Porty regionalne szczególnie istotne dla systemu transportowego kraju

W grupie portów regionalnych za wiodące uznaje się te zlokalizowane w Darłowie, Elblągu, Kołobrzegu, Policach i Ustce. Należy postrzegać je jako ważne ogniwa systemu transportowego kraju i zabiegać o jak najszybsze zintegrowanie ich z nim za sprawą wysokiej jakości infrastruktury drogowej i kolejowej.

Wskazuje się, że porty te należy rozwijać w celu włączenia ich do sieci TEN-T. Porty te mają bardzo duże ponadlokalne znaczenie dla aktywizacji społeczno-gospodarczej.

Pomimo tego, że porty regionalne, w świetle przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o portach i przystaniach morskich, nie są portami o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej, to wiele z nich, pod pewnymi względami, im nie ustępuje, a wręcz jest w pewnych kategoriach wiodąca.

Darłowo

Położony na południowym wybrzeżu Bałtyku, Port Darłowo jest jednym z najlepiej rozwiniętych, pod względem funkcjonalnym, portów niemających podstawowego znaczenia dla gospodarki narodowej.

W porcie dokonywane są przeładunki towarów, obsługiwana jest żegluga pasażerska, rybołówstwo, żeglarstwo oraz prowadzona jest działalność w zakresie przetwórstwa rybnego. W obrocie towarowym najczęściej występują ładunki suche (niezjednostkowane), np. w postaci kruszyw i kamieni, a także produkty leśnictwa i pozyskiwania drewna.

W grupie portów środkowego wybrzeża, Port Darłowo posiada dobre warunki żeglugowe i największe w tejże grupie rezerwy terenów portowych, z dobrze rozwiniętym systemem komunikacyjnym. W obrębie portu działa stocznia, Stacja Ratownictwa Morskiego oraz jednostka lotnicza Marynarki Wojennej posiadająca śmigłowce oraz lotnisko z pasem startowym. Port jest dobrze skomunikowany z DK 6, a na jego terenie została utworzona specjalna strefa ekonomiczna (SSE). Dla portu ważne jest dalsze podejmowanie działań na rzecz ścisłej integracji portu w ramach lądowo-morskich łańcuchów transportowych.

Monitor Polski – 64 – Poz. 1016

Elbląg

Regionalnym portem morskim, który wyróżnia się na tle swoich odpowiedników, jest ten w Elblągu. Jest to największy polski port położony w rejonie Zalewu Wiślanego. W porcie rozwinięta jest funkcja przeładunkowo-składowa, charakterystyczna dla portów o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej. Port obsługuje wielu różnych przedsiębiorców w zakresie wymiany towarowej. W strukturze cargo przeważają ładunki masowe suche (niezjednostkowane), obok tzw. pozostałych ładunków drobnicowych. Godne uwagi jest to, że w porcie Elbląg obsługiwane są ładunki tranzytowe (tranzyt morsko-lądowy i lądowo-morski). Warunki funkcjonowania portu w Elblągu zdecydowanie poprawi realizacja inwestycji rządowej w zakresie budowy drogi wodnej łączącej Zalew Wiślany z Zatoką Gdańską oraz komplementarne inwestycje portowe. Dzięki niej zapewniony zostanie swobodny dostęp do portu od strony morza, co pozytywnie wpłynie na bezpieczeństwo państwa i zwiększy możliwości wykorzystywania elbląskiego portu na potrzeby społeczno-gospodarcze zarówno w skali regionu, jak i kraju.

W przypadku elbląskiego portu morskiego wskazuje się w przyszłości rozbudowę nowych terminali wraz z wykorzystaniem infrastruktury kolejowej. Ważną inwestycją będzie budowa nowego terminala przeładunkowego na obszarze ok. 15 ha powierzchni na prawym brzegu rzeki wraz z dostępem do bocznicy kolejowej. W zakresie rozwoju usług pasażerskich wraz z wykorzystaniem istniejącego połączenia kolejowego, przede wszystkim należy bezwzględnie zachować istniejącą infrastrukturę tzw.

kolei nadzalewowej nr 254.

Oprócz linii kolejowej nr 254, dla portu bardzo ważne są linie 204 i 220. Należy zapewnić wysokie parametry tej infrastruktury. Ponadto, dla dalszego poprawiania dostępności Portu Elbląg, należy rozwijać drogi S5 i S7⁴⁰⁾.

Kołobrzeg

Na uwagę zasługuje to, że Port Kołobrzeg znajduje się w krajowej czołówce pod względem wielkości wyładunku ryb. Kołobrzeg cechuje dobre rozwinięcie pod względem infrastrukturalnym. Jest to jeden z największych portów wśród tych niemających podstawowego znaczenia dla gospodarki narodowej. Port ma stosunkowo dużą powierzchnię, nabrzeża o znacznej długości i dobre parametry akwenów portowych.

Szczególnie istotnym zadaniem dla przyszłości transportu kolejowego w powiązaniu z Portem Kołobrzeg jest przebudowa układu torowego od stacji Kołobrzeg wraz z układem wewnętrznym Portu Handlowego.

W wyniku wieloletnich zaniedbań oraz stopniowego zanikania udziału transportu kolejowego w procesach przeładunkowych na terenie kołobrzeskiego portu, stan techniczny linii kolejowej prowadzącej do portu wymaga gruntownej modernizacji. Podkreśla się, że dla Portu Kołobrzeg ważne jest zapewnienie wysokiej jakości infrastruktury kolejowej w postaci m.in. linii nr 402 i 404, a także dróg S6 i S11.

Port ten ma znaczny potencjał, wynikający m.in. z obsługi wielotysięcznej aglomeracji kołobrzeskiej.

Police

W przypadku Portu Police charakterystyczne jest to, że jest on zdecydowanie największy spośród wszystkich portów regionalnych i lokalnych. Wielkość rocznych obrotów ładunkowych w porcie oscyluje

Monitor Polski – 65 – Poz. 1016

w granicach 1,7–1,8 mln ton – co stanowi ok. 70–80 % rocznych obrotów cargo właściwych dla wszystkich portów tego typu kategorii. Oprócz rozwiniętej funkcji przeładunkowo-składowej, policki port pełni także funkcję przemysłową. Nie ustępuje on portom o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej pod względem powierzchni.

Dla Portu Police ogromnego znaczenia nabiera budowa połączenia kolejowego do portu. Port wyspecjalizował się w zakresie przeładunku ładunków masowych i fakt ten wskazuje transport kolejowy jako brakującą gałąź transportu w kontekście docelowego przekształcenia portu w multimodalne centrum logistyczno-transportowe. Jest on aktualnie jedynym polskim portem o przeładunkach liczonych w mln ton, nieposiadającym dostępu do krajowej i europejskiej sieci kolejowej. Dla dalszego rozwoju tego portu bardzo ważne jest zapewnienie wysokiej jakości infrastruktury kolejowej w postaci linii 406 i 431.

Kluczowe dla rozwoju portu morskiego Police będzie pogłębienie toru wodnego Świnoujście-Szczecin do głębokości 12,5 m. Umożliwi to dalszą modernizację infrastruktury dostępowej dla portu w Policach oraz pełne wykorzystanie toru wodnego Świnoujście-Szczecin pod względem dostępności zanurzenia.

Warto zwrócić uwagę na silny związek Portu Police z żeglugą wodną śródlądową. Ładunki obsługiwane w tym porcie morskim cechują się wysoką podatnością na transport rzeczny, co podkreśla wymóg zagwarantowania dobrego dostępu do Portu Police za pośrednictwem dróg wodnych śródlądowych.

Ustka

Kolejnym portem regionalnym, który można uznać za wiodący, jest ten ustecki. Ustka zajmuje czołowe miejsce w kraju pod względem liczby jednostek rybackich (w tym kutrów), dla których ustecki port morski jest macierzysty. Port Ustka plasuje się także wysoko w zestawieniu wielkości wyładunku ryb.

W przypadku usteckiego portu morskiego, zarząd portu prowadzi działania związane z przygotowaniem koncepcji technicznej budowy bocznicy kolejowej komunikującej istniejącą infrastrukturę kolejową w Porcie Ustka z projektowanym przez Urząd Morski w Słupsku nowym falochronem zachodnim Portu Ustka. Zamierzenie inwestycyjne planowane przez Zarząd Portu Morskiego w Ustce w porozumieniu z Urzędem Miasta Ustka polega na zaprojektowaniu i budowie układu drogowo-kolejowego. Należy wskazać, że dla Portu Ustka najważniejsze są następujące składniki infrastruktury warunkującej dostęp od strony lądu: m.in. wysokiej jakości linie kolejowe 202 i 405, a także droga DK21.

Port ten ma znaczny potencjał, wynikający m.in. z obsługi wielotysięcznej aglomeracji słupskiej.

Zapewnienie dobrego dostępu od strony lądu do wyżej wymienionych portów należy traktować jako jeden z kluczowych warunków ich prawidłowego funkcjonowania i dalszego rozwoju. Z drugiej strony są to ważne ogniwa systemu transportowego kraju, dla których musi być zapewniona integracja z całą siecią transportową.

Monitor Polski – 66 – Poz. 1016

3. PROGNOZY OBROTU ŁADUNKOWEGO ORAZ RUCHU PASAŻERSKIEGO