przez znalezisko skarbu denarów rzymskich w Podzam-

Podsumowuj?c,

mo?na stwierdzi?, ?e mimo

oczywistych

ogranicze?

wynikaj?cych

z

du?ego

zniszczenia

stano-wiska 1, a przez to

wyrywkowego

poznania materia?u,

badania wOronnem

przynios?y

wa?ne inowe

informacje.

Na mapie osadnictwa

kultury przeworskiej

znalaz? si?

nowy punkt w miej scu, w

którym dotychczas by?a"

bia?a

plama". Poszerzona zosta?a nasza wiedza o

jastorfskich

elementach

pojawiaj?cych

si? na stanowiskach tej

kultu-ry. ^Osada w Oronnem

znajduje

si? na terenie

pomi?dzy

obszarem wyst?powania znalezisk o cechach

jastorfskich

z

Lubelszczyzny

i grupy

czerniczy?skiej,

a znaleziskami

z Ma?opolski

zachodniej

(okolice Krakowa, B?onie, _pow.

tarnobrzeski,

Dwikozy,

pow. sandomierski)

wype?niaj?c

terytorialn?

luk?

pomi?dzy

nimi.

Oba umba z Oronnego mog? wi?c mie? zbli?on?

chro-nologi?.

Nie mo?na nawet

wykluczy?,

?e jest to

jeden

zespó?.

Groby

wyposa?one w

podwójne

zestawy broni,

zw?aszcza

elementy

tarczy, ^cho? nie cz?ste, nie s?

rzad-ko?ci? na obszarze

kultury przeworskiej

(K. Czarnecka

2007b, s. 51, 55).

Wszystkie

omówione

przedmioty

do-starczono _razem,

jako

pochodz?ce z

jednego

miejsca, co

uprawdopodabnia tak? hipotez?. Pozostaje ona

jednak

tylko

hipotez?, bez mo?liwo?ci rozstrzygni?cia tej kwestii.

Otwarte pozostaje pytanie o

kontynuacj? u?ytkowania

osady przeworskiej

we wczesnym ^okresie

rzymskim,

co

mo?e

by?

po?rednio potwierdzone przez ^znaleziska z

s?-siedniego cmentarzyska

(stan. 2), datowane na faz? Bl.

Na stanowisku 1

wczesnorzymska

ceramika przeworska

reprezentowane jest nielicznie, co mo?e

jednak wynika?

z

wyrywkowego

rozpoznania stanowiska.

Znacznie pó?niej, bo na okres w?drówek ludów,

da-towa? trzeba ?elazn? sprz?czk? typu AH 15 i br?zow?

skuwk?, zapewne ^od typu AH29. Podobne sprz?czki s?

znane z

Lubelszczyzny

z

cmentarzysk kultury

wielbar-skiej

w Gródku i Mas?om?czu, pow. ^{hrubieszowski}

(B. Niezabitowska-Wi?niewska 2009, s. 197, _ryc.

15:16-18, 18:9, 23:4), oraz z

kolekcji

z Ulowa, pow.

tomaszow-ski (B. Niezabitowska-Wi?niewska 2007, _ryc. 2, fot. 21,

22). Bliskie

analogie

formalne do omówionej sprz?czki

mo?na znale?? na

cmentarzyskach warstwowych

kultu-ry

przeworskiej

wDobrodzieniu, pow.oleski, i

Olsztynie,

pow. cz?stochowski (J.

Szyd?owski

1974, tabL XCVIle.

h.i,

XCVlllb.g.k,

CLXXllla-d) i w najpó?niejszej cz??ci

cmentarzyska

w Opatowie (R.

Madyda-Legutko,

J.

Ro-dzi?ska-Nowak, J.

Zagórska-Telega

2011, tabL CX:21,

CXXVI/357:1, CLXXVII/507:6, CCXLVI:17). Sprz?czki

z

kolistymi

skuwkami typu AH29, datowane _s? na okres

w?drówek ludów i czasy pó?niejsze (R.

Madyda-Legut-ko 1987, s. 68).

Zapinki, które mo?na wi?za? z kultur? wielbarska,

a tak?e moneta

Maksymiana

Herkuliusza, nale?? do

zna-lezisk rzadkich i

ciekawych.

Trudno

jednak

stwierdzi?,

czy stanowi? one ?lad

d?u?szego u?ytkowania osady

przez

ludno?? tej

kultury,

zw?aszcza ?e materia? ceramiczny jest

bardzo

nieliczny.

Osadnictwo na tym miejscu wpó?nym

okresie

rzymskim

mo?e

by?

po?rednio potwierdzone

przez ^{znalezisko skarbu denarów}

rzymskich

w

Podzam-czu, pow.

garwoli?ski

(A. Romanowski 2006). Miejsce to

jest oddalone od omawianego stanowiska w Oronnem o oko?o 1300 m. Zestaw monet - od Wespazjana do

Sep-tymiusza Sewera

-jest typowy ^{dla skarbów}

znanych

ze

?rodkowoeuropejskiego

Barbaricum tego czasu.

Uk?ad terenu na stanowisku 1

-rozleg?a wydma

wy-niesiona ponad

bagienne

??ki, otoczona dwoma

rzeczka-mi

-stwarza

dogodne

warunki do zamieszkania. Niestety

zniszczenie

osady

i rozpoznanie jej

tylko

w niewielkim

stopniu uniemo?liwia

jednoznaczne

rozstrzygni?cie

kiedy

i przez

jakie kultury by?a wykorzystywana.

Na podstawie tak

wyrywkowego

materia?u mo?na

jedynie

stwierdzi? fakt istnienia

cmentarzyska kultury

przeworskiej,

zapewne z

m?odszego

okresu

przedrzym-skiego

i wczesnego okresu

rzymskiego,

oraz ?lad

pene-tracji z okresu w?drówek ludów. Nie wiemy nic na temat

ewentualnej kontynuacji cmentarzyska

w okresie

pó?no-rzymskim

przez ^ludno??

kultury wielbarskiej,

na

której

Dr Katarzyna Czarnecka

Pa?stwowe Muzeum

Archeologiczne

w Warszawie

ul.

D?uga

52 <Arsena?>

PL 00-241 Warszawa

BIBLIOGRAFIA

Andrzejowski, J. D?browska, T. 1989 Zagadnienie kontynuacji cmentarzysk we wschodniej

strefie kultury przeworskiej, [w:] J. Gurba, A. Kokowski

(red.), Kultura wielbarska w m?odszym okresie

rzym-skim, tom II, Lublin, s. 103-125.

1973 Cmentarzysko kultury przeworskiej w Karczewcu, _pow. W?grów, MSiW II, s. 383-531.

1977 Materia?y z cmentarzyska w Ksi??ych M?ynach, gm. Peczniew, woj. sieradzkie, WAXLI/3 (1976), s. 292-300. 1978 Cmentarzyska kultury przeworskiej iwielbarskiej na

sta-nowisku .Kozar?wka" w Drohiczynie, woj, bia?ostockie,

WA XLIII, s. 62-81. 2001 Wschodnia strefa kultury przeworskiej

-próba definicji,

WA LIV (1995-1998), s. 59-87.

2009 Nekropola w Modle, a pó?na faza kultury przeworskiej

na pó?nocnym Mazowszu, m

-pis pracy doktorskiej w

In-stytucie Archeologii Uw, Warszawa.

1981a Kultura przeworska a kultura wielbarska na Mazowszu iPodlasiu, [w:] T. Malinowski (red.), Problemy kultury wielbarskiej, S?upsk, s. 117-125.

1981b Zmiany kulturowe prawobrze?nego Mazowsza i Pod-lasia w okresie wp?ywów rzymskich, WA XLV/1 (1980),

s.45-58.

Babe?, M.

1993 Die Poienesii- Lukasevka - Kultur. Ein Beitrag zur Kul-turgeschichte im Raum ostlich der Karpaten in den

letz-ten Jahrhunderten vor Christi Geburt, Saarbrucker

Bei-trage zur Altertumskunde 30, Bonn.

1988 Wczesne fazy kultury przeworskiej.

Chronologia-zasi?g--powi?zania, Warszawa.

1997 Kamie?czyk. Ein Griiberfeld der Przeworsk-Kultur in

Ost-masowien, Monumenta Archaeologica Barbarica III,

Warszawa.

Babe?, M., Mt h ail e s c u vBf r l ib a, V.

1972 Germanische latenzeitliche .Feuerbocke" aus der

Mol-dau, BerRGK 51-52 (1970-1971), s. 176-196. 2008 M?odszy okres przedrzymski na Mazowszu izachodnim Podlasiu. Zarys kulturowo-chronologiczny, MSiW VII.

Banasiewicz, E.

D?browska, T., Liana T.,

1989 Kompleks osadniczy grupy maslomeckiej w Hrubieszo-wie-Podg?rzu w woj. zamojskim, [w:] J. Gurba, A.

Ko-kowski (red.), Kultura wielbarska w m?odszym okresie rzymskim, materia?y z konferencji II, Lublin, s. 47-61.

1963 Sprawozdanie zprac wykopaliskowych w Werbkowicach--Kotorowie, _pow. Hrubieszów, w 1960 _r., WA XXIX/l,

s.44-59.

Doma?ski, G.

Biborski, M.

1975 Studia z dziejów ?rodkowego Nadodrza w 111-1 wieku p.n.e., ^Wroc?aw.

1978 Miecze z okresu wp?ywów rzymskich na obszarze kultu-ry przeworskiej, MatArch. XVIII, s. 53-162.

1979 Kultura luboszycka mi?dzy ?ab? a Odr? w II-IV

wie-ku, Wroc?aw. Bienia, M., ?ó?kowski, S.

1994 Badania ratownicze na stanowisku z m?odszego

okre-su przedrzymskiego w Dobryniu Ma?ym stan. VII, gm.

Zalesie, woj. Bia?a Podlaska, [w:] M. Bienia (red.),

Naj-wa?niejsze odkrycia archeologiczne wPolsce

?rodkowow-schodniej w 1993 roku, Bia?a Podlaska, s. 70-79.

Droberjar, E.

1999 Dobiichov- Pi?hera. Ein Graberfeld der alteren romischen

Kaiserzeit in Bbhmen (Ein Beitrag zur Kenntnis des

Mar-bod Reichs), Fontes Archaeologici Pragenses 23, Praha.

Dzieduszycki, W., Makiewicz, T., Sobucki, A. 1998 Nowa Wie?, st. 1 i 12, [w:] R. Mazurowski (red.),

Ar-cheologiczne badania ratownicze wzd?u? trasy

gazoci?-gu tranzytowego, t. 1. Ziemia lubuska, Pozna?, s.

117--181.

Bochnak, T.

2005 Uzbrojenie ludno?ci kultury przeworskiej w m?odszym okresie przedrzymskim, Rzeszów.

Bursche, A., Czarnecka, K.

2006 Moneta Maksymiana Herkuliusza z osady w Oronnem, pow. garwoli?ski, [w:] A. Bursche, R. Cio?ek (red.),

No-we znaleziska importów rzymskich z ziem Polski III,

Su-plement tom III, Korpus znalezisk rzymskich z

euro-pejskiego Barbaricum, Warszawa, s. 215-218.

God?owski, K.

1974 Kryspinów district ofKraków (A cemetery from the end of the Late La T?ne and the Roman Period), RArch. 1973,

s.27-35.

1977 Materia?y do poznania kultury przeworskiej na Górnym

?l?sku

(cz??? II), MSiW IV, s. 7-237.

Czarnecka, K.

1992 Zmiany w uzbrojeniu ludno?ci kulturyprzeworskiej w

ok-resie wp?ywów rzymskich, [w:] M. G?osek et alii (red.),

Arma et ollae. Studia dedykowane Profesorowi

Andrzejo-wi Nadolskiemu w 70 rocznic? urodzin i 45 rocznic? pra-cy naukowej. Sesja naukowa, ?ód?, 7-8 maja 1992, ?ód?,

s.71-88. 2007a Oblin. Ein Graberfeld der Przeworsk-Kultur in

Sitdmaso-wien, Monumenta Archaeologica Barbarica XIII,

War-szawa.

2007b Brothers-in-arms? Graves from the Pre-Roman Period furnished with a double set of weaponry, "Archaeologia

God?owski, K., Szadkowska L. Kozak, D. (Ko3aK, ,IJ;.)

1972 Cmentarzysko z okresu rzymskiego w Tarnowie, _pow. 1987 Poselenie usela Paseki Zubrickie inekatorye voprosy

kul'-turnogo razvitia plemen Podniestrov'a na rube?e iv

pie-rvyh vekah nasei ery [IIocelleHue y cena Tlacexu 3y6pu-uxue u nexamopue eonpocu xynsmypuoeo pa3BUmUJl

nneuen Iloonecmpoens: Ha pytiexe u B nepeux eexax

HaUleu3pbl] AAC XXVI, s. 175-208

Opole, Opolski Rocznik Muzealny V, Kraków.

Jamka, R.

1962 Cia?opalne cmentarzyska kultury przeworskiej w

Cios-nach, pow. ?ód?, ZNUJ XLVI = Prace Archeologiczne 3, Kraków, s. 59-163.

Leube, A.

1975 Die romische Kaiserzeit im Oder-Spree-Gebiet, Verof-fentlichungen des Museums fur Ur- und

Fruhgeschich-te 9, Potsdam.

la s n o s z , S.

1952 Cmentarzysko z okresu pó?no-late?skiego i rzymskiego

w Wymys?owie, pow. Gostyn, "Fontes Praehistorici"

(FAP) II (1951), s. 1-284.

Liana, T.

Kaczanowski, P. 1975 Cmentarzysko kultury przeworskiej w Nowym Mie?cie,

pow. Rawa Mazowiecka, WA XL/3, s. 375-409. 1987 Drochlin. Cia?opalne cmentarzysko kultury przeworskiej

z okresu wp?ywów rzymskich, Prace Archeologiczne 40,

Kraków. Machaj ewski, H.

2001 Kielich szklany z osady kultury wielbarskiej w G?uszynie, pow. s?upski, [w:] J. Kolendo, A. Bursche (red.), Nowe

znaleziska importów rzymskich z ziem Polski II,

Suple-ment tom II, Korpus znalezisk rzymskich zeuropej

skie-go Barbaricum, Warszawa, s. 117-121. 1995 Klasyfikacja grotów broni drzewcowej kultury

przewar-skiej zokresu rzymskiego. Klasyfikacje zabytków archeo-logicznych I, Kraków.

Kaszewska, E.

1964 Materia?y z cmentarzyska w Zadowicach pow. ^Kalisz

(cz??? IV), PMMAE 11, s. 101-189. Machajewski, H., Pietrzak, R.

2008 Osada ludno?ci z okresu przedrzymskiego na stanowisku

226 (AUT 194) Poznan-Nowe Miasto, [w:] H. Macha-jewski, R. Pietrzak (red.), Poznan-Nowe Miasto. ?ród?a

archeologiczne do studiów nad pradziejami i wczesnym ?redniowieczem dorzecza ?rodkowej Warty, Archeostra-da. Studia i materia?y zbada? wykopaliskowych na

au-tostradzie A2 - odcinek wielkopolski, tom II, Pozna?,

s.299-350. 1977 Cmentarzysko kultury przeworskiej w Gledzianówku

(st. 1), woj. p?ockie. PMMAE 24, s. 63-233.

Kobyli?ski, Z., Szyma?ski, W.

2005 Pradziejowe iwczesno?redniowieczne osadnictwo w

zes-pole kemów w Ha?kach, [w:] J. B. Fali?ski (red.), Ha?ki. Zespó? przyrodniczo-archeologiczny na Równinie Biel-skiej, Bia?owie?a-Warszawa, s. 43-74.

Madyda-Legutko, R.

Kokowski, A.

1987 Die Gurtelschnallen der rbmischen Kaiserzeit und der fruhen Volkerwanderungszeit im mitteleuropiiischen

Bar-baricum, B.A.R. Int. Series 360 (1986), Oxford.

1991 Lubelszczyzna wm?odszym okresie przedrzymskim i

wok-resie rzymskim, Lubelskie Materia?y Archeologiczne IV, Lublin.

1995 Schiitze der Ostgoten. Eine Ausstellung der Maria

Curie--Sk?odowska Universitat Lublin und des Landesmuseums

Zamo??, Stuttgart.

Madyda-Legutko, R., Rodzi?ska-Nowak, J.,

Zagórska-Telega, J.

2011 Opatów Ppl. 1. Ein Graberfeld der Przeworsk-Kultur im

nordwestlichen Kleinpolen. Tafeln, Monumenta Archae-ologica Barbarica XV/2, Warszawa-Kraków.

1997 Schlossbeschlage und Schlussel im Barbaricum in der ro-mischen Kaiserzeit und derfruhen

volkerwanderungs-zeit. Klassifizierung, Verbreitung, Chronologie,

Kalsyfika-cje Zabytków Archeologicznych II, Lublin.

Martyniak, G., Pastwi?ski, R., Pazda, S. 1997 Cmentarzysko kultury przeworskiej w Ciecierzynie,

gmi-na Byczyna, woj. opolskie, Wroc?aw.

Kontny, B.

2002 Diversification ofBurials With Weapons in the Przeworsk Culture in the Late Pre-Roman Period, [w:] C. von Car-nap- ^Bornheim et alii (red.), Bewaffnung der Germanen

und ihrer Nachbarn in den letzten Jahrhunderten vor

Christi Geburt, Lublin, s. 59-80.

Mazurek, W.

1994 Badania ratownicze na stanowisku z okresu przedrzym-skiego w Wytycznie, stan. 5, woj. Che?m, [w:] M. Bienia

(red.), Najwa?niejsze odkrycia archeologiczne w Polsce

?rodkowowschodniej w 1993 roku, Bia?a Podlaska, s. 80--85.

Kostrzewski, B.

1954 Cmentarzysko z okresu pó?no-late?skiego i rzymskiego

w Domaradzicach, pow. Rawicz, FAP IV (1953), s. 153--274.

1995 Materia?y grupy czerniczy?skiej w województwie

pornor-ska igrobów kloszowych. Razem _czy osobno?,

Warsza-wa, s. 229-264.

ern Barbarians from Scandinavia towards the Black Sea,

Gaspra 2012. 2001 Materia?y typu jas to rfski ego ze stanowiska 5 w

Wytycz-nie, gm. Urszulin, woj. lubelskie, WA LIV, 1995-1998,

s.49-57.

Romanowski, A.

2006 Denary z miejscowo?ci Podzamcze, pow. garwoli?ski.

Nowa lokalizacja skarbu zMaciejowic, [w:] A. Bursche,

R. Cio?ek (red.), Nowe znaleziska importów rzymskich

z ziem Polski III, Suplement tom III, Korpus znalezisk rzymskich z europej skiego Barbaricum, Warszawa,

s.269-281.

M?czy?ska, M.

1971 Cmentarzysko iosada zokresu rzymskiego w

Krapkowi-cach, MSiW I, s. 256-259.

Micha?owski, A.

Schulze, M. 2004 ?y?ki gliniane z okresu przedrzymskiego z terenów

Eu-ropy

?rodkowej,

[w:] H. Machajewski (red.), Kultura

jastorfska na nizinie wielkopolsko-kujawskiej, Pozna?,

s. 123-160.

1977 Die spiitkaiserzeitlichen Armbrustfibeln mitfesten

Na-delhalter, Antiquitas 3/19, Bonn.

Schuster, J.

Miku?a, W. 2004 Untersuchungen zu den spatkaiserzeitlichen Fibelformen Almgren 185 und 172 und deren gegenseitigen Verhiilt-nis, .Veroffentlichungen zur brandenburgischen

Lan-desarchaologie" 35 (2001), s. 85-102.

1991 Maciejowice 1794, Warszawa.

Niezabitowska- Wi?niewska, B. 2007 Ulów

-tajemnica staro?ytnego Roztocza: siódma

wysta-wa Instytutu Archeologii UMCS w Muzeum UMCS.

Ka-talog wystawy, Lublin, s. 5-38.

Skurczy?ski, S.

1947 Archeolog na probostwie, [w:] J. Nowak-D?u?ewski (red.),

Pamietnik Kielecki. Przesz?o?? kulturalna regionu, Kielce 1947, s. 9-40.

2009 Archaeology, History and the Heruls. The Lublin Region

in the Late Roman Period and the Migration Period,

Bar-baricum 8, Warszawa, s. 195-239.

Sobucki, A., Wo?niak, Z.

Ol?dzki, M. 2004 Nowe materia?y o cechach jastorfskich z Wielkopolski,

[w:] H. Machajewski (red.), Kultura jastorfska na nizi-nie wielkopolsko-kujawskiej, Pozna?, s. 199-214. 1985 Cmentarzysko z okresu rzymskiego wKucowie, _gm.

Kle-szczów, woj. Piotrków Tryb. (stan. 7), Acta Universitatis

Lodziensis, Folia Archaeologica 7, ?ód?, s. 33-125.

Steuer, H.

Palade, V. 1973 Germanische .Feuerbbcke" aus dem Hannoverschen

Wendland, "Archaologisches Korrespondenzblatt" 3/2,

s.213-217. 1986 Necropole du IV et commencement du V siecle de n.e.

i? Birlad - Valea Seaca, Inventaria Archaeologica, Rou-manie 12, Bucuresti,

Szpunar, A., Dul?ba, P.

Pe ?

k a r, I. 2009 Einmaliger Import aus Norieum, gefunden in der Sied-lung in Pasieka Otfinowska, powiat Tarnów, AAC

XLII--XLIII, 2007-2009, s. 109-139. 1972 Fibeln aus der rbmischen Kaiserzeit in Miihren, Praha.

Pic, J. L.

1905 Staro?itnosti zeme ?esk?, _cz??? II:

Cechy

na usvit? deiin,

3: Zarove hroby v Cechach a piichod Cechu, Praha.

Szyd?owski, J.

1974 Trzy cmentarzyska typu dobrodzie?skiego, Bytom.

Prochowicz, R. Wegewitz, W. 1999 Kr??ki ze skorup naczy? na terenie kultury przeworskiej,

[w:] J. Andrzejowski (red.), Comhlan, Studia z arche-ologii okresu przedrzymskiego i rzymskiego w Europie

?rodkowej dedykowane Teresie D?browskiej w 65

rocz-nic? urodzin, Warszawa, s. 307-318.

1972 Das langobardische Brandgriiberfeld von Putensen, Kreis

Harburg. Hildesheim.

Wo?niak, Z., Poleska, P.

1999 Zabytki typu jas to rfsk iego z zachodniej Ma?opolski, [w:]

J. Andrzejowski (red.), Comhlan, Studia z archeologii okresu przedrzymskiego i rzymskiego w Europie

?rodko-wej dedykowane Teresie D?browskiej w 65 rocznic?

uro-dzin, Warszawa, s. 379-394. 2007 Osada wielbarska w Kamie?czyku-B?oniu nad dolnym

Liwcem, [w:] M. Fudzi?ski, H. Paner (red.), Nowe

mate-ria?y i interpretacje. Stan dyskusji na temat kultury wiel-barskiej, Gda?sk, s. 497-512.

w druku Carnelian beads in the cemetery of the Wielbark

Cul-ture at Szelków Nowy, Poland - "souvenirs from the Black

Sea?", materia?y zkonferencji In ter Ambo Maria.

North-Wysoki?ski, J.

?ychli?ski,

D.

Zeman, J.

1961 Severni Morava v mladsi dobe iimsk?, Praha. 2008 Giecz i Cie?le, osady ludno?ci kultury przeworskiej z

okresu w?drówek ludów w Wielkopolsce, [w:] E.

Dro-berjar, B. Komoróczy, D Vachutova (red.), Barbarska Sidli?te. Chronologick?, ekonomick? a historicke aspekty jejich vyvoje ve svetle novych archeologickych vyzkumu. Archeologie barbaru 2007, Brno, s. 345-388.

Zielonka, B.

1970 Rejon Gop?a w okresie pó?nolate?skim rzymskim,

FAP XX (1969), s. 218-230.

Ziemli?ska-Odojowa, W. 2011 P?askokuliste ci??arki tkackie z osady w Cie?lach, pow. pozna?ski, woj. wielkopolskie, [w:] G. Doma?ski (red.),

Nadodrze w staro?ytno?ci. Konferencja Grabice, 23-30

czerwca 2004 roku, Zielona Góra, 163-170.

1999 Niedanowo. Ein Graberfeld der Przeworsk- und Wiel-bark-Kultur in Nordmasowien, Monumenta Archaeo-logica Barbarica VII, Kraków.

FINDS FROM A MULTICULTURAL SETTLEMENT AND A PRZEWORSK CULTURE GRAVE-FIELD AT ORONNE, DISTR. GARWOLIN, SITE l AND 2

SUMMARY

The greater part of site no. l at Oronne (comm. Maciejowice, distr.

Garwolin, mazowieckie voiv.) was destroyed by earthworks and lost

to a series of modern period cut features (Fig. l, 2). The site was

discovered by accident, reported to the State Archaeological Mu-seum in Warsaw in [une 2004 and excavated in September 2004 and

Iune 2005. Of 45 pits identified a vast majority are regularly spaced

modern period features of unknown _purpose (Fig. 4). Most of the

archaeological material rested within the ploughsoil. Only pits 4, 9

and 44, are prehistorie features. Feature 8 and feature 18 have aLate

Medieval date chronology.

not too common in any case, together with Jastorf type ceramics, at-test to contacts and exchange with the Jastorf Culture which are still

imperfectly understood.

The large assemblage of Przeworsk ceramics discovered in the

ploughsoil and the culture deposit (Fig. 16-18) mostly belongs in

ceramie phase I, corresponding to the older segment of the Late Pre-Roman Period. In the _group of stray ceramics there are fragments

of vessels we can date to phase B2 (Fig. 19: 149-152) and to the Late Roman Period (Wielbark Culture

-Fig. 19:153.154).

The stray ^{fin d of} a type A.128 fibula (Fig. 12:1), dated to phase

B2/CI-Cla, is evidently associated with the Wielbark Culture. A cast

fibula with aknob and a'frame' foot similar to type A.185 (Fig. 12:3),

belongs to a group of objects which, according to the recent analysis

of J. Schuster (2004), are form s diagnostic for phases C2-C3 and have a distribution mostly in the region of the Vistula River mouth,

Pomerania and western Brandenburg. Isolated specimens have been discovered on Bornholm (Kannikegard, gr ave 336) and in northern

Mazowsze. The find from Oronne suggests contacts with the region

of the Wielbark Culture settlement in the Vistula River mouth region.

More problematic is culture attribution of a fibula dassified to 2nd

series of _group VI (Fig. 12:2). It corresponds to type 122 or 124, of

M. Schultze (1977, p. 76, pl. 9:122.124). Many specimens ofthis type,

described as having 'a stepped catchplate; are recorded on the

Prze-worsk Culture territory

-especially its southern part (K. God?owski 1977, p. 28; P. Kaczanowski 1987, p. 62). Theyare assigned to phase

CI (M. Schultze _{1977, p. 76;} K. God?owski _{1977, p.} 28). The form

is unknown in the Wielbark Culture. Nevertheless, the fibula from

Oronne _may be associated with either culture. The connection with the Wielbark Culture is suggested by is raw material: bronze, since

fibulae of this type ^discovered in Przeworsk deposits almost always

are iron specimens.i That the fibula has a design characteristic for

the Przeworsk Culture while being made of raw material typical for the Wielbark Culture would be another argument to support dose,

neighbourly contacts and ties between the two culture _groups.

Feature 4 (Fig. 5) ¹ had the form of a pit with a non-uniform fill

containing asmall quantity of ceramie finds, induding afew modern

period sherds, lumps of daub, the handle of a day spoon, type IV:2

of A. Micha?owski, and fragments of pottery. Feature 8 (Fig. 6) was

lost to alarge modern period feature. Its black -coloured fill contained

aconcentration of stones, asegmented bead of _opaque glass and asmall

quantity of pottery fragments. Its dating is late medieval - modern.

Feature 18 (Fig. 7) is apit, irregular of outline, with afill containing

fin efragments of ceramics, animal bones, lumps of daub, smalllumps

of corroded _iron, 2 fragments of bronze sheet and a small glass bead.

Its dating is late medieval- modern. Feature 9 (Fig. 8) is a small, deep

pit with a fill containing several stones, isolated ceramie fragments

and lumps of daub. Its chronology is hard to establish. Feature 44 (Fig.

9-11) was destroyed almost completely and survived only in its

bot-tom part, which yielded aconcentration of large stones and ceramics as well as the skull of ahorse. The fill of this feature contained animal

bones, a fragment of a day spindlewhorl and several dozen larger

and smaller vessel fragments, dated to the Late Pre- Roman Period. Attribution: Przeworsk Culture.

The quantity of ceramie material discovered scattered within the

ploughsoil and underneath is substantial, more than 10 kilograms, all

of it greatly fragmented. This causes serious problems to chronological

determination and culture attribution, which at times were unfeasible. The Lusatian Culture occupation (late Bronze Age to early Iron

Age) is documented by afew dozen stray finds of pottery fragments

(Fig. 14). The next phase is associated with material attributable to

the Jastorf environment (Fig. 15). There are two incomplete clay

spoons and afragment of afiredog. Outside the territory of the Jastorf Culture and the Poienesti-Luka?evka Culture (A. Micha?owski 2004;

T. D?browska 1988, p. 186-188; 2008, p. 95-96) finds ofthese objects,

Among stray finds datable to the Roman Period is an iron awl

(Fig. 12:5), a key (Fig.12:6), a fragment of a knife and fragments of

metal sheet and wire (Fig. 12:7-11), attributable both to the Przeworsk and to the Wielbark Culture. This is true also of six spindlewhorls

2

A bronze fibula of the same type surfaced in a settlement of the Przeworsk Culture at Aleksandrowice, site 2, distr. Kraków. I am indebted for this piece

of information to R. Naglik M.A.

l

and afragment of a day weight, their form is too uncharacteristic to

establish their culture attribution condusively. An exceptional fin d from Oronne is abronze coin discovered within the culture deposit

(Fig. 12:25,23): a fraction of aMaximianus Herculius follis struck in

Alexandria around AD 296-297 (A. Bursche, K. Czarnecka 2006).

ably also the dating of the knife and the ring (Fig. 22:7.8) which is

interpreted as agrip. These objects were submitted together and could

represent a single assemblage. The shield-boss with the shield-grip,

the spear-hcad, the knife and ring, are typical furnishings of the first group ofweapon graves ofK. God?owski (1992, p. 72, fig. l). The sword

(Fig. 20:1), may be dassified to type A2 ofM. Biborski (1978, p. 117,

fig. 62), dated to the Early Roman Period, chieflyto phase Bl, orto type

GofT. Bochnak (2005, p. 69, pl. XX:1). Its Early Roman Period dating, phase Bl, suggests that we can place it asingle assemblage together with the earlier discussed shield-boss type J.5, and shield-grip, type J.6. The difference of chronology between the sword types named here _may be

deceptive as in the Przeworsk Culture _weapons there is not dear cut

dividing line between the end of the Late Pre- Roman Period and the

onset of the Roman Period (T. Bochnak _{2005, p.} 171). Occupation of site l at Oronne during the Early Medieval Period

is documented, next to some stray ceramics (Fig. 20), by the dating of feature _8, presumably a sort of ahearth, which yielded a segmented glass bead, aform dated to the 12th_13th cc. (Fig. 6:1).

* * *

To the north of site l, on awooded _scarp, is Oronne, site 2, a

grave-site attributed to the Przeworsk Culture, possibly also, to the Wielbark Culture. The distance between the two sites in astraight line is small,

about 250 m. The burial ground is known from an accidental discov-ery and never came under more regular archaeological excavation.

The materials submitted - a sword, two shield

-bosses, a shield

-grip

and a spear-hcad, a small knife and ring - are typical furnishings of

the Przeworsk Culture _graves during phases A) and Bl. Two buck-les

-type AH 15 and a bronze buckle platc, presumably atype AH29

W dokumencie Materiały z wielokulturowej osady i cmentarzyska kultury przeworskiej na stanowisku 1 i 2 w Oronnem, pow. garwoliński (Stron 29-36)