Sekcja pierwsza (S1: Mk 1, 1–3, 35)

Sekcja pierwsza Ewangelii według św. Marka (Mk 1, 1–3, 35) zawiera dziewięć perykop, w których występuje terminologia własna. Można tutaj dostrzec interesującą rzeczywistość, a mianowicie, że więk-szość z tekstów pierwszej sekcji, w których zawarł hagiograf termi-nologię własną opisuje jakieś uzdrowienie: uzdrowienie opętanego (Mk 1, 23–28, S1–2–3), uzdrowienie i nauczanie (Mk 1, 35–39, S1–3–1), uzdrowienie paralityka (Mk 2, 1–12, S1–3–3), uzdrowienie w szabat (Mk 3, 1–6, S1–5–2) i uzdrowienie wielu (Mk 3, 7–12, S1–5–3). Do tego dochodzą dwa obrazy mówiące o powołaniu uczniów przez Je-zusa: powołanie czterech apostołów (Mk 1, 16–20, S1–2–1) i powoła-nie dwunastu apostołów (Mk 3, 13–19, S1–6–1). Jedna perykopa powoła-nie wiąże się ani z uzdrowieniem ani z powołaniem uczniów, a jest nią pouczenie o postach (Mk 2, 18–22, S1–4–3).

Pierwszą z nich jest opowiadanie o powołaniu przez Jezusa pierw-szych czterech uczniów nad Jeziorem Genezaret.

51

II. Rozkład terminów własnych w Ewangelii św. Marka

Tabela I: Powołanie czterech apostołów

Lp. Słowo oryginalne Cz Morg _Mk^il_ il_LXX S1–2–1 % w Mk

1 ἀμφιβάλλω v 293 1 1 1 100

      SUMA: 1 1  

Tekst: Mk 1, 16–20 (S1–2–1) składa się z 82 wyrazów8. Występuje tutaj jeden termin własny: „ἀμφιβάλλω” (w. 16), który pojawia się je-den raz w Septuagincie. Jezus, według tego tekstu, powołuje swoich pierwszych uczniów, gdy oni wykonują rybacką czynność zarzuca-nia sieci (ἀμφιβάλλοντας) w Jezioro. Po usłyszeniu słów Chrystusa, natychmiast zostawili sieć i poszli za Nim.

Tabela II: Uzdrowienie opętanego

Lp. Słowo oryginalne Cz Morg il_Mk il_LXX S1–2–3 % w Mk

1 θαμβέω v 2263 3 6 1 33

      SUMA: 3 1  

W tekście: Mk 1, 23–28 (S1–2–3), który zbudowany jest z 93 słów spotykamy jeden wyraz Markowy: „θαμβέω” (w. 27). Termin ten jest znany z LXX. Wydarzenie to dokonało się w synagodze w Kafar-naum, gdzie znajdował się człowiek opętany przez ducha nieczystego (w. 23). Ewangelista opisuje wyrzucenie owego demona z człowieka oraz zdumienie (ἐθαμβήθησαν) wszystkich, którzy byli obecni w tym domu modlitwy.

Tabela III: Uzdrowienie i nauczanie

Lp. Słowo oryginalne Cz Morg il_Mt il_LXX S1–3–1 % w Mk

1 ἀλλαχοῦ adv 236 1 0 1 100

2 ἔννυχος adv 1761 1 0 1 100

3 καταδιώκω v 2589 1 86 1 100

4 κωμόπολις s 2945 1 0 1 100

      SUMA: 4   4  

Tekst: Mk 1, 35–39 (S1–3–1) napisany jest przy pomocy 63 słów. Tutaj występują cztery słowa własne: „ἀλλαχοῦ” (w. 38), „ἔννυχος”

52 Znaczenie terminów własnych Ewangelii św. Marka dla jej teologii

(w. 35) „καταδιώκω” (w. 36) i „κωμόπολις” (w. 38), które pojawiają się u Marka tylko w tej perykopie. W LXX możemy spotkać wielo-krotnie czasownik: „καταδιώκω”, natomiast trzy pozostałe są tylko w drugiej w kanonie Ewangelii. Ewangelista Marek precyzuje porę modlitwy Jezusa mówiąc, że było to bardzo wcześnie rano (ἔννυχα). Ciekawym jest fakt, że Jezus nie zabrał tutaj ze sobą apostołów. Do-piero później za Nim pospieszył (κατεδίωξεν) Szymon z towarzy-szami. Musieli oni jednak Jezusa poszukać, gdyż Ewangelista za-znacza, że Go odnaleźli i zaznaczyli, że wszyscy Go szukają. Mistrz jednak stwierdza, że trzeba iść gdzie indziej (ἀλλαχοῦ), do sąsiednich miejscowości (κωμοπόλεις).

Tabela IV: Uzdrowienie paralityka

Lp. Słowo oryginalne Cz Morg il_Mk il_LXX S1–3–3 % w Mk

1 ἀποστεγάζω v 642 1 0 1 100

      SUMA: 103   1  

Perykopa: Mk 2, 1–12 (S1–3–3) składa się z 196 wyrazów, z któ-rych jedno: „ἀποστεγάζω” (w. 4), posiada osobiste cechy Markowe. Nie można go bowiem odszukać w Septuagincie. Uzdrowienie tutaj opisane znów dokonuje się w Kafarnaum, ale tym razem nie w sy-nagodze, ale w domu. Z powodu niemożności przytransportowania paralityka do Jezusa, czterej niosący go odkryli dach (ἀπεστέγασαν) budynku i opuścili chorego przed Mistrza.

Tabela V: O święceniu postu

Lp. Słowo oryginalne Cz Morg il_Mk il_LXX S1–4–3 % w Mk

1 ἐπιράπτω v 1966 1 0 1 100

      SUMA: 1   1  

Tekst: Mk 2, 18–22 (S1–4–3) składa się z 129 terminów. Występuje tu jedyne w całej Biblii słowo: „ἐπιράπτω” (w. 21). Wyjaśnienie Jezusa odnoszące się do postu zobrazowane jest przykładem naszywania (ἐπιράπτει) łaty z nowego materiału na stare ubranie oraz wlewa-niem młodego wina do starych bukłaków. Post w nauczaniu Jezusa

53

II. Rozkład terminów własnych w Ewangelii św. Marka

ma, według św. Marka, zupełnie inny (nowy) wymiar niż ‘głodówki’ uczniów Jana i Faryzeuszów (w. 18).

Tabela VI: O święceniu szabatu

Lp. Słowo oryginalne Cz Morg il_Mk il_LXX S1–5–1 % w Mk

1 Ἀβιαθάρ o 7 1 29 1 100

      SUMA: 1   1  

Mk 2, 23–28 (S1–5–1) składa się ze 108 wyrazów. Pojawia się tutaj imię kapłana: „Ἀβιαθάρ” (w. 26), które prawie trzydziestokrotnie można spotkać w Septuagincie. Perykopa ta, mówiąca o łuskaniu przez uczniów Jezusa kłosów w dzień szabatu, zawiera imię arcyka-płana Abiatara, które jednak tutaj jest nieprecyzyjnie przywołane. Chodzi bowiem o ojca Abiatara – arcykapłana Achimeleka (por. 1 Sm 21, 2nn). Mateusz (Mt 12, 1–8) i Łukasz (Łk 6, 1–5) pomijają ten

błąd Marka. Ważniejszym jednak stwierdzeniem hagiografa jest nie tyle przywołanie obrazu ST, ile Jezusowa obrona swoich uczniów, gdyż żaden z apostołów nie zabiera tutaj głosu we własnej sprawie.

Tabela VII: Uzdrowienie w szabat

Lp. Słowo oryginalne Cz Morg il_Mk il_LXX S1–5–2 % w Mk

1 συλλυπέομαι v 4652 1 2 1 100

      SUMA: 103   1  

Perykopa: Mk 3, 1–6 (S1–5–2) zbudowana jest z 95 wyrazów, wśród których pojawia się jeden Markowy: „συλλυπέομαι” (w. 5). Możemy go spotkać także w LXX. Cud Chrystusa znów dokonuje się w sy-nagodze. Tym razem jednak Jezus jest śledzony przez tych, którzy chcieli Go oskarżyć. Mistrz dokonuje uzdrowienia chorego człowieka, ale jest rozżalony (συλλυπούμενος) z powodu zatwardziałości serca, obecnych w tym domu modlitwy.

Tabela VIII: Uzdrowienie wielu

Lp. Słowo oryginalne Cz Morg il_Mk il_LXX S1–5–3 % w Mk

1 Ἰδουμαία o 2378 1 54 1 100

54 Znaczenie terminów własnych Ewangelii św. Marka dla jej teologii

Tekst: Mk 3, 7–12 (S1–5–3) składa się z 103 słów. Marek użył tutaj swojego określenia krainy: „Ἰδουμαία” (w. 8), który wielekroć pojawia się w Septuagincie. Znaki, których Jezus dokonał w Galilei sprawiły, że zaczęli do Niego przychodzić ludzie ze wszystkich stron, między innymi i z Idumei (ἀπὸ τῆς Ἰδουμαίας). Ewangelista dodaje jeszcze, że Chrystus polecił swoim uczniom, żeby zawsze była dla Niego przy-gotowana łódka, aby mógł udać się wszędzie, nie przeciskając się przez tłumy.

Tabela IX: Powołanie dwunastu apostołów

Lp. Słowo oryginalne Cz Morg il_Mk il_LXX S1–6–1 % w Mk

1 Βοανηργές o 988 1 0 1 100

      SUMA: 1   1  

Opowiadanie: Mk 3, 13–19 (S1–6–1) skonstruowane jest z 94 okre-śleń. Doprecyzowanie Markowe, odnoszące się do Jakuba i Jana: „Βοανηργές” (w. 17) jest hapaxlegomenem całej Biblii. Jezus ustanawia

Dwunastu swoich towarzyszy. Wśród nich są dwaj bracia – synowie Zebedeusza: Jakub i Jan, powołani na samym początku wraz z Szy-monem i Andrzejem (Mk 1, 16–20). Im to Jezus nadaje przydomek „Boanerges” – synowie gromu (βοανηργές, ὅ ἐστιν υἱοὶ βροντῆς).

Pierwsza sekcja Ewangelii według św. Marka posiada łącznie dzie-więć perykop, w których możemy odnaleźć jego terminologię własną. Najwięcej – cztery odrębne znaczeniowo – zastosował Ewangelista w opowiadaniu o uzdrowieniu i nauczaniu (Mk 1, 35–39). Pozostałe osiem posiada po jednym słowie Markowym. Dokładnie połowa wy-stępujących tutaj określeń (6) posiada swe paralele w Septuagincie (Ἀβιαθάρ, ἀμφιβάλλω, θαμβέω, Ἰδουμαία, καταδιώκω, συλλυπέομαι). Natomiast druga „szóstka” (ἀλλαχοῦ, ἀποστεγάζω, Βοανηργές, ἔννυχος, ἐπιράπτω, κωμόπολις) jest novum, które w całej Biblii za-stosował tylko św. Marek. W sekcji pierwszej najbardziej „gęstym” w terminologię własną tekstem jest perykopa o uzdrowieniu i na-uczaniu (Mk 1, 35–39), gdzie słowa własne stanowią 6,35 proc.

55

II. Rozkład terminów własnych w Ewangelii św. Marka