Rachunek finansowy – pasywa

W analizowanym kwartale w rachunku finansowym po stronie pasywów odnotowano odpływ kapitału zagranicznego (spadek zobowiązań) w wysokości 24,8 mld zł. Na ujemne saldo tej pozycji złożył się przede wszystkim odpływ kapitału z tytułu inwestycji portfelowych. Odpływ kapitału zarejestrowano również w inwestycjach bezpośrednich przy jednoczesnym napływie kapitału w ramach pozostałych inwestycji.

Tabela 7. Rachunek finansowy – pasywa (mln zł)

2018 2019 2020

I II III IV I II III IV I II

Rachunek finansowy – pasywa 35 674 -19 169 24 654 7 893 -3 955 2 984 22 307 1 127 -21 366 -24 816 Inwestycje bezpośrednie 24 826 8 488 21 266 8 321 29 481 606 20 581 4 491 20 947 -5 255 Inwestycje portfelowe 4 004 -11 927 -4 403 -1 655 -10 505 -4 800 -17 802 -15 259 -5 418 -35 873 Pozostałe inwestycje 6 844 -15 730 7 791 1 227 -22 931 7 178 19 528 11 895 -36 895 16 312

2.1.1. Inwestycje bezpośrednie – pasywa

Saldo transakcji po stronie zobowiązań z tytułu inwestycji bezpośrednich w II kwartale 2020 r. było ujemne i wyniosło 5,3 mld zł. Ujemne saldo inwestycji bezpośrednich wynikało przede wszystkim z odpływu kapitału w formie instrumentów dłużnych (5,6 mld zł). Złożyły się na nie transakcje (spłaty) na kredytach handlowych na –8,6 mld zł będące konsekwencją ograniczenia działalności eksportowej i importowej. Jednocześnie w formie kredytów, poży-czek i innych zobowiązań napłynęło 2,9 mld zł. Znaczenie napływu kapitału w formie akcji i innych form udziałów kapitałowych (0,3 mld zł) było ograniczone dla wartości tego salda.

Kontynuacja ograniczenia działalności gospodarczej pod koniec II kwartału związana z pan-demią COVID-19 przyczyniła się do dalszego obniżenia wyników firm w tym okresie, co prze-łożyło się na niższe reinwestowane zyski (48 mln zł), tj. o 3,2 mld zł mniej niż w II kwartale ubiegłego roku.

Odpływ kapitału skoncentrował się w kwietniu na skutek ograniczenia działalności gospo-darczej, ale w kolejnych miesiącach także odnotowano odpływy, jednak już dużo mniejsze.

Dotyczyły one w zasadzie wszystkich partnerów handlowych, ale w największym stopniu dotknęły Niemiec, Włoch oraz Szwajcarii i obejmowały przede wszystkim podmioty związane z przetwórstwem przemysłowym.

Tabela 8. Inwestycje bezpośrednie – pasywa (mln zł)

2018 2019 2020

I II III IV I II III IV I II

Inwestycje bezpośrednie – pasywa 24 826 8 488 21 266 8 321 29 481 606 20 581 4 491 20 947 -5 255 Akcje i inne formy udziałów kapitałowych 15 193 3 554 15 245 18 083 17 657 5 392 15 229 9 593 9 450 338

Akcje i udziały 5 249 -949 3 474 9 057 2 503 2 167 978 -1 518 2 010 290

Reinwestycje zysków 9 944 4 503 11 771 9 026 15 154 3 225 14 251 11 111 7 440 48

Instrumenty dłużne 9 633 4 934 6 021 -9 762 11 824 -4 786 5 352 -5 102 11 497 -5 593

Wykres 7. Inwestycje bezpośrednie – pasywa

Akcje i udziały Reinwestycje zysków

Instrumenty dłużne Inwestycje bezpośrednie – pasywa mln zł

2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

2.1.2. Zagraniczne inwestycje portfelowe – pasywa

W II kwartale 2020 r. zarejestrowano odpływ zagranicznego kapitału z rynku polskich papie-rów wartościowych. Wyniósł on 35,9 mld zł. Ujemne saldo zagranicznych inwestycji portfelo-wych było rezultatem odpływu inwestycji z rynków papierów dłużnych w kwocie 33,1 mld zł i wynoszącego 2,8 mld zł odpływu inwestycji z rynku polskich papierów udziałowych.

Tabela 9. Inwestycje portfelowe – pasywa (mln zł)

2018 2019 2020

I II III IV I II III IV I II

Inwestycje portfelowe – pasywa 4 004 -11 927 -4 403 -1 655 -10 505 -4 800 -17 802 -15 259 -5 418 -35 873 Udziałowe papiery wartościowe 2 145 1 663 -6 -550 2 919 980 -1 407 -2 134 -2 510 -2 836 Dłużne papiery wartościowe 1 859 -13 590 -4 397 -1 105 -13 424 -5 780 -16 395 -13 125 -2 908 -33 037 Papiery dłużne długoterminowe 1 847 -13 573 -4 404 -1 115 -13 429 -5 776 -16 391 -13 133 -3 888 -33 305

Instrumenty rynku pieniężnego 12 -17 7 10 5 -4 -4 8 980 268

W przypadku obligacji skarbowych emitowanych na rynkach międzynarodowych zanoto-wano odpływ kapitału netto, który wyniósł 18,7 mld zł. Na tę kwotę złożyły się: wartość wykupionych przez Skarb Państwa obligacji nominowanych w walutach obcych (19,2 mld zł), narosłe odsetki powiększające saldo inwestycji nierezydentów (1,2 mld zł) oraz odpływ

kapitału z tytułu odsetek wypłaconych nierezydentom (0,7 mld zł). W II kwartale 2020 r. Skarb Państwa nie dokonał na rynkach zagranicznych żadnych nowych emisji, natomiast wykupił obligacje nominowane w euro, o łącznej wartości nominalnej 5,3 mld EUR (23,8 mld zł), co jest spójne z przyjętą strategią zarządzania długiem publicznym polegającą na obniżeniu udziału nierezydentów w długu publicznym. Na rynku wtórnym nierezydenci zakupili od polskich podmiotów, przede wszystkim banków, obligacje Skarbu Państwa o wartości 5,2 mld zł.

Na krajowym rynku obligacji skarbowych zanotowano odpływ kapitału w wysokości 14,2 mld zł. Na tę kwotę złożyły się: wartość zbytych obligacji skarbowych nominowanych w złotych (14,4 mld zł), narosłe odsetki, które wpływały dodatnio na saldo inwestycji niere-zydentów (1,1 mld zł), oraz odpływ kapitału z tytułu odsetek wypłaconych nierezydentom (0,9 mld zł). W efekcie tych operacji udział portfela nierezydentów w całkowitej wartości obligacji skarbowych nominowanych w polskich złotych na koniec II kwartału 2020 r. spadł do poziomu 17,9%, podczas gdy na koniec II kwartału 2019 r. wynosił on 25,9%. W poszcze-gólnych miesiącach omawianego okresu sentyment inwestorów ulegał zmianom. W kwiet-niu miał miejsce największy odpływ inwestycji portfelowych, w wysokości 12,2 mld zł. Był to miesiąc, w którym na światowych rynkach miały miejsce gwałtowne reakcje wywołane epidemią COVID-19. Z kolei w maju można było obserwować napływ kapitału w wysokości 3,1 mld zł. W czerwcu inwestorzy wycofali kapitał w wysokości 5,1 mld zł. W omawianym okresie Skarb Państwa powiększył swoje zadłużenie z tytułu obligacji nominowanych w zło-tych o 64,9 mld zł, co oznacza, że podaż nowych emisji na rynku pierwotnym była wyższa niż wartość obligacji podlegających wykupowi. Działania ratunkowe NBP związane z kryzysem wywołanym przez epidemię COVID-19, czyli skup obligacji skarbowych oraz obniżenie stóp procentowych, przyczyniały się do wzrostu cen obligacji (spadku rentowności). Skłaniało to część zagranicznych inwestorów do realizacji zysków.

Według danych Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych, wśród sprzedających obligacje skarbowe nominowane w złotych dominowały fundusze inwestycyjne i pozostałe instytucje finansowe z Luksemburga, fundusze inwestycyjne i emerytalne ze Stanów Zjednoczonych, instytucje finansowe z Holandii, fundusze inwestycyjne z Hongkongu oraz fundusze inwe-stycyjne z Irlandii. Największymi nabywcami obligacji skarbowych były natomiast banki centralne krajów Dalekiego Wschodu.

Nierezydenci nabyli również emitowane przez Skarb Państwa bony skarbowe o łącznej war-tości 0,3 mld zł.

W II kwartale 2020 r. saldo zagranicznych inwestycji w polskie papiery udziałowe było ujemne i wyniosło 2,8 mld zł. Nierezydenci zbyli akcje polskich spółek o wartości 2,9 mld zł i nabyli tytuły uczestnictwa polskich funduszy inwestycyjnych o wartości 0,1 mld zł. Sprzedawano przede wszystkim akcje polskich banków, innych spółek sektora finansowego oraz spółek sektora surowcowo-energetycznego, natomiast nabywano akcje spółek sektora technologicz-nego. W omawianym okresie indeks WIG20 wzrósł o 16,3%. W ujęciu dolarowym indeks ten ze względu na umocnienie złotego powiększył swoją wartość o 22,2%. W odniesieniu do cen wyrażonych w euro odnotowano wzrost wynoszący 19,2%. Tak duże zmiany były ściśle sko-relowane z zachowaniem globalnych rynków akcji, na których po głębokiej przecenie wywo-łanej przez epidemię COVID-19 i związanych z nią ograniczeniach aktywności wielu dziedzin światowej gospodarki pojawiło się silne odreagowanie, wywołane przez pakiety ratunkowe wprowadzone przez rządy i banki centralne, skutkujące zwiększoną podażą pieniądza.

Wykres 8. Inwestycje portfelowe – pasywa

Dłużne papiery wartościowe Udziałowe papiery wartościowe mln zł

2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

2.1.3. Pozostałe inwestycje – pasywa

Saldo pozostałych inwestycji nierezydentów w Polsce w II kwartale 2020 r. było dodatnie i wyniosło 16,3 mld zł. O wysokości tego salda zadecydowały przede wszystkim transakcje zare-jestrowane w ramach rachunków bieżących i depozytów (napływ kapitału wyniósł 27,9 mld zł).

Wykres 9. Pozostałe inwestycje – pasywa

Monetarne instytucje finansowe Pozostałe sektory

Sektor rządowy Narodowy Bank Polski

mln zł

2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

Zobowiązania NBP z tytułu pozostałych inwestycji zwiększyły się o 27,8 mld zł. Istotnie na wartość tego salda wpłynął napływ kapitału z transakcji repo.

W II kwartale 2020 r. pozostałe zobowiązania sektora rządowego i samorządowego zwiększyły się o 3,1 mld zł. Był to przede wszystkim napływ kapitału z tytułu wykorzystania kredytów z EBI w euro.

Zobowiązania sektora bankowego w II kwartale 2020 r. zmniejszyły się o 4,0 mld zł. Na wyso-kość tego salda wpłynął odpływ netto kapitału z tytułu rachunków bieżących i depozytów (2,6 mld zł) oraz z tytułu spłat kredytów i pożyczek (1,3 mld zł).

Pozostałe sektory odnotowały odpływ kapitału z tytułu pozostałych inwestycji w wysokości 10,7 mld zł. Podmioty niefinansowe zmniejszyły swoje zobowiązania wobec nierezydentów o 7,7 mld zł. Spadek ten to w zdecydowanej części wynik zmniejszenia zobowiązań z tytułu kredytów handlowych w wysokości 7,5 mld zł. W tym samym czasie zobowiązania zagraniczne podmiotów finansowych zmniejszyły się o 3,0 mld zł, głównie z tytułu spłat pozostałych kredytów i pożyczek.

Tabela 10. Pozostałe inwestycje – pasywa (mln zł)

2018 2019 2020

I II III IV I II III IV I II

Pozostałe inwestycje – pasywa 6 844 -15 730 7 791 1 227 -22 931 7 178 19 528 11 895 -36 895 16 312 Narodowy Bank Polski 4 954 -16 563 9 992 9 661 -25 098 3 692 20 150 7 934 -42 242 27 832

Sektor rządowy 4 304 -1 683 -4 160 -2 419 259 -1 194 -2 259 -97 -637 3 146

Monetarne instytucje finansowe -5 590 -465 1 035 -8 122 1 706 -5 408 -5 959 -4 251 3 290 -3 969

Pozostałe sektory 3 176 2 981 924 2 107 202 10 088 7 596 8 309 2 694 -10 697

Pozostałe podmioty finansowe 495 1 985 859 5 065 -67 6 348 2 377 3 265 -162 -2 972 Pozostałe podmioty niefinansowe 2 681 996 65 -2 958 269 3 740 5 219 5 044 2 856 -7 725

Łączny odpływ kapitału (spadek zobowiązań zagranicznych) z tytułu kredytów handlowych podmiotów finansowych i niefinansowych wyniósł 7,8 mld zł. Zobowiązania pozostałych sektorów z tego tytułu zmniejszyły się między innymi wobec Niemiec (o 2,5 mld zł), Włoch (o 1,4 mld zł), Holandii (o 0,6 mld zł) oraz Hiszpanii i Czech (po 0,5 mld zł).