wys. 57 cm), przedstawiaj¹ca postaæ ze wiecznikiem (od 1929 roku w zbiorach Muzeum Diecezjalnego w Tarnowie, nr inw. MDT 72), przez Józefa Edwarda Dutkiewicza identyfikowana ze w. Janem Ewangelist¹, por. Dutkiewicz 1949, s. 127, kat. 65. Por. tak¿e Olszewski, Wystawa sztuki gotyckiej , op. cit., s. 108.
803 Istnia³a ju¿ w latach 1320-1400, por. Stamirski 1965, s. 39-40. W pocz¹tku XVI wieku nazywano Podole Wielk¹ Przedonic¹ (Magna Przedanycz alias Podolye), Stamirski 1968, s. 402.
dopisek o³ówkiem na lewem marginesie s. 80 rêkopisu:
fotografia
(Morawski, S¹deczyzna II, 364 i 375); 1591 nale¿a³a do dóbr Konstantego ks. Ostrogskiego804 (S³own.
geogr.). R. 1608 czy 1607 w³acicielem N. [?] Stanislaus de Tarnów (Wizyta Tylickiego?)805.
Koció³ paraf. WW wiêtych. Patron w r. 1891 Bronis³aw Janina Ho³ubowicz
Fundacya stara. R. 1390 Stañczy, Jêdrzej i Jan de Slupsca darowuj¹ plebanowi w Przydonicy karczmê przed kocio³em w Podolu806 (Kod. dypl. pol. III, 343). Wspominany te¿ bywa akt donacyjny kocio³a z r. 1440 (£epkowski, Listy z Galicyi Czas z r. 1851, Nr 186).
Proboszczowie: R. 1465 Stanis³aw. R. 1555 V. Stanislaus de Tarnow (Z przywilejów i aktów przytoczo-nych w Wizycie Tylickiego z r. 1607-8 w Archiwum Konsyst. krak., str. 52-54).
15/9 1891 i 15/9 1893
Budynek drewniany (fig. ) z wie¿¹ od frontu, sygnatur¹ i daszkiem fartuchowym
807. Prezbiteryum zakoñczone po³ow¹ omioboku. Wnêtrze ma strop drew. w kasetony o ma³ej wypuk³oci
808.
804 W latach 1588-1589 dzier¿awc¹ Podola by³ Walenty Romer herbu Jelita, por. Stamirski 1968, s. 402.
805 Dramatyczne sceny wydarzy³y siê w Podolu w 1846 roku, w czasie rabacji ch³opskiej. Czytamy w Nikodema Gojskiego Opisaniu niektórych zdarzeñ podczas powstania ch³opów w miesi¹cu lutym 1846 r. w obwodzie s¹deckim zasz³ych, podanym do druku przez H. Barycza: Gdy banda [ch³opów] na Podole przyby³a, znalaz³a odpór przez odko-menderowany oddzia³ do umierzania rabunków. Poczê³a jednak do ¿o³nierzy strzelaæ, lecz wojsko ubiwszy siedmiu, resztê rozpêdzi³o. Odgrozili jednak zemst¹ i gdy wojsko ust¹pi³o, na drugi dzieñ wpadli, Podole z ziemi¹ zrównali i tam¿e p. Traszewskiego zabili, por. H. Barycz, Relacja o roku 1846 w S¹deczynie, RS, t. 4, 1960, s. 208. Nie przepuszczono równie¿ kocio³owi, bo jak zapisa³ w swym pamiêtniku wiadek wydarzeñ pleban z Têgoborzy ks.
Antoni Wieczorek: zdeptano prawa Boskie nogami, bo do kocio³a parafialnego na Podolu, o 1 1/2 mili na wschód le¿¹cego, ci z³oczyñcy nie tylko w czapkach i kapeluszach weszli, ale nawet jeden i na koniu do tego¿ wjecha³, por.
A. Wasiak, Przyczynek do dziejów roku 1846 w S¹deczynie, RS, t. 13, 1972, s. 275.
806 W 1390 roku bracia Stañczyk, Andrzej i Jan ze S³upska za zbawienie dusz swoich przodków: ojca Andrzeja ze S³upska, matki wiêtochny, dziadka Micha³a, babki Ma³gorzaty i wuja Klemensa nadaj¹ dokumentem wystawionym w Gródku Miko³ajowi, plebanowi Przedonicy Starej (póniejszego Podola), karczmê nad rzek¹ Przedonic¹ i rolê w Posa-dowej, SHGWK, t. 5, cz. 2, z. 1, s. 85-86.
807 Koció³ w Podolu nale¿y do licznych jeszcze w tej czêci kraju budowli wzniesionych w tradycji sakralnej architektury drewnianej pónego redniowiecza. Dok³adny czas powstania zabytku nie jest jednak znany. Koció³ istnia³ ju¿ z pewnoci¹ w czwartej dekadzie XVI wieku, by³ konsekrowany ok. 1540 roku, dwa lata póniej powsta³a jego datowana dekoracja malarska. Na zewn¹trz i wewn¹trz wi¹tynia zachowa³a sporo elementów pierwotnej kon-strukcji. W sylwecie zewnêtrznej uwagê zwraca strzelista bry³a dachu z oryginaln¹ wiêb¹ dachow¹ typu storczykowe-go oraz izbicowa wie¿a-dzwonnica zwieñczona baniastym he³mem, dostawiona do fasady zachodniej w okresie no-wo¿ytnym. Okna ciany po³udniowej prezbiterium zachowa³y pierwotne obramienia ciesielskie, na które sk³adaj¹ siê bogate profile wêgarów i takie¿ zwieñczenie nadpro¿a w kszta³cie ³uku olego grzbietu. Powa¿ne przekszta³cenia mia³y miejsce w wieku XIX, kiedy to m.in. usuniêto belkê têczow¹, a nawê (przez rozciêcie dawnej ciany zachodniej) przed³u¿ono o przedsionek pod wie¿¹. Powa¿niejsze prace remontowe prowadzono w 1878, 1905 (budowa obecnej zakrystii) oraz w latach 1958-59. Por. KZS 1951, s. 27; Brykowski, Kornecki 1984, s. 85, il. 90, 117, 127; Kornecki 1999, s. 29, 42, 184, il. 56, 88, 173, 182. W sierpniu 1892 roku koció³ w Podolu odwiedzi³ W³adys³aw £uszczkiewicz wraz z trzema uczniami krakowskiej Szko³y Sztuk Piêknych. W trakcie tygodniowej wycieczki artystyczno-naukowej po okolicach Zakliczyna i Czchowa uczniowie sporz¹dzili dokumentacjê rysunkow¹ (dzi niezachowan¹), za £uszcz-kiewicz opis odwiedzonych zabytków: Wie Podole le¿y blisko gociñca nowego z Zakluczyna [Zakliczyna] do S¹cza, z drogi widaæ na wzgórzu wród kêpy drzew, kocio³ek drewniany i zabudowania plebañskie. Koció³ nie zawiera zabytków budz¹cych interes prócz chrzcielnicy kamiennej XVI wieku i o³tarza wielkiego z XVII wieku, ale który znaczenie swe straci³ przemalowaniem na bia³o tego co piêknoæ mia³o w polichromii, £uszczkiewicz 1895, szp. 301.
Zob. te¿ £opatkiewicz 2005, s. 50-51; £opatkiewicz T. 2006, s. 165.
808 Do lat siedemdziesi¹tych XX wieku w dwóch kasetonach zachowane by³y oryginalne snycerskie rozety.
Pierwotnie musia³o byæ ich wiêcej, por. Pieñkowska 1958, s. 46; ta¿ sama, Renesansowa polichromia w Modlnicy,
Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagielloñskiego, nr 45, Prace z Historii Sztuki, z. 2, 1965, s. 122; ta¿ sama, Malo-wid³a cienne wnêtrz drewnianych kocio³ów Ma³opolski Po³udniowej, Karpaty, 1975, z. 1-2, s. 18-23; ta¿ sama, Znaczenie naukowe odkryæ malowide³ ciennych w Ma³opolsce Po³udniowej, Ochrona Zabytków, (30), 1977, nr 1-2, s. 3-20; Kornecki, Ma³kiewiczówna 1984, s. 58, 207; Kornecki 1999, s. 114-115. Malowid³a stropu by³y konserwowane
dopisek o³ówkiem na lewem marginesie s. 80 rêkopisu:
ilustracya
Malowanie wnêtrza jest z nowszych czasów
809.
Obraz (wyrzucony z kocio³a, by³ w r. 1891 w zakrystyi) du¿ych rozmiarów malowany temper¹ na drzewie: M. Boska z Dzieciêciem Jezus na rêkach, typ redniowieczny przypomina Madonnê florenck¹ Cimabuego, malowanie ordynarne. Guz zapinki p³aszcza M. Boskiej jest wprawiony ze szk³a w kszta³cie pó³kuli, pod szk³em relikwie z napisem na karteczce de Sto Chrisogono. Obraz by³ bardzo zniszczony. W r. 1893 ju¿ go nie by³o i mówiono, ¿e zabrany do muzeum dyec. w Tarnowie
810.
Epitafium Bylickich z XVI w. wyrzucone na strych wie¿y nad kruchtê.
Tablica drewniana protok¹tna, pionowo wyd³u¿ona, kszta³tu pomników wisz¹-cych z coko³em, lady ¿e by³ podzia³ architektoniczny z listwami, gzymsami i ob-dasznic¹ zapewne trójk¹tn¹ podobne jeszcze s¹ w Bieczu i Kronie. W czêci gór-nej malowanie temper¹: Chrystus Ukrzy¿owany, u stóp krzy¿a 2 mê¿czyzn, 2 ko-biety i dziecko. Typy i stroje szlacheckie. Na cokole ma³o ju¿ widzialne reszty napisu malowanego kapitalikami (niektóre inicya³y wiêksze):
JEGO MOCZI PANU PIOTROWI BYLICKIEMU I IEI MOCZI PANIEI BARBARZE BYLICKIEI MA£¯ONKOM
POBO-¯NOCI CHRZECIAÑSKIEI ... OD ¯ALOSNEGO SINA POSTAWIONE ROKU PANSKIEGO 15..
...A¯ALI ZAIADAÆ WIECZORA PRZESZ£EGO ... MNOCI CZEKAI¥
(reszta, kilka wierszy startych)
Epitafium to bardzo zniszczone postawi³em w kruchcie na konfesyonale
811.
w latach 1970-1974 przez art. kons. Irenê wiêcick¹, Józefa Nykla, Barbarê Bosowsk¹ i Tadeusza Knausa, por.
WUOZwNS, nr inw. 1644; Spis dokumentacji 1975, poz. 853.
809 Tomkowicz ma tu na myli ornamentalne malowid³a wnêtrza powsta³e w koñcu XIX wieku, usuniête w
wiêkszo-ci w wyniku prac konserwatorskich prowadzonych przed czterdziestu laty. Badaczowi temu nie by³y bowiem znane starsze malowid³a figuralne, ujawnione dopiero w latach szeædziesi¹tych ubieg³ego stulecia. Por. I. Rejduch-Samkowa, A. M. Olszewski, Dokumentacja naukowa malowide³ kocio³a par. w Podolu przed konserwacj¹, 1956, mps w WUOZ-wNS, nr inw. 1645. Tam¿e przechowywana jest równie¿ dokumentacja fotograficzna malowide³ z 1968 roku, po wykona-niu prac konserwatorskich, nr inw. 1647. Jak mo¿na wnioskowaæ na podstawie ladowo obecnie zachowanych fragmen-tów, malowid³a o figuralnych kompozycjach rozmieszczonych strefowo i rozdzielanych malowanymi elementami architektonicznymi zdobi³y pierwotnie zarówno ciany prezbiterium, jak nawy. Dekoracja powsta³a (jak wskazuje na to malowana data) w 1542 roku, konserwowana by³a w latach 1960-69 przez kilku konserwatorów, m.in: Irenê wiêcic-k¹, Józefa Nykla, Tadeusza Knausa, Józefa Sulmê, por. Spis dokumentacji 1975, poz. 854-857; Szymañski 1970, s. 31, 85, il. 214, 216, 217. Na parapecie chóru muzycznego kocio³a w Podolu zamontowano odcinki desek (o uk³a-dzie pionowym) z dekoracj¹ patronow¹ o motywach tekstylnych, zapewne z pocz. XVI wieku. Prawdopodobnie s¹ to zdemontowane relikty najstarszej dekoracji malarskiej kocio³a, por. Kornecki, Ma³kiewiczówna 1984, s. tabela s. 207.
Z dawnych desek stropowych, pokrytych dekoracj¹ patronow¹, wykonano równie¿ kratownicê kasetonowych
podzia-³ów obecnego stropu w nawie i w prezbiterium, jednak fakt ten nie zosta³ dot¹d odnotowany w literaturze naukowej.
810 Jest w Muzeum Diecezjalnym w Tarnowie, nr inw. MDT 145 (niestety bez daty wp³ywu). Dzie³a nie wymienia L. Lepszy w pracy Muzeum Diecezjalne w Tarnowie z 1906 roku. Byæ mo¿e zatem trafi³ do Tarnowa nieco póniej.
Tablica z Podola nale¿y zdaniem Gadomskiego do ostatnich ogniw w ³añcuchu ma³opolskich Hodegetrii XV wieku.
Kszta³t pierwotny zachowa³o tu reliefowo zdobione t³o i nimby, wskazuj¹ce na lata oko³o 1500 lub okres nieco póniej-szy. Ornament na szatach i zak³adka pod szyj¹ Chrystusa motywy znane z wczesnych obrazów w Rudawie i Modl-nicy wiadcz¹ o ¿ywotnoci szczegó³ów przekazanych przez wzór serii. Por. Gadomski 1986, s. 39-40, il. 20; Ga-domski 1988, s.172, il. 208. Obraz z Podola wzmiankowany by³ tak¿e w starszej literaturze, por. Walicki 1935, s. 42, nr 152; Walicki 1938, s. 14.
811 Jego póniejsze losy s¹ nieznane; epitafium tego nie ma dzi w kociele w Podolu.
Nagrobków innych nie ma
812.
Chrzcielnica kamienna przy wejciu, kszta³tu kielicha niezgrabnego wyd³u¿onego, na rzucie ko³a, bez nodusu. W miejscu jego rozety i 3 herby: podkowa ocylami na dó³
mo¿e Têpa podkowa, strza³a bez piór ostrzem do góry i Topór le¿¹cy ; poni¿ej na polach nogi naprzemian krzy¿e i iksy . Wykonanie ch³opskie
813.
Dzwon wiêkszy na wie¿y ma napis kapitalikami XVI w.:
CHRISTUS REX FORTIS VENIT IN PACE DEUS HOMO FACTUS
814Ornaty.
1) Czerwony, boki mora jedwabna ciemno czerwona, nowa, na plecach krzy¿ na tkaninie jedwabnej haft jedwabny kolor. p³aski; wród ornamentów rolinnych w kolumnie pionowej 3 ca³e postaci wiêtych nad sob¹, na ramionach bocznych krzy¿a 2 pó³figu-ry
815. Rysunek poprawny, wykonanie szlachetne, XVI w. Bardzo zniszczony.
Po r. 1891 zabrano go do muzeum dyec. w Tarnowie (Por. Teka Grona Konserwatorów Gal. zach. II, str. 341).
2) Zielony, boki z[e] wspania³ej tkaniny jedwabnej zielonej przetykanej srebrem w kwiaty.
Kolumna haftowana na tle srebrnem kwiaty jedwabne kolorowe
816.
Dawne opisyKociól drewniany, ma sufit prosty (simplex) parietes ex omnibus partibus vita et passione Christi ac aliis historiis ecclesiasticis circumcirca exornatas, passionem in medio ecclesiae supra tralem posi-tam817; tabernaculum parieti affixum in latere sinistro altaris, structura antiqua pyramidali, dealbata,
812 W strefie antependium mensy o³tarza bocznego po stronie prawej jest p³yta nagrobna Jadwigi Posadow-skiej, zm. 1578, zob. przypis nasz 819. W kamiennym ogrodzeniu wokó³ kocio³a, na wysokoci zakrystii, znajduje siê murowana kapliczka, z rzeb¹ w. Jana Nepomucena we wnêce. W przyziemiu kapliczki, w niewielkiej niszy, umiesz-czona jest rzebiona w piaskowcu postaæ duchownego, spoczywaj¹cego w pozie sansovinowskiej. Nagrobek ten wzmiankuje Tadeusz Chrzanowski, mylnie jednak podaj¹c, i¿ znajduje siê on przy kociele w Przydonicy (a nie w Podolu).
Por. T. Chrzanowski, Szkielet frasobliwy, [w:] Ars auro prior. Studia Ioanni Bia³ostocki sexagenario dicata, Warszawa 1981, s. 394.
813 Kuczyñska zalicza chrzcielnicê z Podola do typu cylindryczno-kielichowego, w którym formê kielichow¹ uzyskano przez przewê¿enie rodkowej czêci cylindrycznego korpusu. W prymitywnie wykonanej chrzcielnicy, po-wsta³ej najpewniej w koñcu XV wieku, widaæ zarysowuj¹cy siê plan siedmioboku. cianki wyodrêbniono przez wyrze-bienie w tle du¿ych p³aszczyzn. Porodku szeciu p³ycin wystêpuj¹ okr¹g³e, guzowate medaliony. Trzy z nich zawiera-j¹ rozety, pozosta³e za herby: Topór, Strza³a i Têpa Podkowa. P³aszczyzny pod medalionami wype³niono krzy¿ami
w. Andrzeja. W siódmej p³aszczynie znajduje siê krzy¿ umieszczony na trójk¹tnej podstawie, por. Kuczyñska 1984a, s. 55-56, il. 48. Por. tak¿e £uszczkiewicz 1895, szp. 301-302; KZS 1951, s. 28. Zob. te¿ £opatkiewicz T. 2006, s. 165.
Na podstawie zachowanego herbu Topór s¹dziæ mo¿na, ¿e chrzcielnicê ufundowa³a rodzina Têczyñskich, w której posiadaniu znajdowa³o siê Podole. Byæ mo¿e fundatorem by³ Stanis³aw Têczyñski, do którego Podole nale¿a³o w cza-sach D³ugosza.
814 Dzwon ten zosta³ zarekwirowany w latach II wojny wiatowej (informacja uzyskana w roku 2002 w Podolu od ks. Stanis³awa Kukli).
815 S¹ to wizerunki Matki Boskiej, w. Brunona i w. biskupa, Chrystusa Dobrego Pasterza oraz innego nieokrelo-nego wiêtego z banderol¹ bez napisu, por. Lepszy 1906, s. 341, poz. 111.
816 Tego ornatu nie ma ju¿ dzi w kociele.
817 Mowa tu najpewniej o zachowanej do dzisiaj pónogotyckiej rzebie Chrystusa Ukrzy¿owanego, konserwo-wanej w latach 1969-1970 przez art. kons. Józefa Sulmê, por. WUOZwNS, nr inw. 1639, Spis dokumentacji 1975, poz.
858. Rzeba ta w lecie 1992 roku by³a eksponowana na wystawie Sztuka gotycka ziemi s¹deckiej, w Muzeum Okrê-gowym w Nowym S¹czu, por. Olszewski, Wystawa sztuki gotyckiej , op. cit., s. 105-109; por. tak¿e M. Rado¿ycka-Zieliñska, Sztuka gotycka ziemi s¹deckiej. Wystawa Muzeum Okrêgowego w Nowym S¹czu, lipiecsierpieñ 1992,
bene clausum, intus imagine Salvatoris ornatum. O³tarze trzy818 maius habet structuram parvam, simp-licem, antiquam, cum imagine B. V. M. umbilico tenus (?), latera habeus parvula cum imaginibus ss.
Catherinae et Barbarae. Konsekrowany r. 1532, jak wiadczy inscriptio descripta in postibus sacra-rii. Jeden z bocznych o³tarzy structuram habeus parvulam Misericordiae antiquam drugi structu-ram habeus multo minorem aliis, sculptam, cum imagine Anuntiationis B.V.M.. Z ornatów szeciu z krzy¿ami jeden adamaszkowy zielony cum floribus glaucis et cruce aurea, larga cum imaginibus acupictis Depositionis de cruce et ducrum episcoporum sanctorum, drugi czarny cum cruce aurea et Passione acupicta, dwa cum cruce partim aurea partim viridi ungarici operis, jeden cum cruce larga et ss. Trinitate ungarici operis (Z wizyty Tylickiego z r. 1608, Archiwum Konsyst. krak., str. 44-45, 47).
Grodzisko
Maj¹ tu byæ reszty starodawnego grodziska (Leon Bia³kowski, Ziemia S¹decka, Przegl.
hist. XII, zesz. 1, r. 1911 Styczeñ-luty, str. 93).
Z dawnych opisów
Graduale scriptum eleganter et bene compactum.
By³o tu archiwum kocielne z którego wynotowano nastêpuj¹ce akty w r. 1608:
1) Kopia przywileju (w¹tpliwego) z r. 1390, którym nos Stanczy Andreas et Joannes fratres et haere-des de Slupsca . pro saluta nostra parentumque nostrorum: Andreae piae recordationis patris nostri, haeredis de Slupsca, et matris nostrae Svetochnae, Michaelis avi nostri nec non et Clementis avunculi nostri, haeredum de Grodek uposa¿aj¹ karczmê pod kocio³em w Podolu Nicolaum rectorem eccl. de vico sive Przedanica (sic) in honorem Sanctorum Omnium, patronorum eiusdem ecclesiae (str. 53-54).
2) R. 1472 przywilej Marka kard. patryarchy akwilejskiego, legata papieskiego, na odpusty dla kocio³a WW wiêtych paraf. w Podolu (str. 55).
3) Przywilej na odpusty dla tego¿ kocio³a paraf., którego rektorem jest Stanislaus, dany pontificatus Pauli secundi papae tertii (sic) anno secundo (str. 54).
4) R. 1555 Joannes comes in Tarnow czyni dodatki do uposa¿enia kocio³a WW wiêtych w Podolu.
Wymieniony jest parochus modernus V. Stanislaus a Tarnow (str. 52-53).
5) R. 1608 czy 1607 possessor villae Podole V. Stanislaus de Tarnow (str. 52).
(Wizyta Tylickiego z r. 1608, Archiwum Konsyst. krak.).
Nowy S¹cz 1992, kat. nr 50. Jak zauwa¿a Olszewski, krucyfiks z têczy kocio³a par. w Podolu [ ] przywodzi na myl stwoszowski kamienny pos¹g Ukrzy¿owanego w po³udniowej nawie krakowskiego kocio³a Mariackiego. Zdaniem Olszewskiego na uwagê zas³uguje w tym przypadku rozdêcie klatki piersiowej Chrystusa g³êbokim wdechem, kszta³-towanie koñczyn, skomplikowany, dynamiczny uk³ad fa³dów perizonium. Tendencje realistyczne ³¹cz¹ siê w krucyfik-sie z Podola z d¹¿eniem do wzmo¿enia ekspresji, nie osi¹gaj¹c oczywicie poziomu dzie³a Stwosza, por. Olszewski, Wystawa sztuki gotyckiej , op. cit., s. 105, 109, il. 1. Drugim zabytkiem pónogotyckiej rzeby drewnianej z kocio³a par. w Podolu jest (przechowywana obecnie w zakrystii) figura Chrystusa Zmartwychwsta³ego, któr¹ wprowadzi³ do literatury Marian Kornecki. Por. Kornecki 1958, s. 75, 78, 79, poz. 8, il. 50 (tam¿e pomy³ka w podpisach pod ilustracja-mi nr 49 i 50). Rzebê tê Olszewski w³¹czy³ do dzie³ warsztatu Mistrza Pasji Przydonickiej, wskazuj¹c przede wszyst-kim na p³aszcz, który w swym uk³adzie przypomina inne dzie³a pracowni, np. rzebê w. Jana Ewangelisty z Dêbna, zaznaczaj¹c jednoczenie ostro¿nie, ¿e mo¿e tu zreszt¹ wchodziæ w grê inna rêka w ramach tego samego warsztatu, por. Olszewski 1973, s. 83, 86, il. 14.
818 Manierystyczna nastawa o³tarza g³ównego powsta³a na pocz¹tku XVII wieku by³a konserwowana w roku 1980 przez art. kons. Adama Janczego i art. kons. Zbigniewa Górowskiego, por. WUOZwNS, nr inw. 1642. W jej strefie rodkowej znajduje siê obraz Matki Boskiej z Dzieci¹tkiem, w zwieñczeniu: w. Trójcy, na awersach skrzyde³:
. Piotr i Pawe³, na rewersach skrzyde³: Chrystus Bolesny i król Dawid oraz Matka Boska Bolesna i Izajasz. Dwie nastawy o³tarzy bocznych zosta³y ufundowane w 1705 roku. W nastawie z lewej obrazy: w. Jana Nepomucena w strefie rodkowej, w strefach bocznych . Macieja i Bart³omieja, w zwieñczeniu odpowiednio w. Grzegorza oraz . Antoniego i Franciszka. W strefach bocznych nastawy z prawej strony obrazy: . Katarzyny i Heleny. O³tarz ten by³ konserwowany w latach 1981-1982 przez art. kons. Adama Janczego, por. WUOZwNS, nr inw. 1643; Szafran 1993, s. 284.
dopisek o³ówkiem nad tekstem na s. 82b rêkopisu: Sprawdziæ czy to z archiwum w Podolu czy w Przydonicy
Malowanie kraty sklepienia (tj. stropu w kasetony) i czêci chóru dochowa³o siê stare, mo¿e z XV w.
Obok w. o³tarza tablica z licho malowanem Ukrzy¿owaniem, u krzy¿a dwóch szlachty, 2 szlachcianki i dziecko. Napis dla Piotra i Barbary Bylickich, dalej kilka wierszy nieczytelnych i data + 1587.
Po lewej rêce w. o³tarza, jako stopieñ pod o³tarzem bocznym, kamieñ grobowy 2½ ³okcia d³ugi, 1½ szeroki z h. Leszczyc, przy nim litery HP i napis p³asko ryty: hoc monumentum est nobilis Hedvigis Posadowska filiae olim generosi Rogns (?) de Calvo monte quae obiit in Christo Ihesu Anno Domini 1578819.
Po bokach herbu (z lewej patrz¹cego): statutum est (po prawej) mors non parut
omnibus mori nullo honori
(£epkowskiego noty rêkop. z r. 1851).