Przykładowe rozwiązanie Maironis – Poeta
Zadanie 2. (0–1) Sigitas Geda
………
………
Wymagania ogólne
I. Świadomość własnego dziedzictwa narodowego lub etnicznego.
1. Rozumienie znaczenia literatury i kultury w kształtowaniu poczucia tożsamości narodowej lub etnicznej;
2. Pogłębianie znajomości historii narodowej lub etnicznej.
III. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Pogłębianie umiejętności analizy i interpretacji utworów literackich i innych tekstów kultury z wykorzystaniem właściwej terminologii;
2. Rozumienie zależności między wydarzeniami historycznymi a literaturą i kulturą.
Wymagania szczegółowe
III. 1. Analiza i interpretacja utworów literackich.
1) zna podstawy periodyzacji literatury mniejszości narodowej lub etnicznej;
2) zna prądy literackie i artystyczne w epokach literackich, określa ich cechy;
1) dostrzega przemiany konwencji i praktykę ich łączenia (synkretyzm konwencji i gatunku) (PR).
3) dostrzega i potrafi komentować estetyczne wartości utworu literackiego (PR).
Zasady oceniania
1 pkt – podanie dwóch poprawnych argumentów.
0 pkt – odpowiedź niepełna lub niepoprawna albo brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązanie
S. Geda randa daug senosios Lietuvos kultūros paralelių su didžiosiomis tolimų kraštų, su biblinėmis kultūromis.Poetas išreiškia romantinę, net mitinę, mistinę pasaulėjautą nauja, modernia forma.
Zadanie 2. (0–1) Sigitas Geda
Giesmė apie pasaulio medį Liudvikui Rėzai ir Petrui Repšiui
Tą vakarą, besėdint ant slenkančiosios kopos, Siūbavo marių bangos ir, vėjui virš galvos Taip graudulingai ūkiant, kažko širdis susopo, – Pasijutau kaip niekad žmogus iš Lietuvos. [...]
Ir aš buvau atėjęs, girdėjau Donelaitį,
Man Baranauskas sakė, taip progiesmiu vos:
Kur būtum, ką darytum, sūnau, Aušrinė teka Ir Saulė, ir Mėnulis – tautoms iš Lietuvos.[…]
Tai ne gegutės balsas, apverkti pasiruošęs, Tai marių vėjai neša melodijas skaisčias, Į vieną ima jungtis dangaus ir žemės grožis, Simfonijoj prapuola viršus ir apačia.
O kartais regis skaidriai žydroj padangėj medis, Virš Baltijos išskėtęs pražydusias šakas, Lai jį apspinta žmonės, vilties dar nepraradę, Ir tiesia į aukštybę palaimintas rankas.
www.šaltiniai.info
Remdamiesi R. Tamošaičio teksto ištrauka ir S. Gedos eilėraščiu Giesmė apie pasaulio medį paaiškinkite sąvoką „universalios dvasingumo temos“.
...
...
...
Wymagania ogólne
I. Świadomość własnego dziedzictwa narodowego lub etnicznego.
1. Rozumienie znaczenia literatury i kultury w kształtowaniu poczucia tożsamości narodowej lub etnicznej;
2. Pogłębianie znajomości historii narodowej lub etnicznej.
III. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Pogłębianie umiejętności analizy i interpretacji utworów literackich i innych tekstów kultury z wykorzystaniem właściwej terminologii;
2. Rozumienie zależności między wydarzeniami historycznymi a literaturą i kulturą.
Wymaganie szczegółowe
III. 1. Analiza i interpretacja utworów literackich.
8) rozpoznaje podstawowe motywy (np. ojczyzny, poety, matki, ziemi, inne) oraz ich funkcje w utworze.
Zasady oceniania
1 pkt – poprawne wyjaśnienie.
0 pkt – odpowiedź niepoprawna albo brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązanie
Poeto kūryboje pasaulis, kuriame gyvena žmogus, yra šventas, gyvenimo prasmė yra dieviška, pasaulio dėsniai yra visuotini, jie būdingi visoms kultūroms – apie tai byloja jo minimos iškiliosios Švento Rašto, Rytų ir Vakarų kultūrų temos, tai randa ir lietuvio tradicinėje pasaulėjautoje.
Zadanie 3. (0–1)
Ar sutinkate, kad S. Gedos eilėraštis Giesmė apie pasaulio medį yra apie lietuvių tapatybę? Argumentuokite savo atsakymą.
...
...
...
Wymagania ogólne
I. Świadomość własnego dziedzictwa narodowego lub etnicznego.
1. Rozumienie znaczenia literatury i kultury w kształtowaniu poczucia tożsamości narodowej lub etnicznej;
2. Pogłębianie znajomości historii narodowej lub etnicznej.
III. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Pogłębianie umiejętności analizy i interpretacji utworów literackich i innych tekstów kultury z wykorzystaniem właściwej terminologii;
2. Rozumienie zależności między wydarzeniami historycznymi a literaturą i kulturą.
Wymagania szczegółowe
III. 1. Analiza i interpretacja utworów literackich. Zdający:
8) rozpoznaje podstawowe motywy (np. ojczyzny, poety, matki, ziemi, inne) oraz ich funkcje w utworze;
11) dostrzega obecne w utworach literackich oraz innych tekstach kultury wartości narodowe i uniwersalne.
3) dostrzega i potrafi komentować estetyczne wartości utworu literackiego (PR).
Zasady oceniania
1 pkt – poprawne uzasadnienie.
0 pkt – odpowiedź niepoprawna albo brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązanie
Eilėraštis „Giesmė apie pasaulio medį“ yra apie lietuvių tapatybę. Jame svarstoma asmens ir tautos, asmens ir tėvynės ryšio praradimo problema. Žmogui labai svarbu jaustis savo tėvynės dalimi, tapatintis su tautos istorija. Žmogus privalo suvokti protėvių sukurtos kultūros vertę, ja domėtis, ją puoselėti.
Zadanie 4. (0–1)
Remdamiesi visu S. Gedos eilėraščiu Giesmė apie pasaulio medį paaiškinkite, kodėl jame minimi Donelaitis ir Baranauskas.
...
...
...
Wymagania ogólne
I. Świadomość własnego dziedzictwa narodowego lub etnicznego.
1. Rozumienie znaczenia literatury i kultury w kształtowaniu poczucia tożsamości narodowej lub etnicznej;
2. Pogłębianie znajomości historii narodowej lub etnicznej.
III. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Pogłębianie umiejętności analizy i interpretacji utworów literackich i innych tekstów kultury z wykorzystaniem właściwej terminologii;
2. Rozumienie zależności między wydarzeniami historycznymi a literaturą i kulturą.
Wymagania szczegółowe
III. 1. Analiza i interpretacja utworów literackich. Zdający:
1) zna podstawy periodyzacji literatury mniejszości narodowej lub etnicznej;
9) wykorzystuje w interpretacji elementy znaczące dla odczytania sensu utworu (tytuł, podtytuł, puenta, kompozycja, słowa-klucze, motto);
10) wykorzystuje w interpretacji utworu konteksty: literacki, kulturowy, filozoficzny, biograficzny;
11) dostrzega obecne w utworach literackich oraz innych tekstach kultury wartości narodowe i uniwersalne.
2) wskazuje teksty wzorcowe dla utworów będących parafrazami, parodiami i trawestacjami (PR);
3) dostrzega i potrafi komentować estetyczne wartości utworu literackiego (PR).
Zasady oceniania
1 pkt – poprawna odpowiedź.
0 pkt – odpowiedź niepoprawna albo brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązanie
Abu poetai labai svarbūs lietuvių tautai, kultūrai ir literatūrai. Tai aukščiausio lygio lietuvių literatūros pradininkai, jos simboliai, savo kūryba ir veikla žadinę lietuvių tautinę sąmonę.
(A. Baranauskas „Anykščių šilelyje“ pirmasis pavartojo žodį „tėvynė“, kurį vėliau išpopuliarino Maironis). Eilėraščio kalbantysis juos paminėdamas pabrėžia savo ir visos tautos ryšį su Lietuvos istorija, kultūra bei dalyvavimą palaikant ir pratęsiant tautos gyvybę.
Zadanie 5. (0–1)
Petras Repšys. Freska PASAULIO MEDIS.
Petra re shttp://www.šaltiniai.infoEDIS.
Palyginkite Petro Repšio freską Pasaulio medis ir S. Gedos eilėraštį Giesmė pasaulio medžiui. Kokie motyvai sieja šiuos kūrinius? Pateikite tris motyvus.
...
...
...
...
...
...
Wymagania ogólne
I. Świadomość własnego dziedzictwa narodowego lub etnicznego.
1. Rozumienie znaczenia literatury i kultury w kształtowaniu poczucia tożsamości narodowej lub etnicznej;
2. Pogłębianie znajomości historii narodowej lub etnicznej.
III. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Pogłębianie umiejętności analizy i interpretacji utworów literackich i innych tekstów kultury z wykorzystaniem właściwej terminologii;
2. Rozumienie zależności między wydarzeniami historycznymi a literaturą i kulturą.
Wymagania szczegółowe
III. 1. Analiza i interpretacja utworów literackich. Zdający:
7) rozpoznaje w utworze sposoby kreowania bohatera i świata przedstawionego (narracja, fabuła, sytuacja liryczna, akcja) oraz różne sposoby pokazywania świata przedstawionego: realizm, fantastyka, groteska;
9) wykorzystuje w interpretacji elementy znaczące dla odczytania sensu utworu (tytuł, podtytuł, puenta, kompozycja, słowa-klucze, motto);
4) przeprowadza interpretację porównawczą utworów literackich (PR).
Zasady oceniania
1 pkt – wskazanie trzech motywów.
0 pkt – odpowiedź niepełna lub niepoprawna albo brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązanie
Freskoje vaizduojamas Pasaulio arba Gyvybės medis jungia dangų (anapusinį pasaulį) ir žemę (žmones, kurių gyvenimo scenos nutapytos tarp šakų), eilėraščio medį matome virš Baltijos išskėtusį šakas, jį apspitę žmonės; gyvybė siejama su žmogaus, baltų tautų kultūros gyvybe;
Laikų (praeities, dabarties ir ateities) ir pasaulių (požemio, žemės, dangaus) jungtys:
freskoje Paukščių takas ant medžio kamieno jungia mitologinius pasaulius, eilėraštyje šiuolaikinis žmogus jungiasi su praeities kultūros pasauliu: Rėza, Donelaičiu, Baranausku;
Freskoje galima įžiūrėti (pagal raides prie paukščio snapo), kad medis yra apverstas šakomis į apačią, eilėraštyje taip pat: „ Į vieną ima jungtis dangaus ir žemės grožis, / Simfonijoj
prapuola viršus ir apačia.” Tai atitinka senąjį pasaulio suvokimą, kad gyvųjų ir mirusiųjų pasauliai susiję, kad gamtoje (kurios dalimi yra ir žmogus) viskas jungiasi, kartojasi.
Zadanie 6. (0–1)
Paaiškinkite, kodėl S. Geda savo kūrinį skiria Liudvikui Rėzai ir Petrui Repšiui.
...
...
...
...
...
...
Wymagania ogólne
I. Świadomość własnego dziedzictwa narodowego lub etnicznego.
1. Rozumienie znaczenia literatury i kultury w kształtowaniu poczucia tożsamości narodowej lub etnicznej;
2. Pogłębianie znajomości historii narodowej lub etnicznej.
III. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Pogłębianie umiejętności analizy i interpretacji utworów literackich i innych tekstów kultury z wykorzystaniem właściwej terminologii;
2. Rozumienie zależności między wydarzeniami historycznymi a literaturą i kulturą.
Wymagania szczegółowe
III. 1.Analiza i interpretacja utworów literackich. Zdający:
1) zna podstawy periodyzacji literatury mniejszości narodowej lub etnicznej;
9) wykorzystuje w interpretacji elementy znaczące dla odczytania sensu utworu ([…]
słowa-klucze, […]);
10) wykorzystuje w interpretacji utworu konteksty: literacki, kulturowy, filozoficzny, biograficzny;
11) dostrzega obecne w utworach literackich oraz innych tekstach kultury wartości narodowe i uniwersalne;
2) wskazuje teksty wzorcowe dla utworów będących parafrazami […] (PR);
3) dostrzega i potrafi komentować estetyczne wartości utworu literackiego (PR).
Zasady oceniania
1 pkt – poprawna odpowiedź.
0 pkt – odpowiedź niepoprawna albo brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązanie
Kūrinys skiriamas žmonėms, kurie įsirašė į lietuvių kultūros atmintį ir idėjiškai buvo labai artimi poetui. Rėza pirmasis išleido lietuvių liaudies dainų rinkinį, taip pat paskelbė Kristijono Donelaičio, minimo Gedos tekste, kūrybą. Repšys nutapė įspūdingą freską „Metų laikai“ baltų
mitologijos motyvais, joje yra pasaulio medis. Šie kūrėjai savo darbais įprasmino lietuvių tautos ištakas, kurios svarbios suvokiant tautinę tapatybę. Perskaitę kūrinį su tokia dedikacija aktualizuojame ne tik autoriaus, bet ir dar dviejų svarbių žmonių atmintį.
Zadanie 7. (0–1)