Praca socjalna świadczona jest osobom i rodzinom bez względu na posiadany dochód.
W zależności od rodzaju klienta, określono 3 podstawowe metody pracy socjalnej pozostające niezmienne:
1) metoda prowadzenia indywidualnego przypadku;
2) metoda pracy grupowej;
3) metoda środowiskowa- metoda organizowania społeczności lokalnej.
Praca socjalna to działanie bogate w różnorodne treści i konteksty, warunkowane potrzebą niesienia pomocy poprzez wsparcie intelektualne i emocjonalne, wkracza w sferę złożonej problematyki wartości nadając jej wymiar etyczny. Wymaga, dla uzyskania najlepszego efektu, właściwego klimatu. Pracownik socjalny musi wykazać się umiejętnością słuchania, wyrozumiałością, zaufaniem, spokojem, jak również ciepłem i współczuciem.
Praca socjalna polega na:
1) pomocy osobom poprzez ukierunkowanie do odpowiednich instytucji, 2) umówieniu rodzin ze specjalistami poradni psychologicznej,
3) skierowaniu wniosków do sądu o objęcie rodziny nadzorem kuratorskim, 4) utrzymywaniu ścisłej współpracy z kuratorami, częste odwiedziny w rodzinach,
5) pomocy w redagowaniu pism procesowych m.in. : pozew o ustalenie ojcostwa i alimenty, pozew o rozwód, separację, pozew o rozdzielność majątkową
między małżonkami,
6) pomocy w wypełnianiu różnego rodzaju wniosków i pism urzędowych m.in.:
wnioski na zasiłek rodzinny, wnioski do funduszu alimentacyjnego, wnioski do komornika, redagowanie pism do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Urzędu Skarbowego itp.
7) współpracy ze szkołami, pedagogiem szkolnym w zakresie uzyskania informacji o małoletnich dzieciach,
8) udziale w spotkaniach z rodzicami na terenie szkół,
9) stałej współpraca z Powiatowym Urzędem Pracy odnośnie aktualnych ofert pracy i szkoleń, a także uzyskiwanie potwierdzeń pisemnych rejestracji osób, 10) pomocy w skompletowaniu dokumentów niezbędnych do uzyskania renty z ZUS,
11) kierowaniu osób o ustalenie stopnia niepełnosprawności do Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Miliczu,
12) stałej współpracy z placówkami służby zdrowia,
13) udzielaniu poradnictwa jako pomocy klientom w samodzielnym rozwiązywaniu problemów i uczenie ich tego,
14) zorganizowaniu zbiórek rzeczy używanych,
15) kierowaniu wniosków z urzędu do GKRPA w Miliczu, 16) uświadamianiu podopiecznym skutków choroby alkoholowej, 17) motywowaniu do podjęcia leczenia odwykowego,
18) kierowaniu członków rodzin dotkniętych problemem alkoholowym do Poradni Leczenia Uzależnień,
18) informowaniu ofiar przemocy o przysługujących im prawach oraz formach pomocy,
19) kierowaniu z urzędu wniosków o znęcaniu się nad rodziną do prokuratury, stałej współpracy z policją,
Jednym z narzędzi którym posługuje się pracownik socjalny jest kontakt socjalny- czyli taka pisemna umowa pomiędzy pracownikiem a Beneficjentem (Podopiecznym)
Wspieranie rodziny i piecza zastępcza
Pojęcie pieczy zastępczej związane jest z działaniami na rzecz wspierania rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych- jest to zespół planowych działań mających na celu przywrócenie rodzinie zdolności do wypełniania tych funkcji. Natomiast system pieczy zastępczej to zespół osób, instytucji i działań mających na celu zapewnienie czasowej opieki i wychowania dzieciom w przypadkach niemożności sprawowania opieki i wychowania przez rodziców. Jednostkami organizacyjnymi wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej są jednostki organizacyjne jednostek samorządu terytorialnego wykonujące zadania w zakresie wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej, placówki wsparcia dziennego, organizatorzy rodzinnej pieczy zastępczej, placówki opiekuńczo-wychowawcze, regionalne placówki opiekuńczo-terapeutyczne, interwencyjne ośrodki preadopcyjne, ośrodki adopcyjne oraz podmioty, którym zlecono realizację zadań z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej.
Kwestie prawne związane ze wspieraniem rodziny i systemem pieczy zastępczej reguluje ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.
Celem pieczy zastępczej jest zaspokojenie potrzeb emocjonalnych dziecka, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb bytowych, zdrowotnych, edukacyjnych i kulturalno-rekreacyjnych, zapewnienie dziecku przygotowania do godnego, samodzielnego i odpowiedzialnego życia, pokonywania trudności życiowych zgodnie z zasadami etyki, nawiązywania i podtrzymywania bliskich, osobistych i społecznie akceptowanych kontaktów z rodziną i rówieśnikami. Piecza zastępcza ma przede wszystkim zapewnić pracę z rodziną umożliwiającą powrót dziecka do rodziny lub gdy jest to niemożliwe – dążenie do przysposobienia dziecka, a w przypadku braku możliwości przysposobienia dziecka – opiekę i wychowanie w środowisku zastępczym.
W przypadku umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej albo rodzinnym domu dziecka gmina właściwa ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem go po raz pierwszy w pieczy zastępczej ponosi odpowiednio wydatki, o których mowa w ust.
1 pkt 1, w wysokości:
1) 10% wydatków na opiekę i wychowanie dziecka –w pierwszym roku pobytu dziecka w pieczy zastępczej;
2) 30% wydatków na opiekę i wychowanie dziecka –w drugim roku pobytu dziecka w pieczy zastępczej;
3) 50% wydatków na opiekę i wychowanie dziecka –w trzecim roku i następnych latach pobytu dziecka w pieczy zastępczej
Na zadania wynikające z ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej wydatkowano kwotę: 346.656,98 zł, z czego:
• zatrudnienie 2 asystentów rodzin (85504): 73.059,00 zł, z czego dofinansowanie z dotacji wyniosło 22.072,00 zł z programu „Asystent rodziny i koordynator rodzinnej pieczy zastępczej na rok 2019”:.
• współfinansowanie wydatków na opiekę i wychowanie dziecka w rodzinie zastępczej (85508): 273.597,98 zł.
Asystenci rodzin
Termin „asystent” pochodzi od słowa „asysta”, które jest określeniem na osobę towarzyszącą komuś, współobecną, pomagającą, będącą w pogotowiu.
Szczegółowe zadania asystenta określa ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, do których należy m. im.:
1) opracowanie i realizacja planu pracy z rodziną we współpracy z członkami rodziny i w konsultacji z pracownikiem socjalnym;
2) opracowanie, we współpracy z członkami rodziny i koordynatorem rodzinnej pieczy zastępczej, planu pracy z rodziną, który jest skoordynowany z planem pomocy dziecku umieszczonemu w pieczy zastępczej;
3) udzielanie pomocy rodzinom w poprawie ich sytuacji życiowej, w tym w zdobywaniu umiejętności prawidłowego prowadzenia gospodarstwa domowego;
4) udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów socjalnych;
5) udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów psychologicznych;
6) udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów wychowawczych z dziećmi;
7) wspieranie aktywności społecznej rodzin;
8) motywowanie członków rodzin do podnoszenia kwalifikacji zawodowych;
9) udzielanie pomocy w poszukiwaniu, podejmowaniu i utrzymywaniu pracy zarobkowej;
10) motywowanie do udziału w zajęciach grupowych dla rodziców, mających na celu kształtowanie prawidłowych wzorców rodzicielskich i umiejętności psychospołecznych;
11) udzielanie wsparcia dzieciom, w szczególności poprzez udział w zajęciach psychoedukacyjnych;
12) podejmowanie działań interwencyjnych i zaradczych w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa dzieci i rodzin;
13) prowadzenie indywidualnych konsultacji wychowawczych dla rodziców i dzieci;
13a) realizacja zadań określonych w ustawie z dnia 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem”
14) prowadzenie dokumentacji dotyczącej pracy z rodziną;
15) dokonywanie okresowej oceny sytuacji rodziny, nie rzadziej niż co pół roku, 16) monitorowanie funkcjonowania rodziny po zakończeniu pracy z rodziną;
17) sporządzanie, na wniosek sądu, opinii o rodzinie i jej członkach;
18) współpraca z jednostkami administracji rządowej i samorządowej, właściwymi organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami i osobami specjalizującymi się w działaniach na rzecz dziecka i rodziny;
19) współpraca z zespołem interdyscyplinarnym lub grupą roboczą.
Asystent rodziny pracuje z rodziną w oparciu o plan pracy z rodziną. Współpraca z rodziną jest długofalowa, w zależności od potrzeb rodziny prowadzona średnio przez 2-3 lata. W przypadku braku współpracy rodziny w realizacji planu pracy możliwe jest podjęcie decyzji o wcześniejszym zakończeniu pracy asystenta.
Liczba rodzin, z którymi jeden asystent rodziny może w tym samym czasie prowadzić pracę, jest uzależniona od stopnia trudności wykonywanych zadań, jednak nie może przekraczać 15.
Rolą asystenta rodziny nie jest powielanie pracy pracownika socjalnego. Asystent rodziny kierowany jest do pracy tylko z tymi rodzinami, w których sytuacja dziecka małoletniego wymaga wsparcia zewnętrznego.
W 2019 roku asystenci:
1) zakończyli pracę z 9-ma rodzinami (z czego: z 1-ną rodziną ze względu na osiągnięcie celów, z 4-ma rodzinami ze względu na zaprzestanie współpracy przez rodzinę, 4-y rodziny wyprowadziły się poza teren Gminy Milicz),
2) opracowali 9 planów pracy z rodziną (opracowanie i realizacja we współpracy z jej