czynnikami mechanicznymi – obtarciami, skaleczeniami, przecięciami, ukłuciami w wyniku kontaktu z ostrymi i chropowatymi narzędziami, przedmiotami i powierzchniami;
czynnikami biologicznymi – mikroorganizmami chorobotwórczymi, w tym bakteriami, wirusami wraz z wytwarzanymi przez mikro- i makroorganizmy - toksynami i alergenami;
czynnikami chemicznymi – środkami do dezynfekcji i sterylizacji, detergentami, lekami;
czynnikami termicznymi – możliwością poparzeń w wyniku kontaktu z gorącymi powierzchniami lub urazów wynikających z kontaktu
Ręce pracownika biorą aktywny udział we wszystkim
czynnościach zawodowych, co wiąże się z ich bezpośrednim
narażeniem na działanie czynników niebezpiecznych
i szkodliwych, często
występujących równocześnie.
Zarówno w przypadku rękawic medycznych, jak i rękawic ochronnych, istotne jest prawidłowe stosowanie w celu zapewnienia bezpiecznej pracy
w kontakcie z wymienionymi czynnikami niebezpiecznymi i szkodliwymi.
Obydwa typy wymienionych rękawic podlegają przepisom dyrektyw unijnych i powinny spełniać zawarte w nich wymagania zanim zostaną wprowadzone na rynek Unii
Europejskiej
i wybrane do stosowania przez poszczególnych użytkowników.
Szkolenie dla firmy AMW REWITA, dnia 8 stycznia 2021r.150
Wyżej podane definicje rękawic medycznych wynikają z norm europejskich, które odnoszą się do tej grupy wyrobów i określają wymagania, jakie powinny
spełniać rękawice medyczne.
Są to normy: EN 455-1, -2, -3, -4.
Wymienione normy europejskie są zharmonizowane z dyrektywą dotyczącą wyrobów medycznych 93/42/EWG lub Rozporządzeniem Parlamentu
Europejskiego i Rady (UE) 2017/745
Rękawice medyczne są zaliczane do wyrobów medycznych i są one przeznaczone do stosowania w lecznictwie w celu ochrony pacjenta i użytkownika rękawic przed wzajemnym zakażeniem i zanieczyszczeniem.
Rękawice medyczne są wyrobami jednorazowego użytku, co oznacza, że powinny być zawsze zakładane przed kontaktem z pacjentem oraz zdejmowane natychmiast po zakończeniu wykonywania określonej czynności w kontakcie z tym pacjentem.
Szczegółowe informacje na temat rękawic medycznych
https://semper.info.pl/wp-content/uploads/2016/04/rekawice-medyczne-semperit.jpg
.
Rękawice będące wyrobem medycznym spełniają wymagania prawne wynikające z Dyrektywy medycznej 93/42/EWG lub Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego
i Rady (UE) 2017/745 w odniesieniu do norm:
EN 455-1:2000 – Rękawice medyczne do jednorazowego użytku - Część 1: Wymagania i badania na nieobecność dziur,
EN 455-2:2015 – Rękawice medyczne jednorazowego użytku - Część 2: Wymagania i badania dotyczące właściwości fizycznych,
EN 455-3:2006 – Rękawice medyczne jednorazowego użytku - Część 3: Wymagania i badania w ocenie biologicznej,
EN 455-4:2009 – Rękawice medyczne do jednorazowego użytku - Część 4: Wymagania i badania dotyczące wyznaczania okresu trwałości.
Wymagania odnoszące się do rękawic medycznych dotyczą:
wodoszczelności (nieobecność dziur);
właściwości fizycznych (m.in. długości, szerokości, siły zrywania przed i po przyspieszonym starzeniu);
oceny bezpieczeństwa biologicznego (zawartość talku, substancji chemicznych uznanych za alergeny i innych, endotoksyn, pudru oraz wymywalnych białek w rękawicach z lateksu kauczuku naturalnego);
wyznaczania okresu trwałości.
Niektóre wyroby są oceniane pod kątem na przenikanie patogenów oraz substancji chemicznych, a odpowiednie informacje na temat uzyskanych wyników badań są podawane przez producentów w informacji dołączanej do rękawic.
Szkolenie dla firmy AMW REWITA, dnia 8 stycznia 2021r.152
Na jakość ochrony zapewnianej przez rękawice lateksowe, nitrylowe lub winylowe wpływa nie tylko
materiał, z którego zostały zrobione, ale również przestrzeganie zalecanego czasu i warunków stosowania oraz zasad przechowywania [3].
Rękawice nitrylowe Rękawice winylowe Rękawice foliowe Materiały, z których wykonane są rękawice medyczne, muszą mieć charakter hydrofobowy, by nie sprzyjały adhezji komórek. Większość substancji chemicznych rozcieńcza się w wodzie, a hydrofobowa powierzchnia
rękawicy sprawia, że substancje te nie utrzymują się na rękawicy, dzięki czemu obecność zanieczyszczeń mikrobiologicznych ulega zmniejszeniu [3]. Hydrofobowość rękawic obniża ryzyko zakażeń biologicznych
patogenami pochodzącymi z krwi czy z płynów ustrojowych.
Wśród dostępnych na rynku rękawic medycznych użytkownicy mogą wybrać rękawice wykonane z następujących materiałów:
Lateksu naturalnego Kauczuk poliakrylonitrylowy Polichlorek winylu
Rękawice medyczne chroniące personel medyczny muszą charakteryzować się: odpornością na
uszkodzenia mechaniczne i środki chemiczne wykorzystywane w praktyce medycznej, odpornością
na penetrację wirusów, komfortem użytkowania, dopasowaniem do rąk, możliwością wykonywania
precyzyjnych ruchów.
Rękawice nitrylowe Rękawice winylowe Rękawice foliowe Rękawice medyczne wykonane z ww. materiałów mają swoje wady i zalety, które powinno się uwzględniać
przy doborze rękawic dla poszczególnych pracowników do wykonywanych przez nich czynności.
Lateks jest materiałem wytwarzanym z naturalnego lub syntetycznego kauczuku. Jego charakterystyczną cechą jest to, że jest bardzo rozciągliwy, dzięki czemu rękawiczki dopasowują się do ręki i umożliwiają wykonywanie bardzo precyzyjnych
ruchów. Są wygodne w użytkowaniu i tanie, co przejawia się ich dużą popularnością. Wytrzymały i elastyczny materiał najlepiej chroni przed krwiopochodnymi patogenami oraz częścią niebezpiecznych chemikaliów.
W powszechnym użyciu dostępne są rękawice lateksowe pudrowe i bezpudrowe oraz niejałowe i jałowe.
Lateks jest bardzo dobrym materiałem na rękawic, ale niestety ma tendencję do wywoływania uczuleń. Problemem mogą okazać się alergizujące białka występujące w koloidalnym roztworze kauczuku, z którego powstaje lateks. Szacuje się, że od
8-17% pracowników ochrony zdrowia ma alergię na lateks. Głównymi objawami miejscowymi są: pokrzywka, rumień, świąd skóry, pojawić się mogą też zapalenie spojówek, nieżyt nosa czy astma, w rzadkich przypadkach może dojść do anafilaksji
uogólnionej i ostrej niewydolności oddechowej [4,5,]
[4]. Maciej Kowalewski, Marek L. Kowalski, „Alergia na Lateks”, Alergia Astma Immunologia, 1997, 2(2), s. 78-86
[5] Katarzyna Gembka, Ewa Cichocka Jarosz, „Alergia na lateks – czynniki wywołujące, symptomatologia i postępowanie”, Alergia Astma Immunologia 2013, 18 (3): 151-163
Szkolenie dla firmy AMW REWITA, dnia 8 stycznia 2021r.154
Uczulenie na lateks – reakcje na nadwrażliwość
[6]. Wiesława Kamińska, „Alergia na lateks u pracowników służby zdrowia i możliwości jej ograniczania”, Bezpieczeństwo Pracy 3/2002, s.4-7
Zapalenie skóry będące skutkiem podrażnienia – to najczęstsze uczulenie na lateks wywołane przez rękawice. Jest spowodowane poceniem się rąk, podrażnieniem skóry przez materiał, obecnością pozostałości mydła i środków antyseptycznych na skórze. Puder w rękawicach pudrowych może wysuszać i podrażniać ręce. Wszystko to łącznie daje typowe objawy podrażnienia i uczulenia na lateks: zaczerwienienie, obrzęki, suchość, łuszczenie się naskórka, powstawanie ran i pryszczy.
Alergia na lateks typu opóźnionego – jest rzadziej występująca, ale ma charakter bardziej uogólniony i wiąże się z większym dyskomfortem. Wypryski w miejscach kontaktu i na przedramionach pojawiają się do kilkunastu godzin po kontakcie z alergenem.
Natychmiastowe reakcje alergiczne – są zdecydowanie najgroźniejsze, choć to zależy od ich nasilenia.
Natychmiastowe reakcje alergiczne mogą objawiać się tylko pokrzywką i zapaleniem skóry, ale objawy uczulenia na lateks mogą być też poważniejsze: nieżyt nosa, zapalenie spojówek, astma oskrzelowa, obrzęk naczynioruchowy, odczyny uogólnione, a nawet wstrząs anafilaktyczny [6,7].
Oferowane są również rękawice lateksowe bezpudrowe mają obniżoną ilość białek i są tolerowane przez większość osób.
To w dużym stopniu zmniejsza nieprzyjemne reakcje dłoni.
Zaleca się stosowanie rękawic nieuczulających, z których najpopularniejsze są rękawice nitrylowe, nie ustępujące, a w niektórych aspektach nawet przewyższające rękawiczki lateksowe.
Rękawice lateksowe pudrowane
Rękawice lateksowe pudrowane mają od wewnętrznej strony puder, który ułatwia ich zakładanie i zdejmowanie oraz zapobiega przyklejaniu się lateksu do dłoni, co jest idealne, gdy pracownicy stale zdejmują rękawice i wymieniają je na nowe.
Puder wewnątrz rękawicy to skrobia kukurydziana, która zapobiega podrażnieniom, w przeciwieństwie do poprzednich proszków stosowanych w rękawicach. Puder nie tylko ułatwia zakładanie rękawic, ale także sprawia, że ręce twojego personelu pozostają suche i wygodne. Ten rodzaj jednorazowych rękawic jest również bardziej odporny na rozdarcia i
rozdarcia niż rękawice bezpudrowe.
Bezpudrowe rękawice lateksowe
Po wprowadzeniu zakazu FDA bezpudrowe rękawice lateksowe stały się znacznie bardziej powszechne w branży medycznej, a także są powszechne w gastronomii. Główną zaletą rękawic bezpudrowych w porównaniu z opcjami pudrowymi jest to, że
nie pozostawiają one niepożądanych resztek na rękach lub sprzęcie.
Dodatkowo, nowe rodzaje rękawic bezpudrowych są tak samo łatwe do założenia jak opcje pudrowane, co czyni je doskonałym zamiennikiem dla innych rękawic pudrowanych.
Na rynku występują dwa główne rodzaje rękawic lateksowych – pudrowane i bezpudrowe.
Każdy rodzaj ma swoje wady i zalety i jest dedykowany do różnych sytuacji związanych z ich użytkowaniem.
Szkolenie dla firmy AMW REWITA, dnia 8 stycznia 2021r.156
Rękawice nitrylowe Rękawice winylowe Rękawice foliowe
Nitryl to syntetyczny, trwały materiał bardzo dobrze sprawdzający się w wytwarzaniu rękawiczek jednorazowych.
Nitrylowe modele muszą być dobrze dopasowane, gdyż są mniej rozciągliwe, ale zapewniają wysoką precyzję ruchów.
Porównanie rękawiczek lateksowych do nitrylowych pod względem wytrzymałości wypada na korzyść nitrylu, gdyż materiał ten jest bardziej wytrzymały na uszkodzenia mechaniczne i niskie temperatury, za to jest mniej odporny na
rozciąganie.
Przede wszystkim jednak nitryl nie powoduje uczuleń, może być więc alternatywą dla osób, które często korzystają z tego rodzaju ochrony. Dodatkowo niektóre modele rękawic nitrylowych pokryte są wewnętrzną powłoką serycyny
o właściwościach bakteriobójczych.
Rękawice wykonane z nitrylu są delikatniejsze niż lateksowe, ale nadal jest to produkt odporny na ścieranie i rozdarcia.
Dodatkowym atutem jest wyższa odporność na przekłucie.
Rękawice nitrylowe zyskały przewagę nad lateksowymi w przemyśle, ponieważ są odporniejsze na substancje chemiczne, takie jak oleje, smary i rozpuszczalniki.
Nitryl ma podobną odporność na penetrację wirusów co lateks, nieco lepiej chroni przed substancjami chemicznymi, zdecydowanie mniej uczula, zapewnia wysoki komfort użytkowania, ale za to ma mniejszą elastyczność i zapewnia nieco
Rękawice nitrylowe z kauczuku poliakrylonitrylowego
Rękawice nitrylowe Rękawice winylowe Rękawice foliowe
Popularnym materiałem, z którego wykonuje się rękawice jednorazowe jest winyl, czyli polichlorek winylu (PVC).
Służą one przede wszystkim jako rękawice diagnostyczne i mogą być wykorzystywane przy standardowych procedurach.
Rękawice nitrylowe wykazują dobra odporność mechaniczną, są bardziej odporne na ścieranie i rozdarcie niż ich odpowiedniki z lateksu lub winylu..
Pod względem ochrony przed czynnikami mikrobiologicznymi gwarantują podobną ochronę, na ogół te rękawice mają niższą odporność na wirusy i grzyby od rękawic lateksowych, wykazuje również odporność przed działaniem
rozpuszczalników organicznych, węglowodorów, kwasów, olejów i tłuszczów.
Nitryl jest jednocześnie dość elastycznym materiałem ale charakteryzują się nieznacznie mniejszą rozciągliwością w porównaniu do rękawic lateksowych, co może zmniejszać wygodę noszenia.
Rękawice winylowe nie zawierają substancji uczulających, dlatego mogą być stosowane jako alternatywa dla lateksowych, zwłaszcza w procedurach niewymagających najwyższej precyzji.
Rękawice winylowe z polichlorku winylu
Szkolenie dla firmy AMW REWITA, dnia 8 stycznia 2021r.158
Właściwości materiału Lateks Nitryl Winyl Ochrona przed substancjami
chemicznymi
++ +++ +
Ochrona przed rozpuszczalnikami + +++ +
Ochrona przed węglowodorami + +++ +
Ochrona przed kwasami i zasadami +++ +++ ++
Ochrona przed alkoholami ++ +++ +
Ochrona biologiczna +++ ++ +
Ochrona przed wirusami +++ ++ +
Ochrona przed bakteriami i patogenami +++ +++ +
Odporność na rozdarcia ++ ++ +
Odporność na rozcięcia i przekłucia + ++ +
Komfort pracy ++ ++ ++
Komfort noszenia +++ +++ ++
Przyjazność dla skóry (możliwości uczuleń i podrażnień)
+ +++ +++
Rozciągliwość materiału +++ ++ +
Biodegradowalność +++ + +