Przejściowe zasady organizacji wytwarzania

Przejściowe zasady organizacji wytwarzania skonstruowano według takiego samego schematu, jaki funkcjonuje w literaturze w kontekście szczupłych i zwinnych zasad.

W pierwszej kolejności określono zasady główne (G), a następnie zasady pomocnicze (P).

Do zasad głównych zaliczono³⁰: modularyzację, odraczanie, różnicowanie, zamienność i równoważenie.

„Modularyzuj” to zasada, która dotyczy możliwości swobodnej wymiany operacji, ale także procesów³¹ oraz wyrobów, co oznacza, że jest związana z działaniami mają-cymi na celu realizację potrzeb klientów za pomocą wymiennych modułów wyrobów.

Na poziomie operacyjnym zakłada ona standaryzację wymienności półproduktów oraz

30 M. Dudek, Struktura…, op.cit., s. 307.

31 M. Jacobs et al., Product and Process Modularity’s Effects on Manufacturing Agility and Firm Growth Perfor-mance, „Journal of Product Innovation Management” 2011, vol. 28, no. 1, s. 123–137.

2.6. Zasady organizacji wytwarzania w kontekście integracji szczupłego i zwinnego wytwarzania... 195

Część 2. Nowe koncepcje i pola badawcze w naukach o zarządzaniu

możliwość zmiany wyrobów, tworzonych z różnych kompozycji wymiennych modułów składowych. Modularność w budowie wyrobów pozwala na szybkie działanie w przy-padku zmiany oczekiwań klientów i generuje elastyczność asortymentową. Jest ona w rzeczywistości zasadą łączącą standaryzację, „dokładnie na czas” z kastomizacją i rekonfiguracją (rysunek 2.6.5).

Rysunek 2.6.5.

Wzajemne relacje modularyzacji STANDARYZUJ

ZAWSZE NA CZAS

REKONFIGURUJ

KASTOMIZUJ MODULARYZUJ

Źródło: opracowanie własne.

„Odraczaj realizację procesów” to zasada, która polega na rozpoczynaniu sekwencji działań dopiero w momencie dokładnego sprecyzowania terminu zamówienia klienta³², tak ażeby minimalizować czas dostarczenia wyrobu do kolejnego ogniwa łańcucha. Odra-czanie oznacza zatem rozpoczynanie realizacji zamówień w najpóźniejszym możliwym momencie czasu, ale kosztem gromadzenia się zapasów produkcji w toku. Zasada odra-czania ma zapewnić efektywność w utrzymywaniu minimalnych poziomów zapasów oraz szybkość reakcji na zamówienia klientów³³. Zasada ta jest zasadą łączącą „dokład-nie na czas” i „standaryzuj” z kastomizacją i kooperacją (rysunek 2.6.6).

Rysunek 2.6.6.

Wzajemne relacje odraczania STANDARYZUJ

ZAWSZE NA CZAS

KOOPERUJ

KASTOMIZUJ ODRACZAJ

Źródło: opracowanie własne.

32 R. I. Van Hoek, The Thesis of Leagility Revisited, “International Journal of Agile Management Systems”

2000, vol. 2, iss. 3, s. 196–201.

33 A. Shahin, R. Jaberi, Designing an Integrative Model of Leagile Production and Analyzing Its Influence on the Quality of Auto Parts Based on Six Sigma Approach with Case Study in a Manufacturing Company, “Interna-tional Journal of Six Sigma” 2011, vol. 2, no. 3, s. 219.

196 Marek Dudek

Część 2. Nowe koncepcje i pola badawcze w naukach o zarządzaniu

„Różnicuj aktywności” to zasada związana z tzw. punktem rozdziału, który oddziela dwa różne sposoby organizacji aktywności: szczupły od zwinnego³⁴. Umiejscowienie punktu rozdziału zależy od przyjętej strategii planowania i sterowania oraz od możli-wości organizacyjnych systemu. W praktyce zasada różnicowania polega na realizacji indywidualnych potrzeb klientów najniższym możliwym kosztem oraz na przeniesieniu punktu decyzyjnego na zasób rozdzielający. Jest w głównej mierze połączeniem zasad

„dokładnie na czas” (od punktu rozdziału) i decentralizacji z kastomizacją, kooperacją i wirtualizacją (rysunek 2.6.7).

Rysunek 2.6.7.

Wzajemne relacje różnicowania DECENTRALIZUJ

ZAWSZE NA CZAS

KOOPERUJ

KASTOMIZUJ

RÓŻNICUJ WIRTUALIZUJ

Źródło: opracowanie własne.

„Stosuj zamienność procesów” to zasada wykorzystująca adaptacyjną zdolność sys-temu do wykorzystywania pojawiających się szans w otoczeniu poprzez zmianę kon-figuracji systemu w krótkim okresie czasu. Zamienność dotyczy maszyn i urządzeń, i możliwości ich ograniczonej z natury konfiguracji, a więc związana jest z zamien-nością wykorzystywanych technologii. Zamienność to także zdolność do modyfikacji parametrów poprzez ciągłe podejmowanie działań o charakterze reakcyjnym i proak-cyjnym, mającym na celu przystosowanie się do zmienności procesów. W praktyce jest ona połączeniem zasad standaryzacji, ciągłego doskonalenia i kontroli u źródła przede wszystkim z rekonfiguracją, wirtualizacją i elastycznością (rysunek 2.6.8).

„Równoważ poziomy” to zasada, która związana jest z koniecznością zapewnie-nia równowagi pomiędzy sferą ekonomiczną a rynkową. Jej zastosowanie umożliwia równoważenie minimalizacji niepewności z maksymalizacją konkurencyjności³⁵. Ma ona zastosowanie w miejscu, gdzie wzajemnie wykluczają się obszarowe działania obu podejść, szczególnie widoczne w podejściu do organizowania zasobów (szczupłość je redukuje do względnego minimum, zaś zwinność zakłada ich nadmiarowość). Zatem

34 R. Mason-Jones et al., Lean, Agile or Leagile? Matching Your Supply Chain to the Marketplace, “Internatio-nal Jour“Internatio-nal of Production Research” 2000, vol. 38, no. 17, s. 4065.

35 R. Mason-Jones et al., op.cit., s. 4066.

2.6. Zasady organizacji wytwarzania w kontekście integracji szczupłego i zwinnego wytwarzania... 197

Część 2. Nowe koncepcje i pola badawcze w naukach o zarządzaniu

dotyczy ona obszaru kosztów, a tym samym określenia najkorzystniejszego poziomu utrzymywanych nadmiarowych zasobów i optymalizacji korytarzy niskokosztowej ela-styczności (rysunek 2.6.9).

Rysunek 2.6.8.

Wzajemne relacje zamienności STANDARYZUJ

CIĄGLE UDOSKONALAJ

REKONFIGURUJ

UELASTYCZNIAJ

ZAMIENIAJ WIRTUALIZUJ

KONTROLUJ U ŹRÓDŁA

Źródło: opracowanie własne.

Rysunek 2.6.9.

Wzajemne relacje równoważenia STANDARYZUJ

CIĄGLE UDOSKONALAJ

REKONFIGURUJ

UELASTYCZNIAJ

RÓWNOWAŻ WIRTUALIZUJ

Źródło: opracowanie własne.

W następnej kolejności opracowano zasady pomocnicze, niezbędne do „płyn-nej” zmiany podejścia do doskonalenia organizacji wytwarzania. Przedstawiono je na rysunku 2.6.10.

W wyniku analizy danych uzyskanych w efekcie eksploracji obiektów badań (szczu-płych systemów wytwarzania), zweryfikowano w praktyce możliwość implementacji zdefiniowanych głównych i pomocniczych zasad przejściowych, niezbędnych do ewo-lucyjnej zmiany podejścia do doskonalenia organizacji wytwarzania ze szczupłej do zwinnej. Uzyskane dane, w postaci arkuszy z opracowanych wywiadów oraz zestawień w zakresie możliwości doskonalenia techniczno-organizacyjnego obiektów badań, pozwoliły na wyciągnięcie jednoznacznego wniosku, iż istnieje możliwość praktycznej implementacji przedstawionych zasad³⁶.

36 Potwierdzają to także badania w obrębie grupy przedsiębiorstw wdrażających koncepcję doskonalenia wytwarzania w oparciu o wytyczne WCM (World Class Manufacturing), szerzej w: M. Dudek, Struktura…, op.cit., s. 72–98.

198 Marek Dudek

Część 2. Nowe koncepcje i pola badawcze w naukach o zarządzaniu

Rysunek 2.6.10. Zestawienie pomocniczych zasad szczupłego, przejściowego i zwinnego wytwarzania PRACUJ ZESPOŁOWO (PROJEKTOWO) PRZYPISZ OSOBISTĄ ODPOWIEDZIALNOŚĆ ROZDZIELAJ PRODUKCJĘ (WYCIĄGAJ i PCHAJ)

UDOSKONALAJ JAKOŚĆ KREUJ ZMIANY WSPÓŁTWÓRZ WARTOŚĆ Z KLIENTEM REAGUJ SZYBKO KOMPLEKSOWO ZARZĄDZAJ STRUMIENIAMI REDUKUJ STRATY W SPOSÓB ZRÓWNOWAŻONY IDENTYFIKUJ OKAZJE I JE WYKORZYSTUJ WYKORZYSTUJ TECHNOLOGIE HIGH-TECH

MAKSYMALIZUJ WARTOŚĆ

PRACUJ SIECIOWO (PROJEKTOWO) TWÓRZ ZWINNE OBIEKTYDBAJ O JAKOŚĆ KREUJ ZMIANY WSPÓŁTWÓRZ WARTOŚĆ Z KLIENTEM REAGUJ SZYBKO I EFEKTYWNIE TWÓRZ SYNERGIĘ I UKŁADY SIECIOWE KREUJ I PLANUJ STRUMIENIE PRZEPŁYWU ZARZĄDZAJ SIECIAMI WYTWÓRCZYMI REDUKUJ STRATY W SPOSÓB ZRÓWNOWAŻONY WYKORZYSTUJ OKAZJE WYKORZYSTUJ TECHNOLOGIE HIGH-TECH

PRACUJ ZESPOŁOWO (PROJEKTOWO) KONTROLUJ WIZUALNIE ZAPOBIEGAJ BŁĘDOM PRZEWIDUJ ZMIANY PATRZ OCZAMI KLIENTA STOSUJ SPRZĘŻENIA ZWROTNE PRZYPISZ OSOBISTĄ ODPOWIEDZIALNOŚĆ KONTROLUJ STRUMIENIE PRZEPŁYWU WYCIĄGAJ PRODUKCJĘ REDUKUJ STRATY

WYTYCZNE SZCZUPŁEJ ORGANIZACJIWYTYCZNE ZWINNEJ ORGANIZACJIWYTYCZNE PRZEJŚCIOWEJ ORGANIZACJI Źródło: opracowanie własne na podstawie M. Dudek, Struktura…, op.cit., s. 308.

2.6. Zasady organizacji wytwarzania w kontekście integracji szczupłego i zwinnego wytwarzania... 199

Część 2. Nowe koncepcje i pola badawcze w naukach o zarządzaniu