W ciągu ponad dwudziestu lat pracy zespołu wytworzyła się swoista metoda animacji kultury połączona z działalnością artystyczną. Po jednej z pierwszych interwencji teatralnych Teatru Remus, która miała miejsce na Stadionie X-lecia, Katarzyna Kazimierczuk stwierdziła, że jej zespół nie będzie szedł drogą prowokacji artystycznych, gdyż ich konsekwencje nie są trwałe, a efektem takich akcji nie jest realna zmiana społeczna. Jak sama wspomina:
Zrobiliśmy taką akcję uliczną idąc trasą tramwaju numer siedem. Wyruszyliśmy od Bazyliki na Kawęczyńskiej i doszliśmy na Stadionu X-lecia. Chodziliśmy po nim i przedstawialiśmy krótkie etiudy. Poszliśmy po prostu na bazar, jako postacie i zachowywaliśmy się jak one. Ludzie traktowali nas jak kompletnych świrów. Generalnie były komentarze, że wariaci, że trzeba wezwać pogotowie. To był taki pomysł, żeby spróbować wyjść do ludzi i zrobić coś, czego wtedy oduczyliśmy się robić, czyli prowokację artystyczną. Po tym występie zdałam sobie sprawę, że interwencja to jest absolutnie nie ta droga. Bo nie chodzi o to, żeby ludzi sprowokować, tylko żeby wejść z nimi w dialog, żeby te projekty były o ludziach i ich problemach. A prowokacja do niczego nie prowadzi115.
Idea ta popchnęła zespół w kierunku projektów długofalowych, które nie pozostawały już stricte teatralnymi przedsięwzięciami. W ten sposób od stycznia 2001 roku do lipca 2002 we współpracy z Fundacją Wspomagania Wsi zrealizowany został projekt „Teatralny Archipelag”. Obejmował on cykl warsztatów teatralnych dla młodzieży, zakładających rozbudzenie aktywności lokalnej na terenach popegeerowskich zamieszkałych przez zróżnicowaną etnicznie ludność przesiedloną po II wojnie światowej. W pierwszej fazie projektu (styczeń – lipiec 2001), we wsi Piotrowiec w gminie Pieniężno, powstała grupa teatralna o nazwie „OK”, która stworzyła dwa spektakle plenerowe i koncert tradycyjnych pieśni z różnych kultur. Latem 2001 grupa ta współpracowała także przy realizacji wspólnego projektu olsztyńskiego Stowarzyszenia Tratwa i duńskiego Odin Teatret, pt. „Wind Dancers”, skierowanego do szerszego kręgu odbiorców z miejscowości położonych na północ od Olsztyna. Członkowie Tratwy, Katarzyna Kazimierczuk z Teatru Remus oraz grupa animatorów prowadzili działania w Ornecie, we wsi Krosno – byłym PGR – z pomocą samej
114 A. Jawłowska, Więcej niż teatr….
115 A. Kobroń, Przełamać stereotyp. Wywiad z Katarzyną Kazimierczuk,
http://www.afiszteatralny.pl/2015/05/przeamac-stereotyp-wywiad-z-katarzyna.html, (dostęp: 27.07.2015).
93
Iben Nagel Rasmussen, aktorki Odin. Udało im się m.in. zorganizować kolorową
„pielgrzymkę” – paradę do barokowego krośnieńskiego kościoła, w której udział wzięło wielu mieszkańców wsi i okolic, w tym dzieci, młodzież, rolnicy z wozami konnymi, chór seniorów. W okresie od października 2001 do czerwca 2002 roku projekt skupiony był na wypracowaniu misji grupy, pokazaniu uczestnikom jak mogą pracować w dziedzinie kultury na rzecz swojego środowiska, oraz przygotowaniu ich do samodzielnej działalności w obrębie trzeciego sektora.
Fot. 24, Projekt Teatralny Archipelag,
źródło: http://www.teatrremus.pl/animacja_spolecznosci.html
Kolejnym projektem animacyjnym Teatru Remus była „Praga-Warmia”, realizowana od czerwca 2003 roku do października roku 2004. Działania aktorów Remusa prowadzone były na Pradze Północ oraz w gminie Jonkowo w województwie warmińsko-mazurskim przy współpracy z Teatrem Węgajty (położonym trzy kilometry od Jonkowa), Grupą Capoeira Beribazu oraz Stowarzyszeniem GPiAS (Grupa Pedagogiki i Animacji Społecznej Warszawa Praga Północ). Projekt polegał na regularnej pracy warsztatowej z młodzieżą z warszawskiej Pragi (trening aktorski, break-dance, capoeira) oraz równoległych działaniach w gminie Jonkowo, gdzie były prowadzone warsztaty capoeiry (przy których asystowali uczestnicy wcześniejszego projektu „Teatralny Archipelag” z Piotrowca). Młodzież z obu środowisk w
94
ramach projektu spotkała się na wspólnych warsztatach, pokazach pracy i barterach.
Zaprezentowali także swoje nowo zdobyte umiejętności publicznościom z domów dziecka i ośrodków pomocy społeczne w Warszawie i na Warmii. W ramach projektu powstał także spektakl plenerowy z udziałem aktorów i stażystów Teatru Remus, wykorzystywany później w paradach, integrujących lokalne społeczności praskie i warmińskie. W wyniku tych różnorodnych działań powstał dokumentalny Barter (reż. Tomasz Drozdowicz, Studio Filmowe Autograf).
Fot. 25, Projekt Praga-Warmia
źródło: http://www.teatrremus.pl/animacja_spolecznosci.html
Omawiając działalność animacyjną Teatru Remus, warto wspomnieć także o tym, że współpraca z Odin Teatret z Danii doprowadziła w 2008 roku do wyjazdu grupy aktorów Remusa do Holstebro i udziału w organizacji tamtejszego święta Festuge. Prowadzili oni działania głównie we wsiach wokół siedziby Odin, takich jak: Ulfborg, Videbaek, Ryde, Vinderup, Rydhave. Ich Ptasia Kapela, kolorowe stroje i przebrania oraz improwizowane scenki z powodzeniem przyciągnęły uwagę mieszkańców duńskich miasteczek. Miały na celu włączenie w obchody święta nie tylko osoby mieszkające w Holstebro, ale i w jego okolicach.
Eugenio Barba, wyrażając swoją wdzięczność grupie prowadzonej przez Katarzynę Kazimierczuk, powiedział:
95
Chciałbym złożyć osobiste podziękowanie Teatrowi Remus, zwłaszcza za skromność, z którą podczas Holstebro Festuge prowadził pracę w lokalnej społeczności w wioskach naokoło Holstebro116.
Fot. 26, Francesco Galli, Barter w Ryde,
źródło: http://www.teatrremus.pl/miedzynarodowe/festuge/fotos.html
Z opisu powyższych projektów wywnioskować można, że specyfika pracy Teatru Remus polega na używaniu artystycznych, teatralnych, muzycznych środków wyrazu do nawiązywania dialogu z rozmaitymi grupami społecznymi, w tym osobami zagrożonymi wykluczeniem ze względu na status materialny, wiek, pochodzenie etniczne, do integracji tych środowisk. Zmiana w podejściu do pracy z publicznością uwidacznia się również podczas praktykowanych od wielu lat Barterów wieczornych – kolejnych projektów Remusa.
116 Teatr Remus na Holstebro Festuge,http://www.teatrremus.pl/miedzynarodowe/festuge/index.html, (dostęp:
2.08.105).
96
4.3 Bartery wieczorne Stowarzyszenia Teatralnego Remus