POLITYKA KOMPOZYCJI URBANISTYCZNEJ

Kompozycja urbanistyczna miasta to powiązanie zabudowy i zagospodarowania terenów w układ przestrzenny charakteryzujący się określonymi cechami w zakresie usytuowania ciągów komunikacyjnych, rozlokowania budynków także względem ciągów komunikacyjnych, występowania przestrzeni publicznych i terenów zielonych, rekreacji itp. Kompozycja urbanistyczna miasta świadczy o jego tożsamości,

wizerunku, identyfikacji mieszkańców z danym obszarem.

Mając na uwadze historię Konina w zakresie utworzenia nowej odrębnej tkanki miejskiej na prawym brzegu Warty, zauważalna jest w znacznej mierze odmienność poszczególnych części miasta, która związana jest także z założeniami

występującymi przy ich powstawaniu. Kompozycja urbanistyczna miasta była silnie determinowana funkcją dedykowaną dla poszczególnych obszarów. Przykładem takim jest Pawłówek, w ramach którego oprócz roli wspierającej dla Starówki, jest kompozycja urbanistyczna oparta na istniejącym układzie drogowym, która zakładała powstanie w miarę zwartej zabudowy uzupełnionej przez skwery i pasy zieleni.

Wilków, Osada, Laskówiec i Grójec z kolei swoją kompozycją urbanistyczną nawiązują do zabudowy sielskiej, powstałej wskutek włączenia obszarów o zabudowie wiejskiej, rozproszonej, głównie jednorodzinnej i zagrodowej.

Jednym z ciekawszych założeń kompozycji urbanistycznej jest zespół zabudowy w Przydziałkach, nawiązujący zabudową do ukształtowania terenu, z placami i ulicami połączonymi między sobą. Część z dzielnic Konina w ramach swojej

kompozycji urbanistycznej wyraźnie pokazuje, iż tworzone były jako baza noclegowa dla pracowników przemysłu, szczególnie dla pracowników kopalni i elektrowni.

Przykładem takim są przemysłowe dzielnice Nowego Konina. Świadczy o tym

„surowy” charakter elewacji, zwartość zabudowy, ograniczenie ilości zieleni.

Wykształcone zostały także osiedla zabudowy wielorodzinnej, takie jak Przydziałki (Osiedle Sikorskiego), Czarków, Glinka i Chorzeń, które wyraźnie stanowią spójne założenia kompozycyjne osiedli wielorodzinnych z terenami zieleni wewnątrzblokowej i wyposażeniem w usługi podstawowe.

W Studium przyjęto główne kierunki rozwoju kompozycji urbanistycznej całego miasta, w ramach których należy dążyć do:

1) uwzględnienia indywidualnego charakteru poszczególnych osiedli w zakresie kształtowania wskaźników i parametrów zabudowy i jej usytuowania,

zgodnie z ustaleniami Studium;

2) zachowania elementów charakterystycznych dla danego założenia

urbanistycznego, spełniających role identyfikacji i specyfiki przestrzeni i wplatanie w niego nowej zabudowy;

4) zachowania kompozycyjnych elementów przestrzeni charakterystycznych dla danej przestrzeni;

5) zapewnienia wewnętrznej harmonijności i spójności terenów w ramach danych kompozycji urbanistycznych;

6) domykania układów kompozycyjnych obszarów, poprzez:

• dbanie o zachowanie czytelności hierarchicznego układu terenów,

• jednoznaczne przestrzenne wyeksponowanie terenów publicznych, usług publicznych i innych przestrzeni o dużym znaczeniu dla kompozycji osiedla,

• wykorzystanie zieleni jako elementu spajającego przestrzeń lub przesłaniającego niekorzystne elementy;

7) tworzenia nowych układów kompozycyjnych jako układy zwarte przestrzennie;

8) spójnego powiązania między sobą różnych elementów przestrzeni;

9) minimalizowania konfliktów przestrzennych na granicy styków poszczególnych założeń przestrzennych. W związku z tym na granicy styków zaleca się:

• przeciwdziałanie powstawaniu zabudowy znacznie zróżnicowanej wysokościowo,

• powiązanie ze sobą przestrzeni zieleni i przestrzeni publicznych pomiędzy sąsiednimi układami przestrzennymi,

• tworzenie sieci powiązań pieszych i rowerowych pomiędzy układami urbanistycznymi,

• w przypadku układów znacznie zróżnicowanych tworzenie swoistych buforów w postaci terenów zieleni;

10) właściwego kształtowania głównych ciągów komunikacyjnych i ich obudowy, poprzez:

• ujednolicenie wysokościowe zabudowy wzdłuż ciągów komunikacyjnych,

• wyraźne wykształcenie ścian zabudowy wzdłuż ciągów komunikacyjnych i przestrzeni publicznych,

• ukierunkowanie i obudowę dróg zielenią;

• wyraźne wyodrębnienie przestrzenne miejsc węzłowych;

11) wyraźnego ukształtowania miejsc wjazdowych do miasta poprzez przestrzenne zaznaczenie przekroczenia granic administracyjnych miasta;

12) ukształtowania systemu dominant, stanowiących element podkreślający ważność miejsca, których lokalizacja jest uzasadniona urbanistycznie, kompozycyjnie;

13) ograniczenia możliwości sytuowania reklam, urządzeń reklamowych i szyldów do miejsc do tego predysponowanych niezaburzających walorów

urbanistycznych, estetycznych, krajobrazowych obszarów;

14) przyłączenie do miasta, obszarów przestrzennie i funkcjonalnie z nim

powiązanych, których zagospodarowanie wyraźnie wskazuje na silne relacje z obszarem miejskim.

Występujące w mieście dominanty zlokalizowane są: w układach kompozycyjnych wymagających podkreślenia rangi obszaru, na zamknięciach elementów

widokowych.

W zakresie sytuowania dominant:

• dopuszcza się wyższą wysokość budynku niż wskazana dla strefy, w której ona się znajduje, jednak nie więcej niż o 50%;

• musi być ona spójna z otoczeniem i wpisywać się kompozycyjnie i urbanistycznie w przestrzeń,

• budynki i inne obiekty, zlokalizowane w otoczeniu dominant nie mogą ich przesłaniać i być od nich wyższe.

Osie widokowe i otwarcia widokowe, stanowią charakterystyczne, wyjątkowe dla Konina miejsca, będące jego wizytówką, wpływających na klimat miasta i

ukazujących jego walory kulturowe przyrodnicze i krajobrazowe (w przypadku otwarć widokowych). Na terenie miasta zlokalizowanych jest kilka punktów widokowych m.in. osie widokowe na część staromiejską Konina z Trasy Warszawskiej oraz z ulic Europejskiej, Szpitalnej i Świętojańskiej.

W zakresie osi widokowych, punktów widokowych i otwarć widokowych należy:

• lokalizowanie i kształtowanie nowej zabudowy uwzględniając zachowanie osi i otwarć widokowych,

• nieprzesłanianie cennych widoków i obiektów wpływających na kompozycję przestrzenną miasta,

• wyeksponowanie i uwydatnienie szczególnie wartościowych widoków miasta.

Osie kompozycyjne stanowią element liniowy biegnący przez elementy/układy przestrzenne. W zakresie osi kompozycyjnych należy:

• kształtowanie nowej zabudowy i zespołów zabudowy zgodnie z istniejącymi kompozycjami przestrzennymi,

• uwydatnienie szczególnie cennych osi kompozycyjnych.

W ramach polityki kompozycji urbanistycznej szczególne znaczenie ma ochrona zespołu urbanistycznego zabudowy wpisanego do rejestru zabytków: historyczny układ urbanistyczny z 2. poł. XIII– XIX w., gdzie należy stosować się do ustaleń zawartych w ustaleniach Studium zawartych w rozdziale IV.9. Polityka dziedzictwa kulturowego.

W zakresie ochrony zespołów urbanistycznych szczególne znaczenie ma:

• zachowanie głównych elementów zespołów urbanistycznych, w tym ich rozplanowania, układu dróg, przestrzeni publicznych,

wnętrz urbanistycznych, gabarytów i formy zabudowy, układów zieleni, kompozycji ulic, ścieżek spacerowych,

• zapewnienie czytelności zabytkowego układu przestrzennego i jego jednorodności,

• nowa zabudowa winna być uzupełnieniem i nawiązaniem do zabytkowej tkanki obszaru/zespołu.