T est w yboru b a rw L iischera jest n iew ątp liw ie m etodą łatw ą do zastosow ania. B adania bow iem polegające na ak tach w y bo ru poszczególnych b arw nie budzą p o d ejrzeń an i oporów ze stro n y badany ch , m a ją n a w e t często c h a ra k te r przeżyć p rzy jem n ych .
O dczytanie i in te rp re ta c ja te stu są jed n a k bardzo tru d n e i w y m ag ają dużej w nikliw ości psychologicznej. Istn ie je niebez
pieczeństw o podaw ania zbyt schem atycznego opisu w yników pojedyńczych w yborów , bez u w zg lęd n ian ia całości s tr u k tu ry psychicznej.
W zastosow aniu p rak ty c zn y m duże znaczenie przy pisać n a leży tzw . w yborom kom p en sacy jn y m , k tó re u ła tw ia ją pracę d iag n o sty czn o -terapeuty czn ą, pozw alając o dkryć i poznać s tłu m ione, zep ch n ięte do podśw iadom ości p o staw y dążnościowe,
w zględnie u jaw n ia jąc odczuw ane braki.
C iekaw a w s tru k tu rz e testu i w ażn a d la celów diagnostycz
nych je s t m ożliwość p o ró w n an ia w y ników św iadom ych z w y b o ram i ty ch sam ych b arw pod p ostacią tzw . odm ian, czyli w w yborach o c h a ra k te rz e nieśw iadom ym . Możliwość uw zględ
n ian ia w yborów nieśw iadom ych i w y k ry c ia ten d e n c ji zaham o
w anych w y ja śn ia cały szereg posunięć i zachow ań, zwłaszcza takich, k tó re w m o ty w acji św iadom ej n ie z n a jd u ją uzasad
nienia.
U ja w n ia n ia te n d e n c ji u k ry ty c h m oże się przyczynić do u jem n e j oceny w artości testu . W tak ic h bow iem w yp adk ach w y n ik i te stu sp o ty k a ją się z d ezap ro b atą badanych, k tó rz y nie zd ają sobie sp ra w y z w łaściw ych im, choć u k ry ty c h czy s tłu m ionych postaw . O cena n e g a ty w n a m oże być więc pozorna.
S łusznie p o d k reśla sam au to r, że te s t m a duże w artości diagnostyczne w połączeniu z zastosow aniem in n y ch m etod.
W ta k im u sta w ie n iu m oże on być p u n k te m w yjścia do bardzo w nikliw ej an alizy psychologicznej.
Podobnie ja k in n e te s ty p ro je k c y jn e , te st w yb o ru b a rw w skazuje n a a k tu a ln ie istn iejące n a sta w ie n ia i p o staw y dążnoś
ciowe. T rw ałe w łaściw ości p o staw y życiow ej danego człow ieka, jego sta ły sposób zachow ania się m ożna b yłoby ustalić po k il
k a k ro tn y m zastosow aniu te stu w pew n y ch odstępach czasu.
U chw ycenie cech stały ch jest jed n a k z innego jeszcze w zględu tru d n e. W psychicznym bow iem życiu każdego człow ieka z a u w aża się ciągły rozw ój.
Zw rócić też trzeb a uw agę n a ogólnikow y c h a ra k te r w y ników testow ych. M ogą one rzucić dużo św iatła n a pew ne sp e
cyficzne rea k c je badanych, m ogą je tłum aczyć lub w yjaśniać.
Sam e w sobie jed n a k p o d suw ają ty lk o m ożliw e i c h a ra k te ry s tyczn e dla d an ej osoby te n d e n c je psychiczne. U jaw n ian ie się ty ch te n d e n c ji w k o n k retn y c h p rze jaw a ch życia może być
bardzo różne, zarów no w swoich p rzy czy nach ja k i skutkach.
T ak np. poczucie osam o tn ien ia może być p rzy czy ną zachow ań agresyw nych, re a k c ji im p u lsy w n y ch, im p erty n en ck ich itp . Sam o w sobie zaś poczucie osam otnienia m oże być sk u tk iem w yobcow ania ze środow iska rodzinnego, b ra k u zrozum ienia w ro d zin ie albo doznanej k rzy w d y . R óżnorodność podłoża u jaw n io n y ch w tek ście te n d e n c ji dało się łatw o zauw ażyć w k o n fro n ta c ji opinii jednostkow ych. W ogólnej ocenie pod
k reślić n ależy że:
1) T est w yb o ru b a rw L ü seh era podlega ty m sam ym o g ran i
czeniom, jak ie w łaściw e są w szy stk im testo m p ro jek cy jn y m ; 2) C echam i d o d atn im i te stu są: łatw ość zastosow ania, zabez
pieczenie przed sam o k o n tro lą b ad an y ch oraz przed w pływ em i od d ziaływ aniem badającego.
3) W y n ik i te stu m ogą jed n a k u jaw n ia ć ten d e n c je fałszyw e, skoro wybór- określonej b a rw y u w a ru n k o w a n y je s t nie ty lko osobistym upodobaniem , ale i n a rzu cającą pew ne upodobania m odą, w y b itn y m w p ły w em otoczenia itp. Z a rz u t te n zm n iej
sza fa k t istn ien ie w yborów nieśw iadom ych w postaci tzw . od
m ian. W ybór te n u niem ożliw ia działan ie w ym ienionych czyn
ników .
4) C iekaw e i now e je s t łączenie znaczenia b a rw z ty p em uczuciow ego przeżyw ania.
O w iele w iększą w artość d iagnostyczną p rz e d staw ia ły b y ta k u staw io ne b a d a n ia k o n fro n ta cy jn e , b y in n e k o n fro n tu ją c e m e
to d y u w zg lęd n iały te sam e p o staw y dążnościowe, k tó re pod
k re ś la ją w y n ik i te stu . M etody sp raw d zające należałoby zasto
sować po p rzep ro w ad zen iu b a d ań testow ych. Ł atw iej w ted y o zw rócenie uw agi n a te po staw y i ten d en cje, k tó re po dają w y n ik i testu , zwłaszcza gdy chodzi o zastosow anie m eto dy kw es
tionariusza, rozm ow y czy w yw iadu.
W arto b y też podjąć sp ecjaln e b ad an ia nad problem em , k tó ry w y su w ał M eili.32 A u to r zaznaczał, że na upodobania w w yborze b a rw działa w y ra ź n ie c h a ra k te r przeżyć. C hodziłoby w ięc o w y k ry cie ty ch przeżyć, k tó re d ziałają n a zm ianę upo
dobań. W ty m celu trz e b a by p o w tarzać k ilk a k ro tn ie b adan ia n a ty ch sam ych osobach. P o w tó rzen ia te p o w in ny m ieć m iejsce po silniejszych i c h a ra k te ry sty c z n y c h przeżyciach osób b ad a
nych. Tego ro d za ju an aliza po szu k u jąca u łatw iła b y podanie pełniejszej oceny w arto ści diagnostycznej testu .
T H E L Ü S C H E R T E S T
I N T H E P S Y C H O L O G I C A L A N A L Y S I S O F T H E F A M I L L Y C O N F L IC T S O F A D O L E S C E N T S
( S u m m a r y )
T he a r tic le p resen ts th e r e su lts of stu d ies con d u cted by m eans o f th e L ü sch er Colour S e le c tin g T est used as one o f th e m eth od s in stu d in g co n flic ts b e tw e e n a d o lescen t g irls and th eir paren ts.
T h e p u rp ose o f th e a r tic le w a s to in trod u ce to th e read er th e a s
su m p tion s, stru ctu re and ap p lica tio n of th e te s t and to con fron t its resu lts w ith th e r esu lts o f other m eth od s (q u estion n aire, ta lk , in terv iew ).
Thus an a ttem p t w a s m a d e to g iv e a c r itic a l e stim a te of th e T e st,'u se d for th e fir st tim e in a stu d y o f P o lish youth.
A group of 54 girls, b e tw e e n th e ages 15 and 19 (stu d en ts o f se c o n dary sch ools, both sch o o ls p rovid in g g en era l ed u cation and v o ca tio n a l sch ools) w a s su b jected to th e T est.
A g en era l a n a ly sis of th e r e su lts ob tain ed sh o w s th e fo llo w in g a ttitu d es d om in atin g in th e disp osition o f th e girls: n eed and rea d in ess for e sta b lish in g con tacts (w ith other p eople), a stron g d esire o f s e lf — r e lia n c e and s e lf — a ssu ran ce, an'd a n eed for in d ep en d en ce and for lo v e — a lon g for a ten d er devotion . T h e la tter a ttitu d e in v o lv e s fear o f u n ju stice and lo n elin ess and n eed for secu rity.
C o n flicts e x p erie n c ed by th e girls ex a m in ed w e r e m a in ly due to u n fu lfille d p sy ch ica l n eed s. T heir b eh a v io u r w a s o ften a com p en sa- tio n a l rea ctio n m a k in g up for th e d e fic ie n c ie s and n eed s su p p ressed during ea rly or la ter childhood.
A con fron tation of th e r e su lts o f th e C olour S e le c tin g T est w ith th e re su lts o f other m eth o d s appeared to be rath er d ifficu lt. T h e T est r e su lts d isclosed a ttitu d es m o stly su b con sciou s and u n realized b y th e girls. N e v e r th e le ss com p arin g th em it w a s p o ssib le to d etect m any com m on or in terrela ted elem en ts. T h u s, an u n fu lfille d n eed for secu rity w a s u su a lly a ccom p an ied by resen tm en t; w h ile im p u lsiv en ess w a s often a co n seq u en ce o f th e fe e lin g of rejectio n . In d iv id u a l opinions h a v e b een con fron ted in a d d ition to th e g en era l con fron tation c o n sid e
rin g so m e ty p ic a l fa m ily situ a tio n s w h ich e ss e n tia lly d eterm in ed upon
th e a ttitu d es o f th e girls. T h ey w ere th e situ ation : o f an u n w an ted ch ild or of a ch ild b ein g a n u issa n ce to th e fa m ily , situ a tio n s caused b y p a ren ta l overp ro tectio n or by tra u m a tic ex p e r ie n c e s, th o se o f disrupted fa m ilie s or estra n g em en t from th e fa m ily m ilieu .
T h e a r tic le con tain s a lso an a n a ly sis of m ore ty p ic a l in stan ces w h ic h proved th a t in a ll th e s e ca ses th e T est r e su lts a greed w ith data ob tain ed b y m ean s of an in te r v ie w .
In con clu sion it can b e ascerta in ed th a t th e L ü sch er Colour S e le c t
in g T est h a s a q u ite su b sta n tia l d ia g n o stic v a lu e.