Seminarium i duchowieństwo diecezjalne

Jednym z zadań odradzającego się Kościoła na Białorusi pod koniec lat osiemdziesiątych ubiegłego stulecia było zapewnienie odpowiedniej liczby duchownych dla normalnego funkcjonowania duszpasterstwa. Dziesięciolecia egzystowania Kościoła w warunkach wrogo nastawionego ateistycznego państwa radzieckiego sprawiły, że w połowie 1984 roku na terenie grodzieńszczyzny pracowało dwudziestu dziewięciu księży, a średnia ich wieku wynosiła 64,7 lat. Byli to: Orłowski Kazimierz – proboszcz w Adamowiczach, Łazowicki Witold – Łabno, Karpowicz–Matusiewicz Jan – Boruny, Gwozdowski Kazimierz – Gierwiaty, Trubowicz Józef – Grodno, Aranowicz Michał – Grodno, Gawrychowski Bolesław – Hoża, Żylis Kazimierz – Indura, Grasiewicz Józef – Kamionka, Żorawski Edward – Kiemieliszki, Zubielewicz Apolinary – Konwaliszki, Pietrasz Stanisław – Krzemienica, Rojek Stanisław – Lida, Szczepanek Franciszek – Lipniszki, Pacyna Stanisław – Minojty, Walentynowicz Kazimierz – Mścibów, Soroko Feliks – Odelsk, Bańkowski Antoni – Ossowo, Tomkowicz Alojzy – Ostrowiec, Szaniawski Kazimierz – Raduń, Werbel Ryszard – Roś, Massalski Albert – Soły, Chańko Antoni – Wasiliszki, Kisiel Józef – Wiszniewo, Bojarun Stanisław – Wołkowysk, Bartoszewicz Piotr – Żołudek, Zaniewski Józef – Żuprany. Dla uzupełnienia należy dodać, że w 1984 roku zmarli ks. Józef Maciejewski z Zaniewicz i ks. Wojciech Nowaczyk z Nowogródka. Ponadto w drugiej połowie tegoż roku pracę duszpasterską na grodzieńszczyźnie podjęli ks. Józef Gil w Żodziszkach i ks. Leonid

Nieściuk w Iwju549

. W następnych latach sytuacja nieco się poprawiła, ponieważ zaczęli wracać na Białoruś absolwenci ryskiego seminarium oraz kapłani przygotowani i

wyświęceni potajemnie na Litwie i w Polsce550

.

549

A. Hlebowicz, Kościół odrodzony…s. 102 – 105.

550 Na terytorium odwodu grodzieńskiego w 1989 roku pracowali następujący księża: Aronowicz Michał, Grasiewicz Józef, Gawrychowski Bolesław, Rojek Stanisław, Bańkowski Jan, Soroko Feliks, Pietrasz Stanisław, Ciereszko Aleksander, Bartoszewicz Piotr, Szaniawski Kazimierz, Tomkowicz Alojzy, Szczepaniak Karol, Chańko Antoni, Żylis Kazmierz, Kisiel Józef, Dziemianko Antoni, Lisowski Wincenty, Sadowski Stanisław, Żylwietro Witold, Nieściuk Leon, Romańczuk Jan, Szemiet Aleksander, Jakubiec Ryszard, Krysztopik Tadeusz, Pacyna Stanisław, Jusiel Antoni, Radomski Lucjan, Łozowicki Witold, Filipczyk Antoni, Gil Józef, Pieciun Jan, Jabłoński Henryk, Żyrawski Edward, Zaniewski Józef. Zob. ADG, AN, Spis księży pracujących w grodnienskoj obł. na październik 1989 roku, bez sygn.

186

Okres Pierestrojki i zachodzące przez niego zmiany społeczno – polityczne otworzyłynowe możliwości do rozwoju Kościoła katolickiego na Białorusi. Wspólnoty parafialne domagające się od lat zwrotu świątyń zaczęły otrzymywać pozytywne odpowiedzi na swe żądania. Z kolei gwałtowny przyrost czynnych kościołów na początku lat dziewięćdziesiątych ubiegłego stulecia sprawił, że na jednego kapłana przypadało obsługiwanie kilku parafii. Przy dużym napływie wiernych, zwłaszcza dzieci i młodzieży, żądających udzielania im sakramentów oraz pilnej potrzebie odnawiania odzyskanych świątyń, realizacja dalekosiężnych inicjatyw duszpasterskich wymagała odpowiedniej liczby duchowieństwa. Rozwiązaniem tegoż problemu, przynajmniej czasowo, byłoby zaproszenie księży z Polski, tym bardziej, że polscy misjonarze już przybywali na Białoruś na zaproszenie miejscowego duchowieństwa i osób świeckich. Wprawdzie były to wizyty krótkotrwałe, przeważnie kilkutygodniowe, związane z odwiedzaniem parafii bez duszpasterza i sprawowaniem tam sakramentów.

Pewne zmiany pod tym względem nastąpiły 9 stycznia 1990 roku, kiedy to Rada do Spraw Religii przy Radzie Ministrów ZSRR, na prośbę bpa Tadeusza Kondrusiewicza – ówczesnego administratora apostolskiego dla katolików na Białorusi, pozwoliła na przybycie 51 księżom z Polski pod pewnymi warunkami: po uzgodnieniu z obwodowym pełnomocnikiem Rady do Spraw Religii zapraszać księży na konkretną parafię miał prawo tylko bp Kondrusiewicz; zaproszony ksiądz powinien był władać językiem białoruskim lub rosyjskim i zajmować się wyłącznie duszpasterstwem; do pracy duszpasterskiej miał prawo przystępować tylko po rejestracji państwowej i tylko w tej parafii, w której był zarejestrowany; był zobowiązany do respektowania prawa państwowego i tradycji narodu białoruskiego; był zobowiązany do wyrobienia karty czasowego pobytu; przeniesienia księdza z Polski do innej parafii mógł dokonać administrator apostolski po uzgodnieniu z pełnomocnikiem Rady do Spraw Religii; okres działalności księdza na Białorusi kończył się wraz z wzrastaniem liczby miejscowych księży. Ponadto kapłan z Polski mógł być wydalony z kraju w każdej

chwili w wypadku przekroczenia radzieckiego prawa państwowego551

.

W tym czasie na grodzieńszczyźnie oficjalnie byli zarejestrowani następujący kapłani: Bankowski Jan, Barnoś Karol, Bartoszek Ludwik, Boguszewski Henryk, Budyń Ernest, Czuchoński Leonard, Gawlik Stanisław, Groszek Krzysztof, Kaczan Tadeusz, Kaliński Bernard, Karolewski Krzysztof, Kozak Jan, Kowalik Leszek, Kulaszewicz Henryk, Sutkowski Wacław, Pikuła Zdzisław, Pytel Stanisław, Radziuk

551 ADG, AN, Временные условия приглашения с Польской Республики ксендзов для обслуживания

187

Bernard, Rafałko Antoni, Rogiński Józef, Rudnicki Adam, Sadowski Andrzej,

Staniszewski Ludwik, Szczupał Andrzej, Szoka Kazimierz, Wójcik Kazimierz552

. Należy zaznaczyć, że mimo pozwolenia, przyjazd polskich księży do miast Białorusi odbierany był przez władze państwowe w kategoriach myślenia, że działalność misyjna Kościoła jest przejawem katolickiej ekspansji, skierowanej na polonizację ludności białoruskiej. Świadczy o tym „Informacja” do Rady Najwyższej i Rady Ministrów z dnia 27 grudnia 1991 roku, w której przewodniczący Rady do Spraw Religii Żylski pisał, że „Watykan pomimo naszych niejednokrotnych próśb o rozwiązanie problemów kadrowych w republice przez skierowanie księży z innych krajów i skrócenie terminu nauki w seminarium, uparcie nastawiał się tylko na jedno źródło – nasyłanie księży z Polski. Narzuca się wniosek, że Watykan wykorzystuje problem z duchowieństwem katolickim na Białorusi dla swoich celów. Po pierwsze, z Polski są kierowani doświadczeni i dobrze przygotowani misjonarze, dzięki wysiłkom których katolicyzm posuwa się na wschód. Po drugie, zależy mu na pomocy Episkopatowi Polski, w której parafiach jest nadmiar duchowieństwa, z których wielu rwie się na Białoruś. Perspektywy w tej kwestii są na najbliższe 5 – 7 lat, kiedy wszyscy tu pozostaną, nie obiecuje republice niczego dobrego. W tych warunkach

niebezpieczeństwo polonizacji wielokrotnie wzrasta”553

.

Proces odnowy Kościoła katolickiego pod koniec ubiegłego stulecia oraz powstałe przy tym rozmaite trudności prawne i duszpasterskie, zmuszały ówczesną administrację kościelną do szukania możliwości utworzenia seminarium duchownego w

celu formacji miejscowych kapłanów554

. Do powstania takiej uczelni doszło dnia 28 sierpnia 1990 roku, dzięki trosce bpa Tadeusza Kondrusiewicza oraz ówczesnego przedstawiciela Stolicy Apostolskiej w ZSRR abpa Francesco Colasuonno. Na miejsce istnienia seminarium wybrano miasto Grodno, jako swoiste „centrum katolickości” na Białorusi oraz ówczesną siedzibę biskupią administratora apostolskiego. W dekrecie erekcyjnym bp Tadeusz Kondrusiewicz napisał: „Kościół na Białorusi zroszony krwią męczenników, umocniony świadectwem życia wielu wyznawców, doświadczany w szczególny sposób w obecnym stuleciu odradza się dziś dzięki łasce Bożej i jak

552 ADG, AN, Alfabetyczny spis księży oficjalnie zarejestrowanych na Białorusi na 5 stycznia 1990 roku, bez sygn.

553 E. Jarmusik, Kościół katolicki… s. 253.

554

Seminarium duchowne – wspólnota kościelna diecezjalna lub zakonna przygotowująca przez formację duchową, intelektualną i pastoralną kandydatów do sakramentu święceń. Swoją genezą sięga szkół katedralnych oraz kolegiów przy uniwersytetach średniowiecznych. Wyższe seminarium duchowne jako instytucja kościelna formująca kandydatów do kapłaństwa, zostało ustanowione 15 lipca 1563 roku przez Sobór Trydencki. Zob. E. Ziemann, Seminarium duchowne, EK, XVII, kol. 1396 – 1398.

188

wierzymy dzięki szczególnemu wstawiennictwu Najświętszej Maryi Panny do nowego życia. W życiu każdego Kościoła lokalnego szczególne miejsce zajmuje serce tego Kościoła, seminarium duchowne. Jako biskup miński dla katolików obrządku łacińskiego na Białorusi, wychodząc naprzeciw ogromnym potrzebom tegoż Kościoła, niniejszym eryguję Wyższe Seminarium Duchowne w Grodnie. Uczelnię tę polecam w opiekę Najświętszej Maryi Pannie Niepokalanie Poczętej, a także świętemu Michałowi Archaniołowi, Patronowi tych ziem, oraz świętemu Judzie Tadeuszowi, Patronowi

bardzo trudnych spraw”555

. Tym aktem prawnym zainicjowano pierwszą od lat nową uczelnie katolicką, będącą trzecim – po seminarium w Kownie i Wilnie, seminarium rzymskokatolickim w Związku Radzieckim.

Mimo że oficjalne otwarcie seminarium miało miejsce 1 września 1990 roku, jednak za początek istnienia uczelni można uważać 18 sierpnia 1990 roku. Był to dzień, w którym odbyły się pierwsze egzaminy wstępne. Abp Kondrusiewicz w związku z tym wspominał: „Dobrze pamiętam tamten dzień, gdy rano przyjechałem do proboszcza

kościoła pobernardyńskiego księdza prałata Michała Aronowicza556. Przywitał się ze

555 ADG, AN, Dekret erekcji wyższego seminarium duchownego w Grodnie z dnia 28 sierpnia 1990 roku, bez sygn.

556

Michał Aranowicz – urodził się 7 sierpnia 1907 roku we wsi Lubiszcze nad Nurcem. W 1919 roku po skończeniu czterech klas szkoły podstawowej, podjął naukę w prywatnym gimnazjum w Bielsku Podlaskim. W 1926 r. zdał maturę, po czym wstąpił do wyższego seminarium duchownego w Wilnie. Formację seminaryjną łączył ze studiami na wydziale teologicznym wileńskiego uniwersytetu. W 1932 roku przyjął święcenia kapłańskie i został skierowany do parafii Kamionka koło Szczuczyna, gdzie był wikariuszem – koadiutorem, a w 1937 roku proboszczem. 24 sierpnia 1939 roku ks. Aronowicz został zmobilizowany do wojska jako kapelan 3 pułku szwoleżerów w Suwałkach. W szeregach tej jednostki odbył kampanię wrześniową. W 1939 roku, po agresji sowieckiej na Polskę, wraz z żołnierzami przekroczył granicę polsko – litewską. W październiku 1940 roku został mianowany wikariuszem w parafii Raduń, a w czerwcu 1941 roku powrócił na stanowisko proboszcza do Kamionki. Po zakończeniu wojny ks. Aroniwicz nie zdecydował się na wyjazd do Polski i pozostał, aby służyć swoim parafianom. W 1948 r. został rektorem kościoła Zwiastowania NMP w Grodnie. Kiedy sowieckie władze zamknęły w 1950 roku świątynię, został wikariuszem w grodzieńskiej parafii Znalezienia Krzyża Św. Od początku swego pobytu w Grodnie opiekował się zakonspirowaną wspólnotą sióstr nazaretanek. 17 lutego 1951 roku ks. Aranowicz został aresztowany w Grodnie. Oskarżono go o przechowywanie antysowieckiej literatury, kontakty z Armią Krajową oraz pomoc Watykanowi i państwom kapitalistycznym. 20 lipca 1951 roku został zaocznie skazany w Moskwie na 10 lat łagrów i konfiskatę mienia. Najpierw trafił do łagru Mieżdurieczje w obwodzie kiemierowskim, a następnie do pobliskiego łagru w Olżeras. W październiku 1952 roku przewieziono go do wewnętrznego więzienia w Mińsku. W 1953 roku skrócono mu wyrok i wypuszczono na wolność. Podjął pracę duszpasterską w Odelsku koło Grodna, wkrótce jednak został proboszczem w grodzieńskiej parafii Znalezienia Krzyża św. W 1954 roku został dziekanem grodzieńskim i ukrytym wikariuszem generalnym na okręg grodzieński. Przez 30 lat był jedynym księdzem katolickim w Grodnie. Potajemnie udzielał chrztów, błogosławił małżeństwa i udzielał innych sakramentów katolikom bojącym się represji w razie ujawnienia tego faktu. Był nieustannie nękany wezwaniami przez urzędnika do spraw kultów religijnych w sprawie ukrytej katechizacji dzieci i młodzieży. W 1979 roku Ojciec św. Jan Paweł II minował go honorowym prałatem papieskim, a następnie infułatem. Przemiany związane z pierestrojką M. Gorbaczowa sprawiły, że w 1988 roku gościł prymasa Polski kard. Józefa Glempa. Była to pierwsza oficjalna wizyta biskupa katolickiego w Grodnie od 1939 roku Ks. Michał Aranowicz zmarł 30 sierpnia 1991 r. w Grodnie. W 1998 roku został w pełni zrehabilitowany. Zob. T. Krahel, Świętej pamięci ksiądz infułat Michał

Aronowicz (1907 – 1991), WKAB, 1991 nr 3, s. 134 – 137. tenże, Sześćdziesiąt lat w służbie Kościoła. Pamięci księdza infułata Michała Aronowicza, WKAB 36(2008) nr 2, s. 101 – 110; tenże, Świadkowie

189

mną i zapłakał. „Co się stało? – zapytałem. „Nie należy się martwić, to są łzy radości. Rano celebrowałem mszę św. i jak zawsze, widziałem przed sobą wiernych. Wiem, kto gdzie się znajduje, niektórych dobrze znam z imienia i nazwiska. Potem nieoczekiwanie do świątyni zaczęli wchodzić młodzi ludzie. Zrozumiałem, że są to kandydaci do seminarium, wówczas zapłakałem z radości. Wydawało się, że wraz ze śmiercią ostatniego kapłana Kościół tu zniknie, ale Bóg ma własne plany i w Grodnie powstaje

seminarium. To jest największa radość” – powiedział ks. Michał Aranowicz”557. Później

się okazało, że na pierwszy rok przyjęto 37 seminarzystów, większość z nich pochodziła z Białorusi, kilku z Ukrainy i jeden z Gruzji.

Jak już zaznaczono uroczysta inauguracja pierwszego roku akademickiego Wyższego Seminarium Duchownego w Grodnie odbyła się 1 września 1990 roku. Obecny na tej uroczystości korespondent dziennika „Słowo Powszechne” Zdzisław Szuba opisał to wydarzenie następująco: „[…] o godzinie dwunastej z wieży kościoła pobernardyńskiego, królującego na skarpie nadniemeńskiej rozległ się głos dzwonu. Ze świątyni Znalezienia Krzyża Świętego, miejscowy proboszcz, ksiądz infułat Michał Aronowicz, senior kapłanów z Białorusi, w licznym orszaku kapłanów miejscowych oraz przybyłych z Polski i prowadzących za Niemnem pracę duszpasterską, wyprowadził do ołtarza polowego na msze św. inauguracyjną pracę nowo otwartego seminarium czterdziestu kleryków. Uroczysta inauguracja zorganizowana została jakby w ostatniej chwili, do końca przecież nie wiadomo było, czy można będzie zgromadzić alumnów w zrujnowanym obiekcie. Ale jednak przybył z Moskwy nuncjusz apostolski abp Francesco Kolasuono z towarzyszącym mu o. Stanisławem Szłowieńcem, jezuitą polskim, pochodzącym z Lidy, od lat pracującym w Sekretariacie Stanu,. Wprost z Rzymu przyjechał do Grodna bp Marian Błażej Kruszyłowicz, sufragan diecezji szczecińsko – kamieńskiej, rodak z ziemi wołkowyskiej, przywożąc od Ojca św. Jana Pawła II specjalny list z błogosławieństwem i życzeniami dla nowo otwartej uczelni, odczytany ten list został od ołtarza przybranego również herbem papieskim, w języku polskim i białoruskim.[…]. Bp Tadeusz Kondrusiewicz, administrator apostolski dla Białorusi, przemawiając we wstępie jako gospodarz uroczystości stwierdził, że oto w Grodnie wypełnia się nakaz Chrystusa: „Idźcie i nauczajcie wszystkie narody”. By to

Chrystusa. Świadectwo kapłanów archidiecezji wileńskiej w latach 1939 – 1991, „Studia Theologica

Grodnensia” 5(2011), s. 59 – 60; tenże, Martyrologia duchowieństwa archidiecezji wileńskiej 1939 –

1945, Białystok 2017, s.65 – 67; A. Грэмза, Пастыр гродзенскіх вернікаў, „Studia Theologica

Grodnensia” 2(2008), s. 223 – 226.

557 Wywiad przeprowadzony z księdzem arcybiskupem Tadeuszem Kondrusiewiczem dnia 21.03.2013 (w posiadaniu autora).

190

polecenie Mistrza urzeczywistniać w świecie, potrzebne są instytucje dla przygotowania kapłanów. Otwiera się oto pierwsze po wojnie seminarium duchowne na Białorusi. Tym samym Kościół katolicki w tym kraju posiadający już swego biskupa, swych kapłanów,

swe seminarium staje się w pełni zorganizowanym Kościołem lokalnym”558

.

Podstawowym problemem nowopowstałej uczelni katolickiej, była kwestia budynku. Zgodnie z postanowieniem władz państwowych, na miejsce seminarium przeznaczono część gmachu byłego klasztoru bernardyńskiego przy ulicy Komuny Paryskiej 1, w którym wówczas mieścił się zakład medycyny sądowej. Początkowo dla potrzeb seminarium wydzielono na półrozwalony korytarz, kilka pokoi, oraz jedną większą salę, gdzie równocześnie mieściła się kaplica i sala wykładowa. Z czasem planowano przekazać budynek w całości. Ze źródeł archiwalnych wynika, że proces ten znacznie się wydłużył, gdyż jeszcze 12 grudnia 1990 roku bp Kondrusiewicz prosił władze miasta o całkowite przekazanie gmachu na potrzeby seminarium, motywując to potrzebą przeprowadzenia koniecznej renowacji budynku. Ponadto pasterz zaznaczył, że zaczynając od drugiego semestru liczba seminarzystów zwiększy się, ponieważ dojdą białoruscy klerycy z ryskiego seminarium, co z kolei wymagało dodatkowych

pomieszczeń. Do realizacji tej prośby doszło dopiero w lutym 1991 roku559

.

Według danych historycznych, przekazany na potrzeby seminarium zespół klasztorny został wzniesiony w latach 1602 – 1618. Gmach kościoła i klasztor znacznie ucierpiały podczas pożaru w czasie wojny Rzeczypospolitej z Rosją (1645 – 1667). Pod koniec XVII wieku w klasztorze było około trzydziestu mnichów. W ciągu XVII – XVIII wieku przy klasztorze działały kursy filozofii oraz odbywały się sejmiki powiatowe. Na początku XIX wieku działała tu prywatna szkoła podstawowa. Nowa historia klasztoru rozpoczęła się w 1853 roku, gdy według rozkazu władz carskich wspólnota zakonna uległa kasacie, zaś budynki kościoła i klasztoru zostały przekazane duchowieństwu diecezjalnemu. W okresie dwudziestolecia międzywojennego mieściły się tu gimnazjum oraz szkoła, a w czasach radzieckich zakłady obwodowego centrum

epidemiologii oraz, jak już wspomniano, medycyny sądowej560

.

558 Z. Szuba, Alma Mater Grodnensis, „Słowo Powszechne” (1990), nr 174.

559 ADG, AN, Обращение епископа Кондрусевича к властям области об освобождении помещении

находящихся на территории бернардинского монастырского комплекса от 12 декабря 1990 года,

bez sygn.; tamże, Акт передачи здания Гродненского областного бюро судмедэкспертизы по ул.

Парижской Коммуны 1, bez sygn.

560 D. Piramidowicz, Kościół parafialny pw. Znalezienia Krzyża Św. i dawny klasztor Bernardynów, w:

Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa trockiego, t. 1, red. M. Kałamajska –

191

Po odzyskaniu gmachu natychmiast zaczęto planować gruntowny remont. Świadczy o tym kontrakt nr 936701 – 0024, zawarty pomiędzy seminarium grodzieńskim a generalną dyrekcją Budownictwa Hydrotechnicznego i Rurociągów Energetycznych „Energopol” w Warszawie w lutym 1991 roku. Wstępne wytyczne programowe rozbudowy i adaptacji budynku na potrzeby seminarium w Grodnie przewidywały: sale wykładowe, pokoje mieszkalne dla kleryków i profesorów, refektarz, pomieszczenia służbowe i administracyjne, bibliotekę z czytelnią. Ponadto planowano zaadaptować poddasze głównego budynku na pokoje mieszkalne oraz

podziemia na stolarnię, pralnię i kotłownię561

.

Z późniejszych sprawozdań oraz ze świadectwa naocznych świadków wiadomo, że oprócz budowniczych także przyszli kapłani w przeciągu kilku lat, oprócz wykładów i seminariów, mieli też „praktyki budowlane” poprzez pracę przy renowacji gmachu. Powoli, dzięki ofiarności wiernych diecezji oraz ofiarodawców z zagranicy, klasztor pobernardyński dostosowano do potrzeb seminarium. Udało się wyremontować i dostosować do celów dydaktycznych sale wykładowe, powstała kaplica, pokoje

mieszkalne i refektarz, sale komputerowe oraz aula konferencyjna⁵⁶².

Kolejną pilną kwestią dopiero co powstałego seminarium grodzieńskiego było zorganizowanie kadry wykładowców. Nad tokiem studiów i formacją miał czuwać rektor wraz z zarządem formacyjnym. Warto przy tym zaznaczyć, że władze państwowe udzieliły zgody na założenie seminarium pod warunkiem, że zarówno rektorem, jak i prokuratorem, prefektem do spraw wychowawczych oraz ojcem duchownym będą miejscowi kapłani. Uwzględniając powyższe bp Tadeusz Kondrusiewicz pierwszym rektorem grodzieńskiego seminarium mianował ks. infułata Stanisława Kuczyńskiego, prefektem ks. Lucjana Radomskiego, prokuratorem ks. Wincentego Lisowskego a

ojcem duchownym o. Michała Woronieckiego563

.

W następnych latach skład zarządu seminarium uległ zmianom. Tak 20 sierpnia 1991 roku ks. Kuczyński z powodów zdrowotnych i podeszłego wieku został zwolniony

561 ADG, AN, Wytyczne programowe rozbudowy seminarium duchownego w Grodnie dla głównego

projektanta inżyniera Józefa Polaka z dnia 6 lutego 1991 roku, bez sygn.; tamże, Protokół odbiorczy dokumentacji projektowej na przebudowę obiektów seminarium duchownego w Grodnie z dnia 9 września 1991 roku, bez sygn.

562 В. Мыслюк, Выступление по случаю начала нового академического учебного года 2006 -2007, „Studia Theologica Grodnensia” 1(2007), s. 211 – 214; R. Raczko, Sprawozdanie z działalności wyższego

seminarium duchownego w roku akademickim 2009 – 2010, „Studia Theologica Grodnensia” 4(2010), s.

210 – 215.

563 В. Сідорка, Справаздача аб дзейнасці гродзенскай вышэйшай семінарыі ў 1990 – 2015 гг., „Studia Theologica Grodnensia” 9(2015), s. 322.

192

z pełnienia obowiązków rektorskich564, zaś rektorem został bp Aleksander Kaszkiewicz,

który urząd ten piastował do września 1992 roku565. Późniejfunkcjęrektora pełnili: ks.

Lucjan Radomski – od 1992 do 2000 roku, bp Antoni Dziemianko – od 2000 do 2005

roku, oraz od 2005 roku ks. Józef Staniewski566

.

Natomiast funkcję wicerektora w seminarium grodzieńskim pełnili: ks. Marek Kozera (15 września 2001 r. – 31 grudnia 2005 r.), ks. Roman Raczko (19 września

2007 – 2 czerwca 2011 r.) i ks. Jerzy Powajbo ( od 2 czerwca 2011 r.)⁵⁶⁷.

Innym urzędem, wchodzącym w skład zarządu seminarium, był prefekt. Jak już wspomniano wyżej, pierwszym prefektem w seminarium grodzieńskim był ks. Lucjan Radomski, który pełnił tę funkcję od 1990 do 1992 roku. Z protokołu posiedzenia sesji profesorskich na początku roku akademickiego 1992 – 1993 wynika, że od 30 września 1992 roku ks. Jerzy Lewiński został mianowany prefektem studiów, a ks. Roman Kotlimowski prefektem (pełnił te obowiązki do 25 września 2001 roku). Oprócz tego funkcję prefekta pełnili ks. Józef Staniewski (7 września 1999 r. – 23 czerwca 2005 r.), ks. Włodzimierz Hulaj (21 września 2001 – 18 czerwca 2003), ks. Paweł Giedrojć (1 sierpnia 2003 – 14 września 2004), ks. Wiktor Myśluk (1 sierpnia 2003 – 4 lipca 2007), ks. Roman Raczko (30 września 2005 – 19 września 2007), ks. Michał Łastowski (4

sierpnia 2007 – 23 czerwca 2010), oraz ks. Jan Radziuk ( od 20 sierpnia 2010 roku)⁵⁶⁸.

564 ADG, AN, Dekret bpa A. Kaszkiewicza zwalniający ks. S. Kuczyńskiego z urzędu rektora z dnia 20

sierpnia 1991 roku, bez sygn.

565

AWSDG, Księga protokołów sesji, Protokół nr 6 z posiedzenia kolegium księży profesorów wyższego

seminarium duchownego w Grodnie z dnia 12 września 1991 roku, bez sygn., tamże, Protokół nr 12 z posiedzenia kolegium księży profesorów wyższego seminarium duchownego w Grodnie z dnia 30 września 1992 roku, bez sygn.

566

В. Сідорка, Справаздача аб дзейнасці…, s. 322.

567 AWSDG, Преподаватели, Dekret bpa A. Kaszkiewicza mianujący ks. M. Kozerę na urząd wicerektor

z dnia 25 września 2001 roku, bez sygn.; tamże, Dekret bpa A. Kaszkiewicza zwalniający ks. M. Kozerę z urzędu wicerektor z dnia 31 grudnia 2005 roku, bez sygn.; tamże, Dekret bpa A. Kaszkiewicza mianujący ks. R. Raczko na urząd wicerektora z dnia 19 września 2007 roku, bez sygn.; tamże, Dekret bpa A. Kaszkiewicza zwalniający ks. R. Raczko z urzędu wicerektor z dnia 2 czerwca 2005 roku, bez sygn.;

tamże, Dekret bpa A. Kaszkiewicza mianujący ks. J. Powajbo na urząd wicerektor z dnia 2 czerwca 2007

roku, bez sygn.

568

AWSDG, Księga protokołów, Protokół nr 12 z posiedzenia kolegium księży profesorów wyższego

seminarium duchownego w Grodnie z dnia 30 września 1992 roku, bez sygn., tamże, Преподаватели, Dekret bpa A. Kaszkiewicza zwalniający ks. R. Kotlimowskiego z urzędu prefekta z dnia 25 września 2001