O b e c n ie w p o lu naszego w id zen ia znajdzie się quodlibetpolifoniczny, znajdą się zbiorki zło ż o n e z te k stó w różnych autorów , in n y m i słow y: znajdą się d ru k o w a n e sztam buchy, im io n niki. Z ac zn ijm y od relatyw nie w czesnej publikacji dedykow anej Ja n o w i R a jnoldow i H in tz o
-76 • ✓ * 77 * * *
w i (H in zo w i) , u czniow i G im n a z ju m G dańskiego od 1735 ro k u , w y ru szającem u pięć lat
76 A ls der Wohlädle und Wohlgelahrte Herr Johann Reinhold H in tz der Weltweisheit und Rechtsgelehrsamkeit Beßissner
sein rühmlichst geßührtes Studiren fortzusetzen im M onat September 1140 von hier nach Königsberg abgieng begleiten Denselben mit folgenden Zeilen innen benannte Freunde, D a n z ig [1740]. E gz. B G P A N , sygn. O e 171 2° adl. 9.
później na studia do Królew ca. N a to m ik te n złożyły się teksty pisane prozą i w ierszem po łacinie, po n iem iecku i po francusku. W śród a u to ró w byli Ja n S am uela Ferber, K rystian G ram (G ram m ), W ilhelm W olters, B e n ia m in R eim er, M ic h ał M ü n d e l, Ja n D aw id H a n k e (H a n eke), Tom asz Idzi H o p p e, M ich ał B o g u m ił Treuge (z M alborka) i A n to n i T ru h a rd t (Truhard, T ruhart). N ie k tó rz y z n ich — F erber, G ram , H o p p e , W olters, R eim er, Treuge i T ru h a rd t —
78
byli kolegam i gim nazjalnym i H in tz a . A nalogicznie je s t w w ypadku innego d ru k u —
79 . . . . . .
rów nież z 1740 roku . W śród a u to ró w dw uk artk o w ej publikacji, dedykow anej N ata n o w i
. 80 • * - ■
B ogum iłow i S uterow i, uczn io w i G im n a z ju m od 1735 ro k u , w ybierającem u się na studia do Saksonii, byli B eniam in G ro d d e ck i Ja n K ornad E ic h h o rn , koledzy gim nazjalni, obaj
81 • ✓
zapisani w m etryce w 1729 ro k u , oraz Ja n M ic h ał W un d sch , m łodszy kolega, którego
82
nazw isko figuruje w m etryce pod ro k iem 1734 . Id en ty c zn ie w ypadnie odebrać — tym
* • • - 83 ■
razem czterokartkow y — d ru cz ek pośw ięcony D aw id o w i L udw ikow i de la M o tte , u cz n io w i G im n a z ju m G dańskiego od 1735 ro k u 84. W g ro n ie a u to ró w znaleźli się znani nam ju ż W undsch, W olters, R em er, lecz doszli dalsi, ró w n ież u cz n io w ie (z lat 1 7 3 2 -174085): M arcin G ra m (G ram m ), brat w y m ie n io n eg o w cześniej K rystiana, K rystian B og u m ił R osenberg, Jerem iasz M oll, Jan Karol W eydm ann (W eidm ann), J a n Jo a c h im L aurenz (L aurens), Ja n A ugust Siegfried, W ilhelm G o rd o n , S am uel H e n ry k M ogge, K rystian W aldau, A dam K rzy
sz to f Z achariae. Z roku 1741 p o ch o d z i im io n n ik dedy k o w an y A n to n ie m u H en ry k o w i Ke- m n ie 86, u czniow i G im n a z ju m od 1740 ro k u 87, z w pisam i K rzysztofa Ja n a T annenberga, D aniela H e rm a n a R ichtera, Ja n a Teofila Pegelaua, S alo m o n a Ja n tze n a, Ja n a B ü c h era i A n to niego T ru h a rd ta — je g o kolegów figurujących w m etry ce gim nazjalnej w latach 1732-174088.
N ie c o później — w 1748 ro k u 89 — ukazał się sz tam b u ch z dedykacją dla Filipa Sylw estra L ürseniusa i K arola Jo ach im a v o n B ehra, u cz n ió w g im n a z ju m od 1744 (L ürsenius) i od 1745
77 Księga wpisów, op. cit., s. 322. 78 Ibidem, s. 320, 322, 324, 325, 327.
79 A ls der W ohl-Edle und Wohl-Gelahrte Herr Nathanael Gottlieb Suter der Gottesgelahrtheit Beflissener 1740 den 27.
J u lii von hier nach Sächsischen hohen Schulen verreisete ii’olten Ihm m it diesen wenigen Zeilen begleiten innen benannte Freunde, D a n z ig [1740]. Egz. B G P A N , sygn. O e 171 2° adl. 31.
80 Księga wpisów, op. cit., s. 323. 81 Ibidem, s. 3 1 3 -3 1 4 . 82 Ibidem, s. 321.
83 A ls der (Tit.) Herr D avid Ludw ig de la Motte, der Gottesgelahrtheit Beflissener, sein allhier bishero rühmlichst geführtes
Studiren fortzusetzen, im Ja h r 1741 im M onat August von D a n zig nach H ohe Schulen verreiste, wolten Ihn mit wohlgemeinten Wünschen begleiten, innenbenannte treue Freunde, D a n z ig [1741]. Egz. B G P A N , sygn. Q b 10088 4°
adl. 13.
84 Księga wpisów, op. cit., s. 321. 85 Ibidem, s. 319, 3 2 0 ,3 2 2 -3 2 5 , 327.
86 A ls der (Tit.) Herr Anthon Heinrich Kemna, der Rechten Beflissener seine bishero rühmlich geführte Studia fortzusetzen
im Jahr 1741 im M onat Julius von D a n zig nach Hohen Schulen abreisete begleiteten Denselben mit einem wohlgemeinten Wunsche innenbenannte treue Freunde, D a n z ig [1741]. Egz. B G P A N , sygn. O e 171 2° adl. 12.
87 Księga wpisów, op. cit., s. 327. 88 Ibidem, s. 318, 3 2 5 -3 2 7 .
89 A ls die Wohlädle und Wohlgelahrte Herren, H err Philip Silvester Lürsenius der Arzeney-Wissenschajft Beflissener nach
W śró d u c z n io w sk ic h i stu d e n c k ic h w a le t (z o sie m n a sto w ie c z n e j gdańskiej poezji o k o liczn o ścio w ej) 47
ro k u (B eh r)90. W pisu dokonali koledzy z tego sam ego środow iska, to znaczy uczniow skiego i studenckiego, nie zawsze je d n a k w yw odzący się z G im n a z ju m G dańskiego. U cz e ln ię tę rep rezen to w ali m iędzy innym i Ja n K rzy szto f H e im , W ilh elm Pilatzki, A rn d Ja n z e n , Ja n E fraim G olz, K rystian Fryderyk P antaenius, W ilh elm H e n ry k Penski.
W 1757 ro k u o p ublikow ano dw a to m ik i dedykow ane Ja n o w i B og u m iło w i B arto ld ie m u
■ • • • *91 99
i Jo a ch im o w i Fryderykow i W eick h m an n o w i oraz Franciszkow i Ja k u b o w i Schalckow i ", A dresaci tych w alet pobierali nauki w G im n a z ju m G d a ń s k im ^ . To sam o pow iedzieć m o ż n a 0 au to rach tekstów . O to niek tó rzy z nich: M ic h ał D aw id Lange, F ryderyk A ugust D esch n er, Ja n M ic h ał W ulff, Jo a ch im W ilh elm W eickhm ann, Karol B e n ia m in R aschke, Ja n B ern ard
G regorovius, Ja n A dam Tritt, A dam L u d w ik Carpow , Ja n R enner. N a u k ę w G im n a z ju m
- ■ - - 94
G d ań sk im zaczynali oni w latach 1750-1756 .
R ó w n ież w późniejszych latach ukazyw ały się p o d o b n e im io n n ik i, zw łaszcza w d ziesię cioleciu 1770-1780. D edy k o w an o je K rystianow i B og u m iło w i P erschkem u i Ja n o w i F ryde rykow i S tein h ó fe lo w i95, H en ry k o w i Ja k u b o w i i Ja n o w i B og u m iło w i M a rte n so m 96, M ic h a łow i M y lc k em u , Ja n o w i R oh led ero w i i Ja k u b o w i F ryderykow i B e n th ie n o w i97, K arolow i
. . . . . .
98. . . .
E rn e sto w i K ositzky’em u i F ilipow i A dolfow i L am p em u , Jan o w i M ich ało w i K iepkem u
99 . . . .
1 Jan o w i H en ry k o w i S chm idtow i oraz A rn o ld o w i B og u m iło w i E hlerow i i G abrielow i
Fortsetzung ihrer gelehrten Bemühungen im Ja h r 1748 am 14ten des Augustmonats von D anzig ahreiseten, begleiteten Dieselbe mit folgenden Wünschen die in diesen Blättern benannte Freunde, D a n z ig [1748] Egz. B G P A N , sygn. O e
171 2° adl. 19.
90 Księga ivpisow, op. cit., s. 3 3 1 -3 3 2 .
91 Ode. A n die [...] Herrn Johann Gottlieb Bartoldi, der Gottesgelahrtheit Beflissenen und Herrn Joachim Friedrich
Weickhmann, der Rechtsgelehrsamkeit Beflissenen bey Ihrer Abreise a u f die hohe Schule nach Rostock. Im N am en hinten benannter Freunde. D anzig, 1757 im H erbst-M onat, [D a n z ig 1757]. Egz. B G P A N , sygn. O e 64 2° adl. 91. 92 A ls der [...] H err FrantzJacob Schalck um seine Erkänntnis in der Gottesgelahrheit und Weltweisheit z u vergrössern im Herbstmonat des 1757sten Jahres nach Rostock verreiste, bezeigten bey seiner Abreise ihre Freundschaft Innengenannte,
D a n z ig [1757]. Egz. B G PA N , sygn. O e 64 2° adl. 92. 93 Księga wpisów, op. cit., s. 3 3 1 -3 3 2 , 340.
94 Ibidem, s. 337—345.
95 A n die [...] Herren Christian Gottlieb Perschke und Johann Friedrich Steinhöfel, der Gottesgelahrtheit rühmlichst
Beflissene, bei Ihrer Abreise nach Göttingen und Leipzig von Innenbenannten Freunden. Im M onath September 1771,
D a n z ig [1771]. Egz. B G P A N , sygn. O e 8974 4°.
96 Denen [...] Herren Herrn Heinrich Jacob Martens und Herrn Johann Gottlieb Martens, beyder Rechte rühmlichst
Beflissenen, bei Ihrer Abreise nach Göttingen, zu m D enkm al aufrichtiger Freundschaft geweihet von Innenbenannten. Im Septem berM onathe des 1773stenJahres, D a n z ig [1773]. Egz. B G P A N , sygn. O e 8453 2°.
97 Denen [...] Herren Michael Mylcke, Johann Rohleder und Jacob Friedrich Benthien, der Gottesgelahrtheit rühmlichst
Beflissenen, bey Ihrer Abreise nach Königsberg und Greiffswalde zu m D enkm al aufrichtiger Freundschaft geweihet von Innenbenannten. Im M onat September des 1773stenJahres, D a n z ig [1773]. Egz. B G P A N , sygn. O e 8714 2°.
98 A n Herrn K ositzky und Herrn Lampe, der Arzeneiwissenschaft rühmlichst Belftssene. Gewidmet bei Ihrer Abreise vom
Danziger Gymnasio nach der hohen Schule Göttingen von Ihren Freunden. 1773. Im M onath M ä rz, D a n z ig [1773].
Egz. B G P A N , sygn. O e 70 8° adl. 1; O e 76 8° adl. 2.
99 A n di[e] Wolädle und Wolgelarte Herren Herrn Johann Michael Kiepke, der Gottesgelartheit rümligst Beflissenen, und
Herrn Johann Heinrich Schmidt, beider Rechte rümligst Beflissenen. Im M onat A pril des 1779sten Jahres, D a n z ig [1779].
B ogum iłow i R ein ick o w i100. Aż sześciu spośród w y m ie n io n y c h w p isan o w m etryce G im n a
-101 |Q9
zju m G dańskiego w tym sam ym — 1769 — roku , pozostałych w latach 1770-1774 A co m o ż n a pow iedzieć o autorach? To sam o, co o w ielu innych, w cześniej w y m ie n io nych. Byli rów ieśnikam i w yjeżdżających na studia lub ich m ło d szy m i kolegam i z G im n a zju m G dańskiego. C zęść z nich podjęła ju ż naukę za granicą. W y m ień m y n iektórych: E fraim L indner, Ja n D aniel R ichter, S am uel B og u m ił W eick h m an n , S am uel B en ed y k t Flander, A leksander B ertold W ichers J a n E fraim W alter J a n B o g u m ił M a rte n s, K arol F ryderyk Teodor B ertling, Karol E rn e st K ositzki, Ja k u b F ryderyk B e n th ie n , J a n Ja k u b Plaga (wszyscy ro z p o częli naukę w G im n a z ju m G d ań sk im w ty m sam ym ro k u — 1769), Ja n E rd m a n Felskau J a n M ich ał Kiepke, A braham B en iam in K rüger, W ilh elm E rn e st Elganow ski.
W n astęp n y m dziesięcioleciu o p u b lik o w a n o nie m niej liczne im io n n ik i — ofiarow ane
•
103
■Ja n o w i G o tfrydow i B a rendtow i i K arolow i G otfry d o w i S ch o p en h a u ero w i , A bsalonow i F ryderykow i M a rx o w i104, K arolow i B e n iam in o w i B aren d to w i i K arolow i E fraim ow i R oe- p ello w i105, Ja n o w i L u d o lp h o w i R a tz k ie m u 106, Ja n o w i K rystianow i A y ck e m u 107, pobierają cym — ja k p o p rzed n icy — naukę w G im n a z ju m G d ań sk im (do m etryki w pisani zostali
1 ()fi\
w latach 1779-1782 A uto rzy zgodnie z tradycją w y w odzili się w w iększości z tych sa m ych — u cz n io w sk o -stu d e n c k ic h — kręgów. W iele nazw isk ju ż znamy, do d ajm y kilka now ych: A bsalon F ryderyk M arx, Ja n F ryderyk O yer, D an ie l S o m m erfeld t, J o n a ta n E rn e st G o tfry d E hw ald, D itm e r W ilh elm L ösekann. I oni byli u cz n ia m i G im n a z ju m G dańskiego.
W reszcie końcow e lata X V III w ieku. U kazały się w ów czas sz tam b u ch y ofiarow ane K arolow i Ja n o w i F ryderykow i v o n R o sen b erg G ru szcz in sk iem u (G ruszczyński) i K arolow i
100 Denen Wohledlen und Wohlgelahrten Herren Herrn Arnold Gottlieb Ehler, beyder Rechte rühmlichst Beflissenen, und
Herrn Gabriel Gottlieb Reinick, derArzneygelahrtheit rühmlichst Beflissenen, bey Ihrer Abreise von D anzig nach Göttingen gewidmet von Innenbenannten. Im M onat M ä rz des \779sten Jahres, D a n z ig [1779]. Egz. B G P A N , sygn. O e 59 8°
adl. 24.
101 Księga wpisów, op. cit., s. 3 4 6 -3 4 8 . 102 Ibidem, s. 3 5 1 -3 5 6 .
103 A n die [...] Herren, Herrn Johann Gottfried Barendt, der Gottesgelahrtheit rühmlichst Beflissenen und Herrn Carl
Gottfried Schopenhauer, beyder Rechte rühmlichst Beflissenen. Bei Ihrer Abreise vom D anziger akadem. G ym nasium nach der hohen Schule z u Göttingen von Ihren Freunden geividmet. Im M onath September 1782, D a n z ig [1782]. Egz. B G
P A N , sygn. O e 70 8° adl. 2.
104 Unserm abreisenden Freund dem [...] Herrn Absalon Friedrich M arx, der Gottesgelahrtheit rühmlichst Beflissenen. Im
M onat A pril 1784, D a n z ig [1784]. Egz. B G P A N , sygn. O e 70 8° adl. 3.
105 Unsern abreisenden Freunden, den [...] Herren, Herrn Karl Benjam in Barendt und Herrn Karl Ephraim Roepell,
beider Rechte rühmlichst Beflissenen. D anzig, im Augustmonat 1785, [D a n z ig 1785]. Egz. B G P A N , sygn. O e 70 8°
adl. 4.
106 Unserm abreisenden Freund, dem [...] Herrn Johann Ludolph R atzki, beyder Rechte rühmlichst Beflissenen. Im
Lenzm onde des 86sten Jahres, D a n z ig [1786]. Egz. B G P A N , sygn. O e 70 8° adl. 5.
107 Ihrem geliebten Freunde Herrn Johann Christian Aycke, der Rechte rühmlichst Beflissenen, zu m freundschaftlichen
Andenken geividmet von Innenbenannten. Im September 1788, D a n z ig [1788]. E gz. B G P A N , sygn. O e 70 8° adl. 7.
W śró d u c z n io w sk ic h i stu d e n c k ic h w alet (z o sie m n a sto w ie c z n e j gdańskiej p o ezji o k o liczn o ścio w ej) 49
L obegottow i H ac k ero w i109, J e rz e m u L udw ikow i K u m m e ro w i110, Ja n o w i B og u m iło w i
Stel-• Stel-•
111
terow i i S am uelow i L eopoldow i S chim m ingow i , K arolow i G o tth ilfo w i G ro n e rto w i i
Ta-112 113 114
now i M ichałow i Langw aldow i oraz S am uelow i B og u m iło w i S chefflerow i , będącym — z w yjątkiem tego ostatniego — uczniam i G im n a z ju m G dańskiego. C zęść z nich w pisana została w m etryce w ty m sam ym roku, zw łaszcza w 1790115. Z tego sam ego grona w yw odzili się — w w iększości — autorzy tekstów zam ieszczonych w im io n n ik ach . W ym ień m y p rzy kładow o następujących: Jan Jakub Schalk, Samuel Salomon Schneider, Krystian B ogum ił Priickel- m eier J e r z y Teodor D ietrich, D aniel Fryderyk Rosner, Karol Fryderyk B enedykt C osak (Cosack), Ja n M ichał Langwald, Jerzy Ludwik Kum m er, Bogum ił Samuel Walter, Jan B ogum ił Stelter, Karol Lobegott H acker, E rnest B eniam in Badengoth, Jan Sam uel Schultz, Jerzy Fryderyk Fleischer J a n D aw id W eichbrodt, Ja n D aw id Friederichs. Ten i ó w m ógł o sobie napisać: itineris socius, tow arzyszył b o w iem w yjeżdżającem u na u n iw ersytet, by w raz z n im podjąć studia.
N azw iska tu w różnych kontekstach przyw oływ ane — n ie k tó re w ielo k ro tn ie — św iad czą, że noszący je uczniow ie i studenci w ystępow ali często w d w ó ch rolach: ja k o autorzy w pisów , i to w cale często w dw óch, a n aw et trze ch im io n n ik ach , oraz ja k o adresaci przygo tow anych z m yślą o nich d rukow anych sz tam b u ch ó w D ziało się tak bodaj od początku interesującego nas tutaj stulecia. Z aczn ijm y od Ja n a K onrada E ic h h o rn a 116, w y m ie n io n eg o ju ż w gronie autorów . W publikacji je m u dedykow anej zn ajd u jem y n iem al w szystkie n azw i
ska znane ju ż skądinąd. Z now ych w y m ie ń m y D aniela H e rm a n a R ichtera, K aspra H en ry k a
109 D em Andeketi unserer unvergeßlichen Freunde Herrn Carl Johann Friedrich von Rosenberg Gruszczinski, der
Oeconomie Beßißenen, und Herrn Carl Lobegott Hacker, der Gottes Gelahrtheit Beßißenen, bey Ihrer bevorstehenden Abreise a u f die hohe Schule nach Königsberg. G ew idm ent von Innenbennanten und überreicht von [Sam uel Salotno j Schneider, [G . H . T h .] Poboivski und [Carl Friedrich Benedict] Cosack. Im M ä rz 1793, D a n z ig [1793]. Egz. B G
P A N , sygn. O e 77 8° adl. 3.
110 Unserm abreisenden Freunde Herrn Herrn George Ludw ig Kummer, beider Rechte rühmlichst Beflissenen, bey Seiner
Abreise von unserm akademischen Gymnasio a u f die hohe Schule nach Frankfurt an der O der gewidmet von Innenbenannten und überreicht von Johann Karl Alberti, A rthur Payne, Karl August Stelter. Im September 1794, D a n z ig [1794]. Egz.
B G P A N , sygn. O e 70 8° adl. 9 i O e 77 8° adl. 5.
111 Neues Taschen-Buch. Denen Herrn Herrn J[ohann] G[ottlieb] Stelter und Siamuel] L[eopold] Schimming bey Ihrer
Abreise gewidmet von Innbenannten, D a n z ig [po 1790]. E gz B G P A N , sygn. Q b 10088 4° adl. 5.
112 Z u m A ndenken der Freundschaft dem Herrn, herrn Carl G otthilf Gronert, d. G . G . B ., bey seiner Abreise a u f die hohe
Schule nach Halle und dem Herrn, Herrn Johann Michael Langivald, d. G . G . B., bey seiner Abreise a u f die hohe Schule nach Königsberg im N am en aller Innenbenannten errichtet von [Peter] Barck, [Johann Sam uel] Schultz, [Johann D avid] Weichbrodt, [Carl Abraham] Voßberg. Danzig, im September 1795, [D anzig 1795]. Egz. B G PA N , sygn. O e 77 8° adl. 7.
113 W sz ta m b u c h u o fiaro w a n y m S ch efflero w i n ie p o d a n o je g o im io n . W ydaje się, że c h o d z i tu o S am u ela B o g u m iła S ch efflera (ur. w 1775 ro k u w G d a ń sk u ), k tó ry p o stu d ia c h w K ró le w c u i H alle został p a sto re m w K oszw alach (G o ttsw a ld e ). Por. L. R hesa, Kurzgefasste Nachrichten von allen seit 1775 an den evangelischen Kirchen
in Ostpreuszen anestellten Predigern..., K ö n ig sb e rg 1834, s. 96.
114 N oth und H ülfs-B iichleinfür Reisende. Unserm allgemein geliebten Freunde [ Samuel Gottlieb ] von Scheffler, der Theol.
Stud., bei Seiner Abreise nach Königsberg, D a n z ig 1796. Egz. B G P A N , sygn. O e 77 8° adl. 9.
115 Księga wpisów, op. cit., s. 3 6 8 -3 7 2 (lata 1 7 8 6 -1791).
116 A ls der (Tit.) HerrJohann Conrad Eichhorn der Gottes-Gelahrtheit Beßiessener sein alhier rühmlichst geführtes Studiren
fortzusetzen im Ja h r 1741 den 29 Julius von D anzig nach Sächsischen hohen Schulen abreisete begleiteten Denselben mit einigen aufrichtigen Wünschen innenbenannte Freunde, D a n z ig [1741]. Egz. B G P A N , sygn. Q b 10088 4° adl. 16.
E berhardiego, Ja n a A dolfa O esterre ich a , Ja n a B iichera, S alom ona Ja n tze n a, D aw ida Sachsa w yw odzących się — b ez w yjątk u — sp o śró d u cz n ió w (zapisanych głó w n ie w latach 1738-1739) G im n a zju m G ań sk ieg o 117. W ym ienione nazw iska pow tarzają się w publikacji adresow anej do Tomasza Idziego H o p p e g o 118, ucznia G im n a z ju m G dańskiego od 1737 ro k u 119, Karola H a n m a n n a i B en iam in a G ro d d e c k a 120, u cz n ió w z lat 1729 (G roddeck) i 1732 ( H a n m a n n )121. D w aj z n ic h — H o p p e i G ro d d e c k — utrw alili się j u ż w w cześniej w y m ie n io n y ch sztam buchach. P rzykładów tego typu m o żn a podać w ięcej. O g ra n ic zm y się do kilku. N ajp ierw to m ik zw iązany z osobam i M ichała W unscha, Ja n a D aw ida H an k eg o i D aniela H e rm a n a R ich te ra122, u c z n ió w G im n a z ju m G dańskiego, z k tórych H an k e , R ich ter i M ich ał W ittw erck, w y m ie n io n y ró w n ież na karcie tytułow ej om aw ianej walety, rozpoczęli naukę w 1732 ro k u 123, W unsch — dw a lata p ó ź n ie j124. Z pow stałych w n astępnych latach p rzy p o m n ijm y to m ik dedykow any S am uelow i B enedyktow i F landerow i, A leksandrow i B ertoldow i W ichersow i i G o tfry d o w i E ilh ard o w i R einickow i (R einick, R e in c k e )125, u cz n io m G im n a z ju m od 1769 ro k u 126. Teksty zam ieszczone w tym to m ik u podpisali rów nież u czniow ie G im n a zju m G dańskiego, przew ażn ie z lat 1769-1770, z niew ielkim udziałem w pisanych w latach 1 7 7 2 -1 7 7 3 127. W y m ień m y ich: Je rz y B o g u m ił D ittm a n n , Karol O tto Z abani (Zabany), Sam uel B o g u m ił W eick h m an n , D aniel L ud w ik Setau, K arol B o g u m ił de C ed ern sto lp e, Karol F ryderyk E hler, Ja n B e n ia m in M atth esiu s, Ja n K rystian W alter, Karol F ryderyk Teodor B ertling, A drian F ryderyk E ngelcke, Karol Jeschcke, W alenty H e n ry k Z ern ec k e, P io tr A ndrzej W itzgall, B o g u m ił A lb rec h t G ottel, Ja n F ryderyk Schollyn, D aniel B ogusław Pauli, Ja n K rystian V olkm ann (V olckm ann), Ja n E rd m a n n Felskau, E m a n u el K onstanty Fahr, Jan Ja k u b Plaga. S ięgnijm y jeszcze po zbiorek dedykow any Ja n o w i M ic h
a-117 Księga wpisów, op. cit., s. 318, 3 2 5 -3 2 7 .
118 A ls der Wohladle und Wohlgelahrte Herr Thomas Aegidius Hoppe der Rechten und Weltweisheit eifrigst Beflissener sein
rühmlich geführtes Studiren weiter fort z u setzen von hier nach Sächsischen Hohenschulen ging begleiteten Denselben mit folgenden Wünschen innenbenannte Freunde, D a n z ig 1741. E gz. B G P A N , sygn. O e 171 2° adl. 11.
119 Księga wpisów, op. cit., s. 324.
120 A ls die Wohlädlen und Wohlgelahrten Herrn Carl H anm ann und Benjamin Groddeck der Gottesgelahrtheit Beflissene
Ihre bisher rühmlichstgeführte Studia fortzusetzen im Ja h r 1741 den 30J u n . von D anzig nach Sächsischen H ohen Schulen abreiseten, begleiteten Selbige innen benannte Freunde, D a n z ig [1741]. Egz. B G P A N , sygn. O e 171 2° adl. 7.
121 Księga wpisów, op. cit., s. 313 i 318.
122 A ls die Herren Michael Wunsch, der Gottesgelahrtheit, Johann D avid H anke, der Rechtsgelahrtheit, Michael Wittwerck,
der Arzeneykunst, und Daniel H erm ann Richter, der Gottesgelahrtheit Beflissene Ihre bishero in D anzig rühmlich geführte Studia weiterfortzusetzen sich im Ja h r 1742 den 3 September nach Sächsischen hohen Schulen begaben begleiteten Dieselben mit folgenden wohlgemeinten Glückwünschen innen benannte treue Freunde, D a n z ig [1742]. E gz. B G P A N , sygn. O e
1 7 1 2 ° adl. 39.
123 Księga wpisów, op. cit., 318. 124 Ibidem, s. 321.
123 A n die Wohlädle und Wohlgelahrte Herren, Herrn Sam uel Benedict Flander, Herrn Alexander Barthold Wichers, und
Herrn Gottfried Eilhard Reinick, der Rechtsgelahrheit rühmlichst Beflissene. Gewidmet bei Ihrer Abreise vom Danziger Gymnasio nach den hohen Schulen Göttingen und Wittenberg von Ihren Freunden. 1774 int M onate M ä rz, D a n z ig
[1774]. Egz. B G P A N , sygn. O e 6425 8°. 126 Księga wpisów, op. cit., s. 348 i 351. 127 Ibidem, s. 3 4 6 -3 4 8 , 3 5 1 -3 5 5 .
W śró d u c z n io w sk ic h i stu d e n c k ic h w a le t (z o sie m n a sto w ie c z n e j gdańskiej poezji o k o liczn o ścio w ej) 51
łow i F ryderykow i M u n d to w i128 (zapisanem u w m etryce gim nazjalnej w 1775 r o k u 129) w y ruszającem u na studia do Jeny. F igurujące w n im nazw iska należą do u cz n ió w G im n a zju m G dańskiego. O to przykłady: K arol B ogusław Scholtz, K rystian M ichał N a ta n G erber, Karol W ilh elm S chim m ing, A braham G erstenberger, F ranciszek Bellair, Ja n Ja k u b Foss, Ja n A d o lf H o fm e iste r (H o ffm eister), Karol A leksander G órkę (G oercke), Ja n K rzy szto f S chulz, Paw eł Ja k u b R osenthal. W szyscy zapisani zostali w m etryce gim nazjalnej w latach 1776—1781130. I jeszcze je d e n im io n n ik — z ro k u 1797 — dedykow any E rn esto w i B en iam in o w i B adengo- thow i, gdy te n w yruszał na u n iw ersy te t w K ró lew cu 131. B adengoth był u c z n ie m G im n a zju m — od 1791 ro k u 132, a w pisy w alm an ach u były dziełem je g o gim nazjalnych kolegów. D ość w ym ienić tu — przykładow o — Jo a ch im a A ugusta L udw ika W altera, K arola A ugusta Steltera, Ja n a Ludw ika G regoroviusa, Ja n a H en ry k a Peterssena, N a ta n a G otfryda S chultza, K arola A ugusta V ieritza, F ranciszka Teodora Józefa H en ry k a K rakow a i Ja n a B eniam ina Pahla, zapisanych w m etryce G im n a z ju m w latach 1 7 8 7 -1 7 9 5 133.
N a specjalną uw agę zasługują autorzy, k tórych nazw iska pojaw iają się w w yjątkow o licznych im ionnikach. C h o d z i tu m ięd zy in n y m i o Jo a ch im a W ilh elm a W eickhm anna, uczn ia z 1752 ro k u 134, Ja n a R e n n e ra , u cz n ia z 1756 r o k u 135 i F ryderyka D esc h n era z 1782 ro k u 136. Im także d ed ykow ano stosow ne w ale ty 137. W eick h m an n — dod ajm y — m usiał należeć do grona szczególnie czynnych inicjatorów przygotow ania i w ydania im io n ników. Świadczy o ty m zapis w to m ik u d edykow anym K arolow i G abrielow i S chm idtow i
138 •
i Jak u b o w i M ichałow i S chm idtow i . Tu u zu p e łn ie n ie : w n iektórych sz tam b u ch ach po d
a-128 D em Wohledlen und Wohlgelahrten Herrn Johann Michael Friederich M undt, der Gottesgelahrtheit rühmlichst
befließenen. Bei Seiner Abreise von unsern akademischen G ym nasium nach der hohen Schule z u Jena von Seinen Freunden gewidmet. Übergeben von Dallmer und Goll. Im A pril 1784, D a n z ig [1784]. Egz. B G P A N , sygn. O e 8700 8°.
129 Księga wpisów, op. cit., s. 357. 130 Ibidem, s. 3 5 8 -3 6 4 .
131 D em Herrn Ernst Benjamin Badengoth bey Seiner Abreise a u f die Universität Königsberg. Im Septembermonat 1797, D a n z ig [1797]. Egz. B G P A N , sygn. O e 77 8° adl. 14.
132 Księga wpisów, op. cit., s. 372. 133 Ibidem, s. 368, 3 7 2 -3 7 4 . 134 Ibidem, s. 339. 135 Ibidem, s. 345. 136 Ibidem, s. 365.
137 Gefühle und Ausdrücke inniger Freundschaßt, Bey der Abreise unseres Lieben, Friedrich Deschner, der Gottes Gelahrtheit
Beflissenen, a u f die Academie Göttingen, im N am en aller überreicht vonJ. G . Schaal,J. E. Andreae und W. G . Fluge. Im September 1788, D a n z ig [1788]. Egz. B G P A N , sygn. O e 70 8° adl. 8. — Ihren Verehrungswürdigen Freunden Herrn Johann Renner der Gottesgelartheit und Herrn Karl Renner der Rechtsgelartheit rühmlichst Beflissenen widmen flolgende Zeilen bei Ihrer Abreise nach Halle Innenbenannte. D a n zig im Aprilm onat des Jahrs 1760, [D a n z ig 1760]. Egz. B G
PA N , sygn. O e 9178 2°. — A n Herrn Joachim W ilhelm Weickhmann, der Rechte und schönen Wissenschaften rühmlichst
Beflissenen bey Seiner Reise nach Wittenberg z u m D enkm ahl ihrer Freundschaft von Innengenannten. D a n zig im Herbstmond des 1758stenJahres, [D a n z ig 1758]. Egz. B G P A N , sygn. O e 64 2° adl. 114.
138 Unsern theuersten Freunden Herrn Carl Gabriel Schm idt und Herrn Jacob Michael Schmidt der Rechte rühmlichst
Beflissenen bey Ihrer Abreise nach der Universität Göttingen von Ihren Commilitonen z u m Geneigten A ndenken gewidmet und besorgt vonJ. W. Weickhmann und R G . Engelcke, D a n zig 1788, im M onath September, [D a n z ig 1788]. Egz. B G
w an o im iona i nazw iska inicjatorów ich opublikow ania, tych, którzy nad w y d an ie m czuw ali, nie ograniczyli się zatem tylko do autorskiego u czestnictw a w ty m edy to rsk im przedsięw zię ciu. D ow ód: na odw rocie karty tytułow ej na przykład w alety p rzeznaczonej dla Jerzeg o