Janina Ryngmanowa (Warszawa).
P h i l p s o n S t a n l e y : Francja — Niemcy — Polska. Program gospodar-czo-polityczny. Przedmowa prof. Dr. A. Krzyżanowskiego. Kraków, tuki.
Tow. Ekonom, w Krakowie, 1933, str. 84.
W i e l h o r s k i W.: Polityka ekonomiczna Litwy. Warszawa 1933, str. 33.
Czasopisma: B a t t a g l i a R. Dr.: Z gospodarczego położenia Francji (Przegląd Gospodarczy, zeszyt 19. 1933). — T e n ż e : Sytuacja finansowa i
go-gspodarcza Francji (Polska Gospodarcza, zeszyt 45. 1933). — C h r z ą s z c z e w-s k i A.: Ekw-speryment amerykańw-ski (Polw-ska Gow-spodarcza, zew-szyt 42. 1933). •—
D y j a s W. Dr.: Z gospodarczego położenia Niemiec (Przegląd Gospodarczy, zeszyty 17 i 21. 1933). — D y l i o n S. Inż.: Z gospodarczego położenia Belgji (Przegląd Gospodarczy, zeszyt 19. 1933). — D r y b i ń s k i M.: Angielska poli
tyka konjunkturalna i jej wyniki (Polska Gospodarcza, zeszyt 39. 1933). — J a n i c k i S. Dr.: Z gospodarczego położenia dominjów brytyjskich (Przegląd Gospodarczy, zeszyt 18. 1933). — K a l e c k i M.: Nakręcanie konjunktury światowej (Polska Gospodarcza, zeszyt 37. 1933). — Ł y c h o w s k i T. Dr.:
Znaczenie eksperymentu amerykańskiego (Polska Gospodarcza, zeszyt 31. 1933).
—- S k r z y w a n W.: 0 interwencji koniunkturalnej (Polska Gospodarcza, ze
szyt 41. 1933). _ _ _ _ _ _ _ _
B r o w n E. T.: This Russian business. London, Allen & Unwin, 1933, str. 256.
M o t h e r W. E. and C r a w f o r d F.: Public utility regulation. New York, Harper, 1933, str. 629.
S c h u l t e r W. Ch.: Economic cycles and crises; an American plan of control.
New York, Holston, 1933, str. 389.
W a l k e r E. R.: Australia in the world depression. London, King, 1933, str. 231.
H e I a n d e r S.: Rationale Grundlagen der Wirtschaftspolitik. Nürnberg, Kri-sche, 1933, str. 91.
S c h n e i d e r 0.: Die Frage der wirtschaftlichen Unabhängigkeit Polens. Eine wirtschaftspolit. Studie. Königsberg, Gräfe & Unzer, 1933, str. 107.
2. Rola panstiwa w życiu gospodarczem; etatyzm, monopole, kartele, trusty.
B r a u n J. Dr.: Ustawa kartelowa z rozporządzeniami wykonawczemi. Warsza
wa, Wyd. Izba Przem.-Handl. w Sosnowcu, 1933, str. 156.
P i o t r o w s k i R.: Kartele i trusty. Ich geneza i rozwój historyczny pod względem ekonomicznym i prawnym. Warszawa 1933, str. IX + 358.
S z y m a ń s k i Z.: Koncentracja w przemyśle ubezpieczeniowym. Warszawa, Nakł. Przewodnik Ubezpieczeniowy, 1932, str. 159.
Czasopisma: K a l e c k i M.: Udział karteli w działalności przemysłowej na rynku polskim (Prace Instytutu Badania Konjunktur Gospodarczych i Cen, zeszyt 3. 1933). — K u t t e n V. Dr.: Kartele a kryzys (Ekonomista, Tom II.
1933). — P i o t r o w s k i R. Dr.: Kartel cementowy przedmiotem pierwszego procesu kartelowego w Polsce (Polska Gospodarcza, zeszyt 42. 1933). — T e n ż e : Argumenty obrony kartelu cementowego (Polska Gospodarcza, zeszyt 43 1933). — S. A.: Koncern Vickersa (Polska Gospodarcza, zeszyt 34. 1933). — N o w e u s t a w y kartelowe w Niemczech (Polska Gospodarcza, zeszyt 34.
1933).
K o s s e t P. R.: Traité théorique et pratique (les sociétés financières, Holding Companies et Investment Trusts. Lausanne, Rouge, 1933, str. 352.
T c h e r n o f f J. : Ententes économiques et financières. Cartels, Syndicats, Trusts, Holdings devant les lois civiles, pénales, internationales. Paris, Recueil Sirey, 1933, str. 820.
P i o t r o w s k i R.: Cartels and trusts; their origin and historical development from the economic and legal aspects. London, Allen & Unwin, 1933, str. 376.
W a t e r m a n M.: Financial policies of public utility holding companies. Ann Arbor, Univ. of Michigan, School of business administration, 1933, str. 186.
3. Polityka agrarna, rolnictwo, leśnictwo, rybołówstivo, myśliwstwo.
B a d a n i a nad opłacalnością gospodarstw włościańskich w roku gosp. 1929/30. 4 Sprawozdanie Wydziału Ekonomiki Drob
nych Gospodarstw Wiejskich Instytutu Puławskiego. Część II.
Warszawa 1933, str. 92.
Zachowując układ sprawozdań lat poprzednich, zawiera spra
wozdanie materjał cyfrowy oparty na rachunkowości 793 gospo
darstw prowadzących ją pod kierunkiem Wydziału Ekonomiki.
Cyfry wykazują dalszy spadek w porównaniu z rokiem 1928/29
— skutek kryzysu gospodarczego:
przychody gotówkowe z rolnictwa na ha koszty spożycia roczne na rodzinę . dochód ogólny na gospodarstwo . dochód społeczny na ha
W jednej tylko dziedzinie widzimy stosunek odwrotny: bieżące wydatki gotówkowe na ha 163,72 zl wobec 174,02 zł. Wzrost wy
datków gotówkowych w r. 1929/30 dotyczy inwentarza żywego, robocizny pieszej i nawozów. Zwiększenie wydatków na kupna in
wentarza żywego nastąpiło wskutek znacznego wzrostu w tym ro
ku wydatków na kupno trzody i bydła rogatego. F a k t ten należy tłumaczyć stosunkowo dobrze opłacalnym stanem hodowli w ba
danym roku, co skłaniało rolników do przerzucania się w tym kie
r u n k u .
1928/29 zl
331,18 4.070,04 4.018,32 388,42
1929/30 zl
322,—
3.412,61
3.121,59
320,05
Skutki kryzysu wystąpiły jaskrawię w dalszem rozwieraniu się nożyc pomiędzy wartością inwenturową i przychodową gospo
darstwa rolnego: 1927/28 1928/29 1929/30 wartość inwentarza majątku rol
nego na ha 2.906,03 3.314,31 3.359,89
wartość przychodowa majątku rol
nego na ha 2.971,77 1.943,47 1.183,06
Podobnie niekorzystnie przedstawiają się współczynniki przy-chodowości. Najniższe wykazały województwo pomorskie, poznań
skie, Stanisławskie i nowogródzkie. T a m położenie gospodarcze rolnictwa jest też najcięższe.
Doc. Dr. Tadeusz Kłapkowski (Warszawa).
B a d a n i a nad opłacalnością gospodarstw włościańskich w roku gosp. 1930/31. 5 Sprawozdanie Wydziału Ekonomiki Drob
nych Gospodarstw Wiejskich Instytutu Puławskiego. Część I.
Warszawa 1933, str. VIII i 163.
Ujęcie opracowania nie odbiega zasadniczo od analogicznych opracowań za lata ubiegłe. Uległo tylko nieznacznym nieznacznym
zmianom i uzupełnieniom przez wprowadzenie nowej wielkośkji p. n. dochód podatkowy, obliczonej i dla lat ubiegłych, gdyż wiel
kość ta posiada pewne znaczenie orjentacyjne zarówno dla rolni
ków praktycznych, jak i dla władz skarbowych. W r o k u sprawo
zdawczym opierały się wyniki badań na rachunkowości 739 gospo
darstw włościańskich. Badane gospodarstwa p o d względem kultury rolniczej i organizacji należy uznać za wyżej niż przeciętne, dla
tego też wyniki są naogół lepsze od przeciętnych.
Stan gospodarstw badanych uległ w okresie kryzysu dalsze
mu pogorszeniu, jak to obrazują cyfry następujące:
Ujemny wynik w pozycji „zarobek za p r a c ę " należy rozumieć w ten sposób, że kapitał gospodarstwa został oprocentowany na 6% i w tym wypadku przychód nie wystarczył już na opłacenie pracy. Jest to więc obliczenie czysto rachunkowe. Natomiast przy
Ruch I. 1934 6
82
oprocentowaniu kapitałów wykazanem w zestawieniu wypada wy
nagrodzenie za 1 dzień pracy w złotych:
1928/29 1929/30 1930/31 praca członków rodziny 2,44 2,57 2,25
praca najemna . . . 3,—• 2,08 1,80
Jakkolwiek wyniki badań nad opłacalnością gospodarstw wło
ściańskich, jako oparte na gospodarstwach lepiej prowadzonych, nie przedstawiają faktycznego położenia wsi, k t ó r e jest naogół gorsze, uwydatniają jednak dobrze zmiany zachodzące w wyni
kach gospodarowania w poszczególnych latach pod wpływem róż
nych warunków gospodarczych.
Doc. Dr. Tadeusz Kłapkowski (Warszawa).
B r z e s k i Tadeusz, dr., inż.: Zagadnienie organizacji zbytu zwie
rząt rzeźnych w Polsce z szczególnem uwzględnieniem rynku wewnętrznego. Poznań, P o r a d n i k Gospodarski, 1933, str. 160.
W ostatnim czasie ukazała się na półkach księgarskich p r a c a Dr. Brzeskiego pod powyższym tytułem. P r a c a ta, jeżeli chodzi o moje osobiste zdanie, ma to, co jest najważniejsze, — praktyczny cel i praktyczne wnioski, budowane na krytycznie ujętym, a b o gatym materjale. Autor prowadzi do ostatecznych wniosków po
przez wyczerpujące przedstawienie tła i historji zagadnienia, za
czynając od epoki rzymskiej, a kończąc na obecnym układzie sto
sunków zarówno w międzynarodowym, jak i krajowym układzie.
Ostatni rozdział (największy, bo 72 strony liczący) poświęca a u t o r wyczerpującemu omówieniu współczesnego stanu zbytu zwierząt rzeźnych w Polsce, dochodząc wkońcu do wniosków konkretnych, do wytyczenia dróg, któremi winna kroczyć racjonalizacja tego tak, użyję tu śmiało wyrazu, „zabagnionego" działu zbytu wytworów rolniczych. Autor ocenia w związku z analizą zagadnienia — orga
nizację zbytu zwierząt rzeźnych w Polsce jako przejściową — od chaotycznych form powojennego zbytu do bardziej uregulowanych, dla których wzorem będą formy przyjęte w państwach zachodnich.
Przewidywać należy rozwój tych organizacyj producentów, które postawią sobie za zadanie równoległe prowadzenie p r a c zarówno w kierunku ściśle hodowlanym, jak i handlowym. Autor nie prze
sądza struktury tych organizacyj, odnosi jednak wrażenie, że naj-wlaściwszemi będą koła zbytu. Co się tyczy handlu prywatnego, to t r u d n o przewidywać, aby mógł on utrzymać nadal na rynku swe stanowisko dominujące. Właściwem więc zadaniem polityki sfer miarodajnych powinno być współdziałanie z inicjatywą organizacyj