Production of selected industrial products by industry branch 2.1. Produkty górnictwa i wydobywania
2.5. Wyroby przemysłu petrochemicznego, chemicznego oraz koksowniczego Petrochemical and chemical industry products and coke industry products
Wyroby przemysłu petrochemicznego to m.in. benzyny, oleje napędowe, opałowe, smarowe, asfalty, gazy pochodzenia naftowego. W dziale Koks, brykiety oraz produkty rafinacji ropy naftowej, obok wyrobów przemysłu petrochemicznego, klasyfikowane są także wyroby przemysłu koksowniczego. W dziale tym obserwacją objętych było 47 wyrobów i grup asortymentowych. W 2019 r. wykazano dane o produkcji wytworzonej dla 43 grupowań.
W grupie wyrobów rafinacji ropy naftowej największą produkcję w 2019 r., podobnie jak 2018 r., zanotowano dla olejów napędowych (13 414 077 ton). Produkcja benzyny silnikowej, włączając lotniczą, oraz produkcja olejów opałowych, w 2019 r. wyniosły odpowiednio 4 603 458 ton i 3 458 737 ton.
W 2016 r. wielkość produkcji olejów napędowych nieznacznie spadła (o 3,8% w stosunku do roku po-przedniego), w 2017 r. i 2018 r. – wzrosła (odpowiednio o 2,5% i 6,9%). Tendencja wzrostowa utrzymała się w 2019 r., kiedy to produkcja zwiększyła się o 2,6% w stosunku do roku poprzedniego. Wielkość produkcji benzyny silnikowej zmieniała się w kolejnych latach: w 2016 r. wystąpił nieznaczny wzrost w porównaniu do roku poprzedniego o 0,8%, w 2017 r. – niewielki spadek o 0,4%, natomiast w 2018 r. i 2019 r. – ponownie wzrost odpowiednio o 6,9% i 2,8% w porównaniu do roku poprzedniego.
Wykres 35. Produkcja wytworzona paliw Chart 35. Manufactured production of fuels
W porównaniu do roku poprzedniego, w 2016 r. zanotowano spadek produkcji asfaltów o 10,2%, ale w ko-lejnych dwóch latach produkcja wzrosła odpowiednio o 6,4% i 7,6%, i w 2018 r. wyniosła 1 663 347 ton. W 2019 r. znów zaobserwowano spadek produkcji – o 3,2% w porównaniu do roku poprzedniego. W przemyśle koksowniczym najistotniejszą rolę odgrywa produkcja koksu, głównie koksu wielkopiecowego zwykłego i stabilizowanego. W 2019 r. produkcja koksu spadła o 10,4% w porównaniu do 2015 r. i osiągnęła poziom 8 772 tys. ton. Na spadek ten złożyło się ograniczenie produkcji w 2017 r. (o 4,7% w stosunku do 2016 r.) oraz w 2019 r. (o 6,1% w porównaniu do roku poprzedniego).
Oleje opałowe Fuel oils mln t million tonnes 0 2 4 6 8 10 12 16 Benzyna silnikowa
Motor gasoline Oleje napędoweDiesel oils Wykres 35. Produkcja wytworzona paliw
Chart 35. Manufactured production of fuels
2015 2016 2017 2018 2019 14
Wykres 36. Struktura produkcji wytworzonej koksu według rodzajów Chart 36. Structure of manufactured production of coke by type
W dziale Koks, brykiety oraz produkty rafinacji ropy naftowej największy udział w wartości produkcji sprze-danej działu w 2019 r. miała produkcja olejów napędowych (56,3%). Znaczący udział miała także produkcja benzyny silnikowej, koksu – 7,7% oraz olejów opałowych – 4,2%.
Tablica 28. Produkcja sprzedana wyrobów o największym udziale w dziale Koks, brykiety oraz produkty rafinacji ropy naftowej w 2019 r.
Table 28. Value of sold production of products by the largest share in division Coke, briquette and refined petroleum products in 2019 Wyszczególnienie Specification Wartość w tys. zł Value in thousand PLN Udział w odsetkach Percentage in value Oleje napędowe Diesel oils 56 062 590,8 56,3
Benzyna silnikowa, bezołowiowa
Unleaded petrol . . Koks Coke 7 625 486,7 7,7 Oleje opałowe Fuel oils 4 152 674,3 4,2
Paliwo typu benzyny i nafty do silników odrzutowych
Petrol- or kerosene-type fuel for jet engines
3 434 385,9 3,4
W grupie wyrobów przemysłu chemicznego znajdują się chemikalia podstawowe, stanowiące punkt wyj-ścia do różnych procesów przemysłowych, jak też i produkty chemiczne, np. nawozy sztuczne, pestycydy, tworzywa sztuczne, farby i lakiery, włókna sztuczne oraz kosmetyki i detergenty. W dziale Chemikalia i wyroby chemiczne badaniem objętych jest 656 wyrobów, z tego wykazywane są dane dla 458 wyrobów. Pod względem produkcji wytworzonej, do najważniejszych wyrobów należą amoniak bezwodny i kwas azotowy, jednak w obu przypadkach nastąpił spadek produkcji w 2019 r. w stosunku do odnotowanej w 2015 r. (odpowiednio o 9,8% i 2,7%). Podobną skalę spadku produkcji odnotowano w analizowanym okresie w przypadku kwasu siarkowego (2,7%). Wzrost produkcji w kolejnych latach był raportowany dla kwasu solnego – 5,5% w 2019 r. w stosunku do roku poprzedniego i 39,2% do 2015 r.
2019
Wykres 36. Struktura produkcji wytworzonej koksu według rodzaju Chart 36. Structure of manufactured production of coke by type
2015
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100%
Koks przemysłowo-opałowy
Industrial domestic coke
Koks wielkopiecowy zwykły i stabilizowany
Blast furnace coke
Koks odlewniczy
Foundry coke
67,1 26,3 6,6
Tablica 29. Produkcja wytworzona podstawowych produktów chemicznych Table 29. Manufactured production of basic chemical products
Wyszczególnienie Specification UnitJ.m. 2015 2016 2017 2018 2019 2019 2015=100 2018=100 Kwas solny Hydrochloric acid t HCl 36 449 43 010 44 610 48 084 50 725 139,2 105,5 Kwas siarkowy Sulphuric acid t H2SO4 1 701 220 1 636 664 1 713 322 1 633 187 1 655 456 97,3 101,4 Kwas fosforowy Phosphoric acid t P2O5 285 480 291 709 303 724 276 417 296 350 103,8 107,2 Kwas azotowy Nitric acid t HNO3 2 396 255 2 340 058 2 403 546 2 309 992 2 331 168 97,3 100,9 Amoniak bezwodny Anhydrous ammonia t NH3 2 717 823 2 623 085 2 779 161 2 535 234 2 450 288 90,2 96,6 Wodorotlenek sodowy Sodium hydroxide t NaOH 381 452 370 913 414 546 389 659 400 594 105,0 102,8 Mocznik Urea t N 562 316 537 786 597 453 619 515 586 842 104,4 94,7
Wśród podstawowych chemikaliów najwyższą wartość produkcji sprzedanej w 2019 r. osiągnięto dla wodo-rotlenku sodowego – 708,7 mln zł. Na dalszych miejscach plasowały się amoniak bezwodny (178,2 mln zł), kwas fosforowy (170,9 mln zł) i kwas siarkowy (120,9 mln zł). Najniższą wartość produkcji sprzedanej od-notowano dla popularnych i tanich kwasów technicznych: azotowego (62,6 mln zł) i solnego (21,6 mln zł).
Wykres 37. Produkcja wytworzona tworzyw sztucznych Chart 37. Manufactured production of plastics
2015 2016 2017 2018 2019 Polimery etylenu Ethylene polymers Poli(chlorek winylu) Polyvinyl chloride Polimery propylenu Propylene polymers
Żywice mocznikowe, melaminowe, aminowe, fenolowe, poliuretany
Urea resins, melamine resins, other amino-resins, phenolic resins, polyurethanes
Wykres 37. Produkcja wytworzona tworzyw sztucznych Chart 37. Manufactured production of plastics
0 1 2 3 4 mln t million tonnes Polimery styrenu Styrene polymers Poliamidy Polyamides Poli(tereftalan etylenu) Polyethylene terephtalate
Pozostałe tworzywa sztuczne
W 2019 r. produkcja wytworzona większości tworzyw sztucznych w stosunku do roku poprzedniego wzrosła, w szczególności polimerów propylenu (o 20,7%) i polimerów styrenu (o 19,8%; również najwyższy wzrost w stosunku do 2015 r. – o 31,8%); spadek odnotowano w przypadku polichlorku winylu (o 4,6%; również w stosunku do 2015 r. – o 12,9%) i poliamidów (o 1,2%; mimo to w stosunku do 2015 r. nastąpił wzrost o 20,4%). Największy udział w produkcji wytworzonej miała grupa wyrobów obejmująca żywice mocznikowe, melaminowe, aminowe, fenolowe i poliuretany – stanowiły one blisko 1/3 produkcji wytwo-rzonej tworzyw sztucznych i dla nich odnotowano wzrost w 2019 r. w stosunku do 2015 r. o 15,6% (1,0% w stosunku do 2018 r.).
Produkcja nawozów sztucznych w latach 2015–2018 powoli rosła, w 2019 r. miał miejsce nieznaczny spadek (2 880,4 tys. ton w porównaniu do 2 886,7 tys. ton w 2018 r.) przy wciąż utrzymującej się zbliżonej struk-turze produkcji – najbardziej znaczący udział w produkcji wytworzonej ogółem miały nawozy azotowe (69,6% produkcji nawozów sztucznych w 2019 r.). W omawianym okresie produkcja sprzedana nawozów sztucznych w przeliczeniu na czysty składnik w ujęciu wartościowym spadła z 13 320,4 mln zł w 2015 r. do 12 448,8 mln zł w 2019 r. Największy spadek produkcji sprzedanej zanotowano dla nawozów azotowych (o 7,1%).
Produkcja pestycydów, będących ważnym wyrobem dla rolnictwa, ogrodnictwa i leśnictwa, w analizowanym okresie charakteryzowała się stałym trendem rosnącym – w 2019 r. w stosunku do 2015 r. wzrosła o 57,8%. Największy udział w tej grupie, sięgający połowy ilości produkcji wytworzonej, miały środki chwastobójcze (herbicydy). W 2019 r. ich produkcja wzrosła w porównaniu z 2015 r. o 85,4%.
Tablica 30. Produkcja sprzedana nawozów i pestycydów Table 30. Sold production of chemical fertilisers and pesticides
Wyszczególnienie
Specification UnitJ.m. 2015 2016 2017 2018 2019
2019 2015=100 2018=100 Nawozy w przeliczeniu na czysty
składnik
Fertilisers, in terms of pure active component
mln zł 13 320,4 11 682,5 11 587,7 11 445,5 12 448,8 93,5 108,8
Nawozy azotowe z nawozami wieloskładnikowymi
Nitrogenous fertilisers, including compound fertilisers
mln zł 8 001,8 6 804,5 6 856,9 6 820,1 7 433,0 92,9 109,0
Nawozy fosforowe z nawozami wieloskładnikowymi
Phosphatic fertilisers, including compound fertilisers
mln zł 2 691,5 2 453,0 2 348,5 2 297,5 2 509,9 93,3 109,2
Nawozy potasowe z nawozami wieloskładnikowymi
Potassic fertilisers,
including compound fertilisers
mln zł 2 627,0 2 425,0 2 382,3 2 327,9 2 506,0 95,4 107,7
Pestycydy (preparaty użytkowe)
Pesticides (ready for use)
Ważną pozycję wśród produktów przemysłu chemicznego zajmują mydła, detergenty i środki do prania i czyszczenia. Produkcja mydła z wyłączeniem mydła toaletowego wzrosła w 2019 r. w stosunku do 2015 r. o 201,6%, natomiast produkcja mydła toaletowego, włączając mydło w płynie, spadła w analizowanym okresie o 12,8%.
Tablica 31. Produkcja wytworzona mydła i środków do prania i czyszczenia Table 31. Manufactured production of soap and cleaning and washing preparations
Wyszczególnienie
Specification UnitJ.m. 2015 2016 2017 2018 2019
2019 2015=100 2018=100 Organiczne środki powierzchniowo
czynne (inne niż mydło i preparaty do prania)
Organic surface-active agents (excluding soap, washing preparations)
tys. t 167,2 172,7 206,3 187,6 192,0 114,8 102,4
Mydło z wyłączeniem mydła toaletowego
Soap, excluding for toilet use
tys. t 56,8 70,0 96,3 149,9 171,2 301,6 114,1
Detergenty i preparaty do prania
Detergents and washing preparations
tys. t 893,5 939,5 957,2 986,8 981,5 109,8 99,5
Mydło toaletowe, włączając mydło w płynie
Toilet soap, including liquid
tys. t 104,8 103,8 98,6 93,5 91,4 87,2 97,8
Od 2016 r. zbierane są dane o produkcji wkładów do papierosów elektronicznych (e-liquidów) – w 2019 r. produkcja wytworzona wyniosła 30 785 tys. sztuk. Natomiast wartość produkcji sprzedanej wzrosła w 2019 r. w stosunku do 2016 r. o 247,0%, a w stosunku do roku poprzedniego – o 24,5%.
Wykres 38. Produkcja sprzedana wkładów (e-liquidów) do papierosów elektronicznych Chart 38. Sold production of liquids for electronic cigarettes
W dziale Chemikalia i wyroby chemiczne w 2019 r. największy udział w wartości produkcji sprzedanej wyrobów tego działu ma biodiesel i jego mieszanin (6,0% udziału – 4 199 658 tys. zł) oraz preparaty ko-smetyczne i upiększające (4,3% – 3 005 520,4 tys. zł).
2016 2017 2018 2019
0 25 50 75
Wykres 38. Produkcja sprzedana wkładów (liquidów) do papierosów elektronicznych Chart 38. Sold production of e-liquids for the electronic cigarettes
100 mln zł
Wykres 39. Wyroby o największej wartości produkcji sprzedanej w dziale Chemikalia i wyroby chemiczne
w 2019 r.
Chart 39. Value of sold production of products by the largest share in division Chemicals and chemical products in
2019