i zbadanie. Nadto spis sporządzony na podsta
w ie materjalów, nadesłanych przez Sekretarjat Państwowej Rady Ochrony Przyrody i innych obejmuje 62 przedmiotów, które z tych samych w zględów winny być zbadane. Badania szcze
gółowe i sporządzenie naukowych opisów za
bytków, uznanych za zasługujące na ochronę, ma przebieg stosunkowo powolny wskutek tego, że geologowie P. I. G. mogą zajmować się temi sprawami jedynie przygodnie, z powodu nawału innych prac. Jako główne swe zadanie w okre
sie ubiegłym Komisja uznała przygotowanie pierwszego zeszytu wydawnictwa poświęconego
«Opisom zabytków przyrody nieożywionej ziem Rzeczypospolitej». Wydawnictwo to ma ośw ie
tlać ze stanowiska wiedzy współczesnej wartość naukową odnośnych zabytków, a zarazem — dostarczać m ożliwie szczegółowych opisów ich stanu zachowania. Komisja ma nadzieję, że w y
dawnictwo wspomniane poza znaczeniem nauko- wem będzie mogło spełniać rolę pomocniczą w dążeniu do zapewnienia bezpieczeństwa i opieki opisanym zabytkom i nadto zachęci
kazu miejsc występowania ważniejszych złóż minerałów, skał, oraz skamieniałości w obrębie Rzeczypospolitej. W związku z tem wystąpiono do ogółu geologów polskich za pośrednictwem zakładów uniwersyteckich i W ydziału Polskiego Towarzystwa Geologicznego z prośbą o współ
pracę. Tekst okólnika rozesłanego w tej spra
stwowej Rady Ochrony Przyrody został przy
jęty wniosek p. prof. Kreutza treści następu- jącej:
«W muzeach zagranicznych znajduje się w iele minerałów pochodzących z obszarów na by kustosze muzeów zagranicznych podjęli się dochodzenia, czy dana miejscowość podana na kartce, często o niemieckiem lub rosyjskiem brzmieniu jest rdzennie polską i leży na tere
nie Państwa Polskiego, a podana nazwa jest obcą, narzuconą przez b. państwo zaborcze.
W ydanie broszury, które proponuję, ułatw i
łoby tę pracę. Sądzę, że to samo należałoby zrobić w przypadku ważniejszych znalezisk skamieniałości i t. d. Praca potrzebna byłaby Przyrody, uznała potrzebę współpracy nad zre
alizowaniem wniosku p. prof. Kreutza. Jako motywy, przemawiające na korzyść tego posta
nowienia Komisji (poza względem politycznym i narodowym) podniesiono: a) potrzebę zabez
pieczenia wartości naukowej okazów polskiej przyrody nieożywionej znajdujących się zagra
nicą (okazy te, wobec faktów przekręcania nazw miejscowości skąd pochodzą, nie spełniają na
leżycie swojej roli, a niektóre z nich są przez to również narażone na utratę znaczenia na
ukowego); b) Państwowy Instytut Geologiczny, jako największy w kraju pracujący zespół g e ologów może w sposób istotny dopomóc do re
alizacji wniosku p. prof. Kreutza.
Wyrażone powyżej stanowisko Komisji P.
I. G. uzyskało aprobatę Dyrekcji tegoż Insty
tutu, 'wobec czego został przygotowany załą
czony przy niniejszym kwestjonarjusz, którego zadaniem jest zgromadzenie wiadomości po
trzebnych do opracowania wydawnictwa, w y
mienionego we wniosku p. prof. Kreutza.
Oprócz wymienionego powyżej kwestjonar- jusza załączony jest również przy niniejszym obszerniejszy kwestjonarjusz w sprawie oka
zów przyrody nieożywionej, opracowany przez prof. Kreutza. Sądząc, że tylko zbiorowa współ
praca, wykonana w czasie niedługim, może do
prowadzić do pomyślnego w ypełnienia projektu p. prof. Kreutza, zwracamy się do Ogółu Geolo
gów Polskich z prośbą o m ożliwie rychłe nad- syłanie odpowiedzi na załączone kwestjonarju- sze pod adresem: KornisjaPaństwowego Instytutu Geologicznego ,do spraw ochrony przyrody, War- szawa, Nowy Świat 72.
Komisja P. I. G. dla spraw ochrony przyr.
WiadomoSci bieżąc«
133
scach eksploatacji skamieniałości obecnie n ie
dostępnych łub nieistniejących w skutek zasy
pania, wyczerpania i t. p.
4) Czy są przedmiotem eksploatacji przemy
słowej? Czy mogą być eksploatowane z korzy przyrody (np. tworzenie się nacieków, krysta
lizacje, wykwity).
D. G ł a z y n a r z u t o w e . Ich wielkość maksymalna i przeciętna? Jakie rodzaje skal i w jakim występują stosunku procentowym?
Należy zebrać materjał.
E. E g z o t y k i (analogicznie do erratyków).
F. M e t e o r y t y . (Należy gromadzić wszel- ąie wiadomości i materjały dotyczące meteory
tów).
misja interwenojwała w Magistracie Kieleckim w sprawie ochrony starej, topolowej alei przy drodze na Karczówkę, którą zamierzano w y
ciąć w pewnej części. Interwencja była sku
teczna.
Pozatem Komisja współdziałała z w ydzia
łem technicznym Magistratu w obmyśleniu przeprowadzenia linji elektrycznego ośw ietle rozwinął na tamtejszym terenie nader gorliwą działalność na polu propagandy ochrom- przy
rody, zarówno wśród szerszych kół społeczeń
stwa, jak również wśród nauczycielstw a i mło
dzieży szkolnej i harcerskiej. Szczególną uwagę zwrócił p. Opacki na młodzież harcerską, która
rował prace Sekcji Bjologicznej przy Państw.
Gimn. w Czortkowie w kierunku inwentary skiego (Poznań, Poznańska 58 a). Wydawnictwo ze wszech miar godne polecenia i naśladow
nictwa, zawiera działy: botanika, zoologja, ochrona przyrody, paleontologja, administracja.
W szystkim naszym prowincjonalnym kółkom przyrodniczym polecamy zapoznawanie się z tern wydawnictwem.
M. S.
1 3 4 W iadom ości bieżące
S p ra w o z d a n ie z d z ia ła ln o śc i K ółka O chrony Przy
rody w S ta ry m S ącz u za r. 1 9 2 6 /7 . W związku z broszurą dr. M. Sokołowskiego *0 wprowa
dzeniu ochrony przyrody do nauczania szkol
nego» przesianą przez Kuratorjum Okr. Szk.
krakowskiego do seminarjum m ęskiego w Sta
rym Sączu odbyły się dwa odczyty, na skutek których młodzież seminarjalna zaw iązała na wezwanie p relegen ta«Kółko Ochrony Przyrody».
Kółko liczy 50 członków czynnych i 2 honoro
wych, ma sw ąbibljotekę z dzieł przyrodniczych i dotyczących ochrony przyrody. Kółko posiada swój «Pamiętnik», gdzie członkowie wpisują sw e wycieczki i t. p., prowadzi również dzien
cieczkach badano rozm ieszczenie cisa w okoli
cach Przysietnicy, Piwnicznej i Kamionki (4 stanowiska), zajęto się też sprawą ustępo urządziło trzy posiedzenia, na których członko
wie kółka zaznajamiali się z literaturą oświe
tlającą istotę pracy. D la dzieci szkolnych w y
świetlono dwie serje obrazów świetlnych (Ta
try, Pomorze).
Kozsprzedano 20 kompletów I serji kartek ko
respondencyjnych, przesłanych przez P .E . O.P.
Na posiedzeniu członków koła, w dniu 16 czerwca 1927 r., postanowiono zorganizować z m łodzieży tutejszej szkoły «Koło Miłośników następującą rezolucję, przedłożoną przez prof, dr. W. Goetla:
«II. Zjazd Pol. Tow. Tur. uznając ochronę przyrody za podstawę bytu turystyki tak na obszarach polskich płaskich, jak górskich,
i stwierdzając, że pięknu krajobrazu polskiego zagraża zniszczenie z powodu dewastacji la sów i nadmiernej eksploatacji niektórych oko
lic — przyjmuje hasła ochrony przyrody za jedną z naczelnych zasad działalności polskich towarzystw turystycznych i zaleca zrzeszonym w Związku Polskich Towarzystw Turystyczych towarzystwom rozwinięcie jaknajsilniejszej akcji w kierunku:
1. Popierania wszelkich prac rządowych i społecznych na polu ochrony przyrody w P ol
sce.
2. Praktycznego w ykonywania ochrony przy
rody na terenach działalności towarzystw, a to przez zawiadam ianie organów ochrony przy
rody o dostrzeżonych zniszczeniach przyrody martwej i żywej i współdziałanie w zapobie
ganiu takim wypadkom, piętnowanie publiczne osób i organizacyj, dopuszczających się wanda- 1 izmów i zniszczenia, wykupno zagrożonych objektów i t. p.
3. Utworzenie na górskiem pograniczu pol- sko-czeskosłowackiem pogranicznych Parków Narodowych w Tatrach, Pieninach, Babiej Gó
rze i grupie Czarnohory.
4. W stąpienie wszystkich towarzystw zrze
szonych w Związku Pol. Tow. Tur. do organi
6. Ostateczne zaniechanie planu wymiany południow o-w schodniego kąta Polski (Czyw- czyńskie) na okolicę Zaleszczyk.
7. Opodatkowanie się wycieczek zbiorowych na rzecz Parków Narodowych w terenach, do
mania przyrody Tatr w stanie pierwotnym z na
leży tern zagospodarowaniem turystycznem i moż
liw ie z jaknajwyższem podniesieniem cyw iliza- cyjnem podnóża Tatr wraz z Zakopanem, w myśl idei parku narodowego.
Celem urzeczyw istnienia tego planu P .T .T . uprasza województwo krakowskie:
1) o w ydanie niezwłoczne odpowiednich za
rządzeń, zmierzających do nieudzielania po
zwoleń do wznoszenia jakichkolwiek schronisk na obszarze Tatr powyżej ścieżki pod reglam i, bez zasiągnięcia opinji Państwowej Rady Ochrony Przyrody, oraz Polskiego Tow. Ta
trzańskiego,
2) o niezwłoczne w ydanie odpowiednich za
rządzeń nieudzielania jakichkolwiek koncesyj gospodnio - szynkarskich lub noclegowych na obszarze Tatr właściwych bez tychżesamych opinij,
3) o przeprowadzenie zarządzeń,
zmierzają-W iadom ości bieżące 135 cych do należytego uregulowania gospodarki
leśnej, pastwiskowej, myśliwskiej i rybołówczej na obszarze Tatr i Podhala w myśl zasad ra
cjonalnej gospodarki. W. G.
Ś w ię to w io sn y w Z am o ściu . W kw ietniu b. r.
urządzono z inicjatywy, p. dyr. Semin. Kunce
wiczowej w Zamościu «Święto wiosny», imprezę ze wszech miar pożyteczną i do naśladowania polecenia godną. Komitet organizacyjny wydal w tamtejszym dzienniku «Ziemia Zamojska»
osobny dodatek, w którym zam ieszczonych było szereg ideologicznych i fachowych artykułów z zakresu ochrony przyrody.
tomski dokonał aktu poświęcenia drzewek i w serdecznych a krótkich słowach podniósł znaczenie tej uroczystości. Za chwilę każda szkoła otrzymała przeznaczoną dla siebie ilość drzewek i nastąpił sam akt sadzenia na ul. No
wej, szosie Obwodowej i Lubelskiem Przed
mieściu. W szędzie mimo deszczu panuje gwar pięknego i podniosłego, co nawet najbardziej zasępione czoła otacza blaskiem ufności i na
dziei.
N iestety z powodu czy to słabej reklamy czy niepogody społeczeństwo starsze nie wzięło udziału w tern święcie, jedynie wojsko przy
szcze prastarych słowiańskich czasów, mająca w sobie tyle piękna i uroku, symbolu i tra macierzy w szelkiego życia, hołd synowski.
Z okazji tego św ięta przez trzy dni w T e
atrze Sejmikowym urządzana była Akademja, której program wypełniły poszczególne szkoły oraz orkiestra wojskowa. Nastrojowe słowo wstępne w ygłosiła p. dyr. Kuncewiczowa. Na 1269, poleciło wszystkim Urzędom Wojewódz
kim sporządzić w ykaz miejscowości zasługu
jących na "uwagę pod względem turystycznym lub krajoznawczym z podaniem znajdujących się tam osobliwości, a to celem ułatw ienia prac zmierzających do poparcia ruchu turystycznego w Polsce i umożliwienia Ministerstwu wyda
wnictwa artykułów informacyjnych, przewod
ników oraz monografij. Między innemi podane być mają w spisie osobliwości przyrody, piękne aleje, parki, skały, jaskinie, lasy i puszcze, wodospady i t. p.
Stosownie do tego reskryptu Ministerstwa zwróciło się Województwo krakowskie (Okr.
Dyr. Robót Publ.) do P. R. O. P. o spis w y mienionych osobliwości na obszar wojewódz
twa. Ta, ze wszech miar pożyteczna akcja czyn
ników rządowych przyczyni się niewątpliwie do spopularyzowanta ochrony przyrody wśród rzesz turystycznych.
M. S.
S tu d ja n ad p ra k ty c z n ą o ch ro n ą p tak ó w na stacji doświadczalnej Berlepscha w Seebach pod Berli
nem odbył na wiosnę b. r. asystent uniw. pozn.
dr. Jan Sokołowski, którego sprawozdanie z obecnego stanu ochrony ptaków w Niem czech zam ieściliśm y w dziale II-gim tegoż ze
szytu «Ochrody Przyrody». M. S.
S p raw o zd an ie z d z ia ła ln o śc i „K ółka M iłośników Flory“ w Z am o śc iu . Na wiosnę 1926 r. zawiązało się w Państw. Seminarjum Nauczycielskiem Że"ńskiem «Kółko Miłośników Flory», którego celem jest głównie umiejętna hodowla kwiatów i propaganda jej wśród uczenie, a następnie również ochrona przyrody. Kółko urządza w y
kłady, współpracowało w urządzeniu «uwięta wiosny» i podjęło skuteczną akcję mającą na 1926 w sprawie nauk przyrodniczych w szkołach średnich. Między innemi referatami w ygłosiła p. dr Aniela Kozłowska wykład p. t.« Ochrona przy
rody a nauczanie przyrodoznawstwa w szkole», który znalazł żyw y oddźwięk u zebranych. Na tymże zjeździe uchwalono założenie Muzeum Ziemi Śląskiej, które stanie się niewątpliwie nowym ośrodkiem pracy ochroniarskiej.
M. S.
Na z je źd zie n a u c z y c ie li przyrody sz k ó ł śre d n ic h , który odbył się we Lwowie w dn. 28—30. XI. 26.
136 W iadomości bieżące
referował sprawę ochrony przyrody prof. uniw.
dr. S. K ulczyński (p. Odczyty). M. S.
W y staw a F o to g rafic zn a „P ię k n o P o lsk i“ . Polskie Tow. Krajoznawcze z racji obchodu 20-lecia swej działalności, zorganizowało w ystawę fo
tograficzną w Warszawie w sali Resursy Oby
w atelskiej (Krak. Przedm. 64) w dniach 1—10.
grudnia 1926 r. W ystawa przedstawiała krajo
brazy z całej Polski, widoki miast, wsi, typy ludowe, zabytki przyrody i t. p. Państwowa Rada Ochrony Przyrody obesłała powyższą w y
stawę kilkudziesięciu zdjęciami z rezerwatów i zabytków przyrody ziem polskich. policja może oddać sprawie ochrony zabyt
ków przyrodniczych w ielkie usługi, przez wskazywanie i ochronę nieznanych jeszcze Państwowej Radzie Ochrony Przyrody zabyt
ków, ich opis, fotografowanie i t. d. W ielka liczba policjantów, którzy tego wykładu słu
chali, jakoteż zupełne zrozumienie sprawy i jej w agi przez Głównego Komendanta Policji W o
jew. są rękojmią, źe policja śląska będzie wo
bec akcji tak szlachetnej i pięknej, jaką jest ochrona zabytków naszej ziemi piastowskiej, stała w zupełności na wysokości zadania, co się może niezmiernie przyczynić do spopula
ryzowania całej akcji w szerszych warstwach społeczeństwa. W ygłoszeniem wykładu zajął się p. Andrzej Czudek, naucz. Gimn. z Rudy, który rozdał między policjantów również w ięk
szą ilość broszurek o ochronie przyrody.
C en n e w y d a w n ictw o o c h ro n ia rsk ie . Polskie To
warzystwo Dendrologiczne we Lwowie (Lwów, ul. św. Marka 1) wydało świeżo serję ilustro
wanych kart pocztowych p. t. «Zabytki polskiej przyrody». Karty odbite na dobrym papierze, przedstawiają piękne reprodukcje z oryginal
nych fotografij olbrzymich drzew polskich i za
sługują ze w szech miar na poparcie ze strony miłośników przyrody.