Rze-czypospolitej
• Pierwsze ośrodki władzy
• Odzyskanie niepodległości
• Ustrój nowego państwa
• Trudne początki niepodległości
- lokalizuje w czasie przejęcie przez Józefa Piłsudskiego władzy wojskowej w Polsce (11 XI 1918), uchwale-nie małej konstytucji (20 II 1919)
- identyfikuje postacie Józefa Piłsudskiego, Ignacego Jana Pade-rewskiego
- wyjaśnia, dlaczego dzień 11 listopada 1918 r. jest uważany za datę odzyskania przez Polskę niepodle-głości
- lokalizuje w czasie działalność Rady Re-gencyjnej (X 1917 – XI 1918), objęcie przez Józefa Piłsudskiego funkcji Tymczasowego Naczelnika Państwa (XI 1918), otwarcie obrad Sejmu Ustawodaw-czego (II 1920) - lokalizuje w prze-strzeni siedziby pierw-szych ośrodków wła-dzy na ziemiach pol-skich
- identyfikuje postacie Ignacego Daszyń-skiego, Wincentego
- lokalizuje w czasie powstanie Tymczaso-wego Rządu LudoTymczaso-wego Republiki Polskiej (XI 1918), rząd Jędrzeja Moraczewskiego (XI 1918 – I 1919), wybory do Sejmu Ustawodaw-czego (I 1919), rząd Ignacego Jana Pade-rewskiego (I – XII 1919)
- porównuje programy lokalnych ośrodków polskiej władzy po-wstałych w 1918 r.
- omawia ustrój II Rze-czypospolitej wynika-jący z małej konstytucji
- przedstawia i ocenia reformy rządu Jędrzeja Moraczewskiego - przedstawia zniszcze-nia wojenne na zie-miach polskich
- ocenia rolę Józefa Pił-sudskiego w procesie kształtowania się po-czątków niepodległości - wyjaśnia, jakie zna-czenie dla odrodzo-nego państwa pol-skiego miało objęcie urzędu premiera przez Ignacego Jana Pade-rewskiego
39
© Copyright by Nowa Era Sp. z o.o.
Witosa, Jędrzeja Mora-czewskiego
- omawia wydarzenia, które doprowadziły do odzyskanie przez Pol-skę niepodległości w 1918 r.
- wymienia lokalne ośrodki polskiej władzy powstałe w 1918 r.
- opisuje problemy, na jakie napotykała inte-gracja ziem wchodzą-cych w skład odrodzo-nego państwa
- omawia kolejne etapy odradzania się państwa polskiego
Kształtowanie się granicy zachod-niej i południo-wej
• Jaka powinna być odrodzona Polska?
• Powstanie wielkopolskie
• Powrót Pomorza do Polski
• Wolne Miasto Gdańsk
• I powstanie śląskie
• II powstanie śląskie
• Plebiscyt i III powstanie śląskie
• Spór o Śląsk Cieszyński
• Plebiscyt na Warmii, Mazurach i Powiślu
- stosuje pojęcie plebi-scyt
- wymienia tereny, który były przedmio-tem sporu między Rze-cząpospolitą a Niem-cami po I wojnie świa-towej
- lokalizuje w prze-strzeni obszary scytowe, skutki plebi-scytów na Warmii, Ma-zurach, Powiślu i Gór-nym Śląsku
- identyfikuje postacie Romana Dmowskiego, Józefa Piłsudskiego,
- stosuje pojęcia kon-cepcja inkorporacyjna, koncepcja federacyjna (koncepcja jagielloń-ska)
- lokalizuje w czasie powstanie wielkopol-skie (27 XII 1918 – 16 II 1919), I powstanie ślą-skie (VIII 1919), plebi-scyt na Warmii, Mazu-rach i Powiślu (VII 1920), II powstanie ślą-skie (VIII 1920), plebi-scyt na Górnym Śląsku (III 1921), III powstanie śląskie (V-VII 1921)
- lokalizuje w czasie przybycie I.J. Paderew-skiego do Poznania (26 XII 1918), podpisanie traktatu wersalskiego (VI 1919), zaślubiny Polski z morzem (II 1920)
- identyfikuje postacie Stanisława Taczaka, Jó-zefa Dowbora-Muśnic-kiego
- przedstawia okolicz-ności wybuchu po-wstania wielkopol-skiego
- stosuje pojęcie kon-wencja górnośląska - lokalizuje w czasie ro-zejmu w Trewirze (II 1919), podział Śląska Cieszyńskiego (VII 1919), podział Gór-nego Śląska (X 1921) - porównuje i ocenia koncepcje polityczne dotyczące kształtu od-rodzonej Rzeczypospo-litej
- wymienia uprawnie-nia, jakie przyznano Polsce w Wolnym Mie-ście Gdańsku
- ocenia, czy podział Górnego Śląska po III powstaniu śląskim był korzystny dla Polski - omawia problemy, które mogły wynikać z podziału Górnego Ślą-ska oraz zapisów trak-tatu wersalskiego do-tyczących Pomorza
40
© Copyright by Nowa Era Sp. z o.o.
Ignacego Jana Pade-rewskiego
- omawia założenia koncepcji inkorpora-cyjnej i federainkorpora-cyjnej
- lokalizuje w prze-strzeni zasięg powsta-nia wielkopolskiego, miejsce symbolicznych zaślubin Polski z mo-rzem, Wolne Miasto Gdańsk, zasięg po-wstań śląskich - identyfikuje postacie Józefa Hallera, Wojcie-cha Korfantego - omawia przebieg i skutki powstania wiel-kopolskiego
- przedstawia znacze-nie powrotu Pomorza do Polski
- omawia przyczyny i skutki powstań ślą-skich
- omawia wyniki plebi-scytów na Górnym Ślą-sku oraz na Warmii, Mazurach i Powiślu - omawia przyczyny i skutki sporu polsko-czeskiego o Śląsk Cie-szyński
- wyjaśnia, w jaki spo-sób rozstrzygnięto pol-sko-niemiecki spór o Pomorze
- przedstawia między-narodowe decyzje, ja-kie zapadły w kwestii podziału Górnego Ślą-ska po III powstaniu śląskim
Walki o granicę wschodnią
• Konflikt polsko-ukraiński
• Początek konfliktu z bolszewikami
- stosuje pojęcie cud nad Wisłą
- lokalizuje w czasie wojnę polsko-bolsze-wicka (14 II 1919 – 18
- stosuje pojęcie Orlęta Lwowskie
- lokalizuje w czasie wojnę polsko-ukraiń-ską (XI 1918 – VII
- stosuje pojęcie linia Curzona
- lokalizuje w czasie za-warcie sojuszu II RP z URL (IV 1920),
- lokalizuje w czasie za-warcie traktatu brze-skiego z URL (II 1918) - identyfikuje postacie Feliksa Dzierżyńskiego,
- ocenia polityczne i militarne znaczenie Bi-twy Warszawskiej - ocenia sposób roz-wiązania
polsko-41
© Copyright by Nowa Era Sp. z o.o.
• Ofensywa bolszewików
• Bitwa Warszawska
• Pokój ryski
• Sprawa Wileńszczyzny
III 1921), pokój ryski (18 III 1921)
- lokalizuje w czasie i przestrzeni Bitwę War-szawską (13-15 VIII 1920)
- identyfikuje postać Józefa Piłsudskiego - wyjaśnia, dlaczego Bi-twę Warszawską na-zwano cudem nad Wi-słą
- wymienia postano-wienia pokoju ryskiego
1919), utworzenie Li-twy Środkowej (X 1920), operację nie-meńską (IX 1920) - lokalizuje w prze-strzeni granicę okre-śloną w pokoju ryskim, terytorium Litwy Środ-kowej
- lokalizuje w czasie i przestrzeni bitwę pod Komarowem (VIII 1920)
- identyfikuje postacie Michaiła Tuchaczew-skiego, Tadeusza Roz-wadowskiego, Lucjana Żeligowskiego
- omawia przebieg wojny polsko-bolsze-wickiej
- wyjaśnia, jaką rolę odgrywała wojna pro-pagandowa prowa-dzona w 1920 r. przez obie strony konfliktu - wyjaśnia, na czym po-legał polski plan obrony Warszawy przed wojskami bol-szewickimi
utworzenie Rady Obrony Państwa (VII 1920)
- lokalizuje w czasie i przestrzeni zajęcie Ki-jowa przez wojska pol-skie i ukraińpol-skie (V 1920)
- lokalizuje w prze-strzeni linię Curzona - identyfikuje postacie Symona Petlury, Wła-dysława Grabskiego, Wincentego Witosa - omawia walki Pola-ków o Lwów, Galicję Wschodnią i Wołyń w latach 1918-1919 - wyjaśnia, w jakich okolicznościach doszło do zawarcia sojuszu polsko-ukraińskiego - wyjaśnia, jakie skutki polityczne i militarne miała ofensywa bol-szewików w 1920 r.
- omawia etapy Bitwy Warszawskiej
- porównuje siły obu armii biorących udział w Bitwie Warszawskiej - wyjaśnia, co zdecydo-wało o sukcesie
Juliana Marchlew-skiego, Siemiona Bu-dionnego
- przedstawia proces tworzenia się pań-stwowości ukraińskiej w Galicji Wschodniej - wymienia postano-wienia konferencji w Spa
- omawia skutki poli-tyczne i militarne kon-ferencji w Spa
- przedstawia pertrak-tacje polsko-sowieckie w Mińsku i ich konse-kwencje
litewskiego sporu o Wilno
42
© Copyright by Nowa Era Sp. z o.o.
Polaków w Bitwie Warszawskiej
- wyjaśnia, w jaki spo-sób rozwiązano pol-sko-litewski spór o Wilno
Rządy parlamen-tarne
• Konstytucja marcowa
• Scena polityczna II Rzeczypospolitej
• Elekcja i śmierć prezydenta Narutowicza
• Rządy
parlamentarne w II Rzeczypospolitej
- lokalizuje w czasie uchwalenie konstytucji marcowej (17 III 1921), zabójstwo prezydenta G. Narutowicza (16 XII 1922)
- identyfikuje postać Gabriela Narutowicza - omawia ustrój II Rze-czypospolitej na pod-stawie konstytucji marcowej
- lokalizuje w czasie wybór G. Narutowicza na prezydenta (9 XII 1922)
- identyfikuje postacie Macieja Rataja, Stani-sława Wojciechow-skiego
- przedstawia zakres paw i wolności obywa-telskich określonych w konstytucji marcowej - charakteryzuje rządy parlamentarne w II Rzeczypospolitej
- lokalizuje w czasie utworzenie Komisji Konstytucyjnej (II 1919), wybory do Sejmu I kadencji (XI 1922)
- identyfikuje postacie Władysława Sikor-skiego, Maurycego Za-moyskiego, Ignacego Daszyńskiego, Jana Baudouina de Courte-nay, Władysława Grab-skiego
- przedstawia proces prac nad konstytucją marcową
- charakteryzuje scenę polityczną II Rzeczypo-spolitej
- omawia proces wy-boru pierwszego pre-zydenta II Rzeczypo-spolitej
- ocenia zakres kompe-tencji prezydenta zapi-sanych w konstytucji marcowej
- ocenia rządy parla-mentarne w II Rzeczy-pospolitej
Przewrót ma-jowy i rządy sa-nacji
• Kryzys rządów parlamentarnych
• Przewrót majowy
• Nowela sierpniowa
• Rządy sanacyjne
• Konstytucja kwietniowa
- stosuje pojęcia sana-cja, autorytaryzm - lokalizuje w czasie przewrót majowy (12-15 V 1926), konstytu-cję kwietniową (24 IV 1935)
- stosuje pojęcie par-tyjniactwo
- lokalizuje w czasie prezydenturę I. Mo-ścickiego (VI 1926 – IX 1939), uchwalenie no-weli sierpniowej
- stosuje pojęcia wy-bory brzeskie, getto ławkowe, numerus clausus
- lokalizuje w czasie powstanie BBWR (1928), Kongres
- lokalizuje w czasie założenie obozu w Be-rezie Kartuskiej (1934), powstanie OZN (1937), powstanie Frontu Morges (1936), po-wstanie ONR (1934)
- ocenia wpływ kryzysu wewnętrznego na po-zycje międzynarodową II Rzeczypospolitej - ocenia decyzję Józefa Piłsudskiego o
43
© Copyright by Nowa Era Sp. z o.o.
• Represje wobec opozycji
• Obóz sanacyjny po śmierci Piłsudskiego
• Polski autorytaryzm
- identyfikuje postacie Józefa Piłsudskiego, Ignacego Mościckiego - wymienia skutki poli-tyczne przewrotu ma-jowego
(1926), wybory brze-skie (XI 1930), śmierć J.
Piłsudskiego (12 V 1935)
- identyfikuje postacie Wincentego Witosa, Stanisława Wojcie-chowskiego, Józefa Becka, Edwarda Rydza-Śmigłego
- wyjaśnia, jakie zmiany ustrojowe wprowadziła konstytu-cja kwietniowa
- wyjaśnia, na czym po-legała dekompozycja obozu sanacji po śmierci Józefa Piłsud-skiego
- omawia cechy ustroju autorytarnego w Polsce
Obrony Prawa i Wol-ności Ludu (VI 1930), proces brzeski (1931–
1932)
- identyfikuje postacie Kazimierza Bartla, Wa-lerego Sławka, Adama Koca
- omawia przejawy kryzysu politycznego w Polsce w połowie lat 20. XX w.
- wyjaśnia, jaką rolę miał odgrywać BBWR w polskim życiu poli-tycznym
- omawia przebieg przewrotu majowego - wymienia ugrupowa-nia opozycyjne wobec rządów sanacji - wyjaśnia, w jaki spo-sób sanacja rozprawiła się w opozycją poli-tyczną
- identyfikuje postać Bronisława Pierackiego - porównuje pozycję i uprawnienia prezy-denta w konstytucji marcowej i kwietnio-wej
- przedstawia przejawy antysemityzmu na pol-skich uczelniach w II Rzeczypospolitej
dokonaniu przewrotu politycznego w Polsce - ocenia politykę rzą-dów sanacji wobec opozycji
Społeczeństwo i gospodarka II Rzeczypospolitej
• Społeczeństwo II Rzeczypospolitej
• Mniejszości narodowe w Rzeczypospolitej
- stosuje pojęcie Pol-ska A i B
- lokalizuje w czasie wprowadzenie re-formy walutowej (1924), budowę Cen-tralnego Okręgu
- stosuje pojęcie wojna celna
- lokalizuje w czasie rozpoczęcie budowy portu w Gdyni (1921), uchwalenie ustawy o reformie rolnej (1925),
- lokalizuje w prze-strzeni województwa, w których dominowali przedstawiciele mniej-szości narodowych - charakteryzuje mniej-szości narodowe
- omawia sytuację prawną mniejszości narodowych w Polsce - omawia realizację re-form gospodarczych przez rząd Władysława Grabskiego
- ocenia politykę II Rzeczypospolitej wo-bec mniejszości naro-dowych
- ocenia skuteczność reform gospodarczych
44
© Copyright by Nowa Era Sp. z o.o.
• Problemy gospodarcze II Rzeczypospolitej
• Reformy Grabskiego
• Budowa portu w Gdyni
• Inwestycje przemysłowe w latach 30.
Przemysłowego (1936–1939) - lokalizuje w prze-strzeni Centralny Okręg Przemysłowy, podział na Polskę A i B - identyfikuje postać Eugeniusza Kwiatkow-skiego
- wymienia mniejszości narodowe i wyzna-niowe w społeczeń-stwie II Rzeczypospoli-tej
- wyjaśnia, dlaczego Gdynia była nazywana polskim oknem na świat
wojnę celną (1925–
1934)
- lokalizuje w prze-strzeni główne okręgi przemysłowe II Rzeczy-pospolitej
- identyfikuje postać Władysława Grab-skiego
- omawia strukturę et-niczną, wyznaniową i zawodową społeczeń-stwa II Rzeczypospoli-tej
- wymienia najważniej-sze problemy gospo-darcze, przed którymi stanęła II Rzeczpospo-lita
- wyjaśnia, na czym po-legała i jakie miała skutki wojna celna z Niemcami
- wymienia cechy cha-rakterystyczne Wiel-kiego Kryzysu w Polsce - wyjaśnia, jaką rolę miał odegrać COP w rozwoju gospodarczym Polski
zamieszkujące II Rzeczpospolitą - przedstawia okolicz-ności budowy portu w Gdyni
- wymienia przykłady inwestycji zrealizowa-nych w ramach COP - przedstawia zasługi Eugeniusza Kwiatkow-skiego dla rozwoju pol-skiej gospodarki
podejmowanych w II Rzeczypospolitej
Kultura i nauka w II Rzeczypo-spolitej
• Początki oświaty w II Rzeczypospolitej
• Reformy szkolnictwa
- lokalizuje w czasie re-formę edukacji
- lokalizuje w czasie re-formę edukacji
- lokalizuje w czasie Nagrodę Nobla dla
- identyfikuje postacie Hugona Steinhausa, Mariana Rejewskiego,
- ocenia dorobek kul-turalny i naukowy II Rzeczypospolitej
45
© Copyright by Nowa Era Sp. z o.o.
• Nauka polska
• Literatura okresu międzywojennego
• Sztuka i architektura w II Rzeczypospolitej
• Kino i radio w międzywojennej Polsce
• Sport
w II Rzeczypospolitej
Janusza Jędrzejewicza (1932)
- identyfikuje postacie Janusza Jędrzejewicza, Stefana Żeromskiego, Władysława Reymonta - wymienia reformy szkolnictwa przepro-wadzone w II Rzeczy-pospolitej
- wymienia dziedziny naukowe, w których polscy uczeni zyskali uznanie w latach 20. i 30.
Stanisława Grabskiego (1924)
- identyfikuje postacie Stanisława Grabskiego, Stefana Banacha, Zofii Nałkowskiej, Witolda Gombrowicza, Bru-nona Schulza, Stani-sława Ignacego Witkie-wicz – Witkacego, Cze-sława Miłosza, Juliana Tuwima
- przedstawia osiągnię-cia polskiej literatury - wymienia nurty, jakie dominowały w polskim malarstwie dwudzie-stolecia międzywojen-nego
- przedstawia najważ-niejszych twórców pol-skiej literatury w okre-sie międzywojennym
Władysława Reymonta (1924)
- identyfikuje postacie Ludwika Hirszfelda, Marii Dąbrowskiej, Ta-deusza Dołęgi-Mosto-wicza, Tadeusza Boya-Żeleńskiego, Anto-niego Słonimskiego, Jana Lechonia, Kon-stantego Ildefonsa Gał-czyńskiego, Karola Szy-manowskiego, Jana Kiepury, Poli Negri, Ja-nusza Kusocińskiego - omawia problemy polskiej oświaty w po-czątkach niepodległo-ści
- omawia osiągnięcia nauki polskiej w okre-sie międzywojennym - charakteryzuje sztukę i architekturę w II Rze-czypospolitej
Henryka Zygalskiego, Jerzego Różyckiego, Stanisława Wigury, Franciszka Żwirki, Zofii Kossak-Szczuckiej, Ju-liusza Kadena-Ban-drowskiego, Sergiusza Piaseckiego, Kazimie-rza Wierzyńskiego, Ja-rosława Iwaszkiewicza, Tadeusza Peipera, Je-rzego Lieberta, Karola Rostworowskiego, Ju-liusza Osterwy, Leona Schillera, Haliny Kono-packiej, Jadwigi Jędrze-jowskiej, Stanisława Marusarza
- omawia rozwój tea-tru i muzyki w okresie międzywojennym - przedstawia rozwój kina i radia w między-wojennej Polsce - omawia sukcesy pol-skich sportowców w okresie międzywojen-nym
Polityka zagra-niczna II Rzeczy-pospolitej
• Polska na arenie międzynarodowej
- stosuje pojęcie poli-tyka równej odległości (równowagi)
- lokalizuje w czasie układy sojusznicze z Francją i Rumunią (1921), przyłączenie
- stosuje pojęcia Mię-dzymorze, polityka prometejska
- identyfikuje postacie Józefa Lipskiego, Neville’a Chamberlaina
- ocenia międzynaro-dową pozycję Polski w okresie międzywojen-nym
46
© Copyright by Nowa Era Sp. z o.o.
• Polityka
międzynarodowa w okresie sanacji
• Przyłączenie Zaolzia do Rzeczypospolitej
• Niemieckie żądania wobec Polski
• Zacieśnienie
współpracy w Wielką Brytanią i Francją
• Aktywizacja polskiego społeczeństwa
• Pakt Ribbentrop-Mołotow
- lokalizuje w czasie układ o nieagresji mię-dzy Polską i ZSRS (1932), układ o niesto-sowaniu przemocy między Polską a Niem-cami (1934), przemó-wienie J. Becka w sej-mie (V 1939), pakt Rib-bentrop–Mołotow (23 VIII 1939)
- identyfikuje postać Józefa Becka
- wymienia żądania wobec Polski wysu-wane przez III Rzeszę w 1938 r.
- przedstawia postawę polskich władz wobec żądań III Rzeszy
Zaolzia do Polski (X 1938), polsko-brytyjski układ sojuszniczy (25 VIII 1939)
- lokalizuje w prze-strzeni Zaolzie
- identyfikuje postacie Joachima von Ribben-tropa, Wiaczesława Mołotowa
- omawia okoliczności przyłączenia Zaolzia do Polski
- omawia postawę pol-skiego społeczeństwa w obliczu zbliżającej się wojny
- wymienia postano-wienia paktu Ribben-trop-Mołotow
- lokalizuje w czasie podpisanie konkordatu (1925), traktat w Lo-carno (1925), udziele-nie gwarancji Polsce przez Wielka Brytanię (III 1939)
- wyjaśnia, jaki wpływ na międzynarodową pozycję Polski miał traktat w Locarno - wyjaśnia, jaką rolę w polskiej polityce za-granicznej miał odgry-wać sojusz z Francją i Rumunią
- przedstawia, na czym miała polegać idea Międzymorza i poli-tyka prometejska - omawia proces zacie-śniania współpracy Polski z Wielką Bryta-nią i Francją w przede-dniu wybuchu II wojny światowej
- wyjaśnia, na czym po-legała polityka równo-wagi i omawia sposób jej realizacji
- charakteryzuje poło-żenie międzynarodowe II Rzeczypospolitej w latach 20. XX w.
- wyjaśnia, dlaczego idea Międzymorza i polityka prometejska poniosły fiasko - wyjaśnia, jak władze Wolnego Miasta Gdań-ska odebrały niemiec-kie żądania wobec Pol-ski
- omawia skutki pol-skiej polityki zagranicz-nej prowadzozagranicz-nej w okresie sanacji
- ocenia sposób roz-wiązania problemu Za-olzia w latach 30. XX w.
- ocenia postawę władz polskich wobec żądań wysuwanych przez III Rzeszę w 1938 r.
- ocenia postawę pol-skiego społeczeństwa w obliczu zbliżającej się wojny
47
© Copyright by Nowa Era Sp. z o.o.
UWAGI:
1. Ocenę wyższą otrzymuje uczeń spełniający łącznie wymagania edukacyjne określone dla ocen niższych np. ocenę dobrą otrzymuje uczeń spełniający wymagania edukacyjne na oceną dopuszczającą, dostateczną oraz dobrą.
2. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań na poszczególne pozytywne oceny.
3. W przypadku nie zrealizowania tematów lekcji (zagadnień) w I okresie będą one realizowane po klasyfikacji śródrocznej. W tym przypadku obowiązują również wymagania edukacyjne dla tych tematów (zagadnień).