6. WIZJA I CELE ROZWOJOWE
6.3. PROJEKTY FLAGOWE W ZAKRESIE ROZWOJU TRANSPORTU INTERMODALNEGO
W Strategii Zrównoważonego Rozwoju Transportu do 2030 r. określono projekt strategiczny pod nazwą „Rozwój transportu intermodalnego”. Zakłada on, że do rozwoju transportu intermodalnego należy podejść systemowo, co powinno wyrażać się podjęciem różnorodnych działań o charakterze inwestycyjnym i pozainwestycyjnym w odniesieniu do szeregu jego elementów, m.in. infrastruktury liniowej, punktowej, taboru, jednostek ładunkowych, przepisów prawnych. Działania te są horyzontalne i wynikają z realizacji różnych projektów strategicznych, wymagać będą zatem ścisłej koordynacji.
W ramach Kierunków rozwoju transportu intermodalnego w Polsce do 2030 r. z perspektywą do 2040 r., obok przedstawionej wizji i celów oraz planowanych do realizacji zadań, przedstawiono propozycję realizacji projektów flagowych obejmujących kompleksowe kierunki interwencji wynikające z diagnozy zawartej w pierwszych pięciu częściach niniejszego dokumentu. Celem kompleksowych działań w zakresie transportu intermodalnego jest odpowiedź na wyzwania stojące przed możliwością dalszego rozwoju transportu intermodalnego w poszczególnych kierunkach transportowych oraz wybranych aspektach, uwzględniając uwarunkowania wewnętrzne (krajowe) i zewnętrzne (międzynarodowe). Wskazanie projektów flagowych ma również za zadanie koncentrację zadań inwestycyjnych oraz organizacyjnych wspierających rozwój transportu intermodalnego, ułatwiając osiągnięcie efektu synergii wdrażanych rozwiązań i osiągania założonych efektów z wdrażania programu rozwoju transportu intermodalnego.
6.3.1. PROJEKT FLAGOWY NR 1 „EKSPORT – IMPORT”
Celem projektu jest rozwój przewozów intermodalnych w kolejowych korytarzach transportowych RFC5, RFC8 i RFC11, wspierających potencjał polskiej gospodarki, poprzez stworzenie dogodnych połączeń intermodalnych w obsłudze kluczowych kierunków eksportowo-importowych, poprawa konkurencyjności polskich portów morskich oraz wzrost przewozów intermodalnych w układzie południkowym, w tym wykorzystanie potencjału transportu kolejowego do obsługi towarowej Czech i Słowacji i pełnego wykorzystania potencjału korytarza Bałtyk – Adriatyk.
• Nadanie priorytetu prowadzenia pociągów intermodalnych w głównych korytarzach transportowych.
• Tworzenie regularnych połączeń intermodalnych o konkurencyjnym czasie przejazdu pociągów.
• Wprowadzenie dodatkowych zachęt finansowych dla nadawców ładunków w postaci zwiększonej ulgi intermodalnej, dopłat operacyjnych.
• Eliminacja wąskich gardeł infrastruktury liniowej w portach morskich oraz ograniczeń w stacjach węzłowych, która pozwoli na sprawny wywóz kontenerów transportem kolejowym.
• Objęcie priorytetem inwestycyjnym korytarzy towarowych RFC5, RFC8 i RFC11.
• Wspieranie inwestycji w terminale intermodalne, w tym wyposażenie w systemy informatyczne.
Preferowane działania:
6.3.2. PROJEKT FLAGOWY NR 2 „WĄSKIE GARDŁA”
Celem projektu jest eliminacja wąskich gardeł na sieci kolejowej umożliwiająca rozwój przewozów intermodalnych z pełnym wykorzystaniem potencjału infrastruktury kolejowej, w tym zapewniająca skrócenie czasu przejazdu, wydłużenie obsługiwanych składów wagonowych, jak również zwiększenie potencjału tranzytowego w układzie południkowym. Celem projektu jest dostosowanie największych węzłów kolejowych do parametrów zapewniających konkurencyjność przewozów.
6.3.3. PROJEKT FLAGOWY NR 3 „TRANZYT”
Celem projektu jest zwiększenie roli transportu intermodalnego w obsłudze przewozów tranzytowych zarówno w układzie równoleżnikowym, w tym przeniesienie części tranzytu z dróg na kolej na trasach Litwa – Polska – Niemcy, Białoruś – Polska – Niemcy, jak i w kierunku wschód – południe na trasach Litwa/Białoruś – Polska – Czechy/Słowacja, czy północ-południe Skandynawia-Polska-Czechy/Słowacja. Celem tego działania powinno być również zwiększenie wpływów z ceł z towarów, dla których odprawa celna obecnie odbywa się poza terytorium RP.
• Eliminacja wąskich gardeł infrastruktury kolejowej, dostosowującej parametry do prowadzenia ruchu pociągów o długości 740 m i zapewnienie nacisku 22,5 tony na oś.
• Objęcie priorytetem kluczowych węzłów kolejowych.
• Eliminacja wąskich gardeł infrastruktury liniowej w portach morskich, poprawiającej możliwość wywozu kontenerów transportem kolejowym, jak również ograniczeń na stacjach węzłowych.
Preferowane działania:
• Wsparcie dla wdrożenia technologii przewozu ładunków koleją (przewóz kontenerów, naczep, zestawów drogowych członowych), w tym wdrożenie projektów pilotażowych.
• Poprawa infrastruktury kolejowej, umożliwiająca efektywne i płynne prowadzenie ruchu towarowego, w tym separacja ruchu towarowego od pasażerskiego, (tam gdzie jest to uzasadnione i możliwe).
• Analiza i wprowadzenie mechanizmów administracyjnych mających na celu zwiększenie konkurencyjności transportu kolejowego.
• Analiza i wprowadzenie narzędzi celno-fiskalnych umożliwiających sprawne rozliczanie podatku VAT i ceł w handlu Chiny – UE.
Preferowane działania:
6.3.4. PROJEKT FLAGOWY NR 4 „POLSKA WSCHODNIA”
Celem projektu jest wykorzystanie potencjału wschodniej granicy jako bramy do Unii Europejskiej poprzez zwiększenie potencjału przeładunkowego dla towarów wjeżdżających na teren UE ze wschodu, w tym z Chin.
Celem projektu jest również zwiększenie obsługi ładunków docierających na teren Polski za pośrednictwem linii szerokotorowych. Pożądanym efektem projektu jest również wzrost masy towarów odprawianych na terenie Polski68.
68 Konkurencja między państwami UE w zakresie uzyskiwania dochodów publicznych z odprawy importowanych do UE towarów. Działania na rzecz zwiększenia liczby towarów odprawianych bądź przeładowywanych w Polsce, Materiał analityczny Ośrodka Studiów Wschodnich, 5 maja 2020 r.
• Zwiększenie potencjału przeładunkowego dla towarów przewożonych w relacji wschód-zachód poprzez wspieranie powstawania i wyposażenia terminali intermodalnych i infrastruktury szerokotorowej na wschodniej granicy Polski.
• Wdrożenie instrumentów wspierających włączenie terminali intermodalnych do krajowej sieci drogowej i kolejowej.
• Stworzenie zachęt oraz instrumentów wsparcia dla nadawców przesyłek rozproszonych, celem promocji transportu intermodalnego oraz większego wykorzystania potencjału przeładunkowego terminali.
• Wprowadzenie regulacji celno-fiskalnych umożliwiających sprawne rozliczenia podatkowe (VAT) oraz celne w handlu państw trzecich z Chinami. Wśród proponowanych rozwiązań analizom powinny podlegać zmiany wysokości podatku VAT czy przyporządkowania poszczególnych importowanych kategorii towarowych do różnych stawek VAT, zmiany przepisów w zakresie uzyskiwania numeru VAT dla podmiotów z Azji niezarejestrowanych w UE, czy zmiany w procedurze odroczenia płatności VAT przy imporcie.
Preferowane działania: