podsumowanie perforacji

Perforacja fasady to całość struktury otworów przebijających masyw frontowej ściany kamienicy, zorganizowana jako ortogonalna siatka, w której spotykają się pionowe pasy otworów z poziomymi ciągami otworów kolejnych kondygnacji.

poziome pasy otworów

W części przyziemnej fasady wrzeszczańskiej zawsze znajduje się pas otworów parteru, a czasem także otworów piwnicy czy sutereny. W jej części wyższej mieszczą się pasy otworów kolejnych pięter kamienicy. Jeżeli w fasadzie występuje część najwyższa, to składają się na nią – małe bądź regularne – otwory jednej kondygnacji – strychowej lub mieszkalnej (patrz roz. 5.1.).

pionowe osie otworów

Analiza perforacji ściany wykazała, że w fasadzie wrzeszczańskiej występuje od pięciu do jedenastu pionowych osi otworów. Średnia arytmetyczna oraz mediana wskazują na osiem osi – zarówno dla całego obszaru, jak i dla poszczególnych grup G, P, S oraz W. Natomiast w rozkładzie liczebności wyraźnie widać, że fasady siedmio-, ośmio- oraz dziewięcioosiowe tworzą największą, bo 80%, podgrupę zbadanych otworów. Dokładniejsza analiza rozkładu pokazuje, że pomimo wyliczonych wartości central-nych – średniej oraz mediany – ośmioosiowe układy nie są we Wrzeszczu najczęstsze, stanowiąc jedynie 20% wszystkich przypadków. Prym w rozkładzie liczebności wiodą fasady siedmio- i dziewięcioosiowe, stanowiąc odpowiednio 26% i 34% całości próbki (patrz roz. 5.2.1.).

Pomimo, że średnia liczba osi otworów wynosi osiem, to w rzeczywistości najczęściej występują fasady o nieparzystej liczbie pionowych osi. Stosunek liczebny układów nieparzystych do parzystych wynosi 64% : 36%. W wypadku nieparzystej liczby osi na środku fasady najczęściej występuje pionowy pas otworów, przy parzystości osi pas środkowy fasady zazwyczaj wypełnia partia murowa (patrz roz. 5.2.2.).

W ustaleniu stopnia złożoności siatki otworów pomaga prześledzenie przebiegu pionowych osi otworów przez poszczególne części fasady. W sytuacji, gdy wszystkie osie biegną przez całą wysokość fasady, pole otworów uzyskuje regularny, uporządko-wany wyraz – tak dzieje się w 54% badanych fasad. Przerwanie ciągłości pionowych osi w 28% kamienic występuje między częścią przyziemną i wyższą, w 16% fasad

pomiędzy częścią najwyższą a dachową; i jedynie w 2% pomiędzy częścią wyższą oraz najwyższą (patrz roz. 5.2.3.).

Blokowanie otworów to interesujący, występujący lokalnie rodzaj przekształcenia pionowych pasów otworów względem osi symetrii fasady, w którym zamiast jednego pasa z osią pośrodku umieszczonego w jednej połowie fasady, w drugiej otrzymujemy dwa zbliżone do siebie pionowe pasy z osią pomiędzy nimi (patrz roz. 5.2.4.). rytm osi otworów

Najbardziej regularny rytmicznie układ pionowych osi otworów to wariant, w którym ich rytm przebiega w jednym metrum przez całą szerokość fasady.

W fasadach wrzeszczańskich zaobserwowano także bardziej złożone zachowania rytmiczne, które wzbogacają kompozycję otworów, a poprzez nie, kompozycji całej fasady. Zdarza się, że grupa rytmicznie uformowanych osi otworów w centrum fasady jest okolona z obu stron osiami odsuniętymi o nierytmiczną wartość. Czasami, w ukła-dach nieparzystych, środkowa oś otworów dzieli pozostałe osie na dwie symetryczne grupy, gdy jednocześnie sama jest od nich oddalona o inną miarę.

Elementami fasadowymi, które najczęściej zmieniają regularny rytm pionowych osi otworów są balkony, wykusze, drzwi, bramy, witryny – lecz zmiany te, zazwyczaj są świadomie zaprojektowane i nie zaburzają, lecz wzbogacają rytmikę otworów. Zmiana bądź zaburzenie rytmu często wiąże się z artykulacją głównej ściany fasady na pionowe wewnętrzne pola, ryzality, które łączą pionowe osie otworów we własne grupy rytmiczne.

Jeśli przyjmiemy wyżej opisane przypadki za odmiany rytmów regularnych, to 95% zbadanych wrzeszczańskich fasad jest uformowana przy udziale regularnych rytmów pionowych osi otworów (patrz roz. 5.3.1.).

Podstawowym rozróżnieniem rytmicznym jest oznaczenie rytmów regularnych i nie-regularnych. Zaburzenia rytmów regularnych, po przekroczeniu lokalnie określonych wartości, mogą być zaliczone do rytmów nieregularnych – w niniejszej analizie dopusz-czalną odchyłkę ustalono na 15 cm. Owe 5% nieregularności odkryte we Wrzeszczu to spowolnienie oraz przyspieszenie rytmu pionowych osi otworów (patrz roz. 5.3.2.). typologia wielkości otworów

Za pomocą metody nałożeń geometrycznych stworzono klasyfikacje typologiczne wszystkich otworów fasady, otworów części przyziemnych, otworów części wyższych,

części najwyższych, części dachowych, otworów drzwiowych oraz otworów bram-nych (patrz roz. 5.4.).

powierzchnia otworów

Aby zbadać stopień ażurowości oraz masywności fasady zestawiono pola powierzchni otworów z polami powierzchni ściany otrzymując współczynniki perforacji całej fasady oraz jej trzech części: przyziemnej, wyższej i najwyższej.

Najmniejszy współczynnik perforacji całej fasady to 20%, a największy 45%. Śred-nia arytmetyczna współczynnika wynosi 26%, a mediana 25%. Natomiast rozkład liczebności pokazuje, że najgęściej obłożony wynikami jest przedział od 22% do 25%, który zawiera 44% wszystkich współczynników perforacji całej fasady, co świadczy, że więcej fasad jest w rzeczywistości bardziej masywnych niż sugerują to wyliczone wartości średnie (patrz roz. 5.5.1.).

Odczytany najmniejszy współczynnik perforacji części przyziemnej wynosi 18%, a naj-większy 54%, co wskazuje na sporą różnorodność perforacji parterów na badanym obszarze. Średnia arytmetyczna zbioru wynosi 29%, a jego mediana to 27%. Zaś rozkład liczebności pokazuje, że najbardziej zagęszczony przedział, który zawiera 34% fasad, rozciąga się od 20% do 25% współczynników perforacji części przyziemnej. Można więc spodziewać się znacznie więcej masywnych przyziemi niż sugeruje to średnia arytmetyczna i mediana zbioru (patrz roz. 5.5.2.).

Najmniejsza wartość współczynnika perforacji części wyższej wynosi 14%, a naj-większa 51%. Średnia arytmetyczna zbioru wynosi 25%, a mediana to 24%. Rozkład liczebności współczynnika perforacji części wyższych pokazuje, że najgęściej obło-żony jest przedział od 20% do 25%, który zawiera 64% współczynników, co świadczy, że znacznie więcej części wyższych fasad jest bardziej masywnych niż sugerują to obliczone wartości średnie (patrz roz. 5.5.3.).

Zestawienie współczynnika perforacji części najwyższych fasad pokazuje, że naj-mniejsza jego wartość wynosi 3%, natomiast największa 40%. Średnia arytmetyczna współczynników tej części wyniosła 16%, a mediana osiągnęła 15%. Natomiast roz-kład liczebności ujawnia, że najbardziej zagęszczony zakres jest rozpięty pomiędzy 12% a 17%, gdyż znajduje się tu 50% wszystkich współczynników perforacji części najwyższych, co pokazuje, że więcej znajdziemy w rzeczywistości masywniejszych części najwyższych niż sugerują to przytoczone powyżej średnia oraz mediana zbioru (patrz roz. 5.5.4.).