Ryzyko podatkowe w zarządzaniu przedsiębiorstwem w świetle badań empirycznych świetle badań empirycznych

3.1 Metodologia badania

Badanie opinii przedsiębiorstw na temat ryzyka podatkowego przeprowadzone zostało z wykorzystaniem metody ankietowej. PoniewaŜ miało ono na celu całościową ocenę prowadzonej przez podmioty polityki finansowej, autor załoŜył, iŜ kwestionariusze powinny być wypełnianie przede wszystkim przez osoby pełniące funkcję dyrektorów finansowych. JednakŜe ze względu na szczegółowość niektórych pytań, metodologia badania dopuszczała równieŜ udzielanie odpowiedzi przez głównych księgowych, specjalistów do spraw podatków, itp.

W przypadku większości pytań zadaniem ankietowanych było uszeregowanie odpowiedzi według preferencji. Ze względu na konieczność statystycznej analizy zebranych danych, ankieta nie zawierała pytań otwartych ani miejsc na dodatkowe komentarze wypełniającego. Tylko w pytaniu piątym pozostawiono respondentom moŜliwość określenia innego niŜ wskazane typu przyczyn wydania decyzji podatkowej, jednakŜe Ŝadna z ankietowanych firm nie skorzystała z tej moŜliwości. W treści ankiety znajdują się dwa pytania, w których ankietowany został poproszony o procentowe wskazanie natęŜenia badanego zjawiska.

Treść ankiety autor podzielił na trzy części. Pierwsza z nich zawiera czternaście pytań opisujących szeroki zbiór zagadnień charakteryzujących ryzyko podatkowe właściwe dla kaŜdego przedsiębiorstwa. W tej części ankiety zawarto podstawowe pytania dotyczące zarówno ogólnej opinii o poziomie ryzyka podatkowego w Polsce, jak i samooceny prowadzonej polityki podatkowej przez ankietowaną firmę. Dalej umieszczono szczegółowe pytania o metody zarządzania wiedzą podatkową pracowników, politykę szkoleniową, sposób dostosowywania zakresu odpowiedzialności pracowników do wymogów procesu rozliczeń podatkowych.

Drugi blok zagadnień dotyczy charakteryzowania narzędzi ograniczania ryzyka podatkowego. Stanowiąca tę część tabela jako pytanie numer piętnaście uwzględnia trzynaście takich metod. Zawiera szczegółowe pytania dotyczące procedur wewnętrznych mających na celu minimalizację ryzyka podatkowego, obiegu dokumentów, komunikacji wewnętrznej, koordynacji kontaktów z władzami skarbowymi, a takŜe pytania o przykładowe procedury dotyczące konkretnych zagadnień podatkowych.

scharakteryzować podmiot udzielający odpowiedzi. Informacje te miały w zamierzeniu pozwolić na przeprowadzenie analizy metod zarządzania ryzykiem podatkowym przez pryzmat wielkości firmy, jej statusu, branŜy czy struktury organizacyjnej.

Mając na uwadze fakt, Ŝe przedmiot badania dotyczył w niektórych przypadkach zagadnień, które mogły być uznane za poufne, metodologia badania dopuszczała moŜliwość anonimowego wypełnienia ankiety. W praktyce wszyscy ankietowani, którzy nie odmówili udziału w badaniu wypełnili ankietę w całości, czyli takŜe w części opisującej badanego. Ankiety nie były podpisywane ani w Ŝaden sposób oznaczane, zatem nie istniała moŜliwość przypisania formularzy ankietowych do konkretnego badanego, moŜna zatem zakładać, iŜ ankieta została wypełniona z naleŜytą starannością oraz obiektywnie.

3.2 Krótka charakterystyka populacji czyli spółek notowanych na GPW

Celem poniŜszego podrozdziału jest prezentacja wybranych aspektów funkcjonowania spółek akcyjnych na rynku publicznym. Ich znajomość jest potrzebna do opisu przeprowadzonych badań oraz wyciągnięcia z nich wniosków.

Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. jest największym rynkiem regulowanym akcji spółek publicznych w Polsce. Od 1991 roku, czyli momentu debiutu pierwszych spółek, niemalŜe z kaŜdym rokiem powiększała się liczba jak i wartość kapitalizacji spółek krajowych na niej notowanych.

Tabela nr 3.1. Kapitalizacja spółek notowanych na Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych Rok Kapitalizacja w mln zł Liczba spółek na koniec roku Rok Kapitalizacja w mln zł Liczba spółek na koniec roku 2007 509 887 351 1999 123 411 221 2006 437 719 284 1998 72 442 198 2005 308 418 255 1997 43 766 143 2004 214 313 230 1996 24 000 83 2003 140 001 203 1995 11 271 65 2002 110 565 217 1994 7 450 44 2001 103 370 230 1993 5 845 22 2000 130 085 225 1992 351 16 Źródło: http://www.gpw.pl/

W rozwiniętych gospodarkach rynkowych publiczny rynek papierów wartościowych stanowi najbardziej prestiŜowy segment rynku finansowego, rządzący się swoimi szczególnymi prawami, zasadami i standardami. Jest to rynek, na którym miejsce znajdują zarówno drobni inwestorzy indywidualni, jak i instytucje finansowe o charakterze

kapitału, poszukują inwestora strategicznego lub pragną wykreować wśród klientów i kontrahentów atrakcyjny wizerunek.

W 2005 roku nastąpiły istotne zmiany w zakresie organizacji i regulacji polskiego rynku kapitałowego. Pozostawały one w ścisłym związku ze zmianami zachodzącymi w całej Unii Europejskiej. W wyniku procesu integracji europejskiego rynku kapitałowego w okresie od 1 lipca 2005 roku weszły w Ŝycie nowe zasady przeprowadzania publicznych ofert określone w Dyrektywie 2003/71/WE³⁵⁴. Nowe formy organizacji i regulacji europejskiego rynku kapitałowego znacznie ułatwiają spółkom przeprowadzenie ofert na wielu rynkach oraz wprowadzanie papierów wartościowych na giełdy wielu państw członkowskich UE. Z drugiej jednak strony spółkom notowanym na rynkach regulowanych narzucono wiele nowych wymogów zarówno formalnych jak i prawnych. W Polsce pełna implementacja przepisów tej dyrektywy została przeprowadzona w drodze przyjęcia ustawy o ofercie.

Terminy „rynek publiczny” i „rynek niepubliczny” nie mają charakteru pojęć zdefiniowanych przepisami prawa, lecz są stosowane dla podkreślenia przede wszystkim sposobu zawierania transakcji na rynku, czyli sposobu oferowania instrumentów finansowych przez ich emitentów i dokonywania obrotu nimi przez inwestorów oraz praw i obowiązków stron takich transakcji. Rynek niepubliczny, określany równieŜ mianem rynku prywatnego, obejmuje transakcje oparte na indywidualnych relacjach emitenta z potencjalnymi inwestorami i między samymi inwestorami. Informowanie inwestorów, czy to przez emitenta, czy przez innych inwestorów, o moŜliwości nabycia instrumentów finansowych nie jest prowadzone z wykorzystaniem środków masowego przekazu. Tak zawierane transakcje mają charakter niestandaryzowany i zawierane są na podstawie ogólnych przepisów prawa regulujących działalność podmiotów biorących udział w transakcji oraz sposób emitowania i nabywania danych papierów wartościowych.

Rynek publiczny to ta część rynku kapitałowego, na której podmiot składający propozycję nabycia (sprzedaŜy) instrumentów finansowych, kieruje ją do szerokiego grona inwestorów, z reguły nieznanych mu bezpośrednio, zwłaszcza z wykorzystaniem środków masowego przekazu. Taki tryb sprawia, Ŝe ze względu na konieczność zapewnienia

354 Dyrektywa 2003/71/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 4 listopada 2003 roku w sprawie prospektu emisyjnego publikowanego w związku z publiczną ofertą lub dopuszczeniem papierów wartościowych do obrotu i zmieniającą dyrektywę 2001/34/WE.

uregulowania³⁵⁵.

Dodatkowe regulacje nakładają na emitentów, podmioty pośredniczące w zawieraniu transakcji, podmioty tworzące infrastrukturę obrotu i samych inwestorów obowiązek sformalizowanego prowadzenia czynności związanych z tym obrotem. Są to przede wszystkim obowiązki polegające na ujawnieniu informacji o sytuacji finansowej i prawnej emitenta oraz przestrzeganiu określonych prawem jednolitych procedur postępowania przy kierowaniu oferty. Potencjalny nabywca papierów wartościowych powinien bowiem mieć moŜliwość zapoznania się z tymi informacjami w celu oszacowania moŜliwego zysku oraz towarzyszącego danym papierom ryzyka, czy teŜ ryzyka związanego bezpośrednio z emitentem i prowadzoną przez niego działalnością. Wspomniane instrumenty stanowić zatem mają skuteczne narzędzie ograniczenia ryzyka ekonomicznego zarówno dla inwestorów krajowych jak i zagranicznych³⁵⁶.

Akcje spółek notowanych na giełdzie papierów wartościowych podlegają dematerializacji. Oznacza to, Ŝe nie mają one formy dokumentu, lecz funkcjonują jako zapis w systemie informatycznym (rejestrze) prowadzonym przez Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych S.A. i w systemach informatycznych prowadzonych przez podmioty pro-wadzące działalność maklerską (na tzw. rachunkach papierów wartościowych). Dzięki niematerialnej formie papierów wartościowych nie podlegają one fizycznej wymianie podczas zawierania i rozliczania transakcji, a dokonywane są jedynie operacje na rachunkach odzwierciedlające zmiany stanu posiadania papierów wartościowych. Pozwala to na usprawnienie, przyspieszenie i obniŜenie kosztów transakcji³⁵⁷.

Podstawowymi aktami prawnymi regulującymi zasady dokonywania publicznej oferty papierów wartościowych oraz obowiązki informacyjne związane z taką ofertą i wprowadzaniem papierów wartościowych do obrotu na rynku regulowanym są: ustawa o ofercie³⁵⁸, ustawa o obrocie instrumentami finansowymi³⁵⁹ oraz ustawa o nadzorze nad rynkiem kapitałowym³⁶⁰.

W ustawie o obrocie zdefiniowane zostało pojęcie papieru wartościowego. Są to m. in. akcje i obligacje oraz szczególne instrumenty finansowe, jak: warranty, certyfikaty inwestycyjne, listy zastawne, kwity depozytowe, prawa do akcji, prawa poboru. Papierami

355 System finansowy w Polsce, pod red. B. Pietrzyk, Z. Polański, B. Woźniak, Warszawa 2003, s. 281. 356 A. M. Rugman, T.. L. Brewer, The Oxford Handbook of International Business, New York 2001, s. 580. 357

M. Bączek, M. H. Koziński, M. Michalski, Papiery wartościowe, Kraków 2000, s. 43.

358 Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (Dz. U. 2005.184.1539 ze zm.).

359 Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. 2005.184.1538 ze zm.). 360

odpowiedzialnością.

Natomiast w ustawie o ofercie została scharakteryzowana oferta publiczna i związane z nią pojęcie publicznego proponowania nabycia papierów wartościowych, których szersze omówienie zostało zamieszczone w dalszej części opracowania.

Ponadto fakt posiadania papierów wartościowych jednego emitenta przez duŜą grupę „anonimowych” inwestorów sprawia, Ŝe indywidualnie mają oni bardzo ograniczony wpływ na emitenta, jak równieŜ mogliby mieć bardzo ograniczony dostęp do informacji o nim, gdyby stosować wyłącznie ogólne przepisy prawa. Dlatego równieŜ funkcjonowanie emitenta, który pozyskał kapitał w ramach rynku publicznego, jest dodatkowo regulowane, aby ograniczyć moŜliwość naruszania interesów inwestorów.

Emitentem akcji notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie moŜe być jedynie podmiot będący spółką akcyjną bądź komandytowo-akcyjną. Nie oznacza to zamknięcia drogi na Giełdę przedsiębiorstwom posiadającym inną formę prawną. W tym przypadku właściciele firmy muszą przekształcić ją w spółkę akcyjną bądź zawiązać spółkę akcyjną, wnosząc do niej majątek przedsiębiorstwa. Następny krok stanowi podjęcie przez Walne Zgromadzenie uchwały o ofercie publicznej akcji, ich dematerializacji oraz ubieganiu się o dopuszczenie akcji spółki do obrotu na rynku regulowanym. Konsekwencją decyzji o ubieganiu się spółki o dopuszczenie do obrotu na rynku regulowanym, moŜe być konieczność sporządzenia odpowiedniego dokumentu informacyjnego (prospektu emisyjnego lub memorandum informacyjnego).

Kolejny etap stanowi złoŜenie do Komisji Nadzoru Finansowego (KNF) roboczej wersji prospektu emisyjnego. Komisja po przekazaniu emitentowi ewentualnych uwag do prospektu oraz ich uwzględnieniu przez spółkę w ostatecznej wersji prospektu emisyjnego podejmuje decyzję w kwestii zatwierdzenia prospektu emisyjnego. Przed rozpoczęciem oferty publicznej emitent jest obowiązany do zawarcia z Krajowym Depozytem umowy, której przedmiotem jest rejestracja w depozycie papierów wartościowych, objętych ofertą publiczną. Następnie przeprowadzana jest oferta publiczna. Spółki, które chcą, aby wyemitowane przez nie papiery wartościowe były dopuszczone i notowane na rynku regulowanym prowadzonym przez Giełdę muszą spełnić odpowiednie warunki określone przez Regulamin Giełdy³⁶¹.

Emitenci, których papiery znajdują się w obrocie na rynku regulowanym, podlegają obowiązkowi przekazywania określonych informacji do publicznej wiadomości.

361

Regulamin Giełdy uchwalony Uchwałą Rady Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie Nr 1/1110/2006 z dnia 4 stycznia 2006 r. z pomniejszymi zmianami.

tym etapie informacje przekazywane są w ramach prospektu emisyjnego bądź memorandum informacyjnego) i wymogi informacyjne ciągłe, którym emitent podlega od momentu, kiedy złoŜył wniosek o dopuszczenie papierów wartościowych do obrotu na rynku regulowanym, a w ramach których informacje przekazywane są w formie raportów bieŜących i okresowych. W obu przypadkach zarówno zakres, jak i forma prezentacji informacji podlegają standaryzacji tak, aby inwestorzy byli w stanie dokonać porównania informacji przekazywanych przez róŜnych emitentów.

NajwaŜniejszym instrumentem zapewniającym inwestorom informacje o emitencie są tzw. obowiązki informacyjne ciągłe. Początek podlegania tym obowiązkom nie jest, jak to było po rządami ustawy „Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi”, związany z faktem publikacji prospektu emisyjnego, lecz ze złoŜeniem przez emitenta wniosku o dopuszczenie papierów wartościowych do obrotu na danym rynku regulowanym. Dopiero z dniem złoŜenia wniosku do spółki prowadzącej taki rynek emitent zaczyna podlegać obowiązkowi przekazywania do publicznej wiadomości określonych ustawowo informacji w formie raportów bieŜących i okresowych. Obowiązek ten ma charakter ciągły i ustaje do-piero z dniem wycofania lub wykluczenia papierów wartościowych emitenta z obrotu na rynku.

Przeprowadzenie publicznej emisji akcji niesie ze sobą konieczność zaakceptowania obecności nowych akcjonariuszy w spółce i niejednokrotnie zaakceptowania zmodyfikowanego składu rady nadzorczej czy zarządu odzwierciedlającego nową strukturę akcjonariatu. Rzeczywistość pokazuje jednak, Ŝe w spółkach publicznych zasady przyzwoitego postępowania, uwzględniające interesy róŜnych grup podmiotów zaangaŜowanych w spółkę, nie zawsze mają zastosowanie³⁶².

Przepisy kodeksu spółek handlowych, jak i przepisy ustaw regulujących funkcjonowanie rynku kapitałowego nie są w stanie wymusić ułoŜenia prawidłowych stosunków między akcjonariuszami i organami spółki, gdyŜ powodowałoby to nazbyt duŜą ingerencję przepisów w tę sferę działalności spółek. W związku z powyŜszym Giełda Papierów Wartościowych, jako jedna z pierwszych instytucji, wyszła z inicjatywą skodyfikowania i wprowadzenia zasad ładu korporacyjnego w stosunku do spółek no-towanych na organizowanym przez nią rynku.

Inicjatywa budowania polskich zasad dobrych praktyk w spółkach akcyjnych pojawiła się jesienią 1998 roku. W tym celu powołany został Komitet Dobrych Praktyk,

pozytywnych, jak i negatywnych doświadczeniach polskich spółek publicznych, a takŜe na kodeksach dobrych praktyk stosowanych na rynkach zagranicznych. W efekcie wielomiesięcznych prac i konsultacji z róŜnymi środowiskami związanymi z rynkiem kapitałowym, w lipcu 2002 roku powstał dokument „Dobre praktyki w spółkach publicznych w 2002”.

Obowiązki wynikające z przestrzegania zasad ładu korporacyjnego są realizowane za pośrednictwem systemu ESPI. ZwaŜywszy jednak, Ŝe Komisja sprawuje nadzór wyłącznie nad obowiązkami informacyjnymi emitentów, których papiery wartościowe zostały dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym, określonymi w przepisach ustawy o ofercie i rozporządzenia o obowiązkach informacyjnych, przekazywanie przez emitentów informacji dotyczących przestrzegania zasad określonych w „Kodeksie dobrych praktyk”, po uprzednim przyjęciu takiego zobowiązania, odbywa się na zasadach i w zakresie określonym przez przepisy Giełdy, tj. w sposób niezaleŜny od informacji bieŜących i okresowych przekazywanych na podstawie powszechnie obowiązujących przepisów prawa.

Przedstawiona powyŜej charakterystyka spółek publicznych pozwala na wskazanie istotnych cech odróŜniających omawiane podmioty od spółek, których akcje nie są przedmiotem obrotu na rynki regulowanym. Na szczególną uwagę zasługują zatem wymogi formalne w zakresie kapitalizacji spółek giełdowych, które gwarantują iŜ spółki publiczne nie będą małymi przedsiębiorstwami. Większość spółek akcyjnych notowanych Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych wyceniana jest w przedziale pomiędzy kilkudziesięcioma a kilkuset milionami złotych, zatem są to podmioty, które na terenie Polski naleŜy uznać za duŜe.

Drugą bardzo istotną cechę spółek publicznych, która została opisana powyŜej a jest istotna dla wniosków badawczych stanowi aspekt obowiązków informacyjnych. Spółki publiczne jak Ŝadne inne podmioty gospodarcze w Polsce zobowiązane są przepisami prawa zarówno do regularnego sporządzania sprawozdań finansowych w ujęciu kwartalnym. Ponadto częściej niŜ inne spółki podlegają ocenie audytorów, bowiem poza badaniem sprawozdania finansowego rocznego zobowiązane są przeprowadzić weryfikacje sprawozdania półrocznego. Wszystkie te raporty udostępniane są do publicznej wiadomości. Ponadto zarządy spółek zobowiązane są informować o wszystkich zdarzeniach, które maja bądź mogą mieć istotny wpływ na wycenę akcji³⁶³. W związku z powyŜszym organy spółek publicznych muszą w trakcie podejmowanych przez siebie działań musza bardziej aniŜeli

ujawnione. Tak więc obowiązki informacyjne mają duŜy wpływ zarówno na powstanie ryzyka podatkowego jak i na zakres i częstotliwość wykorzystania narzędzi ograniczenia ryzyka podatkowego.

Wymogi opisane w dokumencie Dobre Praktyki Spółek Notowanych na Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych takŜe miały istotny wpływ na sposób podejmowania decyzji w zakresie opodatkowania. Dzięki tym regulacjom działania zarządu oraz organom nadzoru właścicielskiego stały się bardziej transparentne, zatem podejmujący decyzje mają świadomość, iŜ jawna jest zarówno sama decyzja jak i przesłanki słuŜące jej podjęciu. Wzrasta w ten sposób ostroŜność osób odpowiedzialnych za podejmowanie decyzji, a ograniczana jest wola podejmowania działań wiąŜących się z większym ryzykiem w tym takŜe ryzykiem podatkowym.

3.3 Charakterystyka populacji i próby badawczej

Celem zrealizowanego badania ankietowego było pozyskanie informacji na temat ryzyka podatkowego związanego z prowadzoną przez spółki kapitałowe działalnością gospodarczą. Badaną populację stanowiły spółki, które na dzień 1 stycznia 2007 roku były notowane na Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych.

Mając na uwadze przedmiot planowanego badania, autor rozprawy uznał, iŜ bezzasadnym jest badanie wszystkich notowanych na GPW spółek, poniewaŜ niektóre z nich charakteryzują się bardzo specyficznym rodzajem prowadzonej działalności gospodarczej, ponadto ich funkcjonowanie regulowane jest przez obszerny zakres unormowań prawnych. Przeprowadzony został zatem dobór próby – z określonej powyŜej populacji badanej, tzn. ogółu spółek notowanych na Warszawskiej GPW, wyłączono spółki zaliczane do dwóch sektorów: „Banki” oraz „Finansowe inne”. Taki sposób ustalenia próby badawczej jest doborem celowym.

Zbieranie ankiet zostało zaplanowane na okres od 1 lipca 2007 do 30 września 2007 roku. JednakŜe z uwagi na fakt, iŜ obejmował on czas przerw urlopowych, przesunięto planowany termin zakończenia zbierania kwestionariuszy na 15 grudnia 2007 roku.

Ankiety zostały rozesłane do około 320 przedsiębiorstw, których dane teleadresowe były dostępne na stronie internetowej Giełdy Papierów Wartościowych³⁶⁴. Prowadzący badania ankietowe rozpoczął od uzgodnień telefonicznych przeprowadzonych w osobami zatrudnionymi w działach finansowych przedsiębiorstw podlegających badaniu. Dopiero po

364 http://www.gpwinfosefa.pl [dostęp: 1 luty 2007].

w formie elektronicznej jak i papierowej. Formularz elektroniczny została skonstruowany w taki sposób, Ŝe wymuszał prawidłowy sposób wypełniania. Poza drogą elektroniczną formularze ankietowe były rozsyłane takŜe z wykorzystaniem faksu oraz drogą pocztową.

Badanie zostało przeprowadzone na 165 przedsiębiorstwach, które zwróciły kompletnie wypełnione kwestionariusze ankietowe. Jak wspomniano wyŜej, zgodnie z załoŜeniami prowadzącego badania, nie zbierano ankiet od spółek zakwalifikowanych przez Giełdę Papierów Wartościowych do sektora „Banki” oraz „Finansowe inne”. Przebadane podmioty naleŜały sektorów zaprezentowanych w tabeli nr 3.2..

Dla potrzeb prowadzonych badań wyróŜniono trzy główne kategorie badanych podmiotów: przedsiębiorstwa ujęte w kategorii róŜnego typu przemysłu, przedsiębiorstwa usługowe oraz spółki funkcjonujące na rynku budowlanym. Przebadano 76 przedsiębiorstw przemysłowych (co stanowi 45% próby), 11 budowlanych (7% próby) i 79 szeroko pojętych usługowych (co daje 48% próby).

Przedsiębiorstwa biorące udział w badaniu w większości pochodzą z duŜych aglomeracji. Ponad 75% wskazało, Ŝe siedziba spółki znajduje się w mieście zamieszkiwanym przez ponad pięćset tysięcy osób. Ok. 17% badanych wskazało, Ŝe siedziba spółki znajduje się w mieście, w którym mieszka więcej niŜ dwieście tysięcy mieszkańców ale mniej niŜ pół miliona. Tylko jedenaście spółek wskazało, Ŝe siedziba spółki znajduje się mieście, w którym liczba mieszkańców jest mniejsza niŜ dwieście tysięcy.

Tabela nr 3.2. Spis respondentów z podziałem na branŜe do których są przypisani

BranŜa Ilość BranŜa Ilość

Budownictwo 5 Przemysł elektromaszynowy 15

Deweloperzy 6 Przemysł lekki 3

Handel detaliczny 15 Przemysł materiałów budowlanych 8

Handel hurtowy 6 Przemysł metalowy 13

Informatyka 19 Przemysł paliwowy 3

Media 7 Telekomunikacja 5

Przemysł – Inne 13 Ubezpieczenia 20

Przemysł chemiczny 13 Usługi inne 7

Przemysł drzewny 8

Źródło: Opracowanie własne na podstawie wyników badania ankietowego

Rozpatrując wyniki badań, trzeba jednak pamiętać, Ŝe badane podmioty często są duŜymi podmiotami gospodarczymi funkcjonującymi na bazie zakładów produkcyjnych. Nie są one odrębnymi osobami prawnymi jednakŜe w praktyce faktyczną działalność operacyjną i inwestycyjną w danych zakładach prowadzą kierownicy jednostek. W takiej sytuacji duŜy

faktyczna działalność gospodarcza realizowana jest poza tym miastem.

Tabela nr 3.3. Charakterystyka respondentów pod względem liczebności mieszkańców miasta w którym znajduje się siedziba spółki

Liczba mieszkańców Liczba Udział

0 – 50 000 osób 3 1,81%

50 001 – 200 000 osób 8 4,82%

200 001 – 500 000osób 29 17,47%

Źródło: Opracowanie własne na podstawie wyników badania ankietowego

Ankietowane spółki w ponad połowie przypadków wskazały średnioroczne zatrudnienie w roku 2006 w przedziale pomiędzy pięćdziesiąt jeden a sto osób. Odpowiedzi takiej udzieliło 52% respondentów. Pamiętając o tym, iŜ spółki notowane na rynku regulowanym, są podmiotami o duŜej wartości zaskakującym jest fakt, Ŝe aŜ prawie 29% przedsiębiorstw wskazało, Ŝe w roku 2006 zatrudnionych było pomiędzy dwadzieścia jeden a pięćdziesiąt osób.

Tak zaskakujące wyniki moŜna wyjaśnić w dwojaki sposób. W latach 2001 – 2004 w Polsce prowadzono szeroki proces reorganizacji duŜych przedsiębiorstw. W większości miały one wieloletnią historię. Historycznie dysponowały bardzo liczną załogą oraz silnymi związkami zawodowymi. Podjęto zatem czynności celem reorganizacji operacyjnej. Jej efekt miało stanowić ograniczenie kosztów wynagrodzeń. Wydzielano zatem poszczególne wydziały produkcyjne w odrębne spółki. Celem tego typu działań było urealnienie kosztów