ZAWODOWA
tat) i przygotowuje studentów do myślenia problemowego i udziału w dyskusji wokół określonego tematu związanego z projektem, analizy i interpretacji tekstów zawartych w literaturze źródłowej oraz interpretacji wyników przeprowadzonych badań empirycz-nych a także formułowania i prezentowania własempirycz-nych myśli dotyczących rozwiązywanego problemu.
Formy prowadzenia zajęć dydaktycznych i metody kształcenia
Zajęcia wymagające bezpośredniego udziału studentów i nauczycieli akademickich realizowane są w ramach następujących form dydaktycznych:
1) wykłady – zajęcia audytoryjne prowadzone w formie wykładów podających (informa-cyjnych) oraz problemowych, konwersatoryjnych, z wykorzystaniem m.in.: prezentacji multimedialnej;
2) ćwiczenia – zajęcia o charakterze praktycznym prowadzone w małych grupach, z wyko-rzystaniem takich metod dydaktycznych jak np.: gra biznesowa, gra kierownicza, anali-za tekstów z dyskusją, symulacja komputerowa, praca w grupach, dyskusja, rozwiązy-wanie zadań, burza mózgów itd.;
3) projekty – zajęcia o charakterze praktycznym prowadzone w grupach wyodrębnionych w ramach grup audytoryjnych, o charakterze kształcenia problemowo-projektowego, którego celem jest inicjowanie aktywnych zachowań oraz kierowanie i nadzorowanie praktycznych działań studentów, prowadzonych w celu rozwiązania problemu i podejmowania decyzji;
4) laboratoria – zajęcia o charakterze praktycznym prowadzone w laboratorium z użyciem sprzętu informatycznego;
5) lektoraty – zajęcia kursowej nauki języka obcego (nowożytnego);
6) wychowanie fizyczne – zajęcia o charakterze praktycznych, rozwijające kulturę fizycz-ną i kształtujące potrzebę ruchu;
7) seminarium – zajęcia prowadzone małych grupach, których celem jest opracowanie projektu dyplomowego i przygotowanie do egzaminu dyplomowego;
8) opieka dydaktyczna – forma uzupełniająca system opieki dydaktycznej związany z konsultacjami organizowanymi w siedzibie uczelni, polegająca na konsultacjach prowadzonych w siedzibie uczelni w sposób zapewniający bezpośredni kontakt między studentami i nauczycielami akademickimi dla danego przedmioty;
9) zaliczenia i egzaminy – weryfikacja efektów uczenia się poszczególnych przedmiotów kształcenia, prowadzona w siedzibie uczelni po zakończeniu wszystkich form
dydak-tycznych w ramach danego przedmiotu. Polega na końcowej kontroli i ocenie stopnia osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego przedmiotu.
W ramach pracy własnej student samodzielnie realizuje następujące formy kształcenia:
1) przygotowanie do zajęć praktycznych – opracowywanie zadań, projektów, studium przypadków, testów itp. zlecanych w ramach form dydaktycznych o charakterze praktycznym;
2) praktyka zawodowa – nabywanie przez studentów umiejętności praktycznych do wykonywania pracy związanej z realizacją zadań inżynierskich;
3) przygotowanie projektu inżynierskiego (wraz z przygotowaniem do egzaminu dyplomowego);
4) przygotowanie do zaliczeń i egzaminów.
Formy prowadzenia zajęć w Akademii Wojsk Lądowych związane są z organizacją procesu dydaktycznego i gospodarowaniem posiadanych zasobów edukacyjnych. Studenci kierunku uczestniczą w różnych formach zajęć dydaktycznych: wykładach, ćwiczeniach, warsztatach, seminariach, laboratoriach i projektach. Wykłady są prowadzone przez doświadczonych dydaktyków i uznanych specjalistów w danej dziedzinie, posiadających stopień naukowy doktora, doktora habilitowanego lub tytuł naukowy profesora. Oprócz tradycyjnych form aktywnych zajęć, jak ćwiczenia w grupach, czy zajęcia laboratoryjne i seminaria – studenci biorą udział w takich formach jak: warsztaty, treningowe formy zajęć także realizowanie indywidualnych lub zespołowych form pracy przez metodę analizy przypadków, opracowywanie i publiczne prezentowanie projektów w ramach warsztatów diagnostyczno-projektowych.
Formy kształcenia mają swoje odzwierciedlenie w stosowanych metodach kształcenia. W Uczelni istotną rangę nadaje się stosowanym przez nauczycieli akademic-kich sposobom realizacji zajęć obejmującym ich pracę i współpracę ze słuchaczami.
Zarówno formy zajęć jak i metody kształcenia ujęte w programie kształcenia kierunku Inżynieria bezpieczeństwa podporządkowane są uzyskaniu przez studentów zakładanych efektów uczenia się. Temu służy opracowana dokumentacja opisująca program kształce-nia, zawierająca szczegółowe wytyczne i wskazówki o charakterze praktycznym. Także temu służy alokacja zasobami edukacyjnymi kierunku.
Analiza programu kształcenia potwierdza, że w AWL tradycyjne formy prowadze-nia zajęć, takie jak wykłady dla dużych grup studentów, są stopniowo zastępowane formami wymuszającymi aktywne zachowania i praktyczne działania studentów. Przyjęta
strategia upowszechniania nowoczesnych technik informacyjno-komunikacyjnych w Aka-demii sprawiła, że w programie studiów wprowadzono metody kształcenia oparte na wy-korzystaniu tych technik.
Weryfikacja efektów uczenia się, zaliczanie przedmiotu i ustalanie oceny
Realizacja ujętych w programie studiów form i metod dydaktycznych jest szczegó-łowo opisana w Uczelnianym Systemie Zapewnienia Jakości Kształcenia. Spełniono także warunek konieczny do realizacji kształcenia na wysokim poziomie, jakim jest organizacyj-ne i metodyczorganizacyj-ne przygotowanie kadry kierunku do realizacji zajęć.
Ujęcie przedmiotowe programu studiów sprawia, że szczegółowe określanie nakła-du pracy nauczyciela akademickiego na podstawie liczby godzin zajęć w planie studiów (godzin kontaktowych) jest nieadekwatne do zmian zachodzących w sposobie realizacji procesu kształcenia. Wykładowca przedmiotu, który musi całościowo, czy wręcz syste-mowo programować swoją pracę i pracę innych współpracowników, rozumiejąc relacje pomiędzy stosowanymi formami i metodami w kontekście efektów uczenia się, staje się
„mentorem”, który prowadzi swój zespół i studentów do osiągnięcia zakładanych celów.
Szczególnie ważnym zagadnieniem w opisie programu kształcenia jest weryfikacja efektów uczenia się. Z analizy współzależności efektów uczenia się wynika, że miejscem rzeczywistej weryfikacji efektów uczenia się są przedmioty planu studiów. Weryfikacja efektów jest rozumiana jako sprawdzenie wyników pracy studenta i określenie, czy zostały przez niego osiągnięte zdefiniowane efekty uczenia się. Opracowane karty przedmiotów przez wykładowców, zweryfikowane przez kierowników katedr i pracowników Oddziału Kształcenia, są w dużej mierze narzędziem weryfikacji efektów uczenia się.
W kartach przedmiotów, do weryfikacji efektów uczenia się wykorzystuje się następujące części:
a) III Szczegółowe efekty uczenia się,
b) IX Macierz oceny efektów uczenia się /forma oceny/ - zaliczenie przedmiotu - skala ocen.
III. Szczegółowe efekty uczenia się
Nr efektu uczenia się
Po zakończeniu przedmiotu i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student potrafi:
(użyć czasowników operacyjnych, w bezokolicznikach)
Odniesienie do efektów uczenia się
dla programu
EK1 .... K1_W01
EKn .... ...
(Efekty uczenia się wynikają z programu studiów przyjętego przez Radę Wydziału. Przyjmuje się, że n EK = od 5 do 9, a efekty są opisane za pomocą czasowników operacyjnych, ujętych w formie osobowej, które nazywają konkretne czynno-ści studenta poddawane sprawdzeniu. Opis dostosowujemy do najsłabszego studenta i jego zdolnoczynno-ści przyjęcia wiedzy.)
IX. Macierz oceny efektów uczenia się /forma oceny/ - zaliczenie przedmiotu - skala ocen
Macierz relacji efekt uczenia się – forma oceny
Efekt uczenia się Test 1 Kolokwium Projekt prezentacja
(W opisie każdego przedmiotu powinny znaleźć się autorskie rozwiązania dotyczące sposobu formułowania oceny za daną formę przedmiotu. Oceny te mogą być kształtowane podczas semestru (oceny formułujące) albo być uzyskiwane podczas sesji (ocena podsumowująca). Podstawą oceny może być suma punktów zdo-bytych w ramach przedmiotu zamieniana na ocenę w rozliczeniu końcowym. Na przykład: F1.ocena za ak-tywność na wykładzie; F2.ocena za projekt, prace tematyczne; F3. ocena za kolokwium cząstkowe; F…n - ocena określająca zaangażowanie studenta w realizację przedmiotu. P1. - może to być średnia ważona na koniec ćwiczenia, laboratorium itd., obliczana z ocen formujących; P2. - egzamin wiedzy, test, rozwiązanie studium przypadku, także średnia ważona; Pn. – odpowiada ilości zaplanowanych do sprawdzenia efektów uczenia się)
Macierz relacji forma zaliczenia – skala ocen Forma
(Macierze relacji forma zaliczenia – skala ocen są rozwinięciem (konkretyzacją) form zaliczenia wskazanych w macierzy efekt uczenia się – forma oceny. Określenie wymogów w stosunku efektów uczenia się przy ocenie zajęć jest wymagane w PRK. Konieczne jest zatem wskazanie kryteriów, które będą podstawą do oceny pracy student. Mogą to być proste wskaźniki procentowe, kryteria zawierające średnie ważone z ocen cząstkowych, kryteria techniczne, metodologiczne itp. dające możliwość wskazania, w jakim procencie wie-dza, umiejętności i kompetencje składają się na ocenę końcową).
Wykładowcy, zgodnie z zaleceniami Pełnomocnika Rektora-Komendanta ds. Jakości Kształcenia i Polskiej Ramy Kwalifikacji, są także zobowiązani do gromadze-nia dokumentacji egzaminacyjnej (np. zestawów pytań egzaminacyjnych, testów, projek-tów itp.), która pozwoli sprawdzić osiągniecie efektu uczenia się. Przyjęto, że osiągnięcie założonych efektów uczenia się przez studenta stanowi podstawę do zaliczenia przedmio-tu. Ocena ta jest wyrażona w wielowartościowej skali określonej Regulaminem studiów AWL (ocena ze zbioru: 2, 3, 3.5, 4, 4.5, 5). Dla każdego przedmiotu w programie studiów przewidziano tylko jeden rygor dydaktyczny.
Proces weryfikacji efektów uczenia się kończy się opracowywaniem sprawozdania walidacyjnego. Sprawozdanie składa się z dwóch współzależnych protokołów - syntetycz-nego, który przygotowuje nauczyciel akademicki będący wykładowcą wiodącym - koor-dynatorem przedmiotu (wzór protokołu zawiera załącznik nr 7 do USZJK) i protokołu dla form praktycznych, który przygotowuje realizujący je nauczyciel (wzór protokołu zawiera
załącznik nr 8 do USZJK), następnie przekazuje je właściwemu koordynatorowi przedmio-tu. Na podstawie otrzymanego protokołu dla form praktycznych i wyników weryfikacji osiągnięcia efektów uczenia się dla wykładów, koordynator przedmiotu przygotowuje pro-tokół syntetyczny. Jest on przekazywany w formie elektronicznej dla wydziałowej komisji ds. jakości kształcenia i archiwizowany w wersji papierowej przez koordynatora przedmio-tu.
Plany studiów
Zasadniczą częścią opracowanego programu kształcenia jest plan studiów.
Ze względu na złożoność przyjętych rozwiązań plan ten nie jest zamieszczony w zasadni-czej części opracowania, a jest załączony w postaci załącznika. Zamieszczony plan jest semestralnym zestawieniem przyjętych rozwiązań (tab. 2).
Tabela 2. Sumaryczne wskaźniki charakteryzujące program studiów
Lp. Wskaźnik IBT BwC
1 Łączna liczba punktów ECTS, którą student musi uzyskać na zaję-ciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademic-kich i studentów
107 106 2 Liczbę punktów ECTS, którą student musi uzyskać w ramach zajęć
z obszarów nauk humanistycznych i nauk społecznych, nie mniejszą
niż 5 punktów ECTS 23
3 Program studiów powinien umożliwiać studentowi wybór przedmio-tów, którym przypisano punkty ECTS w wymiarze nie mniejszym
niż 30% liczby punktów ECTS 32%
4 Program studiów dla kierunku o profilu praktycznym obejmuje przedmioty powiązane z praktycznym przygotowaniem zawodowym, którym przypisano punkty ECTS w wymiarze większym niż 50%
liczby punktów ECTS służące zdobywaniu przez studenta umiejętno-ści praktycznych i kompetencji społecznych.
54%
3.3. Sposób określania punktu ECTS
W Akademii Wojsk Lądowych jest stosowany Europejski System Transferu i Akumulacji punktów (ang. ECTS), który jest przyjętym i stosowanym systemem ukierunkowanym na studenta i opartym na ocenie nakładu pracy studenta do osiągnięcia celów programu studiów. W projektowaniu programu studiów przyjęto, że jeden punkt ECTS odpowiada efektom uczenia się, których uzyskanie wymaga 25 godzin pracy w ujęciu średnim oraz 30 godzin w przypadku praktyk. Program studiów określa, że liczba punktów dla roku akademickiego wynosi 60, dla semestru wynosi 30, a wymagana liczba punktów ECTS do ukończenia studiów pierwszego stopnia z Inżynierii bezpieczeństwa wynosi 210 punktów.
W rozwiązaniach dla niniejszego programu studiów przyjęto, że nakład pracy studenta obejmuje udział w rożnych formach zajęć z udziałem nauczycieli akademickich (godziny bezpośrednie), ale także czas poświęcony na samodzielne uczenie się - przygo-towanie się do tych zajęć, samodzielne studiowanie materiałów kursowych i e-learningowych, wykonanie zadań projektowych czy przygotowanie się do zaliczeń i egzaminów (godziny bez udziału wykładowcy). Rozwiązania te są zatem znacznie bardziej szczegółowe. Należy także podkreślić, że nakład pracy, który stanowił podstawę do określenia punktów ECTS uwzględniał możliwości osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się przez „przeciętnego” studenta.
System ECTS został szczegółowo opisany w Rozdziale 4 Uczelnianego Systemu Zapewnienia Jakości Kształcenia w Akademii Wojsk Lądowych imienia generała Tadeusza Kościuszki, który został przyjęty uchwałą nr 22/XII/2017 Senatu Uczelni z dnia 20 grudnia 2017 r.
Dokumentem, w którym organizacyjnie ujęto sposób określania punktów ECTS jest karta przedmiotu. W zasadniczej części karty, w części VI, ujęto w tabeli algorytm określania ECTS. W algorytmie uwzględniono opinie studentów. Mieli oni możliwość zarówno wskazywania swoich ocen dotyczących rozwiązań programowych, jak i składali swoje propozycje w tym względzie. W niektórych przedmiotach uwzględniono sugestie wykładowców oraz studentów i wstępnie przyjęty wskaźnik co do ilości godzin pracy własnej studentów został zmieniony, tym samym przedmiotom tym nadano większą war-tość punktową ECTS. Przedmiotowy fragment karty przedmiotu podano niżej:
VI. Obciążenie pracą studenta
Forma aktywności Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności Wykład
Udział w zajęciach …
Samodzielna praca studenta
- przygotowanie się do zajęć wykładowych … E-learning
Udział w zajęciach
- realizacja zajęć – e-learning synchroniczny … Samodzielna praca studenta
- e-learning asynchroniczny …
Ćwiczenia
Udział w zajęciach …
Samodzielna praca studenta
- przygotowanie się do ćwiczeń …
Forma aktywności Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności Projekt
Udział w zajęciach …
Samodzielna praca studenta
- przygotowanie się do projektu …
Seminarium
Udział w zajęciach …
Samodzielna praca studenta
- opracowanie pracy …
Opieka dydaktyczna - konsultacje
Udział w zajęciach …
Egzamin / Zaliczenie na ocenę
Udział w egzaminie / zaliczeniu ….
Samodzielna praca studenta
- przygotowanie się do egzaminu /zaliczenia …
SUMA ŁĄCZNA GODZIN …