Celem monografii by³o opracowanie metody kompleksowej oceny w³asnoci uk³a-dów konstrukcyjnych obrabiarek i ich walorów eksploatacyjnych na podstawie badañ efektów obróbki przedmiotów próbnych i z uwzglêdnieniem stawianych maszynie za-dañ technologicznych. Argumentów potwierdzaj¹cych zasadnoæ przyjêtego celu do-starcza zamieszczony w pracy przegl¹d ró¿nych metod badañ obrabiarek, stosowanych w praktyce przemys³owej i laboratoryjnej. Na jego podstawie mo¿na stwierdziæ, ¿e obecnie brak jest efektywnych metod, umo¿liwiaj¹cych jednoznaczn¹ ocenê w³asnoci uk³adu konstrukcyjnego obrabiarki. Wynika to z braku odpowiednich kryteriów oceny i konkretnych wartoci odniesienia oraz z niepe³nej wiedzy na temat zwi¹zków miêdzy w³asnociami obrabiarki a jej podstawowymi funkcjami u¿ytkowymi. Ocena parame-trów obrabiarek jest najczêciej przeprowadzana na podstawie przyjêtych a priori, przez konstruktora lub u¿ytkownika, wskaników lub parametrów odniesienia. Nie istniej¹ te¿ niezale¿ne od producenta lub u¿ytkownika metody oceny obrabiarek, uwzglêdnia-j¹ce zakres zastosowañ tych maszyn, czy te¿ stawiane im zadania technologiczne.
Podstaw¹ nowego podejcia do zagadnienia oceny w³asnoci obrabiarek i ich walo-rów eksploatacyjnych jest uwzglêdnienie rzeczywistych obci¹¿eñ roboczych oraz po-ziomu dok³adnoci wymiarowo-kszta³towej i jakoci powierzchni obrobionej przedmio-tów. Przedstawiona metoda kompleksowej oceny zak³ada takie obci¹¿anie obrabiarki, jakie wystêpuje podczas realizacji stabilnego procesu obróbki wykañczaj¹cej. Stany obci¹¿enia i odpowiadaj¹ce im ró¿ne po³o¿enia zespo³ów roboczych zale¿¹ od stawia-nych maszynie zadañ obróbkowych. Dok³adnoæ obróbki jest oceniana przez pomiar i analizê odchy³ek wymiarów próbnych przedmiotów obrabianych.
Wprowadzone zosta³y wskaniki oceny obrabiarek, które uwzglêdniaj¹ zwi¹zek miêdzy ocenianymi w³asnociami ich uk³adu konstrukcyjnego i ich walorami eksploa-tacyjnymi a dok³adnoci¹ obróbki przedmiotu próbnego. Pojêcie w³asnoci uk³adu kon-strukcyjnego obrabiarki ograniczone zosta³o w ca³ej pracy do odkszta³calnoci tego uk³adu, której charakter zale¿y od rodzaju dzia³aj¹cych na maszynê obci¹¿eñ. Odzwier-ciedleniem w³asnoci statycznych s¹ odkszta³cenia uk³adu konstrukcyjnego pod wp³y-wem sta³ych si³ uogólnionych nie zmieniaj¹cych siê w czasie, pochodz¹cych z procesu skrawania, napêdu i ciê¿aru w³asnego elementów. W³asnoci dynamiczne znajduj¹ swój wyraz w odkszta³calnoci uk³adu w wyniku zmieniaj¹cych siê w czasie si³ uogólnio-nych, pochodz¹cych od procesu skrawania i napêdu oraz zwi¹zanych z bezw³adnoci¹
dni wp³yw na dok³adnoæ wymiarowo-kszta³tow¹ przedmiotu obrobionego. Skutkiem odkszta³ceñ statycznych i cieplnych s¹ odchy³ki wymiarowe przedmiotu, a odkszta³ce-nia dynamiczne, którym towarzysz¹ drgaodkszta³ce-nia uk³adu konstrukcyjnego, znajduj¹ odzwier-ciedlenie na powierzchni przedmiotu obrobionego w postaci falistoci.
W pracy stosuje siê równie¿ pojêcie w³asnoci geometryczne obrabiarki, które jest uto¿samiane z jej dok³adnoci¹ geometryczn¹. Jest ona cile zale¿na od niedok³adno-ci geometrycznych i kinematycznych zespo³ów ruchowych. Ma ona wp³yw na b³êdy kszta³tu i po³o¿enia przedmiotu, które odzwierciedlaj¹ siê falistoci¹ powierzchni obro-bionej o d³u¿szej fali ni¿ w przypadku drgañ uk³adu konstrukcyjnego. Ze wzglêdu na podobny charakter skutków oddzia³ywania obrabiarki na dok³adnoæ kszta³tow¹ przedmiotu obrobionego w postaci falistoci, które s¹ zwi¹zane z w³asnociami geo-metrycznymi i dynamicznymi, obie te w³asnoci s¹ traktowane w pracy ³¹cznie. Przez stosowane w pracy pojêcie w³asnoci obrabiarki rozumiane jest ³¹czne traktowanie w³a-snoci statycznych, dynamicznych i geometrycznych maszyny. Skutkiem oddzia³ywañ obrabiarki zwi¹zanych z tymi w³asnociami s¹ niedok³adnoci wymiarowe i kszta³to-we przedmiotu obrobionego. Pojêcie w³asnoci obrabiarki i walory eksploatacyjne uwzglêdnia dodatkowo proces skrawania, którego warunki wp³ywaj¹ przede wszyst-kim na chropowatoæ powierzchni przedmiotu obrobionego. Jedynie w tym przypadku ocena uwzglêdnia wszystkie sk³adowe ca³kowitej odchy³ki wymiaru przedmiotu obro-bionego, na któr¹ sk³adaj¹ siê odchy³ki geometryczne, odchy³ki kszta³tu i po³o¿enia oraz chropowatoæ jego powierzchni.
W ocenie w³asnoci nie stosuje siê bezporedniego ich miernika, lecz ocenia siê skut-ki odkszta³ceñ wyra¿one odchy³kami wymiarowymi i b³êdami kszta³tu. Podejcie taskut-kie umo¿liwia stosowanie w ocenie ka¿dej z wczeniej wymienionych w³asnoci takiego samego miernika w postaci wskaników wyra¿aj¹cych liczbowo klasê dok³adnoci wymiarowej ISO. W wypadku zastosowania do oceny charakterystyk statycznych lub dynamicznych miernikiem ich mog³yby byæ co prawda wielkoci fizyczne wyra¿one odpowiednio wzglêdnymi przemieszczeniami lub amplitud¹ wzglêdnych przemieszczeñ miêdzy przedmiotem a narzêdziem, ale na ich podstawie nie mo¿na by by³o wniosko-waæ o tym, czy obrabiarka jest dobra czy z³a, poniewa¿ brak jest jednoznacznoci wp³y-wu tych przemieszczeñ lub drgañ na dok³adnoæ wymiarow¹ ISO. Wzglêdne przemie-szczenia o tej samej wartoci maj¹ ró¿ny wp³yw na klasê dok³adnoci ISO w zale¿no-ci od wartozale¿no-ci nominalnej wymiaru. Tego typu fizyczne mierniki oceny nie nadaj¹ siê równie¿ do porównañ obrabiarek, bo z faktu, ¿e wzglêdne przemieszczenia miêdzy przedmiotem a narzêdziem bêd¹ dla jednej maszyny w okrelonym punkcie przestrze-ni roboczej mprzestrze-niejsze przestrze-ni¿ dla drugiej przestrze-nie wyprzestrze-nika wcale, ¿e bêdzie ona dok³adprzestrze-niej
wy-139 twarza³a detale w ca³ej przestrzeni roboczej, po uwzglêdnieniu przedmiotów obejmu-j¹cych ca³e spektrum zadañ obróbkowych.
Wprowadzone wskaniki oceny umo¿liwiaj¹ nie tylko dokonanie ca³ociowej oce-ny wp³ywu w³asnoci obrabiarki na uzyskan¹ klasê dok³adnoci wymiarowokszta³towej tego przedmiotu i jakoæ jego powierzchni, lecz tak¿e przeprowadzenie oceny cz¹stko-wej wp³ywu w³asnoci statycznych, dynamicznych i geometrycznych tej obrabiarki lub procesu skrawania na wspomnian¹ klasê. Stwarzaj¹ równie¿ mo¿liwoæ przeprowadzenia oceny uk³adu konstrukcyjnego obrabiarki, bez uwzglêdniania wp³ywu czynników zwi¹-zanych z realizowanym procesem skrawania. Wskaniki te wi¹¿¹ w czytelny sposób w³asnoci obrabiarki z dok³adnoci¹ obróbki wyra¿on¹ w postaci odchy³ek wymiarów, odchy³ek kszta³tu i chropowatoci powierzchni obrobionego przedmiotu. Wyra¿ane s¹ one ilociowo i odpowiadaj¹ liczbom ci¹g³ego rozk³adu klas dok³adnoci wymiarów ISO. Dla wprowadzonych wskaników istniej¹ czytelne wartoci odniesienia w posta-ci liczbowych wartoposta-ci klas dok³adnoposta-ci ISO, odpowiadaj¹cych konkretnemu rodzajo-wi obróbki. Wskaniki oceny umo¿lirodzajo-wiaj¹ porównywanie ró¿nych wariantów konstruk-cji obrabiarek lub uk³adów tego samego typu. Na ka¿dym etapie oceny w³asnoci obra-biarek istnieje równie¿ mo¿liwoæ przeprowadzenia oceny cz¹stkowej z u¿yciem bezwzglêdnych wartoci okrelonego rodzaju odchy³ek dopuszczalnych i porównania zmierzonych odchy³ek z podanymi w pracy wartociami odniesienia (tabele 4.1, 4.2 i 4.4).
Postaæ wskaników zale¿y od ogólnego celu oceny w³asnoci obrabiarek, gdy¿ zde-finiowane s¹ w odniesieniu do badañ prototypu i do testów odbiorczych. Globalne i lokalne wskaniki oceny, zalecane do stosowania w badaniach prototypu, umo¿liwia-j¹ dokonanie oceny obrabiarki na podstawie dok³adnoci obróbki przedmiotu obrabia-nego, uzyskiwanej w ró¿nych obszarach przestrzeni roboczej i na wykrycie, w których z nich obrabiarka nie spe³nia wymagañ dotycz¹cych tej dok³adnoci. Znajomoæ tych obszarów mo¿e byæ przydatna przy podejmowaniu badañ prowadz¹cych do wykrycia s³abych ogniw konstrukcji, gdy¿ mog¹ one byæ prowadzone dla cile okrelonych kon-figuracji struktury uk³adu konstrukcyjnego, niekorzystnych ze wzglêdu na uzyskiwan¹ dok³adnoæ obróbki. Sama procedura oceny nie umo¿liwia bezporednio formu³owa-nia wniosków dotycz¹cych wprowadzeformu³owa-nia konkretnych zmian konstrukcyjnych, ale wskazuje ewentualnie, ¿e s¹ one konieczne. Definicja odbiorczych wskaników oceny umo¿liwia uproszczenie procedury przeprowadzania badañ, a ich wartoci s¹ zbli¿one do wartoci wskaników globalnych. Wprowadzone wskaniki umo¿liwiaj¹ sformu³o-wanie praktycznych wniosków odnosz¹cych siê do poprawnoci uk³adu konstrukcyj-nego obrabiarki ze wzglêdu na wymagan¹ dok³adnoæ kszta³towania przedmiotów.
W pracy sformu³owana zosta³a ogólna procedura wyznaczania tych wskaników, która na podstawie analizy konstrukcji i stawianych obrabiarce zadañ obróbkowych, podaje sposób postêpowania prowadz¹cy do wyznaczenia rozk³adu obci¹¿eñ w prze-strzeni roboczej i do doboru reprezentatywnych przedmiotów, narzêdzi, parametrów skrawania i oprzyrz¹dowania. Okrelony te¿ zosta³ sposób przeprowadzenia prób obrób-kowych i pomiaru odchy³ek wymiarowych przedmiotu obrabianego. Ze wzglêdu na
miarowych wynikaj¹cych z odkszta³ceñ uk³adu konstrukcyjnego obrabiarki, jej niedo-k³adnoci geometrycznej i kinematycznej oraz warunków realizowanego procesu skra-wania. Opracowana metoda oraz wskaniki i kryteria oceny stwarzaj¹ mo¿liwoæ w³¹-czenia ich do procedur projektowania i optymalizacji uk³adów konstrukcyjnych obrabiarek i elastycznych systemów wytwórczych. Znajomoæ zadañ obróbkowych jest niezbêdna do ustalenia reprezentatywnego rozk³adu obci¹¿eñ maszyny. Jest te¿ ona podstaw¹ do opracowania za³o¿eñ konstrukcyjnych, kszta³towania rozwi¹zania obra-biarki i do planowania testów roboczych. Wprowadzona metoda oceny mo¿e byæ przy-datna w procesie konstruowania obrabiarek. Istniej¹ce dotychczas metody oceny umo¿-liwia³y tylko dokonywanie porównawczej oceny charakterystyk obrabiarek, lecz nie stwarza³y mo¿liwoci oceny ich konstrukcji.
Zalet¹ wykorzystywania wspólnych danych wyjciowych i metody oceny obrabiar-ki zarówno w projektowaniu, jak i w badaniach prototypu lub testach odbiorczych bê-dzie mo¿liwoæ porównania wyników uzyskanych w tych samych warunkach obci¹¿e-nia uk³adu oraz ³atwej weryfikacji modelu obliczeniowego. Za pomoc¹ zweryfikowa-nych modeli obliczeniowych du¿o ³atwiej, ni¿ w przypadku badañ, mo¿na dokonywaæ modyfikacji uk³adu i znaleæ lepsze rozwi¹zanie konstrukcyjne.
Weryfikacjê metody oceny przeprowadzono na tokarce uniwersalnej redniej wiel-koci. Wyniki badañ potwierdzi³y, ¿e metoda ta stwarza mo¿liwoæ analizy wp³ywu zarówno w³asnoci uk³adu konstrukcyjnego obrabiarki, jak i warunków procesu obróbki na dok³adnoæ wymiarowo-kszta³tow¹ przedmiotów. Wprowadzone wskaniki wyka-zywa³y wra¿liwoæ na zmiany konfiguracji uk³adu nonego obrabiarki. Badania odchy³ek wymiarowych, odchy³ek kszta³tu i chropowatoci przedmiotów próbnych przeprowa-dzone wed³ug opracowanej procedury oceny wykaza³y, ¿e ca³kowite odchy³ki wymia-rów tych przedmiotów mieci³y siê w 7 klasie dok³adnoci ISO, czyli tokarka TUR 50 spe³nia³a stawiane tego typu maszynom wymagania dotycz¹ce dok³adnoci obróbki wykañczaj¹cej. Pomiary sk³adowych si³y skrawania dostarczy³y konkretnych wartoci tych si³, jakie nale¿y przyjmowaæ w obliczeniowej metodzie oceny w³asnoci statycz-nych, z zastosowaniem proponowanego w tej pracy modelu oceny.
W podsumowaniu mo¿na sformu³owaæ nastêpuj¹ce wnioski:
1. Zaproponowana oryginalna metoda oceny w³asnoci i walorów eksploatacyjnych obrabiarek wprowadza czytelne, ilociowe wskaniki oceny, które wi¹¿¹ siê z uzyski-wan¹ dok³adnoci¹ wymiarowo-kszta³tow¹ przedmiotów obrobionych i wyra¿ane s¹ licz-bami bezwymiarowymi zwi¹zanymi z klasami dok³adnoci ISO. Metoda ta daje kon-struktorowi i u¿ytkownikowi narzêdzie umo¿liwiaj¹ce dokonywanie obiektywnej oceny cech konstrukcyjnych i funkcjonalnych obrabiarki.
141 2. Metoda kompleksowej oceny stwarza mo¿liwoæ analizy zarówno wp³ywu w³a-snoci uk³adu konstrukcyjnego obrabiarki, jak i wp³ywu warunków procesu obróbki na dok³adnoæ wykonania przedmiotów, gdy¿ wykazuje du¿¹ czu³oæ na zmiany para-metrów konstrukcyjnych i technologicznych procesu.
3. Metoda oceny uwzglêdnia rzeczywiste obci¹¿enia robocze maszyny, które s¹ okre-lane na podstawie analizy stawianych obrabiarce zadañ obróbkowych oraz poziom dok³adnoci wymiarowo-kszta³towej i jakoci powierzchni obrobionej przedmiotów. Ocena w³asnoci i walorów eksploatacyjnych obrabiarki jest realizowana za pomoc¹ wskaników, które uwzglêdniaj¹ odchy³ki wymiarowe i kszta³towe oraz chropowatoæ obrobionych powierzchni.
4. Wprowadzone wskaniki oceny maj¹ charakter uniwersalny. Mo¿na je wykorzy-staæ nie tylko do globalnej oceny obrabiarki zarówno w toku testów odbiorczych, jak i badañ prototypu, lecz tak¿e do oceny cz¹stkowej wybranych w³asnoci obrabiarki w ró¿nych obszarach przestrzeni roboczej. Wskaniki te mo¿na odnieæ do wartoci okrelaj¹cych klasê dok³adnoci ISO. Wartoci zmierzonych odchy³ek mo¿na porów-naæ z bezwzglêdnymi wartociami, podanych w pracy, odchy³ek dopuszczalnych.
5. Zaproponowane wskaniki i kryteria oceny nadaj¹ siê do w³¹czenia do kompute-rowo wspartych procedur projektowania i optymalizacji uk³adów konstrukcyjnych obra-biarek. Metoda oceny jest spójna z tymi procedurami, poniewa¿ umo¿liwia wykorzy-stanie wspólnych danych wejciowych oraz uwzglêdnienie takich samych reprezenta-tywnych stanów konfiguracji struktury i stanów obci¹¿eñ uk³adu zarówno w toku konstruowania, jak i badañ eksperymentalnych obrabiarki.
6. Bazy przedmiotów obrabianych s¹ integralnym elementem procedur oceny obra-biarek, gdy¿ okrelane na ich podstawie zadania obróbkowe stanowi¹ dane wejciowe zarówno w procesie konstruowania, jak i w badaniach prototypu i testach odbiorczych. 7. Weryfikacja eksperymentalna metody oceny, przeprowadzona na przyk³adzie to-karki uniwersalnej, wykaza³a praktyczn¹ przydatnoæ tej metody i stanowi jej konkret-n¹ aplikacjê w odniesieniu do oceny w³asnoci tej grupy maszyn technologicznych.
8. Dowiadczenia osi¹gniête podczas realizacji tej pracy umo¿liwi¹ ukierunkowa-nie prac zmierzaj¹cych do wprowadzenia, ukierunkowa-niezale¿nych od producenta i u¿ytkownika, wytycznych dotycz¹cych badañ prototypu. Stwarzaj¹ równie¿ podstawy teoretyczne do unormowania badañ odbiorczych obrabiarek w zakresie oceny uzyskiwanej dok³adno-ci wymiarowo-kszta³towej przedmiotów próbnych.
W toku badañ stwierdzono, ¿e metody zastosowane do pomiaru odchy³ek wymia-rów przedmiotu obrobionego na wybranej obrabiarce, powinny zostaæ zmodyfikowa-ne, zw³aszcza ¿e pomiar profilu okr¹g³oci obarczony by³ nieuniknionymi b³êdami. G³ówny kierunek proponowanych zmian prowadzi do opracowania metod pomiaru, umo¿liwiaj¹cych rejestracjê zarysu linii rubowej i wyznaczanie odchy³ek wymiaro-wych na przedmiocie zamocowanym bezporednio na obrabiarce. Pomiary powinny byæ przeprowadzone z wykorzystaniem napêdu g³ównego i posuwu tokarki. Przeprowadzanie pomiarów bezporednio na obrabiarce pozwoli na unikniêcie b³êdów zwi¹zanych z prze-noszeniem przedmiotu i jego ustawianiem na przyrz¹dach pomiarowych. W
W zmodyfikowanej metodzie pomiarowej konieczne jest, podczas pomiaru nie-których odchy³ek, wprowadzenie korekcji b³êdów u³o¿yskowania wrzeciona i b³êdów przesuwu suportów tokarki. Wczeniejszy pomiar odchy³ek geometrycznych obrabiar-ki wzglêdem elementu wzorcowego (np. trzpienia kontrolnego lub kulobrabiar-ki) umo¿liwi³by nie tylko dokonywanie wspomnianej korekcji, lecz tak¿e wydzielenie z odchy³ki kszta³tu przedmiotu obrabianego ∆dk odchy³ek zwi¹zanych z w³asnociami dynamicznymi obra-biarki. By³by to pierwszy krok do wydzielenia tych w³asnoci w procedurze oceny tej maszyny. G³ówn¹ przeszkod¹ dokonania cz¹stkowych ocen b³êdów geometrycznych lub w³asnoci dynamicznych obrabiarki jest brak, w dostêpnej literaturze, danych dotycz¹-cych udzia³u odchy³ek, zwi¹zanych z tymi czynnikami, w ca³kowitej odchy³ce wymia-rowej.
Prezentowana praca wskazuje na nastêpuj¹ce kierunki dalszych badañ:
Opracowanie metody analizy zadañ obróbkowych na podstawie danych z progra-mów obróbkowych NC i wyznaczanie na ich podstawie rozk³adów obci¹¿eñ wystêpu-j¹cych w przestrzeni roboczej ró¿nych obrabiarek oraz ustalenie reprezentatywnych spo-sobów obróbki, spospo-sobów mocowania i rodzajów narzêdzi (obecnie brak jest podsta-wowych metod i opartych na technice CAD narzêdzi, s³u¿¹cych do analizy i zapisu zadañ obróbkowych [21]).
Opracowanie metody badañ w³asnoci ró¿nych odmian obrabiarek NC wraz z pro-cedurami automatyzacji pomiaru i oceny (wykorzystaæ mo¿na gotowe uk³ady pomia-rowe wraz z uk³adami sterowania, zamontowane standardowo na tych obrabiarkach, a wykonanie przedmiotów i ich obróbka na potrzeby procedury oceny s¹ proste i po-wtarzalne).
Rozwój systemów umo¿liwiaj¹cych wybór obrabiarek, narzêdzi i procesów na pod-stawie danych o wymaganych tolerancjach wymiarów obrobionych przedmiotów (in-formacje te umieszczane s¹ na rysunku konstrukcyjnym, lecz obecnie nie istnieje ¿a-den znormalizowany system ani protokó³ przekazywania danych, który umo¿liwia³by wymianê informacji technologicznych, jakie nale¿y wzi¹æ pod uwagê przy takim wy-borze [149]).
Przeprowadzenie szeroko zakrojonych badañ statystycznych b³êdów kszta³tu przedmiotów obrabianych i wydzielenie z nich odchy³ek falistoci i odchy³ek spowo-dowanych b³êdami geometrycznymi obrabiarki w celu okrelenia wartoci dopuszczal-nych tych odchy³ek oraz ustalenia ich udzia³u w ca³kowitej odchy³ce wymiarowej (brak znajomoci tych udzia³ów jest podstawow¹ przeszkod¹ w mo¿liwoci korzystania z za-prezentowanej metody w ocenie cz¹stkowej oddzielnie odchy³ek wymiarowych
wywo-143 ³anych w³asnociami dynamicznymi obrabiarki i odchy³ek spowodowanych jej b³êda-mi geometrycznyb³êda-mi).
Rozwój metod nadzorowania obrabiarek sterowanych numerycznie i sterowania jakoci¹ obrabianych powierzchni, które bêd¹ w pe³ni zintegrowane na poziomie ste-rowania (obecnie obserwowana jest tendencja do umieszczenia steste-rowania jakoci¹ bli-¿ej procesu obróbki; celem tych dzia³añ jest zapewnienie pomiaru i kompensacji b³ê-dów przedmiotu obrabianego, w trakcie procesu, z u¿yciem sterowania adaptacyjnego obrabiarki, bez koniecznoci póniejszego kontrolowania jakoci wykonania [121]).
Budowa standardowego systemu pomiarowego, który nie tylko umo¿liwi wytwór-com obrabiarek szybkie i proste wyznaczenie parametrów b³êdów kszta³tu przedmiotu obrabianego (bezporednio na obrabiarce), lecz tak¿e bêdzie móg³ byæ zastosowany przez u¿ytkowników, w warunkach produkcyjnych, do nadzorowania lub okresowego sprawdzania dok³adnoci obróbki (wiêkszoæ bezdotykowych przetworników pomia-rowych pracuje na obrabiarce w warunkach skrawania bez stosowania cieczy obróbko-wych, rzadkoci¹ s¹ uk³ady pracuj¹ce w obecnoci tych p³ynów [18]).
Analiza wp³ywu ró¿nych sk³adowych elementów uk³adu nonego i napêdowego obrabiarki na dok³adnoæ wymiarowo-kszta³tow¹ przedmiotów obrabianych (nie jest np. jasne, w jaki sposób u³o¿yskowanie, napêd lub uk³ad mocowania przedmiotu od-dzia³uj¹ na sk³adowe b³êdów wykonania tych przedmiotów).
LITERATURA
[1] ADAMCZAK S., Wp³yw nieregularnoci zarysów okr¹g³oci na dok³adnoæ oceny pomiara-mi odniesieniowypomiara-mi. Archiwum Technologii Maszyn i Automatyzacji, 1997, 17, nr 2, 7385. [2] ADAMCZAK S., JANECKI D., Skomputeryzowane pomiary zarysów kszta³tu powierzchni
wal-cowych. PAK, 1998, nr 1, 812.
[3] ADAMCZAK S., JANECKI D., DOMAGALSKI R., Eksperymentalna istotnoæ wyznaczania harmonicznych zarysów okr¹g³oci i falistoci powierzchni. W: VIII Konf. Nauk.Techn. Me-trologia w technikach wytwarzania maszyn Szczecin99, T.1, Wyd. Politechniki Szczeciñskiej, Szczecin 1999, 195202.
[4] AHLBORN D., Meß- und Parameterfehler bei der Modalanalyse von Maschinen, Fort-schrittBerichte VDI Reihe 11: Schwingungstechnik Nr. 163, VDIVerlag, Düsseldorf 1992. [5] AHN T.Y., EMAN K.F., WU S.M., Cutting Dynamics Identification by Dynamic Data System
(DDS) Modeling Approach, Journal of Engineering for Industry, Trans. of the ASME, 107, May 1985, 9194.
[6] ALTINTAS Y., CHAN P.K., In-Process Detection and Suppression of Chatter in Milling, Int. Journal of Machine Tools and Manufacture, 1992, 32, No.3, 329347.
[7] ATHANASIOU-GRIVAS D., HAAR M.E., A Reliability Approach to the Design of Soil Slo-pes. Design Parameters in Geotechnical Engineering, BGS, London, 1979, 1, 9599.
[8] ATTIA M.H., FRASER S., OSMAN M.O.M., On-Line Estimation of Time-Variant Thermal Load Applied to Machine Tool Structures using a S-domain Inverse Solution. Int. Journal of Machine Tools and Manufacture, 1999, 39, 9851000.
[9] AZOUZI R., GUILLOT M., On-Line Prediction of Surface Finish and Dimensional Deviations in Turning using Neural Network Based Sensor Fusion. Int. Journal of Machine Tools and Ma-nufacture, 1997, 37, No. 9, 12011217.
[10] BIA£EK M., Wymagania stawiane wspó³czesnym obrabiarkom skrawaj¹cym. Przegl¹d Me-chaniczny, 1997, nr 1112, 3133.
[11] BORYCZKO A., Symulowanie nierównoci powierzchni toczonych, modulowanych oddzia³y-waniami uk³adu posuwu narzêdzia w celu ich rozpoznawania. Postêpy Technologii Maszyn i Urz¹dzeñ, 1997, 21, Nr 4, 521.
[12] BORYCZKO A., The Influence of Relative Displacement of the Tool to the Workpiece on For-ming the Roughness of Surface Turned. Advances in Manufacturing Science and Technology, 2000, 24, No. 2, 95105.
[13] BORYCZKO A., Uk³ad do bezstykowego pomiaru okr¹g³oci powierzchni walcowych i mo¿li-woci jego zastosowania. Archiwum Technologii Maszyn i Automatyzacji, 1997, 17, nr 2, 8795.
145
[14] BRAUN S., Fast Dynamic Tests for On - Line Measurements on Machine Tools, Annals of the CIRP, 1973, 22, 1, 113114.
[15] BURDEKIN M., COWLEY A., TLUSTY J., Establishing Standard Cutting Conditions for Per-formance Testing of Universal Metal Cutting Machine Tools, Proc. of the 12th Int. M.T.D.R. Conf. in Manchester 1517th Sept. 1971, Macmillan Press Ltd., London Basingstoke, 1972, 289298.
[16] BURNEY F.A., PANDIT S.M., WU S.M., A Stochastic Approach to Characterization of Ma-chine Tool System Dynamics under Actual Working Conditions, Trans. of the ASME, Journal of Engineering for Industry, 98, May 1976, 614619.
[17] BUSSMANN W., Formfehleranalyse beim Planfräsen gehärteter Bauteile. FortschrittBerichte VDI Reihe 2: Fertigungstechnik Nr. 217, VDI Verlag, Düsseldorf, 1991.
[18] CHANG M., LIN P.P., On-line Free Form Surface Measurement via Fuzzy-Logic Controlled Scanning Probe. Int. Journal of Machine Tools and Manufacture, 1999, 39, 537552. [19] CHEN J.C., LOU S.J., Statistical and Fuzzy-Logic Approaches in On-Line Surface Roughness
Recognition Systems for End-Milling Operations. Int. Journal of Flexible Automation and In-tegrated Manufacturing, 1998, 6, No. 1&2, 5378.
[20] CHEUNG C.F., LEE W.B., A Theoretical and Experimental Investigation of Surface Rough-ness Formation in Ultra-Precision Diamond Turning. Int. Journal of Machine Tools and