Podstawowe założenia opracowanej metodyki

Strukturę opracowanej Metodyki redukcji zmienności procesów obróbki skrawaniem zaprojektowano zgodnie z przebiegiem cyklu doskonalenia PDSA. Główne etapy metodyki, wpisane w cykl PDSA, przedstawiono na Rysunku 4.1.

Rys.4.1. Metodyka redukcji zmienności procesów obróbki skrawaniem – główne etapy działania odpowiadające etapom cyklu PDSA

Źródło: opracowanie własne

Zgodnie z założeniami przedstawionymi w Rozdziale 1. niniejszej pracy, których podłoże szczegółowo przeanalizowano w Rozdziale 3., celem zastosowania opracowanej

Metodyki redukcji zmienności procesów obróbki skrawaniem jest doskonalenie procesów

produkcyjnych obróbki skrawaniem, rozumiane jako redukcja zmienności naturalnej tych procesów, wynikającej z oddziaływania tzw. losowych przyczyn zmienności. Przy opracowywaniu metodyki przyjęto podejście, przedstawione w Rozdziale 3.1.3 niniejszej pracy, zgodnie z którym redukcja zmienności naturalnej procesów możliwa jest dzięki identyfikacji jej głównych przyczyn, nazywanych także przyczynami dominującymi (np. Steiner i MacKay, 2005, s.15-18).

Osiągnięcie celu zastosowania opracowanej metodyki, jakim jest redukcja zmienności naturalnej procesów, wymaga głębokiego zrozumienia badanego procesu i natury jego zmienności. Aby umożliwić pozyskanie odpowiedniej wiedzy dotyczącej badanego procesu, a tym samym zapewnić jak największą skuteczność metodyki, w opracowanej metodyce szczególną uwagę poświęcono poszczególnym etapom analizy procesu i problemu, kładąc tym samym zdecydowany nacisk na etap planowania. W opracowanej metodyce etap Planuj (Plan) cyklu PDSA odbywa się poprzez realizację trzech etapów: Wstępną charakterystykę

sytuacji, Szczegółową analizę stanu procesu, oraz Analizę zmienności naturalnej procesu.

Etapy Wykonaj (Do) i Studiuj (Study) realizowane są w ramach etapu Planowanie

rozwiązania, natomiast etap Wdrożenie rozwiązania jest odpowiednikiem etapu Działaj (Act)

cyklu PDSA.

W ramach każdego z tak zaproponowanych etapów metodyki zdefiniowano określone zadania, które powinny zostać wykonane, aby możliwe było osiągnięcie celu, jaki postawiony został przed każdym z etapów. Następnie, do realizacji zadań, wybrano grupę metod, technik i narzędzi doskonalenia, które przypisano do kolejnych etapów działania, nadając im odpowiednią, jednoznaczną strukturę, zgodnie z zadaniami, jakie mają być wykonane w kolejnych etapach.

Przy doborze metod, technik i narzędzi doskonalenia kierowano się analizą wielu rzeczywistych projektów doskonalących, realizowanych w przedsiębiorstwach. Oparto się także na opisanej w Rozdziałach 3.4.3 i 3.4.4 analizie literatury, która pozwoliła zidentyfikować grupę najczęściej przytaczanych i uważanych za najskuteczniejsze narzędzi doskonalenia procesów. W literaturze, na podstawie informacji pochodzących z danych ankietowych wskazywane są narzędzia doskonalenia stosowane najczęściej w praktyce (Dolan, 2003; Antony et al., 2004; Jednoróg et al., 2003) – co może świadczyć o ich skuteczności, a opinie wyrażane przez ekspertów pozwalają zidentyfikować te najczęściej zalecane i uważane za najważniejsze (Bertels, 2003, s.210; Snee, 2003; Snee i Hoerl, 2003, s.193).

Wybierając odpowiednie do zastosowania w ramach opracowywanej metodyki metody i narzędzia, kierowano się założeniem, że zrozumienie zmienności, dzięki jej odpowiedniemu zmierzeniu i opisaniu w oparciu o dane pobrane z procesu – jako element niezbędny w dążeniu do redukcji zmienności naturalnej procesów – możliwe jest dzięki zastosowaniu statystyki (np. Snee i Hoerl, 2003, s.10). Dlatego, metody statystyczne są zalecane jako odpowiednie do postępowania z tzw. problemami chronicznymi (Juran i Gryna, 1974, s.30), ponieważ wspomagają one poprawianie skuteczności i efektywności organizacji, dzięki umożliwieniu przeprowadzenia analiz, pozwalających lepiej zrozumieć charakter, zakres, a także przyczyny zmienności procesów (Polski Komitet Normalizacyjny, 2006, s.21-23). Założenie takie jest zgodne z opisaną w Rozdziale 3.1.2 koncepcją Myślenia Statystycznego, którą zastosowano w opracowanej metodyce. Z tych powodów, w metodyce zawarto przede wszystkim metody i narzędzia statystyczne, których celem zastosowania jest przeprowadzenie analiz, pozwalających scharakteryzować i opisać zmienność naturalną analizowanego procesu, a także zidentyfikować główne źródła tej zmienności.

Analizując metody i narzędzia statystyczne stosowane do doskonalenia procesów produkcyjnych, a w szczególności sposób ich opisu w literaturze, zauważono dwa różne podejścia. W jednym z nich kładzie się bardzo duży nacisk na same metody i narzędzia, a stojące za nimi mechanizmy i założenia statystyczne są przedmiotem dyskusji, a nawet sporów (Woodall i Montgomery, 1999; Neave, 1997). Z drugiej strony, podkreślana jest przez niektórych specjalistów przede wszystkim istotność umiejętności praktycznego zastosowania tych metod i narzędzi (Parsons, 1992, s.29-30). W takim ujęciu wiele z dyskutowanych przez teoretyków niuansów często nie ma znaczenia. Podkreśla się zatem nie sam mechanizm statystyczny, ale konieczność jego umiejętnego doboru, zastosowania i odpowiedniej interpretacji otrzymanych wyników, tak aby na podstawie zebranych danych i przeprowadzonych analiz uzyskać potrzebne informacje i wyciągnąć wnioski w odniesieniu do badanego procesu. Takie podejście do zastosowania statystyki w analizie procesu jest zgodne z koncepcją prezentowaną przez Deminga (1994, s.131-133; Neave, 1997, s.107), który rozróżniał dwa rodzaje badań prowadzonych przy wykorzystaniu statystyki:

ƒ tzw. Enumerative Studies (ang.) – badania czysto opisowe, polegające na zastosowaniu teorii i modeli statystycznych do opisu stanu obecnego lub przeszłego badanego procesu;

a także

ƒ tzw. Analytic Studies (ang.) – badania analityczne, wykorzystujące statystykę do wykrycia przyczyn obecnego stanu badanego procesu i przewidzenia jego zachowania w przyszłości.

W myśl tej koncepcji, badania analityczne, skupiające się na wykorzystaniu statystyki do uzyskania potrzebnych informacji i odkrywania przyczyn analizowanych problemów, są odpowiednie dla celów analizy zmienności procesów. Takie podejście do wykorzystania

metod i narzędzi statystycznych zastosowano zatem w opracowanej metodyce, łącząc praktyczne zastosowanie odpowiednich metod analitycznych z odpowiednią wiedzą technologiczną i procesową, potrzebną do formułowania hipotez oraz odpowiedniej interpretacji uzyskanych wyników analiz.

Kierując się przedstawioną powyżej koncepcją, w opracowanej metodyce położono nacisk na praktyczne zastosowanie zaproponowanych w ramach kolejnych etapów metod i narzędzi statystycznych oraz odpowiednią interpretację uzyskanych wyników. Ponieważ jednym z głównych założeń metodyki jest możliwość jej praktycznego zastosowania, założono, że powinna ona skupiać się na aspekcie praktycznym stosowanych metod i narzędzi, jednocześnie w jak najmniejszym stopniu – na tyle, na ile jest to możliwe – obciążając użytkownika koniecznością poznania teoretycznych aspektów związanych z tymi narzędziami. Wzięto pod uwagę także opinie wyrażane przez specjalistów, którzy niejednokrotnie udowadniają, że wiele z metod i narzędzi statystycznych spełnia swoje zadanie i pozwala uzyskać dobre wyniki w wielu różnych sytuacjach, nawet gdy nie są spełnione teoretyczne założenia, których spełnienie przez wielu teoretyków może być uważane za warunek konieczny do ich zastosowania (np. Neave, 1997; Wheeler, 1998). Dlatego, w opracowanej metodyce, wyraźnie wskazano na potrzebę sprawdzenia odpowiednich założeń, jednak tylko tych, które uważane są za niezbędne minimum, w odniesieniu do stosowanych metod i narzędzi statystycznych. Ponadto, z uwagi na fakt, że same metody i narzędzia zastosowane w opracowanej metodyce są szeroko opisywane w literaturze, a także wiele z nich może być zastosowanych przy użyciu któregoś z wielu dostępnych obecnie programów komputerowych, opis mechanizmu, stojącego za każdą z metod i każdym z narzędzi, pozostawiono poza zakresem niniejszej metodyki. Jednocześnie wskazano w opisie metodyki przykładowe pozycje literaturowe, w których można znaleźć szczegółowe informacje potrzebne do zastosowania proponowanych metod i narzędzi.

Opierając się na opisanych założeniach, w ramach przedstawionych wcześniej etapów opracowanej Metodyki redukcji zmienności procesów obróbki skrawaniem, zaproponowano odpowiednie działania, metody i narzędzia. Mając na uwadze, podkreślaną w literaturze (np. McManus, 1999, s.35; Snee i Hoerl, 2003, s.207-208), istotność wyraźnego połączenia poszczególnych metod i narzędzi doskonalenia w ustalone sekwencje, wszystkim działaniom zawartym w opracowanej metodyce nadano odpowiednią kolejność. Poszczególne metody i narzędzia połączono w sekwencje, wykorzystując powiązania pomiędzy ich wyjściami i wejściami, a także zdefiniowano wszystkie niezbędne punkty decyzyjne i uwzględniono różne możliwe ścieżki postępowania. Tym samym, całej metodyce nadano formę jednoznacznego algorytmu. Zastosowanie tak sformułowanej metodyki polega zatem na podejmowaniu wskazywanych działań, wiodących przez kolejne etapy opisu i analizy problemu, prowadzących do identyfikacji i wyeliminowania lub zmniejszenia wpływu zidentyfikowanej przyczyny na zmienność odpowiedniej charakterystyki wyjściowej. Dzięki temu, opracowana Metodyka redukcji zmienności procesów obróbki skrawaniem pozwala na jednoznaczny wybór odpowiednich metod, technik i narzędzi doskonalenia w danej rozpatrywanej sytuacji.

Działania zawarte w każdym z głównych etapów opracowanej metodyki szczegółowo omówiono w kolejnych podrozdziałach.