Pozostałe narzędzia

4.4.2.1. Formalna Charakterystyka Zachowania – Kwestionariusz Temperamentu w wersji zrewidowanej (Cyniak-Cieciura i in., 2016)

Podobnie jak poprzednia wersja inwentarza, jest narzędziem służącym do diagnozowania podstawowych, pierwotnie biologicznie uwarunkowanych wymiarów temperamentu, stanowiącego część składową osobowości zgodnie z Regulacyjną Teorią Temperamentu i odnosi się do formalnego, nie zaś treściowego aspektu zachowania. Składa się ze 100 pozycji, do których badany ustosunkowuje się na 4-stopniowej skali odpowiedzi. FCZ-KT(R) ma siedem skal treściowych: sześć analogicznych do FCZ-KT, choć częściowo zmienionych pod względem treści pozycji: Żwawość, Perseweratywność, Wrażliwość sensoryczna, Wytrzymałość, Reaktywność emocjonalna i Aktywność, oraz jedną całkowicie nową skalę: Rytmiczność.

4.4.2.2. Kwestionariusz IPIP-BFM-20 (Topolewska, Skimina, Strus, Cieciuch i Rowiński,

2014)

Kwestionariusz mierzy pięć cech (ekstrawersja, ugodowość, sumienność, stabilność emocjonalną, intelekt) i składa się z 20 pozycji. Jest skróconą wersją 50-stwierdzeniowego kwestionariusza Big Five Markers z zasobów International Personality Item Pool, którego polską wersję przygotowali Strus i wsp. (2014). Analizie poddane zostanie wyłącznie skala określana mianem stabilności emocjonalnej (w tradycji leksykalnej) lub neurotycznością (w tradycji kwestionariuszowej).

4.4.2.3. Kwestionariusz Radzenia Sobie w Sytuacjach Stresowych (Endler i Parker, 1990a;

Strelau i in., 2005)

CISS składa się z 48 stwierdzeń dotyczących różnych zachowań, jakie ludzie mogą podejmować w sytuacjach stresowych. Badany określa na 5-stopniowej skali częstotliwość, z jaką podejmuje dane działanie w sytuacjach trudnych, stresowych. Wyniki ujmowane są na trzech skalach: SSZ - styl skoncentrowany na zadaniu; SSE - styl skoncentrowany na emocjach; SSU - styl skoncentrowany na unikaniu. Ten ostatni styl może przyjmować dwie formy: ACZ - angażowanie się w czynności zastępcze i PKT - poszukiwanie kontaktów towarzyskich.

4.4.2.4. Kwestionariusz Trudności w Regulacji Emocji (Gratz i Roemer, 2004; Czub, 2012)

Narzędzie w polskiej wersji składa się z 23 pozycji i służy do badania sześciu różnych rodzajów trudności, jakich ludzie doświadczają w procesie regulacji własnych emocji: (1) nieakceptowanie reakcji emocjonalnych („nieakceptowanie” ‒ 4 pozycje, np. Kiedy jestem zdenerwowany, czuję się winny z powodu swoich uczuć), (2) trudności w realizacji zachowań ukierunkowanych na cel („cel” ‒ 4 pozycje, np. Kiedy jestem zdenerwowany, trudno mi dokończyć rozpoczętą pracę), (3) trudności w kontroli impulsów („impulsy” ‒ 4 pozycje, np. Kiedy jestem zdenerwowany, jest mi trudno kontrolować swoje zachowanie), (4) braki w świadomości emocji („świadomość” ‒ 3 pozycje, np. Zwracam uwagę na to, co czuję), (5) ograniczony dostęp do strategii regulacji emocji („strategie” ‒ 5 pozycji, np. Kiedy jestem zdenerwowany, to wydaje mi się, że nie mogę nic zrobić, aby poczuć się lepiej), (6) braki w rozumieniu emocji („rozumienie” ‒ 3 pozycje, np. Nie mam pojęcia, jak się czuję).

Osoby badane udzielają odpowiedzi na skali pięciopunktowej - od 1 do 6 pkt. Wyniki w zakresie poszczególnych wymiarów oblicza się poprzez zsumowanie punktów reprezentujących odpowiedzi na pozycje wchodzące w skład danego wymiaru. Można również obliczyć wynik całkowity dla skali DERS/PL, który stanowi sumę punktów uzyskanych w

poszczególnych sześciu wymiarach. Wyniki wysokie wskazują na występowanie poważnych trudności w regulacji emocji.

Struktura czynnikowa narzędzia w badanej próbie była zadowalająca [wyniki konfirmacyjnej analizy czynnikowej: χ2 (215) = 872.29; CFI = .94; RMSEA = .06], współczynnik alfa-Cronbacha dla poszczególnych skal wyniósł w całej próbie odpowiednio: .77, .88, .92, .64, .87, .67, a dla wyniku ogólnego .91.

4.4.2.5. Paced Auditory Serial Addition Test (PASAT-C) (Lejuez i in., 2003)

PASAT-C jest narzędziem eksperymentalnym służącym indukowaniu emocjonalnego dystresu w postaci lęku, złości i frustracji oraz monitorowania zdolności do podtrzymywania aktywności ukierunkowanej cel pomimo doświadczania tych emocji. Przed rozpoczęciem zadania na ekranie komputera oraz werbalnie przekazany zostanie następujący komunikat:

Przed Panem kolejne zadanie. Zadanie mierzyć będzie Pana zdolności w zakresie rozwiązywania problemów matematycznych. Aby określić, ile czasu otrzyma Pan na rozwiązanie zadania, przejdzie Pan najpierw fazę próbną. Proszę starać się rozwiązywać zadania najszybciej i najbardziej poprawnie jak to możliwe. Pana odpowiedzi będą oceniane na bieżąco i zdeterminują ilość czasu, którą otrzyma Pan we właściwym zadaniu.

Podczas zadania, na ekranie komputera, sekwencyjnie wyświetlane są cyfry, a zadaniem osoby badanej jest sumowanie dwóch ostatnich i zaznaczanie odpowiedzi poprzez wybranie (za pomocą kliknięcia) odpowiedniego wyniku na ekranie. Po udzieleniu każdej odpowiedzi w postaci określonej sumy, osoba badana zmuszona jest ją zignorować i dokonać zsumowania kolejnych dwóch ostatnich cyfr. Prawidłowa odpowiedź powoduje zwiększenie liczby punktów (o jeden) wyświetlanej w prawej górnej części ekranu, natomiast błędna odpowiedź – generuje dźwięk eksplozji, a punktacja nie zmienia się. Zadanie składać będzie się z czterech etapów. Kolejne poziomy charakteryzować będzie malejący czas latencji w wyświetlaniu kolejnych cyfr. Pierwszy trwa minutę, a latencja - 3 sekundy, drugi trwa 2 minuty, z latencją 2 sekund, a 3 - 1 minutę z latencją 1 sekundową. Trzeci poziom jest zaplanowany, w taki sposób, aby dokonanie prawidłowej odpowiedzi było niemożliwe, co prowadzi do powstania dystresu. Czwarty poziom charakteryzuje taka sama latencja jak poziom 3, jednak trwa 7 minut, a osoba badana w każdej chwili może przerwać rozwiązywanie zadania. Po zakończeniu trzeciego poziomu nastąpi 60 sekundowa przerwa, po czym na ekranie komputera oraz werbalnie przekazany zostanie następujący komunikat:

Zakończył się etap próbny. Teraz przejdzie Pan do wykonania właściwego zadania. Niestety, ze względu na dużą liczbę błędów, nie otrzyma Pan maksymalnej ilości czasu na wykonanie zadania i gromadzenie punktów. Jednak im więcej punktów Pan zdobędzie tym krótsza będzie dalsza część dzisiejszych badań. Proszę zauważyć, że w przeciwieństwie do poprzedniego etapu, tym razem, może Pan w dowolnym momencie zrezygnować z dalszego wykonywania zadania poprzez naciśnięcie przycisku – REZYGNACJA.

Czas od rozpoczęcie poziomu 4 do zakończenia zadania przez osobę badaną uznany zostanie za wskaźnik zdolności do realizacji zachowań ukierunkowanych na cel pomimo doświadczania negatywnych emocji.

Po zakończeniu badania osoby badane zostaną poinformowane o konieczności wprowadzenia manipulacji eksperymentalnej oraz o intencjonalnym zastosowaniu komunikatów dla realizacji celów badawczych.

4.4.2.6. Stop Signal Task (Logan i Cowan, 1984; Gambin i Święcicka, 2009)

Zadanie powstało w celu określania zdolności hamowania zainicjowanej reakcji w odpowiedzi na dany bodziec, ma charakter wizualno-słuchowy i realizowane jest na komputerze przy pomocy klawiatury. W 25% przypadków wyświetlania się bodźców wzrokowych towarzyszy dźwięk oznaczający STOP (powstrzymanie się od reakcji). Osoba badana dokonuje rozróżnień między wyświetlanym na ekranie kwadratami oraz kołami poprzez przyciśniecie odpowiedniego klawisza na klawiaturze. Bodziec wizualny wyświetlany jest do momentu udzielenia przez badanego odpowiedzi, lecz nie dłużej niż przez 1250 milisekund, a następnie zanika. W przypadku sygnału STOP, po pojawieniu się bodźca wzrokowego, w zmiennym czasie (początkowo 250 milisekund) pojawia się sygnał dźwiękowy, który oznacza, że osoba badana powinna powstrzymać się od reakcji. Jeśli osoba badana nie zareaguje na bodziec wzrokowy, pojawianie się sygnału STOP zostanie spowolnione o 50 milisekund, jeśli zareaguje -zostanie przyspieszone o 50 milisekund. Zadanie rozpoczyna faza próbna (praktyki), która obejmuje 32 próby i jest kontynuowana przez fazę eksperymentalną, która obejmuje 64 próby. Za wskaźnik impulsywności uznawany jest średni czas reakcji osoby na sygnał – STOP.

Narzędzie zostanie użyte dwukrotnie – przed oraz po przeprowadzeniu manipulacji eksperymentalnej za pomocą komputerowego testu PASAT-C, tak, by móc wyodrębnić poziom impulsywności reagowania (niezdolności hamowania zainicjowanej reakcji w odpowiedzi na dany bodziec) pierwotny oraz ujawniający się w momencie doświadczania negatywnego afektu oraz wykluczyć kwestię wpływu potencjału poznawczego osoby badanej .

4.4.2.7. Skala Przemocy Fizycznej (Beisert, 2012)

Narzędzie to służy do pomiaru natężenia przemocy fizycznej. Zastosowanie narzędzia polega na ocenie przez minimum dwóch sędziów kompetentnych przestępstw seksualnych. Sędziowie ci, opierając się na danych z akt penitencjarnych, przyporządkowują czynom wartości odpowiadające czynom o określonych charakterystykach. Wynik na skali przybiera wartości od 0 do 7.

4.4.2.8. Skala Inwazyjności Czynu (Beisert, 2012)

Poszczególne czyny uszeregowano od najmniej do najbardziej inwazyjnych tworząc 16 kategorii. Im większa wartość zmiennej, tym bardziej inwazyjny czyn.