Sprzątanie pomiędzy kompletami

O tworzyć okna. Zebrać na łopatkę większe śmiecie z pod­ łogi bez usuwania ławek. W ytrzeć wilgotną ścierką ławki, katedrę, podoknice czyli parapety okienne, tablicę i t. d. Prze­ trzeć zapotniałe szyby. Opróżnić kosze do papierów. Po sprzą­ taniu jeszcze na kwadrans zostawić okno otwarte.

U w a g a . Podczas przerwy, a tem bardziej W czasie sprząta­ nia, żaden uczeń w sali szkolnej przebywać nie powinien.

B) P o r z ą d k o w a n i e p o d c z a s f e r y j .

^ r

Podczas feryj Wszystkich Świętych, Bożego Narodzenia, W ielkanocy i wakacyj należy: a) zdjąć ze ścian wszystkie obrazy, tablice i t. p. i usunąć sprzęty z sal szkolnych, b) obmieść szczotką sufity i bielone ściany, c) wyszorować ściany malowane olejno, d) dokładnie wyszorować i wymyć drzwi i okna, e) za­ ciągnąć podłogi zaprawą pyłoc Jonną, f) wyprać rolety, g) wy­ myć kałamarze, h) pozalepiać szpary w piecach.

U w a g a . W czasie feryj wakacyjnych należy zawczasu doko­ nać malowania podłóg, drzwi, okien i odnowienia całego lokalu. U w a g a . Przepisy powyższe dotyczą nietylko sal szkolnych w ścisłem znaczeniu, lecz również kancelarji, szatni, wygódki, umywalni, jadalni, korytarzy.

Utrzymanie w porządku sal szkolnych podczas zajęć należy do uczniów dyżurnych. Wszędzie, gdzie istnieje sala rekreacyjna, lub jej równoznacznik (korytarz, sala gimnastyczna, w ciepłe dni — podwórze), uczniowie na czas każdej pauzy opuszczają klasę, poczem dyżurny pod kontrolą nauczyciela otwiera okna. Dyżurny zwraca uwagę na wycieranie obuwia przed wejściem uczniów do klasy, dba, ażeby na podłodze nie było żadnych odpadków, ogryzków, papieru i t. p., zapobiega zanieczyszcza­ niu przez kolegów pod łóg i rzeczy szkolnych.

C) S p r z ą t a n i e u s t ę p ó w .

P odłoga i siedzenie w ustępach powinny być codziennie wymywane wodą gorącą z dodatkiem mydła szarego (V4 funta

na garniec w ody): basen co 3 dni należy zmywać wodą z d o­ datkiem nieoczyszczonego kwasu siarczanego lub solnego.

§ 6. Internat szkolny.

Internat szkolny jest to zakład wychowawczy, który zapew­ nia młodzieży, pochodzącej z prowincji, mieszkanie, utrzyma­ nie i opiekę. Internat może być oddzielnym zakładem wycho­ wawczym, z którego uczniowie uczęszczają do różnych szkół, albo też internat mieści się przy pewnej szkole. Jeżeli in­ ternat nie jest połączony ze szkołą, powinien znajdować się w zdrowej okolicy miasta wpobliżu parku i ogrodów . W urzą­ dzeniu internatów najlepszy jest system pawilonowy. O ile jest to jeden kilkopiętrowy budynek, wtedy w parterze i na piętrach dolnych urządza się pokoje przeznaczone na administrację, ja­ dalnie i uczelnie, sypialnie zaś' ‘urządza się na górnych piętrach. Jeżeli internat znajduje się przy szkole, powinien być urządzony w osobnem skrzydle budynku. Pokoje przeznaczone na sypialnie mają być zwrócone na południe. Na jednego ucznia ma przypadać 5 m2 pow. podłogi i 20 m3 objętości powietrza. W sypialni p o ­ winno stać tylko łóżko, krzesło i szafka nocna. Łóżko żelazne, ze siatką i materacem. Na łóżku poduszka i kołdra przykryta ko­ cykiem. O b ok sypialni ma się znajdować łazienka, szatnia, pokój służący do czyszczenia rzeczy i obuwia. W stęp do sypialni w dzień ma być bezwarunkowo wzbroniony. Ciepłota sypialni ma wynosić 12° R. Przez cały dzień w sypialniach powinny być okna otwarte, w lecie powinna spać młodzież przy otwartych oknach. Opieka internatu zwraca baczną uwagę na czystość młodzieży, która musi się myć dwa razy dziennie do pasa. N ogi należy myć w lecie codziennie, w zimie co drugi dzień, głow ę raz w tygodniu. Należy zwracać uwagę na utrzyma­ nie w czystości zębów, w tym celu powinna młodzież dwa razy w roku chodzić do dentysty. Bieliznę ma się zmieniać raz na tydzień, na noc zmieniać koszulę, raz na dwa tygodnie p o ­ winno zmieniać się bieliznę z pościeli. Ponieważ młodzież,

bywająca w internacie, rośnie i rozwija się, musi więc od p o­ wiednio odżywiać się. Pokarmy winny być zdrowe, smaczne i pożywne. Wskązanem jest, aby młodzież jadała 5 razy dzien­ nie. Na śniadanie mleko, kakao, lub zupa z chlebem lub bułką z masłem. Na drugie śniadanie i na podwieczorek chleb ze se­ rem, miodem albo owocami. O biad powinien się składać ze zupy, mięsa z jarzyną lub z kaszą. Na wiecżerzę najzdrowsze jest mleko kwaśne z żiemniakami lub mleko słodkie z kaszą. Po obiedzie, krótki odpoczynek. Tryb życia młodzieży w internacie winien być ściśle uregulowany. Młodzież wstaje w lecie o g o ­ dzinie 6-tej, w zimie o 7-niej, udaje się na spoczynek o g o ­ dzinie 9-tej. Po kolacji przed spaniem dłuższy odpoczynek. Każdy internat musi się znajdować p od opieką sanitarną leka­ rza. Lekarz bada stan zdrowia uczniów, czuwa nad higjeną i czystością internatu, nad przestrzeganiem higjenicznego trybu życia. Lekarz internatu kontroluje kuchnię, zwraca uwagę na czystość służby i naczynia, bada jakość i ilość potraw. Ważne zadanie spełnia lekarz w zwalczaniu chorób zakaźnych w inter­ nacie. Uczeń, podejrzany o chorobę zakaźną, powinien być na­ tychmiast odosobniony, umieszczony w infirmerji t. j. pokoju, przeznaczonym dla chorych Wychowanków zakładu. W systemie pawilonowym infirmerje powinny być urządzone w osobnym pawilonie, jeżeli internat mieści się przy szkole, wtedy oddzielne skrzydło internatu zajmuje infirmerja.

R o z d z i a ł II.

Choroby wieku szkolnego.

§ 1. Choroby zakaźne.

Statystyka wykazuje, że w wieku szkolnym zapada młodzież najczęściej na choroby zakaźne. Młodzież szkół powszechnych zapada głównie ha choroby zakaźne ostre, jak płonicę, błonicę i odrę. W śród młodzieży starszej szerzy się gruźlica. W sprawie

zwalczania szerzenia się gruźlicy wśród młodzieży szkolnej, p o ­ winien nauczyciel zwrócić baczną uWagę na: 1) dziecko, które przez dłuższy czas kaszle i źle wygląda, jako podejrzane o gruź­ licę, powinien nauczyciel skierować do lekarza, dziecko z gruź­ licą otwartą do szkoły uczęszczać nie m oże; 2) klasa musi być należycie przewietrzana, powietrze w klasie ma być wolne od kurzu; 3) młodzież powinna hartować się, wystrzegając się rów­ nocześnie przeziębienia w szkole. W tym celu powinien się sta­ rać nauczyciel o przestrzeganie w szkole odpowiedniej ciepłoty, w zimie podczas wietrzenia nie powinny dzieci zostawać w kla­ sie. Dziecko nie może siedzieć zbyt blisko pieca, nie wolno sie­ dzieć w klasie we włóczkowych kaftanikach, szalach i szalikach na szyi. Jeżeli dziecko przemoczyło nogi, musi zmienić obuwie. Przy temperaturze mniej niż — 20° C mogą dzieci pozostać w domu. Jeżeli w szkole podczas mrozów i braku opału tem­ peratura wynosi mniej niż -}- 10° C, może nauczyciel zamknąć klasę; 4) szkoła zwraca pilną uwagę na wychowanie fizyczne; 5 ) nauczyciel nie przeciąża uczniów pracą umysłową. Z przecią­ żeniem szkolnem spotykamy się zazwyczaj u młodzieży starszej, gdyż młodsze dzieci bronią się przed zmęczeniem brakiem uwagi.

Rozróżniamy dwa zasadnicze sposoby badania zmęczenia: metodę pośrednią i metodę bezpośrednią. Metoda pośrednia polega na określeniu zmian fizjologicznych, jakie zachodzą w organizmie pod wpływem pracy umysłowej. W tym celu p o ­ sługujemy się szeregiem specjalnych przyrządów. Metoda bez­ pośrednia polega na tem, że badany osobnik wypełnia tę samą pracę umysłową na początku i na ko.ńcu godziny, z różnicy wy­ konania tej pracy wnioskujemy o znużeniu.

Rozróżniamy kilka metod badania bezpośredniego zmęcze­ nia: a) metoda dyktand — uczeń pisze ten sam dyktat, na p o ­ czątku lekcji, potem po pierwszej godzinie, następnie po dru­ giej i t. d. Ze wzrastającej ilości błędów wnioskujemy o zmę­ czeniu ucznia; b) metoda rachunkowa — rozróżniamy szereg metod rachunkowych, najprostsza metoda jest liczenie liter przed lekcją i po lekcji; c) metoda zapamiętywania cyfr — w całej

T a b l i c a VIII.

Liczba błędów w dyktandzie w różnych porach dnia (St. Kopczyński Hig. szk.). Przed południem po południu

klasie podaje się do zapamiętania 12 cyfr, odczytując je c o 5 sekund. Uczniowie piszą to, co zapamiętali. Z ilości zapamię­ tanych cyfr przed lekcją i po lekcji wnioskujemy o zmęczeniu. Wyniki badań można przedstawić graficznie przez wykreślenie krzywej zmęczenia; 6) nauczyciel zwraca uwagę na prawidłowe, proste trzymanie się dzieci w szko­ le. Jeżeli dziecko nie siedzi wy­ prostowane, wtedy do szczytów płuc nie dostaje się podczas o d ­ dychania powietrze bogate w tlen, z drugiej strony utrudnione jest wy­ dzielanie z najdrobniejszych oskrze- lików, śluzu i złuszczonego nabłon­ ka, który stanowi dobre podłoże dla rozwoju bakteryj gruźliczych. P r a w i d ł o w a p o s t a w a p r z y .. - . — p i s a n i u . Jeżeli dziecko zbytnio. n qc wr ji- i pochyla się nad zeszytem, p

o-Ryc. OD. Wadliwa postawa przy J ' pisaniu (Kopczyński). wstaje zczasem skrzywienie

krę-Oś pozioma oczu tworzy z kierunkiem pisma kał prosty (pis. 60° zeszyt 30°)

AO długość przedramienia ^ od punktu oparcia do koń- ' ca pióra wynosi 35 cm.

Krawędź stołu

AO opisuje łuk 30°, któremu od­ powiada cięciwa długości 18 cm; jej kierunek będzie równoległy do linij.

Punkt oparcia prawego przedramienia

Ryc. 36. (Kopczyński, Hig. szk.).

gosłupa. Opieranie się klatką piersiową o stół utrudnia oddy­ chanie i prawidłowe krążenie krwi. Przy pisaniu tułów powi­ nien być wyprostowany, do wyprostowania tułowia pomaga mięśniom grzbietowym z jednej strony oparcie ławki, z drugiej od przodu oparcie rąk na stół. Klatka piersiowa na dwa palce nie powinna dotykać krawędzi stołu. O bie łopatki i oba ra­ miona winny się znajdować na jednakowej wysokości. Łokcie

134

skierowane do siebie pod kątem prostym, mają wystawać na odległość dłoni poza brzeg stołu. Uczeń powinien tak siedzieć, ażeby linja, przechodząca przez klatkę piersiową, a łącząca oba ramiona, przebiegała równolegle do brzegu stołu. N óg przy pi­ saniu zakładać nie wolno, całe stopy mają być oparte o pod­ łogę. Głowa może być lekko pochylona ku przodowi. Ręką lewą przytrzymuje uczeń zeszyt. Pióro trzyma się lekko trzema palcami prawej ręki. Ręka nie powinna się opierać na zeszycie stawem napięstka, jedynie lekko mają być oparte na zeszycie zewnętrzne powierzchnie ostatnich stawów czwartego i piątego palca. Pióra podczas pisania odrywać niewolno, wszelkie znaki pisarskie daje się po napisaniu wyrazów. Pismo powinno być prostopadłe, zeszyt powinien się znajdować pośrodku przed uczniem, lekko pod kątem 30° ułożony ukośnie do krawędzi stołu. D ługość wiersza w zeszycie nie może wynosić więcej jak 20 cm ; 7) podczas lekcyj rysunków i robót ręcznych wska­ zane są t. zw. ćwiczenia oddechowe wśród-lekcyjne, polegające na wykonaniu kilku głębokich wdechów i wydechów w pozycji na baczn ość;- §) należy zwracać uwagę, ażeby dzieci oddychały nosem, a nie ustami.

§ 2. Choroby nerwowe.

Choroby nerwowe w wieku szkolnym spotykamy przede­ wszystkiem u dzieci, których rodzice oddają się nałogowi pi­ jaństwa, następnie u dzieci pochodzących z rodzin, w których są dziedziczne choroby nerwowe i umysłowe; dużą rolę odgrywa również kiła rodziców. D o pewnego stopnia na powstawanie cho­ rób nerwowych wpływa szkoła, przez przeciążenie młodzieży, czasami przez zbyt surowe postępowanie nauczyciela z dziatwą.

N e u r a s t e n j a , jest to choroba bardzo rozpowszechniona wśród młodzieży szkolnej. Dziecko, dotknięte neurastenją, łatwo się męczy umysłowo i fizycznie, źle sypia w nocy, skarży się na bole i zawroty głow y, na bicie serca. Dziecko takie jest rozgrymaszone, często popada w złość lub w płacz.

H i s t e r j a zdarza się częściej u dziewcząt, aniżeli u chłop­ ców. Przy histerji występują objawy podobne, jak przy ńeura- stenji. O prócz objawów charakterystycznych dla neurastenji wy­ stępują często drgawki i porażenia pewnych grup mięśni. Dzieci, dotknięte histerją i neurastenją, mogą do szkoły uczęszczać. Nauczyciel powinien otoczyć je troskliwą opieką, odnosząc się do nich ze stanowczością i powagą, połączoną z łagodnością i wyrozumieniem.

P l ą s a w i c a ( t a n i e c św. W i t a ) jest to choroba nerwowa, przy której występują mimowolne ruchy mięśni twarzy i koń­ czyn. Dziecko dotknięte tą chorobą ciągle się rusza, nie może siedzieć spokojnie, ni,e może utrzymać pióra w ręku, przez skurcze mięśni twarzy powstają jakgdyby grymasy i wykrzy­ wiania się. Choroba trwa ok oło 3-ch miesięcy. Pląsawica jest to choroba zakaźna, pokrewna reumatyzmowi stawowemu. D o ­ póki dziecko jest chore na pląsawicę, nie mpże do szkoły uczęszczać.

P a d a c z k a ( e p i l e p s j a -— c h o r o b a św. W a l e n t e g o ) występuje napądowo. Podczas napadu, chory traci, zupełnie przytomność, mięśnie całego tułowia wykonują szereg skurczów, z ust wydziela się spieniona ślina, często zmieszana z krwią, gdyż zwykle podczas drgawek ulega skaleczeniu język. P o na­ padzie chory zasypia, a po przebudzeniu, nie czuje innych, objawów oprócz osłabienia ogólnego i bolu języka. Nic nie wie o przebytym napadzie. Napady mogą zja\yiać się często^ nawet codziennie, czasami występują bardzo rzadko. Jeżeli dziecko cierpi na częste napady, do szkoły nie może uczęszczać, ze względu na szkodliwy wpływ dlą otoczenia. Dzieci dotknięte ciężką epilepsją wykazują niedorozwój umysłowy i spaczenie charakteru. Są postacie lekkiej epilepsji, przy której do drgawek nie przychodzi, dziecko traci na chwilę przytomność, na ziemię nie upada, wyraz oczu staje się błędny, po chwili zamroczenie przemija. Jeżeli d zieck o, dostanie napadu padaczki w szkole, nauczyciel powinien dziecko wynieść, z klasy, ułożyć na mięk- kiem posłaniu, pozostałe dzieci powinien uspokoić. Oprócz,

wyżej wymienionych chorób nerwowych mogą występować u dzieci pewne zaburzenia psychiczne, złe nałogi i skłon­ ności.

N i e d o r o z w ó j m o r a l n y i u m y s ł o w y . D o specjalnych zakładów kwalifikują się dzieci dotknięte niedorozwojem mo­ ralnym i niedorozwojem umysłowym. Przy niedorozwoju mo­ ralnym dzieci posiadają popęd do kłamstwa, do niszczenia sprzętów, dręczą zwierzęta, są niedobre dla kolegów, czasami posiadają pewne zboczenia płciowe.

Niedorozwój umysłowy występuje w rożnem nasileniu, od najsłabszego stopnia (dziecko mało zdolne), do zupełnego idjo- tyzmu i otępienia. Dzieci, dotknięte zupełnem otępieniem, kwa­ lifikują się jedynie do leczenia szpitalnego. Przy niedorozwoju średniego stopnia staramy się w specjalnych zakładach nauczyć dzieci jakiegoś pożytecznego zajęcia. D o t. zw. szkół pomocni­ czych oddaje się dzieci, które wykazują słaby stopień niedo­ rozwoju umysłowego. Ucznia można przeznaczyć do szkoły p o ­ mocniczej dopiero p o rocznym pobycie w zwykłej szkole. Kie­ rownik szkoły, wychowawca i lekarz szkolny stanowią komisję, która wydaje orzeczenie, że dziecko kwalifikuje się do szkoły pomocniczej. Orzeczenia takiego nie można wydać na podstawie jedynie niedostatecznych not z jednego roku nauki, dziecko musi być wszechstronnie, sumiennie zbadane. Dzieci, dotknięte niedorozwojem umysłowym, wykazują zazwyczaj zboczenia ner­ wowe, (zaburzenia mowy, drgawki, zaburzenia w oddawaniu moczu). O prócz stwierdzenia tych zmian, ważną rzeczą jest d o ­ kładne zbadanie stanu umysłowego dziecka. Badanie takie składa się z dokładnych wywiadów, zapomocą których staramy się zebrać pewne dane o rodzicach dziecka (choroby nerwowe, alkoholizm, kiła). W wywiadach staramy się poznać stosunki dom owe dziecka i zebrać pewne dane o zachowaniu się dziecka w domu. Badanie składa się z badania psychicznego dziecka, zapom ocą specjalnych metod. D o badania rozwoju umysłowego dziecka istnieje szereg metod. W Polsce używa się głównie metody Rossolino, zmodyfikowanej przez Kopczyńskiego, który

ujął w albumie 27 prób badania spostrzegawczości, pamięci wzrokowej, pamięci słuchowej i t. d. Dzieci, które dają mniej niż 20 odpowiedzi dodatnich, uważamy za niedorozwinięte. D o ocenienia stanu umysłowego dziecka dopomaga obserwacja w klasie i podczas pauz.

§ 3. Choroby skórne.

W s z a w i c a . W szawicę spotykamy głównie u dziewcząt. Przy daleko posuniętej wszawicy cała głow a dziecka roi się od pasorzytów, włosy są posypane gnidami. W szom towarzyszy najczęściej wyprysk, t. j. zaczerwienienie, świąd, i wydzielina owłosionej skóry. W przypadkach zaniedbanych może powstać t. zw. kołtun. Dziecko z wszami do szkoły chodzić nie może, dopiero p o oczyszczeniu głowy. W tym celu przez trzy dni należy nacierać włosy naftą i zawiązywać chustką. P o trzech dniach należy umyć głow ę w roztworze sody. Gnidy usuwa się przez wyczesywanie szczotką umaczaną w occie.

Ś w i e r z b a, choroba zaraźliwa, wywołuje ją rodzaj kleszcza t. zw. świerzbowiec, który w skórze drąży nory dla złożenia jajek. Dotknięta zostaje tem cierpieniem głównie skóra rąk p o ­ między palcami, p od pachami, w pachwinach. Chory odczuwa silny świąd, drapie się, jako następstwo drapania powstają na ciele strupy. Dziecko ze świerzbą nie może uczęszczać do szkoły; musi być odesłane do lekarza.

L i s z a j s t r z y g ą c y , jest to choroba skóry owłosionej, wy­ wołuje ją rodzaj grzybka. Na skórze powstają okrągłe ogniska, pokryte łuseczkami. Skóra pod łuskami jest zaczerwieniona, grzybek ten wchodzi również w sam włos, który skutkiem tego tuż przy skórze ulega złamaniu tak, że na głowie wytwarza się rodzaj tonzury. Dziecko z liszajem strzygącym aż do zupełnego wyleczenia nie może chodzić do szkoły.

P a r c h , choroba bardzo zaraźliwa, wywołana przez rodzaj grzybka. Na skórze głow y powstają ogniska pokryte żółtemi strupkami. Strupek w środku jest przebity przez włos. Jeżeli

choroba trwa dłużej, niszczy cebulkę włosową wraz z brodawką skórną, w następstwie może spowodować trwałe wyłysienie. Dziecko chore na Darch do szkoły uczęszczać nie może.

§ 4. Choroby oczu i zaburzenia wzroku.

Nauczyciel musi zwracać uwagę na stan wzroku i na cho­ roby oczne młodzieży. U dzieci choroby oczne są bardzo czę­ ste. Jedne z tych chorób powstają na.tle zakaźnem, inne są połączone ze stanem ogólnym dziecka, (najczęściej powstają na tle skrofulicznem). Zależnie od przyczyny, która chorobę wy­ wołuje, choroby oczne mogą być zaraźliwe lub niezaraźliwe dla otoczenia. Obowiązkiem nauczyciela jest odesłać dziecko z każdą chorobą oczną do okulisty. Zawsze pamiętać należy, że pod nieznacznym na pozór katarem spojówki ocznej, który objawia się wzmożoną wydzieliną, zaczerwienieniem brzegu p o ­ wiekowego, może - ukrywać się jaglica. Jaglica jest chorobą bardzo zaraźliwą, nieleczona prowadzi do ślepoty. W Mało- polsce wschodniej i w *byłej Kongresówce bardzo rozpowszech­ niona.

Na początku roku szkolnego powinien nauczyciel zbadać wzrok uczniów. W tym celu każe się czytać uczniom litery, umieszczone na t. zw. tablicach Snellena. Uczeń powinien w odległości 6 m odczytać ostatni rząd liter, wtedy posiada normalną bystrość wzroku. Jeżeli oko posiadł budowę normalną, wtedy promienie równoległe, pochodzące z nieskończonej odle­ głości, za jaką praktycznie przyjmujemy odległość 6 m, w ten sposób zostają przez środki łamiące oka załamane, że obraz powstaje na siatkówce, oko takie jest okiem miarowem. Jeżeli uczeń tablicy całej nie przeczyta, wtedy posiada oczy niemia- rowe, jest albo dalekowidzem wysokiego stopnia, albo krótkowi­ dzem. O k o krótkowidza jest to oko zbyt długie, w oku takiem promienie równoległe przecinają się przed siatkówką, skutkiem tego na siatkówce powstaje obraz niedokładny, człowiek taki zdaleka bez szkieł wklęsłych nie widzi. O k o dalekowidza jest

okiem zbyt krótkiem, promienie równoległe, dostawszy się do oka, zostają tak załamane, że dokładny obraz powstałby za siat­ kówką, czyli oko dalekowidza załamuje promienie zbyt słabo. Przy dalekowzroczności mniejszego stopnia, przy patrzeniu wdał oko widzi dobrze, gdyż dopomaga sobie przez akomodację, t. j. przez zwiększenie grubości soczewki i zwiększoną skutkiem tego zdolność załamywania promieni. Przy dalekowzroczności wyższego stopnia, zwiększona zdolność załamywania -promieni przez soczewkę czyli akomodacja nie wystarczaj człowiek z taką budową oczu, nietylko zblizka, ale i zdaleka widzi źle. Praca wpobliżu odbywa się przy pom ocy akomodacji, jasnem jest, że dalekowidz, który już na odległość musi akomodowaćy tem bardziej musi akomodować przy pracy wpobliżu. Przy wyso­ kich stopniach nadwzroczności dziecko zblizka bez pom ocy szkieł drobnego druku przeczytać nie może, przy mniejszym stopniu czyta wprawdzie drobny druk, lecz tylko dzięki silnie wzmożonej akomodacji. Akom odacja odbywa się dzięki pracy mięśnia rzęskowego, który kurcząc się wywołuje zwolnienie wiązadełka rzęskowego, a następowo zwolnienie torebki so­ czewki, która normalnie soczewkę uciska. Po zwolnieniu torebki, soczewka dzięki swej elastyczności grubieje, przez co zwiększa siłę łamiącą dla promieni świetlnych, Akom odacja jest więc wynikiem pracy mięśnia rzęskowego. Jeżeli mięsień rzęskowy nadmiernie pracuje, wtedy męczy się szybko, dlatego dziecko, dotknięte dalekowidztwena czyli nadwzrocznością, męczy się przy czytaniu, uskarża się na ból w oczodołach, na bole głow y, przy dłuższem czytaniu oczy zachodzą łzami, a litery zlewają się. Nauczyciel powinien takiego ucznia skierować do lekarza w celu zapisania szkieł wypukłych, razem z uczniami, którzy nie przeczytali na odległość 6-ciu m tablicy Snellena. Uczniowie, którzy posiadają oczy niemiarowe, pomimo szkieł, które noszą, powinni być usadowieni w pierwszych ławkach.

Dokładne badania wykazały, że krótkowzroczność występuje dopiero w wieku szkolnym, i że stopień krótkowzroczności