Rola WSP w przedsiębiorstwach produkcyjnych

Wyniki przeprowadzonych badań wskazują na odmienne role WSP w przedsiębiorstwach realizujących produkcję jednostkową i małoseryjną oraz w przedsiębiorstwach realizujących produkcję seryjną i masową.

W obydwu przypadkach WSP wykorzystywane były w celach:

173

• szybkiego wdrożenia produktu do oferty, czyli uruchomienia efektywnego procesu produkcyjnego, bądź w przypadku produkcji jednostkowej szybkiej realizacji produkcji danego produktu,

• zapewnienia możliwości szybkiej reakcji na zmiany popytu, co zarówno w przypadku przedsiębiorstw realizujących produkcję jednostkową jak i seryjną pozwala na osiągnięcie wysokiego poziomu obsługi zamówień przy zmiennym popycie,

• uniezależnienia kosztów produkcji od zmienności zapotrzebowania,

• obniżenia ryzyka inwestycji w rozbudowę potencjału produkcyjnego,

• realizacji produkcji pomimo niewystarczających zasobów własnych przedsiębiorstwa.

Podstawową cechą WSP jest łączenie zasobów i kompetencji podmiotów wchodzących w jej skład. Zidentyfikowanie podmiotów które mogłyby wejść w skład WSP, oraz ustalenie zasad funkcjonowania WSP jest procesem znacznie krótszym niż budowa własnego potencjału produkcyjnego poprzez inwestycje w zakup maszyn i urządzeń, pozyskanie kompetentnych pracowników itp., dzięki czemu czas potrzebny na uruchomienie procesu produkcyjnego może być znacząco skrócony dzięki zastosowaniu WSP.

W większości branż przemysłu naturalnym jest dążenie do maksymalizacji wykorzystania swojego potencjału produkcyjnego i związanego z tym pełnego obciążenia posiadanych zasobów w postaci maszyn czy ludzi. Warunki takie pozwalają osiągać wysoką efektywność ekonomiczną procesu produkcji, nie pozwalają jednak na realizację dodatkowych zamówień w przypadku nagłego wzrostu zapotrzebowania na produkt, oraz na utrzymanie zakładanej efektywności ekonomicznej w przypadku nagłego spadku popytu. W przypadku realizacji produkcji w ramach WSP ryzyko związane ze zmiennością zapotrzebowania na produkt jest współdzielone pomiędzy partnerów tworzących WSP. Ze względu m.in. na presję konkurencyjną, elastyczność cenowa podmiotów wchodzących w skład WSP jest wyższa niż elastyczność kosztowa wewnętrznie zorganizowanego systemu produkcyjnego, dzięki czemu koordynatorowi WSP udaje się utrzymać koszty produkcji danego produktu na stałym poziomie w przypadku nagłego spadku popytu oraz realizować zamówienia w przypadku nagłego wzrostu zapotrzebowania poprzez np. włączanie do WSP kolejnych partnerów.

174

Inwestycje związane z rozbudową potencjału produkcyjnego przedsiębiorstwa, zwłaszcza kiedy działa ono w zmiennym i nieprzewidywalnym otoczeniu, obarczone są dużym ryzykiem. Inwestycje związane np. z zakupem maszyn, hali, rekrutacją specjalistów, itp., są kosztowne i długotrwałe, a opierają się na przewidywaniach dotyczących przyszłego popytu, które nie muszą się zrealizować. Organizacja procesu produkcji w ramach WSP, opierająca się na pozyskaniu zasobów będących w posiadaniu partnerów obarczona jest znacznie mniejszymi kosztami inwestycji, a także możliwa jest do zrealizowania w znacznie krótszym czasie. Te dwa czynniki, czyli obniżenie wielkości inwestycji i skrócenie czasu potrzebnego do jej realizacji są głównymi elementami obniżającymi ryzyko związane z rozbudową potencjału produkcyjnego przedsiębiorstwa.

Przedsiębiorstwo może również nie być w stanie ze względu np. na ograniczone zasoby ludzkie, czy finansowe, w rozsądnym czasie przeprowadzić szeregu inwestycji niezbędnych do realizacji produkcji danego wyrobu w ramach własnych, wewnętrznych jednostek produkcyjnych. Okoliczności takie również skłaniają przedsiębiorstwa, zarówno realizujące produkcję jednostkową jak i seryjną do wykorzystania WSP w celu realizacji produkcji danego produktu.

Istotne równice w zakresie ról jakie pełnią WSP w przedsiębiorstwach realizujących produkcję jednostkową w porównaniu z zakładami realizującymi produkcję seryjną występują w zakresach:

• wykorzystania WSP w celu produkcji bardziej zaawansowanych i innowacyjnych produktów, poprzez łączenie kompetencji partnerów,

• wykorzystania WSP w celu uwolnienia zasobów własnych przedsiębiorstwa koordynującego niezbędnych do realizacji innych zadań,

• wykorzystania WSP w celu zmniejszenia kosztów produkcji

• wykorzystania WSP w celu pozyskania wiedzy w zakresie inżynierii produkcji rozważanego produktu.

W 62% przypadków przedsiębiorstwo realizując produkcję jednostkową korzysta z możliwości produkcji bardziej zaawansowanych lub innowacyjnych produktów w ramach WSP niż byłoby to możliwe w przypadku organizacji procesu produkcyjnego w całości w ramach wewnętrznych jednostek produkcyjnych przedsiębiorstwa. Cechą współczesnych

175

przedsiębiorstw realizujących produkcję jednostkową lub małoseryjną jest produkcja wysoce specjalistycznych i zindywidualizowanych produktów o wysokim stopniu zaawansowania technicznego. Potencjał produkcyjny przedsiębiorstwa w tym zakresie, uzależniony silnie od możliwości pozyskania kompetencji w wąskich, specjalistycznych dziedzinach i jest istotnym elementem przewagi konkurencyjnej. Korzystanie z WSP przez te przedsiębiorstwa pozwala im na powiększanie dostępnego zasobu kompetencji i konkurowanie nie poprzez niższe koszty wytworzenia, ale poprzez oferowanie bardziej zaawansowanych lub innowacyjnych produktów. Możliwość ta była w przeprowadzanym badaniu wykorzystywana jedynie w 39%

przypadków dotyczących produkcji seryjnej.

Istotnym celem decydującym o realizacji produkcji w ramach WSP w przypadku produkcji seryjnej była możliwość uwolnienia zasobów przedsiębiorstwa i wykorzystania ich do realizacji innych zadań. Działające procesy produkcyjne były zatem przenoszone do WSP a uwolnione w ten sposób zasoby kierowane do realizacji istotniejszej z punktu widzenia przedsiębiorstwa produkcji lub realizacji wdrożeń kolejnych produktów.

W większości przebadanych przypadków istotnym elementem decydującym o realizacji produkcji w ramach WSP była możliwość obniżenia kosztów produkcji. Realizacja procesów produkcji w zakładach wąsko wyspecjalizowanych partnerów oraz posiadających przewagę niższych kosztów pracy chałupników okazuje się być efektywniejsza kosztowo niż ich realizacja w ramach wewnętrznych jednostek organizacyjnych przedsiębiorstwa.

W zdecydowanej większości przypadków produkcji jednostkowej koordynator WSP nastawiony był w toku współpracy na pozyskiwanie wiedzy na temat procesów produkcyjnych realizowanych w zewnętrznych podmiotach i zwiększanie w ten sposób własnych zasobów wiedzy. W przypadku realizacji produkcji seryjnej koordynator znacznie rzadziej korzystał z tej możliwości.

176