1. O k re ślen ie p o d m io tą i o p o w ied n ik a.
a) Im ic sło w ć m w y ra ż o n e .
Myślący człowiek mówi. Ufający chrześeianin jest zaspokojony. Chwalone dziecię jest dobre. Murowany dom jest szkołą. Utuczona świnią jest tłusta. Izba do
_ 54 —
m ietyenbe © tu b e ifi fiein . 2 ) er j u fc^retbenbe © rie f ifi tnbait*
f e rn e r.
b ) ®uttf) ein (Sigenfdjaftóreort auétgebriicft.
£ ro c fe n e (£rbe tfi fia rt. © u te $ © ie r tfi g efu n b . Cftn g to fie r © te in tfi fcfjtter. 25er h u n g rig e SQBotf Bcttit. 2ß i(be
@ ä n fe fliegen. D e r peitcrc £ im m e i tfi b la u , ^from m e W e m fdjen b eten. 25 ie 3 » tro n e tfi eine faüeritcbe g v ttd ji. £>te S a n n e tfi ein fcf>íanfcr S a u m . 25ie S te tte n finb nü^iie^e 3 n fe fte n . 25er Sipfei ifi eine ftf>macf()afte g r u d ;t. D ie ® tv
fk é g e g e n tta rt ifi eine fettene © g e n fc lja ft.
c ) 3)tttrf) ein ®ingtt)ott auSgebrütff.
iDte G ebern beé © trau fjeS ftnb fo fib ar. J ) ie 3 iin b e ber
<5icf)c ifi rauf». 25ie £ a u t beé Q tb fe n ifi fia rf. ® a ö © ew eib eineö £ irfc b e é ifi ä fitg . 25aö £ a a r beö ^Jferfceö ifi elafiifcb.
3 ) er ^pobei ifi ein S B erfjeug beé Ü ifcb íeré. D ie 2lnnutt> tfi b er SW angei irbtfdjcr- © ü te r. 35er £ a b n ifi b aö © ittn b ilb ber SQBac^famfeii. ® in S tin g » o n © o lb ifi g lä n je n b . 25ie SDiauer um bie «S tabt ifi boeb. 25er © o g e( a u f bem 3 w e ig e fin g t.
C in e C anbfirafje bureb ben S ß a lb ifi fííp í. 25ic © rücfe über ben ?5iu0 ifi b & jc rn . D ie SWenfcben itt ber S tirn e beten.
25 a» ib , ber ft'ß n ig, w a r fro m m .
d) iDutcf) ein Sütwotf auigebrüeft.
2J?ein ©udf) ifi n e u . © e in 3luge ifi b ell. (5ure ÍCocbter ftieft. U n fer © a te ría n b ifi © ({;íeften. 3 b v e D cbfeit finb fiarf.
25iefer SDienfd; ifi ein itr ü p p e i. 3 e n e r @ retd ifi cl;rtt)iirbig.
2 0 a é fnifiert im D f e n ?
e) 5P¡pf)rfarf)c S e tfü g n n g .
25aö grofje £ a u $ beö S iau fm an n S neben bem 9 iin g e ifi pra<bt»oK . SJieine tlb r a n ber S ß a n b ifi ein fofibareei ©e>
»Ätb* 25ie fteine Ä apcK e a u f ¡fernem © e rg e g e w ä h rt eine
— .55 —
najęcia (najętą być mająca) jest mała. List <lo pisania (pisany być mający) jest treścipełny.
b ) P rz y m io tn ik ie m w y ra ż o n e .
Sucha ziemia jest twarda. Dobre piwo jest zdrowe.
Wielki kamień jest ciężki. Głodny wilk wyje. Dzikie gęsi lecą. Pogodne niebo jest błękitne. Nabożni ludzi*
się modlą. Cytryna jest owoc kwaskowaty. Jodła jest drzewo wysmukłe. Pszczoły są owady pożyteczn*.
Jabłko jest owoc smaczny. Przytomność umysłu rr.adkiem przymiotem.
c) R zec zo w n ik ie m w y ra ż o n e .
Piorą strusia są kosztowne. Kora dębu jest chro
pawa. Skóra wołu jest gruba. Poroże jelenia jest gałęziste. W łos konia jest sprzęźysty. Hubel jest narzędziem stolarza. Ubóstwo jest niedostatkiem ziem
skich dóbr. Kogut jest godłem czujności. Pierścień ze złota jest błyszczący. Mur około miasta jest wy
soki. Ptak na gałązce śpiewa. Gościniec (trakt) przez las jest chłodny. Most nad rzeką jest drewniany.
Ludzie w kościele się modlą. Dawid, król, był na
bożny.
d) Z aim k ie m w y ra ż o n e .
Moja książka jest nowa. Jego oko jest bystre. Wasza córka wyszywa. Naszą ojczyzną jest Słąsk. Ich woły są mocne. Ten człowiek jest kaleką. Ow starzec jest czcigodny. Co trzeszczy w piecu?
e) W ie lo ra k ie o k re śle n ie .
Dom wielki kupca tego obok rynku jest wspaniały.
Zegar mój na ścianie jest kosztowny sprzęt. Kaplica mała na owej górze wydaje piękny widok
opodal-— 96 —
ft^onc Sinftd)t von bcr gertfe. S i e ^ctuptflabt »ott ©djteften tfi © resiau . ftart, ber © roße, w ar Ä önig bcr granfen.
2 . $)ic © rg a itjim g beö 5Pv«btfa(eö.
a) 35urd) ein ®üigft>ort auig ebriicft.
D e r ^ m m erm ann bauet £ a ü fer . S c r ?0?ülicr maMt (be
treibe. S t e (Sonne f'ctebt bie gattje 9iatur. © ö fe S3eifpiete
»crberi'cn gute S itte n . S a ö ^Pfcrb jiefjt ben SB agen. S e v feerer fdjncibct gcbcrit. © ie ÄaRe fängt 9Waüfe. 3Die 3 ä g cr flie ß e n g afan en . S t e ©tber bauen fieitte 2ßol)nungcn. S t e 3ub en genießen fein ©djwcinefietfd). Senü tje bie £ a g e bcr Sugettb. ^ebex 5)icnfd) bebarf bcr Ä icibung. 2 ) er
©d;ntteb b rau et ber 3 a n ge. S c r © ofm ad;tct fcincö K aters.
SDie forgfäittge 2)iuitcr pflegt if>reö frattfen Ä inbeö. S c r fleißige Slrbciter ifi bes Sofmeö n>crt£. S c r Sicicf)c foli bent 2(rmem Reifen. S i c Äinber foiien ben (Ettern geborgen.
S c r ©cfjiafenbe tft bem lo b t e n äjmtidj. S c r @ ottcefürd)tigc ifi © o tt lieb. S i e © efdjeibenfm t ¿iert ben 3 ü ttgiin g. S c r
© tan j beß © o lb e s »erbtenbet ben <®?cnfd;en.
I») iTitrcf) etit gürtoort auSgebrütff,
© er S a u n t ift »erborrt. S e r © ärtner (paitet itjn um.
S i e © jier, ifi ein fd)äbiid;cr © oget. S i e 3 ä g c r flie ß e n f ie . S i e ©turne ü e w e lft. S e r grofi bat ityr gcfd;abct. S a ?
© e itle n riedjt angenehm. SOiatt fud)t e 6 auf. S a ö Ä'inb famt nidjt taufen« ©in 2tfäbd;en trägt e 6 a u f ben Sinnen, SReine Stauben ftnb hungrig. 3 d ; füttere f i c . © ein e iiinber ftnb ntd;t fleißig. S e r £cbrer tabelt f ie . S i e S tie fe l ftnb
¿erriffen. S c r ©d;ubmad;er flteft fie .
c) iDMirfacljc (Srgünjung.
S c r ilran fc befd)reibt bem Strjte btc ftranfim t. S i e (Srnbte tofmt bem Slcfcvömamt bie Slrbeit. 3 a fo b fdjenfte
Główne miasto w Śląsku jest Wrocław. Karol, Wielki, był królem Franków.
2. ' U z u p e ł n i e n i e p r e d y k a t u , a ) R z ec zo w n ik ie m w y ra ż o n e .
Cieśla buduje domy. Młynarz miele zboże. Słońce ożywia całą naturę. Złe przykłady psiyą dobre oby
czaje. Koń ciągnie wóz. Nauczyciel zarzyna pióra.
Kotka chwyta myszy. Myśliwcy strzelają bażanty.
Bobry budują małe pomieszkania. Żydzi nie pożywają mięsa świniego. Pożytkuj dni młodości twojćj.
Każdy człowiek potrzebuje odzienia. Kowal potrzebuje obcęgów. Syn uważa ojca swego. Troskliwa matka pielęgnuje swoje dziecię chore. Pilny robotnik jest za
płaty godny. Bogaty powinien ubogiemu pomagać.
Dzieci mają rodziców posłuchać. Śpiący jest martwemu podobny. Bogabojny jest Bogu miły. Skromność ozda
bia młodzieńca. Blask złota zaślepia człowieka.
b) Z aim k ie m w y ra ż o n y .
Drzewo jest uschłe. Ogrodnik go wycina. Stroka jest ptak szkodliwy. Myśliwcy j ą strzelają. Kwiat więdnieje. Mróz m u uszkodził. Fiałka pachnie przy
jemnie. Łowiono j ą. Dziecię nie może biegać. Dziew- cżę nosi (piastuje) j e na ręku. Moje gołębie są głodne. Karmię j e, Jego dzieci nie są pilnemi. Na
uczyciel j e gani. Bóty są podarte. Szewiee j e łaće.
c) W ie lo ra k ie uzup ełn ien ie.
Chory opisuje lekarzowi chorobę. Żniwo nadgradza rolnikowi pracę. Jakób podarował Józefowi synowi
— -57 —
— 58 —
feinem © ofm c 3ofepf> einen bunten Stocf. 5Ü?ein © ru b e r Ijat feinem g reu n b e etn S urf) an geratb en . D e r Jperr ijat feinen D ien e r eineö SBergeljienä a n g efiag t. D ie g eütbe beraubten bie
© n m o b n e r ber S t a b t i^res- a3erm ögenö. 3 $ »erftcfyere D i $ m einer Siebe. D e r © e re ilte erbarm t firfj aurf) beö £ In erc$ . C e r u n ban fb are © o b » fdjäm t ftd; fet’neö arm en SJaterö. —
3. Umjl&nfct bet JljiStigfeit.
a) Umflätibe bei Orte« burdj ® iiig»ctiet utib Umfianbäroötfer auigfbtürff.
D ie $ifd)c leben im Jß affer. D a ö SWäbd;en fingt in ber
© tu b e. D a ö © etreibe mäcfyft a u f bem g elb e. D ie ? u ft u m gibt bie g a n je © b e . D ie S legenw ürm cr beftnben ftt^ in ber
© b e . D e r Siaud; jietgt au ö bem © djornflein. D ie © per*
liitge m fien u n ter bem D a d ;e . D ie © dm tetterlinge fliegen über ben © (unten. 23reöiau liegt a n ber D b e r. D e r 2£eg füjjrt burd) ben SBaib. © ein © a rte n liegt neben jenem £>aufe.
D ie Ä nabcn giitfrfteit au f bem © fe . D ie © entfett tveinten a u f ben © ptg en ber l)öd>flen S e rg e . 3 $ bieibe l;ier. D u gebeft bortlnit. © fom rnt » o n batyer. © ie gefeit fo rt. 2ßo liegt S ia tib o r?
b ) Umjlänbe ber 3 fit.
D ie © aü tn e blübeit im grül?ttnge. D e r 9)?onb fd;eint in b er 9 iad ;t. 3 m © om m er reifen bie g rü d jte . 3 u r 2Btnter<S=»
¿eit fäiit »ici © d;uee. © eftent m a r td; fra n f. 9?ad>
bem Siegen folgt fd)öneS 2Better. D e 3 iK orgettö ftnb bie S ö g e t m un ter. 5)fattd;c £ b ie re fdjtafen m äljrenb beö -S in te r t.
D ie S tannenm äiber bietben b u rd /ö g attje 3al>r g rü n . D a i Ä am eei fantt jetm S a g e ofme © e trä n f leben. Sioin tfi n tdjt itt © n e m £ a g e erbaut w orb en. 33on Ijeutc iit fü n f 2 ß o $ c * trifft m ein © e b u rtö ta g . 23or einem 3 a b rc fonnte id) nod) nid)t fdjretbett. © ertfjoib © d jm a rj erfatib baö © d;iefjpu(»er um « 3afrre 1350* 3!>r Siulmt m äd;jt m it jebem 2 a g e .
swemu wzorzystą suknię. Mój brat poradził przyja
cielowi swemu książkę. Pan oskarżył sługę swojego dla przestępstwa. Nieprzyjaciele zrabowali mieszkańców miasta tego z ich przewożenia. Ja cię zapewniam mi
łością moją. Sprawiedliwy się i nad zwierzem zlituje.
Syn niewdzięczny wstydzi się dla ubogiego ojca swego.
3. O k oliczności c z y n ie n ia ,
a) O k oliczności m ie jsc a rz ec zo w n ik ie m i p rz y słó w k ie m w yrażone.
Ryby żyją we wodzie. Dziewczę śpiewa w izbie.
Zboże rośnie na polu. Powietrze otacza całę ziemię.
Glisty znajdują się w ziemi. Dym wychodzi kominem.
Wróble gnieżdżą się pod dachem. Motyle latają nad kwiatami. Wrocław leży nad Odrą. Dróga prowadzi przez las. Ogród jego leży podle domu owego. Chłop
cy ślizgają po lodzie. Gemzy mieszkają na wierz
chołkach gór najwyszszych. Ja tu zostaję. T y chódz (idz) tam. On tamztąd wychodzi. Oni idą precz.
Gdzie leży Racibórz?
h) O koliczn o ści czasu.
Drzewa kwitną we wiosnę. Xiężyc świeci w nocy, Latem dojrzewają owoce. W czas zimowy napada wiele śniega. Wczoraj byłem chory. Po deszczu następuje pogoda. Z rana są ptaki wesołe (żyźwe). Niektóre zwierzęta śpią podczas zimy.
Bory jodłowe zostają przez cały >ok zielone. Wiel
błąd dni dziesięć bez napoju żyć może. Rzym nie jest w jednem dniu zbudowany, Od dziś ia pięć tygodni przypadają moje urodziny. Przed r o k i c .n nie umiałem jeszcze pisać, Bartold Szwarc wynal. /A proch strze-
leczny roku 1350. Ich sława ,co dzi<' rośnie.
— 59 —
— <50 —
c) Umficmbe bet Seife.
D ie ih n bei lernen m it © fer. D a ö ©etreibe m ä k t man mit ber S e n fe. D e r Ä aufm ann fc^rcibt in © ie . D ev Calnnc gebt au f beit © teilen. D er ^ an fjicn g ft riecht iwbvtg. D ev
£>unb tauft fd;neii. D a e 9)Zäbc^cit ftieft flinf. D ie © oitue fctyeint liebiief). D ev D on n er fradjt fiud;tcriid>. D ie sJiclfc ried;t feiiv angeneimt. 9lidjt atie S ö g e t fliegen fd;neit. D ie fe ig e n fdjmccfcn fefjv füfj. D ie Dvoffetn bat m an in © drin gen gefangen. D ie pvcufjifdten # eere fampfen faft immer tapfer.
d) Umftänb« bev Uifadu-. (
D a ß (Ste f^ m iijt burd; bie Sßävine. D ev C fen gtüjjt
»or #ifce. D a ß R apier mivb auö Summen k veitet. SDJait crfenitt ben 3Sogef an beit gebevn. 3)fanu fennt ben 23amu an bev grudjt. 2Öir evfemten © o tt auö feinen SBcvfen. D ie -Dhtucv ftrirft ©tvütnpfe füv ipve £od;ter. 2)2and;e £t»ere näln’cit f t » o n ^ieifd). ftaüt erfdjlug ben 216et attö 9Zeib.
D atf -Keffer braucht man ¿um © dm eiben. D ev gevettete ¿(nabe ift t>ov @d;redcn erMafjt. 3 efu ö ftavb am Äreujc Wegen mt fever © üitben.
o ) ®ie(|vfad)L' Um fidnbe.
D ie 3 n g » ö g e i fliegen ittt i)evbfte in wärm ere fetnber.
D e in ®ud) liegt frier a u f bem runbett £ifd je. D ie gvofie Canbfavte tätigt bovt an bev Sffianb. D ev Untevridri in ber
© djuie fängt beute um ad;t Ufjr an. D ie iJfeblniimcv bleiben im SBintev in unfevn © egenben. D ie Seitte gefeit © onntagö tn bie itircjie jttv 2lnbad;t. D ie Gnrbe bvept fi$ jät;viid; eiiu m al um bie © on n e. D ie ©djüier feiten bem teprev in bev
© $ u te mäbrcnb beö Untevvidjteö mit ?tufmerffamfeit juberen.
(Sin unartiger Äna&e fiat geftern a u f bem ©djuiroege auö Dhttljnriiicn einen £>unb unbavm|>evjig gequäit.
—
Cl
—c) O kolicznuści sp o so b u czy li ja k o ś c i.
Dziatki się uczą z żarliwością. Zboże z żyna się kosą. Kupiec pisze w prędkości. Kulawy chodzi na szczudłach (kulach). Łodyga konopna pachnie prze
ciwnie. Pies biega prędko. Dziewczę dzierga szybko.
Słońce świeci libeźnie Grzmot huczy ogromnie. Goździk pachnie bardzo przyjemnie. Nie wszystkie ptaki latają prędko. Figi smakują bardzo słodko. Drozdy sidłami z łapano. Wojska pruskie wałczą zgoła zawsze mężnie.
<1) O koliczn o ści p rz y cz y n y .
Lód taje ciepłem. Piec żarzy się od gorąca. Pa
pier robiono z płatów (łachów). Poznać ptaszka po pierzu. Poznać drzewo z owocu. Poznamy Boga z dzieł jego. Matka dzierga pończochy dla córki swej.
Niektóre zwierzęta żywią się mięsem. Kain zabił Abla ze zazdrości. Noża używano do krajania. Ura
towany chłopiec jest z przelęknienia z bladły. Jezi^
umarł na krzyżu dla grzechów naszych.
e) W ie lo ra k ie o koliczności.
Ptaki wędrowne lecą na jesień w kraje cieplejsze.
Książka twoja leży tu na tćin stole okrągłem. Kraj- mapa wielka wisi tam na ścianie. Nauka w szkole za
czyna się dzisiaj o godzinie ósmej. Kuropatwy pozo
stają w zimie w okolicach naszych. Ludzie chodzą w niedzielę do kościoła dla nabożeństwa. Ziemia obraca się co rocznie około słońca. Szkolnicy powinni nauczy
ciela w szkole podczas nauki z bacznością posłuchać.
Niegrzeczny chłopiec wczoraj na drodze szkolnej psa — ze zuchwałości niemiłosiernie dręczył.
— 62 — III. 3 ufammengcfc$te
1. SScigeotbttete Säge.
D e r S äger fd;ofj, unb bie 93i>gei flogen bavon. D er tfebrer fetyreibt vor, unb bie ©djüler febretben ab. D e r SScget fliegt fdjnell, unb ber gifd; fcbwtmmt langfam . D ie S ^ n c d e fr ie r t auf ber (Srbe, unb ber ^rpfd; Biipft tut © rafe. D a i sJ)ferb bient ¿um Stetten, audj fann eö jum Cafttragen g eb ra u st werben. D a S £ in b ifgt unreife« £)bft, unb eö muß franf Werben. D er SBinb webt von äftitternadjt, unb bie 20 olfcn sieben v on ba|»er. D ie S o n n e gebt unter, unb ber üftonb geht auf.
(Soliatlj fiel um, unb D ao tb töbtete tyn m it bem © d w erte.
D e r £ab id )t ift ein 9iau b»ogel, unb bie Serdje ifi ein <Sing^
t>ogel. -¡Wann fann -Dfettfcfyen beiügen; aber © o tt fann man niem als betrügen, © regor ging ¿n>ei Sapre in bie ©dm le, beffen ungead)tet (ernte er ntd;tö. D e r grüftitng bringt uns
© lum en, ber £ erb ft bringt g r ü ß te . D e r 9icibifd;e ift w ebet felbfl fr ob, noef) gönnt er Slnberen eine greube. D a ö £>eu mufj ganj troefen eingefüprt werben, eö ftfnnte fonft ftcb ent*
jünben. D e r $ fa u ijl ein fe r n e r SSoget, er bat jeboeb eine bäßii^ e Stim m e.
2 . Untergeortmtfe ©Äfce.
D ie &tnbcr, welche ftd> gut auffütjren, jTnb für bie (Sltem (ine wabre greube. D erjenige ®?enfd) ifi glücfiidj, wcid;er m it feinem i'oofe jufrteben ifl. © n £ u n b , welcher fdifäft, fängt feinen £ a fe n . D en © to tf, mit welcbeip icb gefiern frajiereit ging, babc icb verloren. D ie H offnung, baf? eö rin ew iges ieben gibt, ift febr tröfMidj. D ie <S$mcid;lcrei fdjabet bemjenigen, welcher tyr glaubt. SB er ntebt anflopft, bem
m aiit m an nidjt auf. SOSitbe Sbiere leben a u f foldjen C rtcm , w o fte 9lal)ntng für ftdj leid;t ftnben. itinber, wcld;e bie
® t^ule unregelm äßig b efu gen , fönnen im U ntern d;tc nidjt
— 63 — III. Składy złożone.
1. S k ła d y sp u łrzęd n e.
Myśliwiec strzelył, a ptaki odleciały. Nauczyciel przepisuje, a szkolnicy opisują. Ptak lata prędko, a ryba pływa powoli. Ślimak czołga się po ziemi, a żaba skacze w trawie. Koń służy do jeżdżenia, może też być do noszenia ciężarów potrzebowany. Dziecię je owoc nitt- dojrzały, i musi się rozchorować. Wiatr powiewa od północy, a chmury ztamtąd ciągną. Słońce zachodzi, a xiężyc wschodzi. Goliat upadł, a Dawid go mieczem zabił. Jastząb jest ptak drapieżny, a skowronek jest ptak śpiewny. Można ludzi okłamać, lecz Boga nigdy oszukać nie można. Gregor chodził dwa roki do szkoły, wszelako niczego się nie nauczył. Wiosna przynosi nam kwiaty, jesień przynosi owoce. Zazdrośliwy nie jest ani sam w esoły, ani też innym uciechy nie życzy.
Siano musi być wcale sucho zwiezone, inaczej by się zapaliło. Paw jest ptak piękny, ma jednak głos brzydki.
3. S k ła d y p o drzędne.
Dziatki, które się dobrze zachowują, są dla rodzi
ców prawdziwą uciechą. Ten człowiek jest szczęsliwy.
który jest kontent ze swego losu. Pies, który śpi, nie złapie żadnego zająca. Kij, z którym się wczoraj prze
chodziłem, zgubiłem. Nadzieja, że jest żywot wieczny, jest wielce pocieszająca. Pochlebstwo szkodzi temu.
który jemu uwierzy. Kto nie kołace, temu nie otwo
rzono. Zwierzęta dzikie żyją na takowych miejscach, gdzie pokarm dla siebie łatwo znajdują. Dzieci, które szkołę nie regularnie odwiedzają, nie mogą w nauce
— 64 —
fortföreiten. &inber geben in bte S chu te, barnit fi'c (Stw ai lernen folten. 3 e fdjärfer bag SDicffer ifi, beflo beffer feimetbet eg. © obalb id; beg 2)Jorgeng erwad;e, fogleid; flcßc id; auf.
S e r (S trau ß obgleid) er g lü g el bat, fann bennod; nid;t fliegen.
3 . SJteljtfatf; jufammengefefcte © Ag e.
S i e Grbe, w orauf w ir wofmett, tfi fel;r groß; bte ©ortne ift jebod; bet 2Beitern größer, « is ftc. S e r D ionb ift fie l Meiner, aig manche © tem e; bod; fd;eiut er, w eil er ft cf) ber CErbe am näd;fteit beftnbet, größer 31t fein, aig ftc. S a g © e nnffen jeigt jebem sj)icnfd;cn an, w ag ffiöfcg unb © uteg ift;
aber itid;t jeber sD?enfd; timt bag, w ag ilmt bag © ew iffen 51t tf?itn gebietet. © o tt ift überall gegen w ärtig, £>immel unb Gtrbeit unb -Katttr ift feine SBSopwmg, unb er Iwrt überall uttfer © ebet. äöer bie 2J?ittel, vermöge wcid;er er am cbefteit unb fid;erften jutn forgefteeften 3 tclc gelangen fann, fennt unb w äplt, ber ifi Weife.
V I . 3 ufa n m m i9cSD3£ue @ ä $ e.
S i e © on n c fc^eint unb wärm t. S e r £ u n b fnurrt unb bellt. S a g D b fi ifi gefunb unb fd;macfbaft. S i c 3iofe ifl ntc^t nur fd;on, fottbern aud; wol;lried;enb. S a f i b w ar nid)t nur ein Ä önig, fonbem aud; ein s]3ropbet. S i e Simpl;ibieit leben t^eilg im äßaffer, tbeilg auf bem Vanbe, 9iid)t mir ber
© reig, fonbem aud; ber J ü n g lin g fann flerbeit. S i e gebern fow ol ber wilben, aig aud; ber japmen © äitfc bienen 311m
© T reiben. S e r inrfd) frißt © rag unb Söaumfnoöpcn. © feine,
© attb Seimt fommen aug ber Grrbe. 3 tcg4 ©teilte, ftatf,
© an b unb Se|>m benütjt m an junt S a u e n ber R aufer, Jlird;eit unb » e r g e b e n e r anberer © ebaübe. s}5fcrbc, Äitye, £>d;fcn,
©fei, Schw eine, ©c^afe, Biegen, # u n b e, Aiatjett unb Äaninc^en
— 05 —
postępować. Dzieci chodzą <lo szkoły, aby się czego nauczyły. Tem ostrzejszy nóż, tein lepiej kraje. Skoro się zrana obudzę, zaraz powstanę. Struś lubo ma skrzydła, jednakże latać nie może.
3. S k ła d y w ie lo ra k o zło c o n a.
Ziemia, na której mieszkamy, jest bardzo wielka;
słońce atoli jest daleko większe odniej. Xiężyc jest wiele mniejszy od niektórych gwiazd, lecz zdaje się, że się bliżej ziemi znajduje, być większym od nich. Su
mienie pokazuje każdemu człowiekowi, co złe i dobre jest; ale nie każdy człowiek czyni to, co mu sumienie czynić nakazuje. Bóg jest wszędzie przytomny, niebo i ziemia i natura jest pomieszkaniem jego; on słyszy wszędzie modły nasze. Kto te śródki, za pomocą któ
rych najprędzej i najpewniej do zamierzonego celu dojść może, zna i obiera, ten jest mądry.