• Nie Znaleziono Wyników

Puryzm w polszczyźnie

Właściwie  o  rozwoju  puryzmu  językowego  w  polszczyźnie  można mówić od XiX wieku. ze względu jednak na to, że puryzm  językowy jest postawą wobec języka polegającą na dbaniu o język,  warto przedstawić w tym miejscu właśnie postawy troski wobec  języka. ilustrację tego zagadnienia można zacząć od najstarszych  źródeł, świadczących o tym, że język postrzegano jako narzędzie  wymagające troski, i jednocześnie źródeł, które stanowią zalążek  rozwoju teorii kultury języka w Polsce. Puryzm natomiast wypływa  w istocie z owej troski. 

Pierwsze  studium  będące  dowodem,  że  wśród  użytkowników  języka zaczyna kształtować się świadoma i uzasadniona potrzeba 

„osoba dbająca przesadnie o czystość poprawność języka ojczystego, dążąca do  usunięcia z niego wszelkich zapożyczeń. osoba, która ściśle przestrzega reguł,  ustalonych zasad, zwłaszcza rygorystycznie dba o moralność, czystość obycza‑

jową”.

Część trzecia: W świetle słów i tekstów – o konceptualizacji w języku… 

138

zapoczątkowania koniecznych działań na rzecz usystematyzowania  polszczyzny, to traktat o ortografii polskiej (około 1440 roku) Jakuba  Parkoszowica z żórawicy. Jego pomysł dotyczący oznaczania w pi‑

sowni  głosek  języka  polskiego  nie  został  jednak  zaakceptowany. 

Również stanisław zaborowski, podobne jak wspomniany Parko‑

szowic, wydał własny traktat (około 1513), lecz nie osiągnął zamie‑

rzonego celu. od XVi wieku zauważyć można oznaki pogłębionej  refleksji nad językiem polskim, co przynosi ze sobą prace, które ode‑

grały niemałą rolę w rozwoju polszczyzny. stosownym tego przy‑

kładem jest pierwsza polemika poprawnościowa, która prowadzona  była przez Jana sandeckiego -Maleckiego i Jana seklucjana.

seklucjan był zwolennikiem postawy nowoczesnej4, polegającej  na podobieństwie tekstu drukowanego do żywej, potocznej mowy. 

Konserwatysta sandecki -Malecki opowiadał się po stronie języka  książkowego, w jego tekstach występowało wiele archaizmów i cze‑

chizmów.  seklucjanowi  wytykał  skłonność  do  przypodobywania  się polskim łacinnikom. W polemice nieraz odwoływał się do wzo‑

rów czeskich i broniąc swoich racji, przypominał reguły językowe  zawarte w gramatyce Benedykta optata (Gramatyka czeska w dwu częściach, 1533), np.:

Masz zatem wzór odmiany tego typu rzeczownika przypisa‑

nego do tego rodzaju gramatycznego w gramatyce czeskiej,  którą wydał bardzo uczony i bardzo biegły w języku czeskim  mąż, Benedykt optat. na wzór tego paradygmatu (jak dalece  może mieć to miejsce) powinny być odmieniane podobne pol‑

skie słowa, zważywszy, że język polski wywodzi się z języka  czeskiego. 

lenartowicz -zag rodna,  2011: 115

Łukasz górnicki w „pierwszej całościowej teorii kultury języka” 

(Walczak,  1999: 191), Dworzaninie polskim (1565), zaznaczał, że wy‑

razów  obcych  warto  używać  tylko  wtedy,  gdy  brakuje  polskich  odpowiedników. Krytykował modę językową i snobizm Polaków, 

4  stanisław  Rospond  nazywał  to  modernizmem językowym.  Por.  Rospond,  1949: 8; 1948: 10.

Barbara Jasińska: Puryzm w języku polskim 139 pisząc: „jedno iż granicę śląską przejedzie, to już inaczej nie będzie  chciał mówić, jedno po czesku” (górnicki,  1954: 75). opowiadał  się przede wszystkim po stronie zdroworozsądkowego rozstrzyga‑

nia o języku stanowiącego podstawę przejęcia obcego słownictwa. 

argumenty,  którymi  posługiwał  się  w  swoim  tekście,  dowodzą  rozumowej i obiektywnej oceny faktów językowych. Podobne do  górnickiego  stanowisko  zajmował  grzegorz  Knapiusz,  w  swoim  słowniku (1621) nie notował leksemów obcych – germanizmów i la‑

tynizmów – mających odpowiedniki w języku polskim. Wyraźnie  zaznaczał niechęć dla słownictwa nacechowanego. Pisał: 

zebrałem prawie wszystkie używane wyrazy polskie, z wy‑

jątkiem sprośnych i plugawych. te jednak, ponieważ są one  potrzebne (jak choćby przy sakramencie Pokuty) i nie są na  tyle ukryte, ażeby nie były zastępowane niekiedy przez mło‑

dzież  jeszcze  haniebniejszymi  nazwami,  podałem  tu  wyra‑

żone jakimś przyzwoitym słowem albo peryfrazą, aby w ten  sposób młodzież odciągnąć od gorszych i abym nie zostawił  dzieła niepełnego. należy dodać, że tak czynią wszyscy auto‑

rzy słowników, a nawet tłumacze Pisma św. 

Knapiusz: 39

sprzeciwiał się barbaryzmom obecnym w polszczyźnie, jedno‑

cześnie prezentując pogląd,  że używanie wyrazów obcych  przez  Polaków nie jest wynikiem konieczności poszukiwania rozwiązań  dla leksykalnych braków w języku, ale kieruje nimi „chęć popisy‑

wania się czymś nowym” (taszycki,  2004: 239). 

Pojawiały  się  też  (XVi–XViii  wiek)  głosy  krytyki  w  związku  z używaniem makaronizmów (łac. maccus: ‘błazen, głupiec’). Pier‑

wotnie makaronizowanie łączono z tworzeniem makaronów, czyli  utworów łacińskich, do których włączano wyrazy polskie z łaciń‑

skimi końcówkami, w celu wywołania komicznego efektu. W XVii  wieku do polskich tekstów zaczęto wtrącać wyrazy i zwroty łaciń‑

skie, co nazwano makaronizowaniem.

Już górnicki dostrzegał słabość Polaków do języka łacińskiego,  pisząc:  „tych  nowych  Ciceronów  mało  rozumiemy”  (górnicki,  1954: 77). autorzy słowników powstałych w XVi wieku, Knapiusz 

Część trzecia: W świetle słów i tekstów – o konceptualizacji w języku… 

140

i trotz, również krytykowali to zjawisko. Po stronie języka polskiego  żywo opowiadał się także pisarz polityczny szymon starowolski,  który w następujących słowach wskazywał na jego estetykę: 

nasz język […] posiada zaiste tak wielkie dostojeństwo i z bo‑

gactwem połączoną godność, że z językiem greckim i łaciń‑

skim i z wszystkimi kulturalniejszymi językami pod względem  wytworności, blasku i doboru wyrazów, piękności periodów  i w ogóle całej ozdobności mowy może współzawodniczyć. 

taszyck i,  2004: lXi

twórca pierwszej gramatyki języka polskiego onufry Kopczyń‑

ski,  pisał: 

Język nasz, jeden z najpiękniejszych, zdaje nam się być gruby,  przeto  częściej  cudzoziemskimi  mówimy,  język  nasz,  jeden  z  najobfitszych,  mamy  za  ubogi  w  wyrazy,  przeto  nie  zna‑

jąc ojczystych słów robimy śmieszną mieszaninę cudzoziem‑

szczyzny z polszczyzną, albo zupełnie po cudzoziemsku pi‑

szemy. Język, który podobno nad wszystkie inne przystępuje  do natury mowy ludzkiej, malującej jaśnie i zwięźle a krótko  wszystkie wyobrażenia myśli i mający w sobie największą re‑

gularność, za nieforemny i grubiański poczytujemy […].

 1785: 30–31

ignacy  Krasicki  zaznaczał:

nie jest naganna chęć korzystania z tego, co u sąsiadów na‑

szych dobrego widziem, ale przylgnięcie do cudzoziemszczy‑

zny takowe, które własnego kraju wzgardę ciągnie niegodziwą. 

doznaje tego na sobie nasz język polski niegdyś obfity, dziś  wzgardzony i w ostatnim obarczeniu. 

1976: 18–19

zdaniem ignacego Włodka zaniedbywanie ojczystej mowy jest  jak odrzucenie własnej matki:

Bambus te narody, które zaniedbawszy swego ięzyka, chwytaią  się obcych, i niemi usiłują gadać między sobą, przyrównywa 

Barbara Jasińska: Puryzm w języku polskim 141 na  wszelkich  biesiadach  i  zgromadzeniach  przy  boku  iest; 

wszyscy ią szanują wszyscy iey się kłaniają, a kto iey nie zna,  zostaie,  o  żebraninie  żyć,  i  w  odzieniu  połatanym  chodzić  musi; ta zaś nowa Jeymość w klejnoty się matki naszey stroi,  i suknie matczyne nie do swego zrostu, ani twarzy robione,  bierze, tak, że ani tym sukniom na niey, ani iey w tych suk‑

niach nie przystoi: zgoła z matki uczyniliśmy niewolnicę. 

1814: 213–214

W  oświeceniu  opowiadano  się  po  stronie  używania  wyrazów  rodzimych w miejsce wyrazów obcych, podobnie uważano w XiX  kraju  (np.  kanapa).  Rozwijano  słownictwo  polskie  specjalistyczne. 

onufry  Kopczyński,  na  przykład,  stworzył  terminologię  grama‑

tyczną: spójnik, przyimek, wykrzyknik, rzeczownik, przymiotnik, celownik, mianownik, dopełniacz. Jan Śniadecki przyczynił się do wprowadzenia  do nauk ścisłych następujących określeń: wycinek, odcinek, średnica, iloczyn, iloraz, soczewka, równik.  opowiadał  się  za  umiarkowanym  stanowiskiem zajmowanym w sprawie nadmiernej tolerancji wy‑

razów obcych i w tym względzie zwracał uwagę na wychowanie  młodzieży:

Część trzecia: W świetle słów i tekstów – o konceptualizacji w języku… 

142

Młódź, która się starannie swego języka nie uczy, która wszyst‑

kich nauk w zagranicznym nabywa i najwięcej po cudzoziem‑

sku mówi i pisze, przywyka z młodu myślić po cudzoziemsku,  tok i obrót mowy cudzej staje się w niej panującym nałogiem,  a mowa krajowa słabą i mało znaną przyczepką. stąd trudność  albo  całka  niesposobność  dobrego  wymówienia  i  napisania  w języku narodowym, a zatem jego lekceważenie. narodowść  stoi na języku i na charakterze, a cudzoziemskie wychowanie  obojga nas nieznacznie pozbawia. 

Śn iadeck i,  1954: 201

dostrzegał też racjonalne powody zachowania niektórych – jego  zdaniem uzasadnionych – zapożyczeń, będących terminami tech‑

nicznymi:

[…] techniczne niektóre obce wyrazy, nie psują języka. ow‑

szem  jeżeli  wyraz  obcy  literalnie  przełożony  ma  znaczenie  wątpliwe,  do  różnych  rzeczy  przypiąć  się  mogące;  lepiej  go  nie tłumaczyć, i w cudzoziemskiem brzmieniu zachować; żeby  ekwiwoków  czyli  dwu -znacznych  nazwisk  nie  mnożyć;  i  nie  psuć jasności mowy, jako najdroższego jej przymiotu. dla tego  zostawiłem wyrazy temperatura, analogia, fenomen, obserwacya, massa, abstrakcya. 

Śn iadeck i,  1837: Vii–Viii

Jak już wspomniano, zarówno w oświeceniu, jak i w XiX wieku  zwracano uwagę na to, że należy używać wyrazów rodzimych, aby  przedstawić różne rzeczy, stany. dziewiętnastowieczna motywacja  dla  tego  faktu  miała  jednak  przede  wszystkim  charakter  patrio‑

tyczny.  zdaniem  stefanii  skwarczyńskiej  podstawą  odrzucania  zjawiska makaronizowania w XiX wieku stał się, stanowiący ideę  czystości języka i nazwany przez nią kierunkiem ideologicznym,  puryzm  językowy  (skwarczyńska,  1937:  343).  skwarczyńska  utrzymywała, że rodzące się wówczas nastawienie na ideały naro‑

dowe spowodowało, iż makaronizowanie uznano za „wykroczenie  przeciw  polskości”.  Powstałe  natomiast  na  tym  gruncie  warunki  przyczyniły  się  do  odrzucenia  czynnika  estetycznego  na  rzecz  motywowanego  politycznie  patriotycznego  stosunku  do  języka 

Barbara Jasińska: Puryzm w języku polskim 143 (skwarczyńska,  1937: 345). Postawa ta nie powinna dziwić, gdyż  XiX wiek to okres niewoli narodowej Polski i zagrożenia jej tożsa‑

mości zarówno narodowej, jak i językowej.

Wiek XiX w Polsce to czas, kiedy puryzm językowy był postawą  przyjmowaną świadomie. stanowił formę obrony w sytuacji zagro‑

żenia kultury narodowej. Fryderyk  skobel  pisał: 

[…] wobec naszego położenia politycznego, zagrożeni jesteś- my […], to nie ulega najmniejszej wątpliwości. – o tyle jesteś- my Polakami, o ile mówimy po polsku: przeto zatrata języka  naszego sprowadziłaby niechybnie zgubę narodu

1874: Vi–Vii 

szerzyły się głosy za tym, by język łączyć z jego tradycją: 

tradycja i dobre wzory nauczą przywracać zaniedbane, a do‑

bre dawne wyrazy i zastępować takowemi cudzoziemskie […],  nauczą nas mnóstwa dziś zapomnianych, jędrnych i dosad‑

nych, a prawdziwie narodowych frazesów i zwrotów, któremi  da się zastąpić koszlawą i łamaną frazeologię obcą, częstokroć  niewolniczo do naszego języka przenoszoną. 

szczerbowicz -Wieczór,  1881: 44

Rozwijano terminologię naukową, ale pojawiały się także wyrazy,  których nie przyjęto do zasobu leksykalnego polszczyzny, jak: ulica drzewna (aleja), zatulnik (szlafrok), cichostępy (pantofle), podkładka (ob‑

cas), żądzę wzbudzający (apetyczny). 

na skutek trudnej sytuacji politycznej kraju przywiązanie do ję‑

zyka ojczystego i jego ochrona polegała w tamtym czasie na dbaniu  o kulturę języka, czystość języka i właściwą edukację młodzieży. też  uwypuklanie wartości polszczyzny, co widoczne było m.in. w pi‑

sanych wówczas poradnikach językowych5. opracowania tyczące  poprawności językowej rozwinęły się znaczniej w XX wieku. Wy‑

mienić można choćby: Błędy językowe młodzieży szkolnej (1902) artura  Passendorfera,  Walkę o język  (1917)  aleksandra  Brücknera,  Jak nie

5  zob.:  skobel,  1874;  Walicki,  1876;  szczerbowicz -Wieczór,  1881;  Kor‑

towicz, 1891; Krasnowolski, 1903.

Część trzecia: W świetle słów i tekstów – o konceptualizacji w języku… 

144

należy mówić i pisać po polsku (1921) adama antoniego Kryńskiego,  Na straży języka. Szkice z zakresu poprawności i kultury języka polskiego (1937) stanisława szobera. Wtedy też powołano instytucje zajmu‑

jące się krzewieniem i pielęgnacją języka polskiego: towarzystwo  Miłośników Języka Polskiego i towarzystwo Poprawności Języka  Polskiego. Powstało również – założone przez nauczyciela Romana  zawilińskiego – czasopismo „Poradnik Językowy”. zawiliński tak  określił cel pisma: 

Ma polityka liczne pisma […], mają różne zawody swoje za‑

wodowe  czasopisma  –  jeden  język,  narzędzie  wszystkich,  wszystkim  potrzebne,  a  nie  przez  wszystkich  zarówno  ce‑

nione, nieraz krzywdzony i poniewierany, nie dopuszczony  do głosu, nie ma się gdzie pożalić. ten skromny miesięcznik  […] ma wypełnić ten brak, coraz więcej odczuwany. nie ma  on być trybunatem, sądzącym bezwzględnie […] ani chce być  pedantycznym  mentorem,  głoszącym  prawa  i  zasady  przez  siebie  wymyślone;  jego  stanowisko  określa  wyraźnie  napis  –  chce  być  poradnikiem.  z  jednej  strony  tedy  będzie  objaś‑

niał zjawiska językowe, przypominał zasady i prawa, usuwał  wątpliwości i niepewności w poprawnem użyciu języka i tym  sposobem prostował błędy, z drugiej zaś przez skrzętne za‑

pisywanie zjawisk nowych będzie kroniką bieżących faktów  z życia i rozwoju mowy polskiej. 

TkJ

W XX wieku powstawały liczne spolszczenia, ale nie zostały one  zaakceptowane, np. kołowiec, kołopęd zamiast rower lub kołownik, koło-pędnik w miejsce rowerzysty. autor książki Wyrazy cudzoziemskie zby-teczne w polszczyźnie (1917), w której pojawiły się wymienione tutaj  neologizmy, Władysław  niedźwiedzki,  o zasobach polszczyzny  pisał:

jest nader ważna dla narodu pod względem praktycznym, bo  stanowi rdzeń narodowości, wyodrębniający nas z pośród in‑

nych ludów. Jak kraj zamieszkiwany przez nas stanowi naszą  ojczyznę, tak język stanowi o naszej narodowości. on sprawi,  że i poza obrębem ojczyzny nie przestaniemy być Polakami; 

Barbara Jasińska: Puryzm w języku polskim 145 on  zmienia  każdego  z  nas  w  osobną  twierdzę  […].  W  ten  skarb, jakim jest mowa ojczysta, wyposaża nas ojczyzna, jakby  w anioła stróża, gdy się wydalamy na obczyznę. 

niedźwiedzk i,  1917: 7

Współcześnie  w  społeczeństwie  można  zaobserwować  pewne  skłonności  do  puryzmu  językowego,  które  niejednokrotnie  są  utożsamiane  jedynie  z  pojęciem  błędu  językowego.  Występowa‑

nie w nadmiarze wyrazów obcych w polszczyźnie nie jest przez  Polaków  (zwłaszcza  wśród  najmłodszego  pokolenia)  szczególnie  krytykowane.  W  ocenie  języka  najbardziej  pożądana  wydaje  się 

„oparta  na  rozumowej  analizie,  wzbogacona  o  intuicyjną  bądź  naukową  znajomość  procesów  językowych,  umiarkowana  i  mało  emocjonalna” (WsPP), postawa racjonalna. taką postawę zdają się  przyjmować językoznawcy. zresztą, jak stwierdził profesor Walery  Pisarek: „żaden językoznawca nie powie o sobie, że jest purystą,  tak jak nikt nie powie, że jest szowinistą” (FM).

Puryzm  językowy  w  historii  polszczyzny  miał  przede  wszyst‑

kim charakter obronny – był motywowany głównie chęcią ochrony  przed dominacją obcych państw na polskim obszarze. Właściwie  od  zawsze  język  polski  traktowano  jako  element  narodowej  kul‑

tury i tożsamości, a wyrazem tego jest uchwalona 7 października  1999 roku Ustawa o języku polskim. Wcześniej, w 1996 roku, powołano  Radę Języka Polskiego, której zadaniem jest m.in. szerzenie wiedzy  o języku polskim, zajmowanie stanowiska wobec ustaleń ortogra‑

ficznych, opieka nad szeroko pojętą kulturą języka polskiego. 

Źródła i literatura

Źródła

doroszewski  W.  red.,  1965:  Słownik języka polskiego.  t.  7.  Warszawa  –  SD. 

Część trzecia: W świetle słów i tekstów – o konceptualizacji w języku… 

146

dubisz s., red., 2006: Uniwersalny słownik języka polskiego PWN. t. 3: P–Ś. 

Warszawa.

dunaj B., red., 1999: Słownik współczesnego języka polskiego. t. 2. Warszawa  – SWJP.

górnicki Ł., 1954: Dworzanin polski. oprac. R. Pollak. Wrocław.

Karłowicz J., Kryński a., niedźwiedzki W., red., 1912: Słownik języ-ka polskiego. t. 5. Warszawa – SW.

Kopczyński  o.,  1785:  Układ gramatyki dla szkół narodowych z dzieła już skończonego wyciągniony. Warszawa.

Krasicki i., 1976: Przeciwko wzgardzie mowy ojczystej. W: Monitor 1765–1785. 

oprac. e. aleksandrowska. Warszawa.

lenartowicz -zagrodna a., 2011: Defensio verae translationis corporis Ca-techismi in linguam Polonicam, adversus calumnias Joannis Secluciani Jana Maleckiego – przekład wraz z komentarzem. „Poznańskie studia Poloni‑

styczne. seria Językoznawcza”, t. 18 (38), z. 2, s. 133–169.

niedźwiedzki  W., 1917: Wyrazy cudzoziemskie zbyteczne w polszczyźnie. 

Warszawa.

Puzynina  J., 1961: „Thesaurus” Grzegorza Knapiusza. Siedemnastowieczny warsztat pracy nad językiem polskim.  Wrocław–Warszawa–Kraków  –  Knapiusz.

skobel  F., 1874: O skażeniu języka polskiego w dziennikach i mowie potocznej osobliwie w Galicji. Kraków.

sobol e., red., 1995: Słownik wyrazów obcych. Wydanie nowe. Warszawa.

szczerbowicz -Wieczór  l.,  1881:  O skażeniu obecnym języka polskiego w prasie. Płock.

szymczak M., red., 1979: Słownik języka polskiego. t. 2. Warszawa – SSz.

Śniadecki J., 1837: Dzieła Jana Śniadeckiego. Wyd. M. Baliński. t. 5. War‑

szawa. 

Śniadecki J., 1954: Wybór pism naukowych. Warszawa.

taszycki W., 2004: Obrońcy języka polskiego. Wiek XV–XVIII. Wrocław.

Włodek  i., 1814: O naukach wyzwolonych z książki napisaney przez Xiędza Ignacego Włodka. Wyiątki zrobione przez iednego Przyjaciela nauk gruntow-nych. Wrocław.

zdanowicz  a.  [i  in.],  red.,  1861:  Słownik języka polskiego.  t.  2.  Wilno  –  SWil.

zgółkowa H., red., 2002: Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny. t. 35. 

Poznań.

Barbara Jasińska: Puryzm w języku polskim 147 literatura

Brodziński K., 2002: O klasyczności i romantyczności i inne pisma krytyczne. 

Kraków.

Brückner a., 1917: Walka o język. lwów.

Bugajski M., 1999: Pół wieku kultury języka w Polsce (1945–1995). Warsza‑

Filip  g.,  2012:  Miejsce dla polszczyzny. Rozmowa z prof. Walerym Pisar-wa. 

kiem, przewodniczącym Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN, „Fo‑

rum akademickie” 1998, nr 6. dostępne w internecie: http://foruma kad.pl/archiwum/98/6/artykuly/06 -zycie_akad.htm  [data  dostępu: 

20.10.2014] – FM.

Klemensiewicz z., 1985: Historia języka polskiego. t. 1–3. Warszawa.

Kortowicz  s.e., 1891: Oczyszczyciel mowy polskiej czyli słownik obco słów składający się blisko z 10 000 wyrazów i wyrażeń z obcych mów utworzonych a w piśmie i w mowie polskiej niepotrzebnie używanych, oraz wyrazów gmin-nych, przestarzałych i ziemszczyzn w różnych okolicach Polski używanych z wysłowieniem i objaśnieniem Polskiem. Poznań.

Krasnowolski a., 1903: Najpospolitsze błędy językowe, zdarzające się w mo-wie i piśmie. Warszawa.

Kryński a.a., 1921: Jak nie należy mówić i pisać po polsku. Warszawa.

Markowski  a.,  red.,  2012:  Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN. 

Warszawa – WSPP.

Passendorfer a., 1902: Błędy językowe młodzieży szkolnej. lwów.

Rospond s., 1948: Druki mazurskie XVI w. olsztyn.

Rospond s., 1949: Studia nad językiem polskim XVI wieku. Wrocław.

skwarczyńska  s., 1937: Estetyka makaronizmu. (Próba postawienia zagad-nienia). W:  Prace ofiarowane Kazimierzowi Wóycickiemu. „z  zagadnień  Poetyki”, nr 6. Wilno, s. 337–370.

szober s., 1937: Na straży języka. Szkice z zakresu poprawności i kultury języka polskiego. Warszawa.

Walczak B., 1999: Zarys dziejów języka polskiego. Wrocław.

Walicki a., 1876: Błędy nasze w mowie i w piśmie, ku szkodzie języka polskiego popełnione oraz prowincynalizmy. Kraków.

www.tkj.uw.edu.pl/porjez/historia_poradnika.html [data dostępu: 08.10.

2014] – TKJ.

Część trzecia: W świetle słów i tekstów – o konceptualizacji w języku… 

148

Barbara Jasińska

Purism in the Polish language abstract

the article discusses the problems associated with the linguistic attitudes of  the Polish people. its aim is to present an overview of the linguistic purism in  the Polish language. linguistic purism is characterised by an excessive and rigor‑

ous form of concern about the purity and correctness of a language. in order to  indicate the periods in the history of the Polish language which featured puristic  tendencies, one had to analyse linguistic events which were marked by this phe‑

nomenon.

Барбара Ясиньска

Пуризм в польском языке Резюме

В статье поднимаются вопросы из области позиций поляков по отношению  к языку. Ее целью является представить очерк языкового пуризма в польской  среде. Языковой пуризм характеризуется преувеличенной и строгой формой  старательности  за  чистоту  и  правильность  речи.  Для  того,  чтобы  показать  моменты  в  истории  польского  языка,  в  которых  начались  пуристические  тенденции, необходимо былоприсмотреться языковым событиям, имеющим  атрибуты этого явления. 

o zmianach w definiowaniu kobiecości