4. Cele programu ochrony środowiska, zadania i ich finansowanie
4.1. Priorytety polityki ochrony środowiska Gminy Miasta Sanoka
Cele, kierunki interwencji i zadania wynikają bezpośrednio z potrzeb ochrony środowiska w Gminie Sanok popartych analizą stanu aktualnego (rozdz. 2 i 3 programu) oraz są zgodne z aktualnie obowiązującymi dokumentami strategicznymi państwa, założeniami obowiązujących aktualnie programów ochrony środowiska dla województwa podkarpackiego i powiatu sanockiego (rozdz. 1.4 i 1.5 programu). Wyznaczone cele, kierunki interwencji i zadania ekologiczne, określają plan działań zmierzających do poprawy jakości wszystkich obszarów środowiska na terenie gminy.
Wybór celów nadrzędnych i wynikających z nich priorytetów polityki ochrony środowiska dla Gminy Miasta Sanoka , wynika w szczególności z priorytetów i zadań z zakresu ochrony środowiska wyszczególnionych w aktualnie obowiązujących dokumentach wyższego rzędu z których największe znaczenie posiadają:
− Strategia bezpieczeństwo energetyczne i środowisko – perspektywa do 2020 r.,
− Strategiczny plan adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030,
− Program ochrony środowiska dla województwa podkarpackiego,
− Program ochrony powietrza dla strefy podkarpackiej,
− Program ochrony środowiska przed hałasem dla województwa podkarpackiego,
− Program ochrony środowiska dla powiatu sanockiego,
− Strategia rozwoju powiatu sanockiego,
− Strategia rozwoju Sanoka.
Przy wyznaczaniu priorytetów polityki środowiskowej gminy kierowano się również następującymi uwarunkowaniami lokalnymi określającymi charakter i specyfikę Gminy Miasta Sanoka :
− miejski charakter gminy z umiarkowanym udziałem przemysłu i nieznacznym udziałem rolnictwa,
− konieczność ochrony cennych zasobów przyrodniczych (w tym Natura 2000),
− aktualny stan środowiska naturalnego i komfort życia mieszkańców,
− aktualna diagnoza zagrożeń środowiska na obszarze gminy,
− perspektywy rozwoju infrastruktury rekreacyjno-wypoczynkowej gminy,
− aktualne potrzeby realizacji przedsięwzięć mających na celu poprawę stanu środowiska.
Polityka ochrony środowiska w gminie będzie realizowana zgodnie z przyjętymi nadrzędnymi strategiami ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego ze szczególnym uwzględnieniem następujących zasad:
1. Zasada likwidacji zdiagnozowanych lokalnych problemów w najważniejszych obszarach środowiska, którymi na terenie Gminy Miasta Sanoka są w szczególności:
─ zły stan jakości części wód powierzchniowych,
─ antropogeniczne zagrożenia jakości wód podziemnych,
─ braki w pokryciu terenu siecią kanalizacyjną przy bardzo dobrym pokryciu siecią wodociągową na terenach zabudowy indywidualnej,
─ emisja zanieczyszczeń do powietrza z lokalnych źródeł - tzw. „niska emisja”,
─ wzrastające zagrożenie hałasem komunikacyjnym (drogi krajowe, wojewódzkie),
─ tereny zdegradowane działalnością przemysłową i urbanizacją oraz zagrożenie gleb odłogowaniem,
─ zagrożenie powodzią i osuwiskami.
2. Zasada prewencji czyli zapobiegania przyszłym problemom. Dla skutecznego przeciwdziałania potencjalnym problemom niezbędna jest szybka diagnoza możliwych zagrożeń środowiska i odpowiednio wczesne podjęcie prewencyjnych działań interwencyjnych już na etapie powstawania zagrożenia.
3. Zasada spójności. Zasada ta dotyczy konieczności zintegrowania rozpatrywania problemów rozwojowych z problemami ochrony środowiska.
4. Zasada oszczędnego korzystania z zasobów naturalnych. Zasada ta zaleca prowadzenie edukacji ekologicznej w zakresie oszczędnego korzystania z nieodnawialnych zasobów oraz propagowanie korzystania z zasobów odnawialnych.
5. Zasada odpowiedzialności grup zadaniowych. Wdrażanie programu ochrony środowiska powinno być realizowane przy udziale wszystkich grup zadaniowych uczestniczących w programie, dla programu gminnego są to głównie: instytucje zarządzające zasobami środowiska, jednostki związane z lokalnym przemysłem, jednostki związane z usługami, organizacje pozarządowe.
6. Zasada regionalizmu. Zasada ta oznacza, że każdy region ma prawo do własnej polityki społeczno-gospodarczej i ekologicznej realizowanej jednak w ramach obowiązujących norm prawnych.
Program działań niezbędnych dla realizacji polityki środowiskowej powinien być określony poprzez wyznaczenie celów priorytetowych i zadań prowadzących do osiągnięcia poprawy stanu poszczególnych elementów środowiska (obszarów interwencji):
− ochrona klimatu i jakości powietrza, adaptacja do zmian klimatu,
− przeciwdziałanie zagrożeniu hałasem,
− pola elektromagnetyczne,
− poprawa gospodarowania wodami,
− gospodarka wodno-ściekowa,
− zasoby geologiczne,
− ochrona gleb,
− gospodarka odpadami i zapobieganie powstawaniu odpadów,
− ochrona zasobów przyrodniczych,
− zagrożenia poważnymi awariami i nadzwyczajne zagrożenia środowiska,
− działania w zakresie edukacji ekologicznej mieszkańców,
70
− monitorowanie środowiska i skutków realizacji programu.
W szczególności, poprawa stanu środowiska na terenie Gminy Miasta Sanoka uzależniona jest od poprawy stanu jego najważniejszych komponentów: powietrza atmosferycznego, wód powierzchniowych i podziemnych, jakości zasobów przyrodniczych.
Natomiast na podniesienie komfortu życia mieszkańców składa się kilka czynników, które wzajemnie się uzupełniają, m.in.:
− poprawa warunków bytowych,
− poprawa jakości klimatu akustycznego,
− poprawa jakości obsługi turystyki, rekreacji i wypoczynku,
− atrakcyjność środowiska przyrodniczego i krajobrazowego,
− poprawa jakości wód, powietrza oraz zasobów leśnych.
Realizacja wyznaczonych celów, kierunków i zadań ekologicznych, w odniesieniu do konkretnych elementów środowiska, jest podstawą polityki ochrony środowiska samorządu gminy i powinna prowadzić do jego zrównoważonego rozwoju.
Główne priorytety polityki środowiskowej Gminy Miasta Sanoka w zakresie ochrony środowiska na lata 2018 - 2021 z perspektywą do 2025 roku:
1. Ochrona klimatu i jakości powietrza, adaptacja do zmian klimatu:
− ograniczanie niskiej emisji ze źródeł lokalnych (przemysłowych, kotłowni indywidualnych, emisji ze źródeł komunikacyjnych),
− termomodernizacja budynków,
− realizacja programu usuwania wyrobów zawierających azbest, wspieranie przedsięwzięć w zakresie usuwania wyrobów zawierających azbest,
− kontrola palenisk w kotłowniach indywidualnych pod kątem spalania odpadów,
− wymiana oświetlenia ulicznego na energooszczędne,
− wdrażanie i aktualizacja gminnego Planu Gospodarki Niskoemisyjnej (PGN) na obszarze Sanoka,
− propagowanie likwidacji lub modernizacji indywidualnych, małych kotłowni opalanych paliwem o niskiej jakości, podjęcie działań w ramach programu dofinansowania wymiany urządzeń grzewczych,
− promocja wykorzystania bardziej ekologicznych źródeł ciepła niż węgiel, promocja i zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii,
− rozpoznanie możliwości wykorzystania wód termalnych,
− dążenie do usprawnienia komunikacji poprzez budowę nowych odcinków dróg, (dokończenie budowy obwodnic miasta), modernizację istniejących i budowę nowych tras rowerowych.
2. Przeciwdziałanie zagrożeniu hałasem:
− modernizacja nawierzchni dróg istniejących oraz budowa nowych alternatywnych dróg i obwodnic,
− prowadzenie nasadzeń i odnowa zieleni izolacyjnej przy drogach,
− uwzględnianie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego (mpzp) terenów narażonych na hałas,
− podejmowanie działań organizacyjno-technicznych w celu ograniczania halasu przemysłowego.
3. Przeciwdziałanie zagrożeniu ze strony pól elektromagnetycznych:
− współpraca ze służbami kontrolno-pomiarowymi w zakresie pól elektromagnetycznych,
− uwzględnianie potrzeby ochrony przed polami elektromagnetycznymi w planach zagospodarowania przestrzennego.
4. Poprawa gospodarowania wodami - gospodarka wodno-ściekowa:
− dążenie do eliminowania potencjalnych zagrożeń w postaci zrzutu nieoczyszczonych ścieków komunalnych i przemysłowych do wód i do ziemi,
− budowa nowych oraz rozbudowa i modernizacja istniejących systemów kanalizacji sanitarnej i deszczowej,
− objęcie kanalizacją sanitarną terenów dotąd nieskanalizowanych,
− wspieranie budowy indywidualnych systemów oczyszczania ścieków (przydomowych oczyszczalni ścieków) na terenach gdzie brak możliwości doprowadzenia kanalizacji,
− prowadzenie monitoringu i zabezpieczenie miejsc historycznego składowania odpadów przemysłowych,
− bieżąca kontrola, konserwacja i rekonstrukcja wałów i urządzeń melioracji podstawowej,
− bieżąca likwidacja dzikich wysypisk odpadów,
− kontrolowanie posesji w zakresie prawidłowego funkcjonowania urządzeń do gromadzenia i oczyszczania ścieków.
5. Ochrona i wykorzystanie walorów geologicznych:
− uwzględnianie w gminnych planach zagospodarowania przestrzennego potrzeb ochrony przed zainwestowaniem terenów, na których wystepują perspektywiczne złoża surowców mineralnych (w tym perspektywiczne zasoby wód leczniczych),
− rozpoznanie zasobów i możliwości wykorzystania lokalnych wód mineralnych.
6. Ochrona gleb:
− uwzględnianie w planach zagospodarowania przestrzennego potrzeb ochrony przed zainwestowaniem terenów rolniczych,
− działania w zakresie rekultywacji, rewitalizacji i zagospodarowania zdegradowanych terenów po działalności przemysłowej i komunalnej,
− monitorowanie stopnia zanieczyszczenia gleb, wykonywanie okresowych badań jakości gleb,
− wdrażanie działań w zakresie upowszechniania Dobrych Praktyk Rolniczych,
− bieżąca likwidacja punktowych źródeł zanieczyszczenia gleb.
7. Gospodarka odpadami i zapobieganie powstawaniu odpadów:
− rozwijanie i modernizowanie systemu selektywnego zbierania odpadów (modernizacja Gminnego Punktu Zbiórki Opadów Segregowanych),
− promocja działań zmierzających do ograniczania ilości odpadów u źródła,
− wdrażanie nowoczesnych technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów,
− prowadzenie kampanii edukacyjnych dla mieszkańców, w zakresie promowania postaw proekologicznych w postępowaniu z odpadami, szczególnie w temacie ograniczenia ilości powstających odpadów oraz zjawiska nielegalnego spalania odpadów,
− kontynuacja wsparcia dla usuwania odpadów zawierających azbest,
− bieżąca likwidacja dzikich wysypisk odpadów.
8. Ochrona i poprawa stanu ekologicznego zasobów przyrodniczych:
− promocja rozwoju aktywnych form turystyki rekreacyjnej połączonej z edukacją ekologiczną,
− rozbudowa infrastruktury turystycznej i edukacyjnej na terenach atrakcyjnych przyrodniczo,
− prowadzenie zrównoważonej gospodarki w lasach,
− kształtowanie polityki zagospodarowania przestrzennego respektującego wartości przyrodnicze i krajobrazowe,
− aktualizacja oraz należyte uwzględnianie roli opracowań ekofizjograficznych przy tworzeniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego,
− kształtowanie właściwych postaw społeczeństwa wobec przyrody poprzez prowadzenie szkoleń i edukacji ekologicznej w zakresie ochrony przyrody i bioróżnorodności,
− promowanie istniejących form ochrony przyrody i innych miejsc cennych przyrodniczo, w tym tworzenie ścieżek przyrodniczo - dydaktycznych,
− ochrona istniejących i zakładanie nowych terenów zielonych oraz użytków ekologicznych na obszarach gminy,
− zapewnienie dogodnych warunków organizacyjno-przestrzennych do rozwoju agroturystyki.
72
− wspieranie akcji dokarmiania zwierząt dziko żyjących.
9. Przeciwdziałanie zagrożeniom poważnymi awariami i nadzwyczajnym zagrożeniom środowiska:
− współpraca organów gminy z powiatowym centrum zarządzania kryzysowego,
− stałe podnoszenie sprawności gminnego systemu zarządzania i reagowania kryzysowego,
− wdrożenie lokalnych systemów monitoringu i ostrzegania przed nadzwyczajnymi zjawiskami klimatycznymi (susze, powodzie) i geodynamicznymi (osuwiska).
10. Działania w zakresie edukacji ekologicznej mieszkańców:
− organizowanie konkursów i akcji promujących racjonalne korzystanie ze środowiska,
− wdrażanie programów edukacji ekologicznej w szkołach,
− edukacja mieszkańców w zakresie oszczędnego korzystania z komponentów środowiska, w tym ograniczania ilości odpadów komunalnych,
− działania dla tworzenia i rozbudowy ścieżek ekologicznych pieszych i rowerowych,
− propagowanie wykorzystania systemów energii odnawialnej (OZE),
− prowadzenie kampanii informacyjnych w lokalnych mediach.
11. Monitoring środowiska i skutków realizacji programu:
− uwzględnianie wyników monitoringu stanu środowiska w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego,
− prowadzenie monitoringu realizacji zadań programu ochrony środowiska,
− sporządzanie raportów z wykonania programu ochrony środowiska w cyklach 2-letnich.