Tak pomyœla³em sobie w którym momencie koñczy sie cz³owiek, w którym zaczyna

to coœ? Czy sam mózg wystarczy, ¿eby byæ cz³owiekiem i mieæ pozwolenie do startu

w jakichkolwiek zawodach? Spoko, wiem fajna sprawa, cz³owiek kaleka i mo¿e biegaæ, ale naprawdê to nie fair. Nied³ugo wymieni sobie krêgos³up, potem rêce, nastêpnie

wszystkie miêœnie z super lekkiego w³ókna i bêdzie biega³ z prêdkoœciami takimi, ¿e po ka¿dym zakrêcie trzeba bêdzie zmieniaæ podeszwy na nowe.

K: Uwa¿am te¿, ¿e jak najbardziej in¿ynierowie powinni dalej ingerowaæ i ulepszaæ protezy, bo to jest esencja postêpu. Niech rekordy na „paraolimpiadach” przebijaj¹ te ze zwyk³ych olimpiad, a sportowcy-cyborgi podœmiewaj¹ siê z „pe³nosprawnych”. Mi to nie przeszkadza, trzymam kciuki, ¿eby nauka tak im pomog³a! Ale nie mo¿e to byæ

mylone z normaln¹ rywalizacj¹.

Cyborg jest definiowany jako figura „pomieszania” cia³a i maszyny i jako taki sta³ siê synonimem potwornoœci, nienaturalnoœci; sta³ siê czymœ w rodzaju naturalno--technicznego ekscesu (Haraway 2003). W wypowiedziach dyskutantów forum pracuje „skondensowana” wyobraŸnia i materialnoœæ. Cyborg – Pistorius jest kwintesencj¹ wyobra¿eñ tego co nieludzkie, co definiuje granice ludzkiej wspól-noty i dzia³a na rzecz jej konsolidacji przeciw „nowemu porz¹dkowi”, którego czêœci¹ s¹ technologiczne ulepszenia. Przygl¹daj¹c siê wyobra¿eniom cyborgów staje siê mo¿liwe badanie, jakie znaczenia s¹ lub by³y pok³adane w „zbli¿eniach” cz³owieka i technologii, jakim ideologiom i wizjom polityki s³u¿y wyobraŸnia. Wydaje siê, ¿e w przytoczonych fragmentach dyskusji ods³ania siê znaczenie emancypacji jako równoœci, która nigdy nie powinna zostaæ zrealizowana.

2. Przypadek drugi – wojownik czy ¿ywa tarcza?

Drugi z rozpatrywanych przypadków ilustruje z jednej strony zwrot, który dokona³ siê w postrzeganiu technologii i jej zwi¹zków z ludzkim organizmem, a z drugiej – dzia³anie mediów spo³ecznoœciowych, które poszerzy³y przestrzeñ informacyjn¹, nadaj¹c jej nowy porz¹dek (zdolnoœæ mobilizacji komunikacyjnej wokó³ problemu, idei czy zjawiska) zaostrzy³y istniej¹ce podzia³y spo³eczne i ideologiczne. Drugi przypadek dotyczy bowiem fundamentalnego sporu o to, czemu maj¹ s³u¿yæ wspó³czesne technologie w medycynie: maj¹ wspieraæ walkê o ¿ycie czy maj¹ – jak przekonuj¹ transhumaniœci – s³u¿yæ walce ze œmierci¹ [Bak-ke 2012]. Kontrowersja ta sta³a siê mo¿liwa dziêki zasadniczemu przeobra¿eniu statusu technologii, które sta³y siê wszechobecne, zintegrowane z cia³em cz³owie-ka, „elastycznie” wkomponowane w cia³o. W 2018 roku w porównaniu z rokiem 2008 (sprawa Pistoriusa) technologie funkcjonuj¹ jako oczywiste elementy ludz-kiego ¿ycia (na tyle oczywiste, ¿e sta³y siê niemal niedostrzegalne). Obecnoœæ technologii nie szokuje. Sama technologia, zw³aszcza technologie medyczne, rzadko s¹ definiowane jako elementy obce czy sztuczne. „Cyborgizacja” staje siê zatem wzglêdnie neutralnym aspektem ludzkiej egzystencji. Historia Alfiego Evansa, dziecka cierpi¹cego na chorobê neurodegeneracyjn¹ (wraz z postêpami

choroby czêœci mózgu ch³opca ulega³y zniszczeniu, a ich miejsce pojawi³ siê p³yn mózgowo-rdzeniowy) wywo³a³a w Europie ostry spór o granice ingerencji medy-cznych (w kontekœcie spektakularnego postêpu technologii) oraz granice w³adzy rodzicielskiej w perspektywie jakoœci ¿ycia jednostki [Wilkinson, Savulescu 2018]. Obie kwestie wpisuj¹ siê wyraŸnie w niepokoje wysoko rozwiniêtych spo³e-czeñstw liberalnych. Sprawa ch³opca zyska³a sporego rozg³osu medialnego kiedy rodzice weszli w spór prawny z w³adzami szpitala (lekarzami i prawnikami) do-tycz¹cy decyzji o zaprzestaniu uporczywej terapii - daremnego i nie le¿¹cego w interesie pacjenta, utrzymywania go przy ¿yciu, w stanie wegetatywnym. Do sporu w³¹czyli siê dzia³acze ruchów antyszczepionkowych i proliferskich (tworz¹c tzw. Alfie’s Army), niektórzy politycy z W³och (Antonio Tajani apeluj¹cy o mo¿liwoœæ przewiezienia ch³opca do W³och „i danie mu nowej szansy na lecze-nie”) i Polski (Beata Szyd³o, Andrzej Duda apeluj¹cy o „ocalenie” ch³opca) oraz papie¿ Franciszek (apeluj¹cy na Twitterze o „szacunek dla ¿ycia”). Aktywnoœæ medialna tych aktorów spo³ecznych oraz aktywnoœæ u¿ytkowników mediów spo³ecznoœciowych spowodowa³a przesuniêcie dyskursywne: z dyskursu liberal-nego (z kategoriami jakoœci ¿ycia, interesu pacjenta, zaufania do wiedzy nauko-wej itp.) w kierunku dyskursu konserwatywnego (z kategoriami takimi jak wojna cywilizacji ¿ycia i cywilizacji œmierci, zabijania nienarodzonych, eksperymentów medycznych itp.)

Materia³ empiryczny zebrany zosta³ w polskiej czêœci mediów spo³ecznoœcio-wych (Facebook i Twitter w kwietniu i maju 2018 r.). Taka konstrukcja badania jest dzia³aniem zamierzonym. Jak bowiem wskazuj¹ badania Eurobarometru od 2016 r. Polska plasuje siê na pierwszym miejscu w rankingu zaufania do informacji publi-kowanych w mediach spo³ecznoœciowych (uzyskany wskaŸnik wynosi 53%, pod-czas gdy œrednia dla krajów Unii Europejskiej to 32%: w Wielkiej Brytanii – kraju, którego dotyczy analizowany przypadek – wskaŸnik zaufania wynosi 31%). Za-tem wiedza Polaków i ich postawy kszta³towane s¹ w znacznej mierze dziêki me-diom spo³ecznoœciowym [Eurobarometer 452, 2016]. Sta³y siê one terenem szcze-gólnej aktywnoœci politycznej, ideologicznej czy œwiatopogl¹dowej, bowiem na tych platformach – przynajmniej w Polsce – odbywa siê walka o „rz¹d dusz” [Bau-man, Lyon 2013].

Sprawa Alfiego Evansa okaza³a siê silnym trendem i wywo³a³a znaczn¹ aktywnoœæ w polskim Internecie i na ulicach (mod³y pod brytyjskimi konsulatami w wielu miastach, czuwania, sk³adanie kwiatów i maskotek). Analiza wiadomoœci dotycz¹cych kondycji ch³opca, decyzji o od³¹czeniu od aparatury medycznej i jego œmierci ujawni³a du¿¹ polaryzacjê opinii w mediach spo³ecznoœciowych. Z jednej strony zatem apelowano o uszanowanie woli rodziców, zgodê na prze-niesienie dziecka do w³oskiego szpitala i kontynuacjê terapii. Szpital brytyjski zosta³ oskar¿ony o „dokonanie egzekucji” na ma³ym pacjencie przez podanie

za-strzyku z nieznanymi substancjami i od³¹czenie od aparatury medycznej. Próbo-wano udowadniaæ zwi¹zki szpitala z procederem handlu ludzkimi organami oraz zwi¹zki choroby ch³opca ze szczepieniami, którym zosta³ wczeœniej poddany:

KG: Duszenie, g³odzenie, cztery zastrzyki z nieznan¹ substancj¹. W ten sposób w Al-der Hey zamordowano Alfiego Evansa. Jeœli z naszego prawa zawczasu nie usuniemy eugeniki, nas i nasze dzieci spotka to samo

WC: Zabili Alfiego. Nie pomog³y t³umy na ulicach, prawnicy, dyplomaci, Papie¿… ch³opca zabi³a w³adza, która zarz¹dza nami, jak inwentarzem na farmie. Alfie nie by³ pierwszy. S³yszeliœmy wczeœniej o Charlim, Izajaszu, s³yszymy teraz o Benie i Kyrah… Oni to robi¹ od dawna i nie tylko w Anglii. Zabijaj¹ pacjentów (starych i m³odych) wbrew ich woli. Dla oszczêdnoœci, na organy, ¿eby ukryæ powik³ania poszczepienne, czy dope³niæ nielegalnych eksperymentów medycznych...Sprzedali spo³eczeñstwu eutanazjê jako mi³osierny gest ul¿enia w cierpieniu komuœ, kto o to prosi. Teraz widaæ, ¿e zamiast mi³osierdzia jest maltretowanie i to wszystko nie z woli pacjenta, tylko na ¿yczenie urzêdnika. „Liberalizacja prawa” w zakresie eutanazji doprowadzi³a do tyra-nii w³adzy, która posuwa siê do wiêzienia i okrutnej egzekucji dzieci na oczach rodzi-ców i œwiata. Alfi poszed³ do Nieba, zamêczony - nie wymaga modlitwy. Ochrzczone dziecko w tym wieku - w dodatku mêczennik - idzie prosto do Nieba. Tak uczy Koœció³. MKK: Dramat Alfiego Evansa pokazuje dok¹d prowadzi cywilizacja œmierci uzur-puj¹ca prawo do decydowaniu o ¿yciu innych. Choæ w Polsce jest lepiej ni¿ na Zacho-dzie, to zabija siê coraz wiêcej chorych dzieci przed narodzeniem (ju¿ œrednio 3 dziennie). Najwy¿sza pora zawróciæ z tej drogi!

RW: Dlaczego Alfie Evans musia³ umrzeæ? Bo dalsze leczenie by³oby kamieniem obra-zy dla cywilizacji œmierci rozpanoszonej na Zachodzie. Zabijanie starych i chorych, za-bijanie dzieci w ³onach matek z powodu podejrzenia o chorobê - sta³o siê tam smutn¹ codziennoœci¹.

Technologia, której obecnoœci nie sposób dostrzec w wypowiedziach ludzi, przekszta³ci³a pacjenta w stanie wegetatywnym w jednostkê aktywn¹, staj¹c¹ do walki z „cywilizacj¹ œmierci”. Alfie Evans jako „uk³ad cielesno – technologiczny” zyska³ jednoczeœnie status wojownika i narzêdzia („¿ywa tarcza”), zwalczaj¹cych liberalne i lewicowe ideologie:

O: Odszed³eœ Ma³y Wojowniku. Pokaza³eœ œwiatu jak nale¿y walczyæ ze z³em tego œwiata. Niech Twoja œmieræ bêdzie przyk³adem i motywacj¹ dla nas – prawych. By³eœ wielki!

Z kolei „lewa strona” Internetu podwa¿a pok³ady irracjonalnoœci i religijnego zacietrzewienia, które wywo³a³a sprawa Alfiego Evansa. Nie brak tu odwo³añ do klasycznej roli medycyny i technologii medycznych jako narzêdzi wspieraj¹cych ¿ycie (nie zaœ zwalczaj¹cych œmieræ) i pozwalaj¹cych na œmieræ w humanitarny sposób (technologie medyczne s¹ tu narzêdziami minimalizacji cierpienia).

W dyskursie „lewej strony” stanowisko konserwatywne i religijne s¹ obna¿ane jako to¿same z fanatyzmem. Natomiast technologia jest definiowana jako narzêdzie zapewniania godnej œmierci i warunek zachowania cz³owieczeñstwa:

MU: Œmieciæ Alfiego Evansa dowodzi: 1) wspó³czesna nauka i medycyna umo¿liwiaj¹

godne odejœciez minimalizacj¹ cierpienia, 2) modlitwy fanatyków nie doprowadzi³y

do przemiany wody i p³ynu mózgowo-rdzeniowego, w które zdegenerowa³a siê kora mózgowa ch³opca, w nowe neurony i korê...

L: Umar³ godnie, jak cz³owiek, a nie jak zwierzê doœwiadczalne uwiêzione w