7. Co jest Pokuta ?
Pokuta jest Sakrament, w którym kapłan na miejscu Boga grzechy odpuszcza, jeźli grzesznik za nie serdecznie żałuje, szczerze ich się wyspowiada i prawdziwie chce się poprawić i zadosyćuczynić.
2. Kiedy Pan Jezus Sakrament Pokuty postanowił?
Pan Jezus Sakrament Pokuty postanowił po zmartwychwstaniu swojem, gdy się Apostołom po
kazał i natchnąwszy ich rzekł: Weźmijcie Ducha świętego: którym grzechy odpuścicie, są im od
puszczone, a którym zatrzymacie, są zatrzymane.
3. Wieloraką moc dał Pan Jezus Apostołom temi słowami?
Temi słowami dał Pan Jezus Apostołom moc dwojaką: grzechy odpuszczać grzesznikom godnym, a grzechy zatrzymać grzesznikom niegodnym,
4. Dla czego powinien grzesznik grzechy swoje jeden za drugiem wyznać?
Grzesznik powinien grzechy swoje jeden za drugiem wyznać, aby spowiednik poznał, jeźli grze
sznik jest rozgrzeszenia godzien albo niegodzien, a potem aby grzesznik się sam upokorzył.
5. Jakie laski otrzymamy przez Sakrament Pokuty?
Przez Sakrament Pokuty otrzymamy:
1) odpuszczenie grzechów uczynkowych;
2) darowanie kary wiecznej i po części doczesnej;
3) udzielenie lub pomnożenie łaski poświęcającej i osobnej łaski skutkującej, abyśmy znowu do grze
chu nie wypadli;
4) uspokojenie sumienia.
6*. IFWe razy powinniśmy Sakrament Pokuty
przyjmować ? /)
Sakrament Pokuty powinniśmy /podług przy
kazania kościelnego przy naj inni e j ^ raz w Toiu pSzyj-/
mować-^/oprócz tego zaś kiedy do grzechu śmiertel
nego wpadniemy,kiedy jaki inny Sakrament przyjąć,pallid' odpust zupełny pozyskać chcemy, yj
"J'. ‘7Jle rzeczy należy do godnego przyjęcia Sakra
mentu Pokuty ?
Do godnego przyjęcia Sakramentu Pokuty na
leży pięć rzeczy:
1) wezwanie Ducha Świętego, 2) rachunek sumienia,
3) żal za grzechy i przedsięwzięcie poprawy, 4) spowiedź,
5) zadosyćuczynienie.
§ 1. Wezwanie Ducha Świętego.
8. Jako Ducha Świętego wzywamy?
Ducha Świętego wzywamy, kiedy nabożnie od
mówimy Ojcze nasz i Zdrowaś Marya i dodajemy:
Przyjdź, Duchu Święty i pomóż mi, grzechy sobie przypomnieć i uznać, serdecznie za nie żałować, szcze
rze ich się wyznać i prawdziwie się poprawić, 9. Dla czego się niektórzy źle spowiadają?
Niektórzy się źle spowiadają, ponieważ Ducha Świętego należycie nie proszą.
# 2. Rachunek sumienia.
10. Jako rachunek sumienia odbywamy?
Rachunek sumienia odbywamy, gdy pilnie i uważnie przychodzimy:
A / ^ *' '7^ £ e 'l, . i r U / e*~7 w t fi I- r' trćl i Jt / Aie A y ‘I’ll rf/‘rr
1) przykazania Boskie i kościelne i przy każdem się pytamy, jeźliśmy je przestąpili;
2) grzechy uczynkowe i przy każdym się pytamy, jeźliśmy go popełnili.
11. Co jest grzech uczynkowy?
Grzech uczynkowy jest dobrowolne przestąpienie przykazania Boskiego lub kościelnego.
12. Kiedy jest to przestąpienie dobrowolne?
To przestąpienie jest dobrowolne, kiedy się dzieje z rozpoznaniem rzctelnem i zezwoleniem zu- p einem ?
13. Jako się dzielą grzechy uczynkowe?
Grzechy uczynkowe dzielą się na grzechy śmier
telne i na grzechy powszednie.
14. Co jest grzech śmiertelny?
Grzech śmiertelny jest dobrowolne przestąpienie przykazania Boskiego lub kościelnego w rzeczy, wa
żnej lub ostro zakazanej.
13. Co się stanie z tym, kto w grzechu śmiertelnym umrze?
Kto grzechu śmiertelnym umrze, będzie na wieki potępiony.
16. Co jest grzech powszedni?
Grzech powszedni jest dobrowolne przestąpienie przykazania Boskiego lub kościelnego w rzeczy mniej
szej lub nie tak ostro zakazanej, albo nie zupełnie dobro
wolne przestąpienie w rzeczy ważnej lub ostro zakazanej.
Dziesięcioro Bożego przykazania.
17. Kto grzeszy naprzeciw pierwszemu przykazaniu Boskiemu?
Naprzeciw pierwszemu przykazaniu Boskiemu grzeszy:
2) kto się wiary wstydzi lub rzeczy święte sobie lekce waży;
3) kto w czary wierzy, karty sobie daje kłaść lub wróżyć,
18. Kto grzeszy naprzeciw drugiemu przykazaniu Boskiemu?
Naprzeciw drugiemu przykazaniu Boskiemu grzeszy:
1) kto Imię Boskie lekkomyślnie wymawia;
2) kto klnie lub bluźni;
3) kto niepotrzebnie lub fałszywie przysięga.
19. Kto grzeszy naprzeciw trzeciemu przykazaniu Boskiemu?
Naprzeciw trzeciemu przykazania Boskiemu grzeszy:
1) kto w niedzielę lub święto niepotrzebną ro
botę czyni;
2) kto w niedzielę lub święto Mszą świętą z nie
dbalstwa opuszcza, lub się opóźni, lub przed koń
cem wychodzi;
3) kto się w kościele nabożnie nie zachowuje.
20. Kto grzeszy naprzeciw czwartemu przykazaniu Boskiemu?
Naprzeciw czwartemu przykazaniu Boskiemu grzeszy:
1) kto rodziców nie słucha lub gorszy;
2) kto im po grubijańsku odpowiada;
3) kto na niech klnie albo ich nawet bije.
21. Kto grzeszy naprzeciw piątemu przykazaniu, Boskiemu?
Naprzeciw piątemu przykazaniu Boskiemu grzeszy:
1) kto bliźniemu złego życzy;
2) kto bliźniego przezywa lub bije;
3) kto bliźniego do grzechu zwodzi lub namawia;
4) kto zwierzęta dręczy.
22. Kto grzeszy naprzeciw szóstemu przykazaniu Boskiemu ?
Naprzeciw szóstemu przykazaniu Boskiemu grzeszy:
1) kto się w myślach nieczystych dobrowolnie bawi;
2) kto się nieczystym rzeczom dobrowolne przy
gląda;
3) kto na słowa nieczyste dobrowolnie słucha lub je mówi;
4) kto nieczyste uczynki czyni.
23. Kto grzeszy naprzeciw siódmemu przykazaniu Boskiemu?
Naprzeciw siódmemu przykazaniu Boskiemu grzeszy:
1) kto co ukradnie;
2) kto szkodę bliźniemu zrobi;
3) kto co znajdzie a nie odda tego.
Grzech nie będzie odpuszczony, aż wziątek nie będzie wrócony.
24. Kto grzeszy naprzeciw ósmemu przykazaniu Boskiemu?
Naprzeciw ósmemu przykazaniu Boskiemu grzeszy:
1) kto kłamie;
2) kto bliźniego oczernia lub obmawia.
Pięcioro kościelnego przykazania.
25. Kto grzeszy naprzeciw pierwszemu i drugiemu przykazaniu kościelnemu ?
Naprzeciw pierwszemu i drugiemu przykazaniu kościelnemu grzeszy ten sam, co naprzeciw trzecie
mu przykazaniu Boskiemu, pytanie 19.
26. Kto grzeszy naprzeciw trzeciemu przykazaniu kościelnemu?
Naprzeciw trzeciemu przykazaniu kościelnemu grzeszy:
1) kto w piątek lub inny nakazany post pokar
my mięsne dobrowolnie je;
2) kto w dni postne za dyspensą pokarmy mię
sne je, ale zaniedba przepisaną modlitwę odmówić;
3) kto w dni właściwego postu więcej jak raz poje do syta, chociaż już ma 21 lat.
21. Kto grzeszy naprzeciw czwartemu przykazaniu kościelnemu?
Naprzeciw czwartemu przykazaniu kościelnemu grzeszy, kto spowiedź lub Komunią wielkanocną dobrowolnie zaniedbuje.
28. Kto grzeszy naprzeciw piątemu przykazaniu kościelnemu?
Naprzeciw piątemu przykazaniu kościelnemu grzeszy, ktoby na wesele lub muzykę szedł w cza
sie zakazanym t. j. od pierwszej niedzieli Adwentu aż do Trzech Królów i od środy popielcowej aż do pierwszej niedzieli po Wielkanocy.
Siedm głównych grzechów.
2.9. Kto grzeszy pychą?
Pychą grzeszy, kto o sobie myśli nazbyt wy
soko a bliźnim gardzi.
30. Kto grzeszy łakomstwem?
Łakomstwem grzeszy, kto dobra doczesne zbyte
cznie miłuje a naprzeciw ubogiemu twardego serca jest.
31. Kto grzeszy nieczystością?
Nieczystością grzeszy ten sam, co naprzeciw szóstemu przykazaniu Boskiemu; patrz pyt. 22.
32. Kto grzeszy zazdrością?
Zazdrością grzeszy, kto bliźniemu dobrego nie życzy; lub się cieszy, gdy się bliźniemu źle powodzi.
33. Kto grzeszy obżarstwem?
Obżarstwem grzeszy, kto się obje lub opije.
Środek zbawienny: Bractwo Trzyźwości!
34. Kto grzeszy gniewem?
Gniewem grzeszy, kto się rad złością unosi.
35. Kto grzeszy lenistwem?
Lenistwem grzeszy, kto nie ma chęci do pracy i ztąd zaniedbuje obowiązki chrześciańskie lub obo
wiązki stanu swego.
36. Jako rachunek sumienia możemy sobie ułatwić?
Rachunek sumienia możemy sobie ułatwić, kie
dy go codziennie robimy i spowiedzi zbyt długo nie odkładamy.
§ 3. Żal i przedsięwzięcie poprawy.
37. Co jest żal?
Żal jest boleść duszy, iżeśmy Pana Boga obra
zili i obrzydzenie grzechów popełnionych.
38. Jako się dzieli żal?
Żal się dzieli na żal naturalny i na żal nad
naturalny.
39. Kiedy jest żal naturalny?
Żal jest naturalny, kiedy bolejmy i brzydzi
my się grzechami dla tego, iżeśmy przez nie sami szkodę lub chańbę ponieśli.
40. Jaką wartość ma żal naturalny grzęd Bogiem?
Żal naturalny nie ma przed Bogiem żadnej wartości.
4L Kiedy jest żal nadnaturalny?
Żal jest nadnaturalny, kiedy bolejemy i brzydzi
my się grzechami dla tego, iżeśmy Pana Boga obra
zili, niebo utracili i na piekło zasłużyli.
42. Na jaki sposób możemy żal nadnaturalny wzbudzić?
Żal nadnaturalny możemy wzbudzić, kiedy naj
przód gorąco prosimy: Przyjdź, Duchu święty i skrusz twarde serce moje! A potem uklęknąwszy przed krzyżem, zastanowimy się nad gorzką męką Pana Jezusa i rozważamy, iż to grzechy nasze były przy
czyną męki Jego. — Gdybym nie był tak wiele grze
szył, nie byłby Pan Jezus tak wiele cierpiał. — O że
bym Go nigdy nie był grzechami mojemi obraził!
43. Na jaki sposób możemy obrzydzenie grzechów w zbudzić?
Obrzydzenie grzechów możemy wzbudzić, kiedy sobie przedstawimy męki piekielne lub czyścowe, na któreśmy zasłużyli.
44. Wieloraki jest żal nadnaturalny ?
Żal nadnaturalny jest dwojaki: doskonały i nie
doskonały.
45. Kiedy jest ten żal niedoskonały?
Ten żal jest niedoskonały, kiedy pochodzi z bo- jaźni przed karą Boską.
46. Kiedy jest ten żal doskonały ?
Ten żal jest doskonały, kiedy pochodzi z szcze
rej miłości Bożej.
41. Co otrzymamy przez żal doskonały?
Przez żal doskonały otrzymamy odpuszczenie wszystkich grzechów bez spowiedzi w tym razie, kiedy się już spowiadać nie możemy.
48. Kiedy jest żal serdeczny?
wargami, lecz także w sercu grzechami sie brzydzi
my jako złem największem, 49. Kiedy jest żal powszechny?
Żal jest powszechny, kiedy sobie szczerze życzy
my, żebyśmy żadnym grzechem nic byli Pana Boga obrazili, przynajmniej żadnym śmiertelnym grzechem.
50. Za iciele grzechów powinien żałować ten, który się tylko grzechów powszednich spowiada?
Kto się tylko grzechów powszednich spowiada, powinien przynajmniej za jeden grzech prawdziwie żałować, — —
51. Co z żalem musi być koniecznie połączone ? Z żalem musi być koniecznie połączone przed
sięwzięcie.
52. Co jest przedsięwzięcie?
Przedsięwzięcie jest szczera wola, aby życie poprawić, i więcej już nie grzeszyć.
53. Jakie powinno być przedsięwzięcie?
Przedsięwzięcie powinno być: 1. mocne, 2. sku
teczne, 3. powszechne.
54. Kiedy jest przedsięwzięcie mocne?
Przedsięwzięcie jest mocne, kiedy się grzechami tak bardzo brzydzimy, iż wolimy raczej umrzeć, jak je jeszcze raz popełnić.
55. Kiedy jest przedsięwzięcie skuteczne ?
Przedsięwzięcie jest skuteczne, kiedy mamy mocną wolą
1) unikać najbliższej sposobności do grzechu;
2) używać środków koniecznych do poprawy życia.
56. Kiedy jest przedsięwzięcie powszechne?
Przedsięwzięcie jest powszechne, kiedy już ża
dnym grzechem Pana Boga obrazić nie chcemy, przynajmniej już żadnym śmiertelnym.
51. Kiedy trzeba żal i przedsięwzięcie wzbudzić?
Żal i przedsięwzięcie trzeba już przed spowie
dzią lub przynajmniej przed rozgrzeszeniem ka- płańskiem wzbudzić.
§ 4. Spowiedź.
58. Co jest spowiedź?
Spowiedź jest żałosne wyznanie grzechów swo
ich przed kapłanem pełnomocnym, aby były od
puszczone.
59. Jaka powinna być spowiedź?
Spowiedź powinna być: 1. zupełna, 2. szczera, 3. wyraźna.
60. Kiedy jest spowiedź zupełna?
Spowiedź jest zupełna, kiedy się spowiadam wszystkich grzechów, które nam się przypominał przynajmniej wszystkich śmiertelnych, oraz z liczb i okolicznościami, gatunek grzechu odmieniaj ącem i
61. Kiedy jest spowiedź szczera ?
Spowiedź jest szczera, kiedy się tak oskarżam) jak się przed Panem Bogiem do winy poczuwam)
niczego nie tając i niczego nie zmniejszając.
62. Kiedy jest spowiedź wyraźna?
Spowiedź jest wyraźna, kiedy się tak spowiada
my, aby nas spowiednik rozumiał.
63. Co powinien czynić ten, co w spowiedzi grzec śmiertelny zapomni?
Kto grzech śmiertelny w spowiedzi zapomn a wspomni mu się przed Komunią świętą, powinie]
się przed nią do spowiednika wrócić; inaczej n:
przyszłej spowiedzi wyznać.
64. Jaka jest ta spowiedź, w której grzesznik grzęd śmiertelny zatai?
Kiedy grzesznik grzech śmiertelny zatai, to
spowiedź jest nieważna i świętokradzka i żaden grzech odpuszczony nie jest.
65. Co powinien czynić ten, co grzech śmiertelny zataił?
Kto grzech śmiertelny zataił powinien wyznać:
1) ten grzech zatajony i oraz dodać, iż go zataił ; 2) na wielu spowiedziach go zataił;
3) jakie inne Sakramenta przez ten czas przyjął;
4) na nowo wszystkie inne grzechy, które po ostatniej ważnej spowiedzi popełnił.
66. Co trzeba czynić, aby grzechu z wstydu lub bojaźni nie zataić?
Aby grzechu z wstydu lub bojaźni nie zataić trzeba uważać:
1) iż nie możemy otrzymać odpuszczenia grze
chów, póki się szczerze nie wyspowiadamy;
2) iż lepiej teraz potajemnie wyznać przed ka
płanem — który na żaden sposób grzesznika wyjawić nic może, — jak niespokojnie w grzechach żyć, — nie
szczęśliwie umrzeć, — i na sądnym dniu przed wszyst
kimi ludźmi być zawstydzony;
3) trzeba Ducha Świętego gorąco prosić, aż nas ta fałszywa boja-źń i wstyd 1 iwość opuści.
67. Co jest spowiedź jeneralna?
Spowiedź jcneralna jest ta spowiedź, na której kilka lub wszystkie przeszłe spowiedzi powtarzamy.
68. Kiedy jest spowiedź jeneralna koniecznie potrzebna?
Spowiedź jeneralna jest koniecznie potrzebna, kiedy przeszłe spowiedzi nieważne są.
69. Jak się spowiedź zaczyna?
Ja ubogi, grzeszny człowiek spowiadam się Panu Bogu wszechmogącemu, — w Trójcu świętej jedynemu,
— najświętszej Pannie Maryi, — wszystkim Świętym,
następujące grzechy popełnił.
Teraz należy grzechy wyznać.
70. Jak się spowiedź kończy?
Za te i za wszystkie inne grzechy moje, które Bogu są wiadome, żałuję z całego serca mego, żem niemi Boga, najwyższe Dobro moje, obraził. Obiecuję się za pomocą Boską poprawić i więcej już nie grze
szyć. Proszę Ojca duchownego o zbawienną naukę, o pokutę i rozgrzeszenie kapłańskie.
# 5, Zadosyćuczynienie.
71. Co jest zadosyćuczynienie?
Zadosyćuczynienie jest:
1) wypełnienie pokuty od kapłana zadanej;
2) wynagrodzenie krzywdy bliźniemu uczynionej.
7'2. Kiedy trzeba pokutę try pełnić?
Pokutę trzeba wypełnić częmprędzej po spo
wiedzi lub w tym czasie, który spowiednik naznaczył.
73. Ka co spowiednik pokute nadaje?
Spowiednik pokutę nadaje, aby grzesznik 1) życie swoje poprawił,
2) za karę doczesną odpokutował.